رای شماره ٩١٢ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: ابطال ماده ۵ آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر ٣٠/٢/١٣٩۴ مصوب دانشگاھی
١٣٩٨/۵/٢٧ ٩٧٠٢٩٣۶شماره
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
یک نسخـه از رأی ھیـأت عمـومی دیـوان عـدالت اداری بـه شمـاره دادنـامـه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١٠٩١٢ مورخ ٨/۵/١٣٩٨ با موضوع: «ابطال ماده ۵ آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاھی مصوب ٣٠/٢/١٣٩۴ «جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه: ٨/۵/١٣٩٨ شماره دادنامه: ٩١٢ شماره پرونده: ٩٧/٢٩٣۶
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: خانم سمیه علی دوست لمر
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده ۵ آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر ١٣٩۴/٢/٣٠ مصوب دانشگاھی
گردش کار: خانم سمیه علی دوست لمر به موجب شکایت نامه ای ابطال ماده ۵ آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاھی مصوب ٣٠/٢/١٣٩۴ را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«ریاست محترم دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
با احترام، اینجانب سمیه علی دوست لمر متقاضی استفاده از مزایای آیین نامه جذب و نگھداری نیروی انسانی نخبه و استعداد برتر موضوع تصویب نامه شماره ٢۴٧٢٨۵/ت۴٧٠۵٠ھـ ـ ١۵/١٢/١٣٩٠ ھیأت وزیران به استحضار می رساند: بنیاد ملی نخبگان طی آیین نامه داخلی خود و در طی ماده ۵ این آیین نامه دانش آموختگان مؤسسه ھای علمی داخل کشور را ملزم به معرفی خویش به بنیاد ملی مذکور تا طی ٣ سال پس از تاریخ رسمی دانش آموختگی نموده است تا از مزایای آیین نامه جذب و نگھداری نیروی انسانی نخبه و استعداد برتر مصوب ھیأت وزیران استفاده نمایند که به نظر می رسد این موضوع مغایر با مصوبه ھیأت دولت بوده و خارج از حدود اختیارات بنیاد ملی نخبگان می باشد. حالیه با توجه به این موضوع که در آیین نامه ابلاغی ھیأت دولت ھیچ گونه مھلت زمانی تعیین نگردیده است، چرا بنیاد ملی نخبگان مھلت زمانی ٣ سال را برای افراد مشمول تعیین نموده است؟ لذا امکان بھره برداری از آیین نامه مصوب ھیأت دولت برای افرادی از قبیل بنده که در زمان فارغ التحصیلی و استخدام، مشمول این موضوع بودم سلب گردیده است و در بررسیھا و پیگیریھای صورت گرفته از سوی اینجانب برای احقاق حق خویش، صرفاً با این استدلال مواجه گردیدم که از مدت فارغ التحصیلی شما ٣ سال گذشته است! علی ایحال با توجه به ماده یک آیین نامه جذب و نگھداری نیروی انسانی نخبه و استعداد برتر در دستگاه ھای اجرایی که در طی آن احراز نخبگی و استعداد برتر بودن افراد به بنیاد ملی نخبگان محول گردیده است، خواھشمند است دستور فرمایید نسبت به ابطال ماده ۵ آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاھی مصوب ٣٠/٢/١٣٩۴ که مھلت زمانی را تعیین نموده است، اقدام لازم معمول گردد.» متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است: «آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاھی مقدمه:
در اجرای بند ١ ماده ٣ از اساسنامه بنیاد ملی نخبگان و به منظور اجرای اقدامھای ملی ١ ـ ١ ـ ١ ،٢ ـ ١ ـ ٢، ٢ ـ ١ ـ ٣ ،٣ ـ ١ ـ ٢ و ٣ ـ ١ ـ ۵ از سند راھبردی کشور در امور نخبگان، آیین نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاھی» به شرح زیر تصویب می شود:
ماده ۵ :دانش آموختگان مؤسسه ھای علمی داخل کشور حداکثر ظرف مدت سه سال و دانش آموختگان مؤسسه ھای علمی خارج از کشور، حداکثر ظرف مدت شش سال از تاریخ رسمی دانش آموختگی مجازند از مزایای این آیین نامه بھره مند شوند.» در پاسخ به شکایت مذکور، معاون توسعه و مدیریت منابع بنیاد ملی نخبگان ( ریاست جمھوری) به موجب لایحه شماره ٣٠٨٣/١۵ ـ ٣/١١/١٣٩٧ توضیح داده است که:
«ریاست محترم ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً در خصوص شکایت خانم سمیه علی دوست لمر علیه بنیاد ملی نخبگان به خواسته ابطال ماده ۵ آیین نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاھی» مصوب ٣٠/٢/١٣٩۴) به شماره پرونده ٩٧٠٩٩٨٠٩٠۵٨٠١٩٠۴ (به استحضار می رساند، با عنایت به صلاحیت بنیاد ملی نخبگان در تصویب مقررات مورد نیاز نظام نخبگی (من جمله آیین نامه فوق الاشعار) ھیچ گونه مغایرتی میان آیین نامه موصوف با مصوبه ھیأت وزیران وجود ندارد. دلایل بنیاد ملی نخبگان در رد ادعای خواھان عبارت است از:
١ـ مطابق بند ١ ماده ١٢ قانون آیین دادرسی و تشکیلات دیوان عدالت اداری مصوب ٢٢/٩/١٣٩٠ مجلس شورای اسلامی شرط ورود ھیأت عمومی دیوان اعلام تعارض مقرره دولتی با قانون (یعنی مصوبات مجلس شورای اسلامی) است و از آنجا که در شکایت مطروحه خواھان اعلام مغایرت مصوبه بنیاد ملی نخبگان با مصوبه ھیأت وزیران را نموده اند، لذا ورود ھیأت عمومی به علت عدم مغایرت با یک قانون منتفی است.
٢ـ به موجب ماده ٢ آیین نامه «جذب و نگھداری نیروی انسانی نخبه و استعداد برتر در دستگاه ھای اجرایی» مصوب سال ١٣٩٠ ھیأت وزیران کارمندانی که قبل از ابلاغ آییننامه نخبه یا استعداد برتر بوده اند یا در حین خدمت، نخبه و استعداد برتر شناخته می شوند، به شرطی مشمول مزایای مقرر ھستند که نخبگی آنھا توسط بنیاد ملی نخبگان احراز شود، به موجب نامه ھای شماره ١۴١١٨٠/۴٧٠۵٠ و ۴٨٠٣٣/۴٧٠۵٠ ـ ٣١/۴/١٣٩٢ دبیر ھیأت دولت در مورد نخبگی آن دسته از کارمندانی که «قبل از ابلاغ این آیین نامه نخبه یا استعداد برتر بوده اند» نیز تشخیص بنیاد ملی نخبگان می بایست لحاظ شود. بنابراین ھمان طور که مشاھده می شود برخورداری از مزایای مقرر در آیین نامه مزبور چه مطابق ماده ١و چه ماده ٢ در ھر حال نیازمند بررسی و تشخیص بنیاد ملی نخبگان است.
٣ـ بنیاد ملی نخبگان مستند به بند ١ ماده ٣ اساسنامه خود مصوب پانصد و شصتمین جلسه شورای عالی انقلاب فرھنگی مورخ ١٠/٣/١٣٨۴ و نیز اقدام ملی ١ـ١ـ١) بازنگری و بازتعریف ضوابط و مقررات مربوط به فرآیندھای شناسایی، جذب و پشتیبانی از اجتماع نخبگانی در دستگاه ھای مسئول با تأکید بر رصد فعالیت نخبگانی) و به ویژه اقدام ملی ١ـ٢ـ۴) تصویب شاخص ھا، استانداردھا، ضوابط و مقررات لازم برای نظام نخبگانی در سطوح و حوزه ھای مختلف و نظارت مستمر بر حسن اجرای آن توسط بنیاد ملی نخبگان) از سند راھبردی کشور در امور نخبگان (سند عالی و بالادستی کشور در امور نخبگان به عنوان آخرین اراده واضع) اقدام به تھیه و تدوین و تصویب مقررات مورد نیاز نظام نخبگانی نموده است و در ھمین راستا بنیاد ملی نخبگان اقدام به تصویب «آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاھی» مصوب .است کرده ١٣٩۴/٢/٣٠
۴ـ شایان ذکر است ماده ٢ آیین نامه «جذب و نگھداری نیروی انسانی نخبه و استعداد برتر در دستگاه ھای اجرایی» مصوب ١٣٩٠ ھیأت وزیران، به طور کلی تأیید مراتب نخبگی را جھت دریافت تسھیلات جذب و فوق العاده نخبگی بر عھده بنیاد ملی نخبگان قرار داده است. اما شرایطی را برای احراز شرایط متقاضیان مقرر نکرده است که براساس آن بنیاد، نخبگی متقاضیان را احراز کند و با توجه به سکوت مصوبه ھیأت وزیران در این زمینه بدیھی است که موضوع به مقررات بنیاد ملی نخبگان به عنوان مرجع رسمی و حاکمیتی امور نخبگان در کشور احاله داده شده است و با عنایت به تکلیف بنیاد ملی نخبگان در تصویب مقررات لازم (اقدام ملی ١ـ٢ـ۴ سند راھبردی کشور در امور نخبگان) بنیاد اقدام به تصویب آیین نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاھی» نموده است. بنابراین این آیین نامه و به تبع، ماده ۵ آن (شرط عدم گذشت سه سال از تاریخ فارغ التحصیلی برای دانش آموختگان مؤسسه ھای علمی داخل کشور) ھیچگونه تزاحم و مغایرتی با مصوبه موصوف ھیأت وزیران ندارد.
۵ ـ صلاحیت بنیاد ملی نخبگان در آراء متعدد صادره از شعب دیوان عدالت اداری و نیز رأی شماره ١٠۵ ھیأت تخصصی دیوان درباره احراز نخبگی برای برخورداری از فوق العاده نخبگی به صراحت مورد تأکید قرار گرفته و جملگی مشعر بر جایگاه انحصاری این بنیاد در تشخیص نخبگی افراد حائز شرایط جھت برخورداری از فوق العاده نخبگی ھستند. با عنایت به اینکه بنیاد ملی نخبگان در تصویب آیین نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاھی» ھیچ گونه خروج یا تخلفی از صلاحیت خود نداشته است و این آیین نامه با ھیچ یک از قوانین و اسناد بالادستی تعارض و مغایرت ندارد، لذا مبرھن است که بنیاد ملی نخبگان در این زمینه کاملاً در چارچوب صلاحیت منصوص خود اقدام نموده است. علی ایحال بنیاد ملی نخبگان بنا به مراتب فوق از آن مرجع تقاضای رد شکایت خواھان را دارد. ـ معاون توسعه و مدیریت منابع» ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ٨/۵/١٣٩٨ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
با عنایت به اینکه در مصوبه شماره ٢۴٧٢٨۵/ت۴٧٠۵٠ھـ ـ ١۵/١٢/١٣٩٠ ھیأت وزیران و نیز اساسنامه بنیاد ملی نخبگان مصوب جلسه ۵۶٢ شورای عالی انقلاب فرھنگی مورخ ١٠/٣/١٣٨۴ و آیین نامه و ضوابط بنیاد ملی نخبگان مصوب ١١/٧/١٣٩١ شورای معین شورای عالی انقلاب فرھنگی، محدویت زمانی برای بھره مندی از مزایای نخبگی لحاظ نشده است و از طرفی با توجه به اینکه بر اثر مصوبات فوق الذکر برای افراد مشمول ایجاد حق شده است که اسقاط آن با قید مرور زمان نیاز به اذن قانونگذار یا مرجع اصلی تصویب دارد، تصویب ماده ۵ آیین نامه مورد اعتراض به جھت خارج بودن از حدود اختیار مرجع مصوّب آن مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیـوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی