رای شماره ٧٣ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: اصلاح رأی شماره ۶٠١ ـ ١٣٩٨/١٢/٩ ھیأت عمومی
١٣٩٨/٢/١٧ ٩٧٠٢۵٠٣شماره
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١٠٠٧٣ مورخ ٢٧/١/١٣٩٨ با موضوع: «اصلاح رأی شماره ۶٠١ ـ ٩/١٢/١٣٩٨ ھیأت عمومی» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه: ٢٧/١/١٣٩٨ شماره دادنامه: ٧٣ شماره پرونده: ٩٧/٢۵٠٣
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکیان: ١ـ مدیر شرکت امید ارتباط آسان ٢ ـ مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تأمین اجتماعی موضوع شکایت و خواسته: اعمال تبصره ماده ٩٧ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به رأی شماره ۶٠١ـ ٩/١٢/١٣٨٩ ھیأت عمومی
گردش کار: ١ـ به موجب بخشنامه شماره ٣٣۵۵٣ ـ ١٣/۴/١٣٨٧ سازمان امور مالیاتی مقرر شده بود: «وجوه نقدی که به عنوان مزایای مربوط به شغل تحت عناوین مھدکودک، یارانه غذا، ایاب و ذھاب، ھزینه تلفن ھمراه و بن کالا به حقوق بگیران پرداخت می گردد با در نظر گرفتن عمومیت تعریف مقرر در ماده ٨٣ قانون مالیاتھای مستقیم مصوب اسفند ماه ١٣۶۶ و اصلاحیه ھای بعدی آن، مشمول مالیات بر درآمد حقوق می باشد.»
٢ـ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به موجب رأی شماره ۶٠١ ـ ٩/١٢/١٣٨٩ ،وجوه پرداختی مذکور در بخشنامه بالایاد را به «کارکنان دولت» موضوعاً از مشمول احکام مواد ٨٢ و ٨٣ قانون مالیاتھای مستقیم خارج دانسته و حکم به ابطال آن صادر کرد که اثر ابطال مصوبه به موجب رأی شماره ٣٣۵ ـ ٢٠/۶/١٣٩١ ھیأت عمومی به زمان تصویب تسری یافت. متن رأی شماره ۶٠١ ـ ٩/١٢/١٣٨٩ ھیأت عمومی به قرار زیراست: نظربه اینکه مصادیق حقوق و مزایای مشمول کسر مالیات، موضوع ماده ٨٢ قانون مالیات ھای مستقیم در ماده ٨٣ ھمان قانون به عنوان مزایای مربوط به شغل احصاء شده است و خدمات و تسھیلات رفاھی که در ماده ۴٠ قانون الحاق موادی به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (٢٧/١١/١٣٨٠ (مصوب ١۵/٨/١٣٨۴ مجوز پرداخت دارد مزایای مربوط به شاغل بوده و داخل در عناوین حقوق و مزایای مذکور در ماده ٨٣ قانون مالیات ھای مستقیم نمی باشد، بنابراین وجوه پرداختی به کارکنان دولت، تحت عناوین مھدکودک، یارانه غذا، ایاب و ذھاب، بن کالا و … به عنوان مصادیق ماده ۴٠ قانون مارالذکر، موضوعاً از شمول احکام مواد ٨٢ و ٨٣ قانون مالیات ھای مستقیم خارج بوده و نظریه شماره ٢۵۶/٢٠١٠٠ مورخ ۶/١٠/١٣٨٩ دیوان محاسبات کشور ھم در تأیید مراتب می باشد. النھایه بخشنامه مورد اعتراض خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات سازمان امور مالیاتی کشور تشخیص و به استناد قسمت دوم اصل ١٧٠ قانون اساسی جمھوری اسلامی ایران و بند یک ماده ١٩ و ماده ۴٢ قانون دیوان عدالت اداری ابطال می گردد.
٣ـ شرکت امید ارتباط آسان به موجب نامه شماره ٣٠٨/الف/٩۶ ـ ٨/۶/١٣٩۶ با ارسال نامه شماره ٣٣٠٣/٢٣٢/ص ـ ٧/٣/١٣٩۶ مدیرکل دفتر فنی و حسابرسی مالیاتی سازمان امور مالیاتی از امکان اعمال رأی یاد شده نسبت به مشمولین (کارکنان بخش خصوصی تابع قانون کار) استعلام کرده است.
۴ـ مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تأمین اجتماعی، طی نامه شماره ١۶٩٩/٩٧/٧١٠٠ ـ ٣/۴/١٣٩٧ به دیوان عدالت اداری اعلام کرده است که: «مطابق دادنامه شماره ۶٠١ ـ ٩/١٢/١٣٨٩ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری، وجوه پرداختی بابت مزایای رفاھی کارکنان تحت عناوین مھد کودک، یارانه غذا، ایاب و ذھاب، بن کالا و … به عنوان مزایای شاغل تلقی و موضوعاً از شمول احکام مواد ٨٢ و ٨٣ قانون مالیاتھای مستقیم به عنوان مأخذ کسر مالیات خارج شده است، در حالی که سازمان امور مالیاتی، دادنامه موصوف را صرفاً ناظر به کارکنان دولت دانسته و به کارکنان سایر دستگاھھای اجرایی از جمله سازمان تأمین اجتماعی که مزایا مذکور را به عنوان مزایای شاغل دریافت می کنند قابل تسری نمی داند. لذا به شرح ذیل تقاضای اجرای کامل رأی ھیأت عمومی و صدور دستور تسری دادنامه موصوف به سازمان تأمین اجتماعی وفق مواد ٩٢ و ٩٣ قانون دیوان عدالت اداری را دارد.
١ـ ماده ٨٣ قانون مالیاتھای مستقیم در مقام بیان اقلام مشمول کسر مالیات بر حقوق کارکنان مقرر می دارد: درآمد مشمول مالیات حقوق عبارت است از حقوق (مزد یا حقوق اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و یا غیرمستمر. با توجه به اینکه در کلیه مقررات استخدامی بخش عمومی و دولتی کشور، مزایای مربوط به شغل و شاغل در تعیین حقوق نھایی فرد موثر می باشد و در ماده ٨٣ قانون مذکور اشاره ای به مزایای شاغل به عنوان یکی از مزایای مستمر و به عنوان یکی از اقلام مشمول کسر مالیات اشاره ای نشده است در نتیجه مزایای رفاھی نظیر مھد کودک، یارانه غذا، ایاب ذھاب، بن کالا و … که به اعتبار شخص کارمند به ایشان پرداخت می گردد مشمول کسر مالیات حقوق نمی باشد. مضافاً اینکه قانونگذار در این ماده ھیچ گونه محدویتی برای مشمولین قانون از جھت اشتغال در دستگاه دولتی یا سایر دستگاھھای اجرایی قائل نشده و کلیه مشمولین قانون مالیاتھای مستقیم که حسب مقررات استخدامی خود و یا مطابق ماده ۴٠ قانون الحاق موادی … این مزایا را دریافت می کنند را در بر می گیرد.
٢ـ رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور، طی بخشنامه شماره ٣٣۵۵٣ ـ ١٢/۴/١٣٨٧ در خصوص شمول یا عدم شمول مالیات حقوق (مالیات بر درآمد حقوق) نسبت به وجوه پرداختی بابت کمک ھزینه ھای مھد کودک، غذا، ایاب و ذھاب و … مقرر داشته «وجوه نقدی که به عنوان مزایای مربوط به شغل تحت عناوین مھدکودک، یارانه، غذا، ایاب و ذھاب، ھزینه تلفن ھمرا و بن کالا به حقوق بگیران پرداخت می شود با در نظر گرفتن عمومیت تعریف مقرر در ماده ٨٣ قانون مالیاتھای مستقیم مصوب اسفند ١٣۶۶ و اصلاحیهھای بعدی آن مشمول مالیات بردرآمد حقوق می باشد. در این ارتباط سازمان بازرسی کل کشور به واسطه مغایرت بخشنامه با قانون مالیاتھای مستقیم مبادرت به اقامه دعوی در ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به خواسته ابطال بخشنامه یاد شده را نموده است که در نھایت منتھی به دادنامه شماره ۶٠١ ـ ٨/١٢/١٣٨٩ مبنی بر ابطال بخشنامه مذکور از حیث تسری کسر مالیات به مزایای مربوط به شاغل کارکنان شده است.
٣ـ سازمان امور مالیاتی در اجرای دادنامه موصوف صرفاً مزایای مربوط به شاغل کارکنان دولت را مشمول کسر مالیات ندانسته و ھمین مزایایی که از سوی سایر دستگاھھای اجرایی مطابق مقررات استخدامی مربوط پرداخت می گردد را مشمول کسر مالیات قرار داده است که این امر دقیقاً برخلاف مفاد رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری بوده و سازمان امور مالیاتی دادنامه شماره ۶٠١ را به طور کامل اجرا نکرده است.»
۵ ـ موضوع به منظور بررسی و ضرورت اصلاح رأی ھیأت عمومی به ھیأت تخصصی اقتصادی و مالی دیوان عدالت اداری ارجاع شد و پس از وصول نظریه ھیأت تخصصی مبنی بر اصلاح رأی پرونده در دستور کار ھیأت عمومی قرار گرفت. ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ٢٧/١/١٣٩٨ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
بر مبنای مواد ٢ ،٨٢ و ٨٣ قانون مالیاتھای مستقیم، اطلاق شخص حقیقی در خدمت شخص حقوقی دیگر اعم از حقیقی و حقوقی شامل کلیه کارکنان اعم از کارکنان بخش دولتی و غیردولتی (عمومی غیردولتی) و خصوصی بوده، بنابراین قید «کارکنان دولت» در سطر چھارم رأی شماره ۶٠١ ـ ٩/١٢/١٣٨٩ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری مبتنی بر سھو قلم بوده و عبارت « کارکنان دولت» به « حقوق بگیران» اصلاح می شود.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی