رای شماره ٣٠۵٢ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١٣٠۵٢ مورخ ١٣٩٨/١١/١ جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه: ١٣٩٨/١١/١ شماره دادنامه: ٣٠۵٢ شماره پرونده: ٩٨٠٢٨٣٨
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: سازمان تأمین اجتماعی
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: در موضوع محاسبه مستمری بازنشستگی افرادی که به استناد ماده ١٠ قانون تنظیم بخشی از مقررات تسھیل و نوسازی صنایع کشور بازنشسته شده اند، شعب دیوان عدالت اداری آراء معارضی صادر کرده اند. به ھمین جھت رفع تعارض و صدور رأی وحدت رویه درخواست شده است.
گردش کار پرونده ھا و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه ١٧ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩۴٠٩٩٨٠٩٠١٧٠٠٩٢۵ با موضوع دادخواست آقـای میرزاعـلی درویشی بـه طرفیت تأمین اجتماعی تھران و بـه خواستـه الـزام به پرداخت مابه التفاوت حقوق با سنوات ارفاقی سالھای ٢٩ و ٣٠[خدمتی] به موجب دادنامه شماره ٩۴٠٩٩٧٠٩٠١٧٠١۵٢٢ـ ١٣٩۴/٧/١٣ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
در مورد شکایت آقای میرزاعلی درویشی به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان تھران به خواسته برقراری مستمری براساس، میانگین دو سال آخر سنوات ارفاقی با توجه پاسخ طرف شکایت نظر به اینکه مطابق ماده ١٠ قانون تنظیم بخشی از مقررات تسھیل و نوسازی صنایع کشور، کسورات و حق بیمه سنوات ارفاقی از کارفرما و دولت براساس حقوق آخرین سال اشتغال می باشد و ضریب یک و یک (١/١ (که در بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت اعمال می گردد در بازنشستگی موضوع ماده ١٠ قانون نوسازی صنایع کشور اعمال نمی شود لذا افزایشی نسبت به دریافت کسورات سالھای ارفاقی محقق نگردیده تا در مستمری افراد لحاظ شود مضافاً اینکه از وحدت ملاک رأی وحدت رویه شماره ۶٧۴ـ ١٣٩١/١٠/۴ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری چنین برداشتی استنباط می گردد بنابراین شکایت مطروح غیروارد تشخیص مستنداً به مواد ١٠ و ١١ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد آن صادر و اعلام می گردد. رأی صادره ظرف بیست روز ازتاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظرخواھی در شعب تجدیدنظر است.
در اثر تجدیدنظرخواھی از رأی مذکور، شعبه ١٣ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ٩۶٠٩٩٧٠٩۵۵۴٠١٣۴٩ـ ١٣٩۶/۵/٢١ با استدلال زیر رأی مذکور را نقض می کند:
نظر به اینکه از ۵ سال ارفاق برای اعمال ماده ١٠ قانون نوسازی حق بیمه کسر شده است و مطابق تبصره ذیل ماده ٧٧ قانون تأمین اجتماعی الزام تأمین اجتماعی به میانگین ٢ سال آخر پرداخت حق بیمه محرز است و بند ت ماده ٢٨ قانون برنامه ششم توسعه ھم مؤید اجرائی برای تبصره مذکور است لذا مستنداً به ماده ٧١ قانون تأمین اجتماعی ضمن نقض رأی شعبه بدوی حکم به ورود شکایت شاکی دائر بر الزام تأمین اجتماعی به اعمال میانگین سالھای ١٣٢٩ و١٣٣٠ پرداخت حق بیمه در حق شاکی صادر و اعلام می گردد.
رأی صادره قطعی است.
در اجرای اعمال مقررات ماده ٧٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به دادنامه شماره ٩۶٠٩٩٧٠٩۵۵۴٠١٣۴٩ـ ١٣٩۶/۵/٢١ صادره از شعبه ١٣ تجدیدنظر، شعبه ١۶ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ٩٧٠٩٩٧٠٩۵۶٢٠٢٧۵١ـ ١٣٩٧/٨/١٣ به شرح زیر به صدور رأی مبادرت می کند:
با عنایت به مجموع اوراق پرونده و مستندات ابرازی نظر به اینکه ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری طی رأی شماره ۶٧۴ـ ١٣٩١/١٠/۴ مقرر داشته مستمری بر اساس دو سال آخر خدمت محاسبه گردد و از طرفی قانون برنامه ششم توسعه از ابتدای سال ١٣٩۶ اجرائی گردید و نسبت به وضعیت شاکی قابلیت اعمال ندارد بنابراین تقاضای مطروح وارد است به استناد ماده ٧٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان ضمن نقض رأی صادره از شعبه ١٣ تجدیدنظر رأی شماره ١۵٢٣[١۵٢٢ ]ـ ١٣٩۴/٧/١٣مبنی بر رد شکایت شاکی تأیید و استوار می گردد. رأی اصداری قطعی است.
ب: شعبه ۵٠ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩۶٠٩٩٨٠٩٠٣٧٠٠٨١۵ با موضوع دادخواست آقای نصرت اصغرپور علی بگلو به طرفیت سازمان تأمین اجتماعی آذربایجان غربی و به خواسته اصلاح حکم برقراری مستمری بر اساس دو سال آخر سنوات ارفاقی و پرداخت مابه التفاوت مستمری به موجب دادنامه شماره ٩۶٠٩٩٧٠٩٠٣٧٠١٨٣٨ ـ ١٣٩۶/٨/١٣ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
طبق مفاد دادنامه شماره ۶٧۴ـ ١٣٩١/١٠/۴ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری نظر به اینکه مطابق ماده ٩ قانون اصلاح پاره ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی بانوان شاغل خانواده ھا و سایر کارکنان مصوب سال ١٣٧٩ مبنای حقوق بازنشستگی یا وظیفه مستخدمان مشمول عبارت است از معدل تمامی حقوق و مزایای دریافتی آنان در دو سال آخر خدمت ملاک کسور بازنشستگی و در ماده ٧٧ قانون تأمین اجتماعی میزان مستمری بازنشستگی تابعی از متوسط مزد یا حقوق شناخته شده است و به موجب بند ۵ ماده ٢ قانون تأمین اجتماعی مصوب سال ١٣۵۴ مزد یا حقوق عبارت از ھرگونه وجه یا مزایای نقدی و غیرنقدی مستمر که در مقابل کار به بیمه شده داده می شود و در ایامی که سنوات ارفاقی در اجرای قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب ١٣٨۶/۶/۵ اعطاء شده است حقوق اشتغال پرداخت نمی شود تا مبنای تعیین میزان مستمری قرار گیرد و از طرفی به موجب قانون اخیرالذکر صرفاً به سنوات خدمت انجام شده مستخدم حداکثر پنج سال اضافه می شود که در میزان مستمری مورد محاسبه قرار می گیرد و تأثیری در تعیین میانگین دستمزد دو سال آخر خدمت ندارد بر این پایه خواسته شاکی مبنی بر اصلاح حکم مستمری بازنشستگی بر اساس دو سال آخر و پرداخت مابه التفاوت مستمری وجھه قانونی ندارد و حکم به رد صادر می شود. رأی صادره به استناد بند ١ ماده ١٠ و ماده ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢ ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواھی در شعب تجدیدنظر دیوان می باشد. در اثر تجدیدنظرخواھی از رأی مذکور، شعبه ٢٠ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ٩۶٠٩٩٧٠٩۵۶٩٠٢٨۵٢ـ ١٣٩۶/١٢/۶ با استدلال زیر رأی مذکور را نقض می کند:
نظر به مفاد ماده ٨٢ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرھنگی جمھوری اسلامی ایران که طی آن مقرر داشته مستمری کلیه بیمه شدگان براساس میانگین دو سال آخر دریافتی که دارای کسور بازنشستگی است می باشد و با توجه به اینکه مقرره مذکور بعد از رأی شماره ۶٧۴ـ ١٣٩١/١٠/۴ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری تصویب گردیده لذا ناسخ آن بوده و رأی مذکور فاقد اعتبار قانونی است. بنابراین شکایت تجدیدنظرخواه وارد تشخیص و حکم به ورود آن صادر و اعلام می گردد و به استناد ماده ٧١ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری دادنامه تجدیدنظرخواسته نقض می گردد. رأی صادره قطعی است.
ج: شعبه ۴۶ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩۶٠٩٩٨٠٩٠٢٩٠١٣٠٨ با موضوع دادخواست آقای بھمن ذوالفقارزاده به طرفیت سازمان تأمین اجتماعی استان آذربایجان غربی و به خواسته الزام به صدور حکم بر برقراری مستمری بر اساس میانگین دو سال آخر سنوات ارفاقی به موجب دادنامه شماره ٩۶٠٩٩٧٠٩٠٢٩٠٢۶٧٨ ـ ١٣٩۶/٨/١ به شرح زیر رأی صادر کرده است:
نظر به اینکه مطابق ماده ٩ قانون اصلاح پاره ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی بانوان شاغل خانواده ھا و سایرکارکنان مصوب ١٣٧٩ مبنای حقوق بازنشستگی یا وظیفه مستخدمان مشمول عبارت است از معدل تمامی حقوق و مزایای دریافتی آنان در دو سال آخر خدمت که ملاک کسور بازنشستگی مزد یا حقوق دانسته است و وفق بند ۵ ماده ٢ قانون تأمین اجتماعی مزد یا حقوق را ھرگونه وجه یا مزایای نقدی و غیرنقدی مستمر که در مقابل کار به بیمه شده داده می شود تعریف گردیده، علیھذا در ایامی که سنوات ارفاقی در اجرای قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب ١٣٨۶ که حداکثر پنج سال می باشد که حقوق اشتغال پرداخت نمی شود تا مبنای تعیین میزان مستمری قرار گیرد و تاثیری در تعیین میانگین دستمزد دو سال آخر خدمت ندارد و مفاد رأی وحدت رویه شماره ۶٧۴ـ ١٣٩١/١٠/۴ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز مشعر بر این معناست بنابراین خواسته غیرموجه تشخیص و مستنداً به مواد فوق الذکر و رأی وحدت رویه یاد شده حکم به رد شکایت صادر و اعلام می گردد. رأی صادره به استناد ماده ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢ ظرف ٢٠ روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظردیوان عدالت اداری می باشد.
در اثر تجدیدنظرخواھی از رأی مذکور، شعبه ١٣ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ٩٧٠٩٩٧٠٩۵۵۴٠٠٣٩٩ـ ١٣٩٧/٢/٢ با استدلال زیر رأی مذکور را نقض می کند:
مستنداً به تبصره ذیل ماده ٧٧ قانون تأمین اجتماعی و بند (ت) ماده ٣٨ قانون پنجساله ششم توسعه و میانگین حقوق مستمری ٢ سال آخر دریافت حق بیمه تعیین شده است لذا با توجه به اینکه دو سال آخر خدمت ارفاقی ھم حق بیمه دریافت نشده است لذا مستنداً به ماده ٧١ قانون تشکیلات و آیین دادرسی ضمن نقض رأی شعبه بدوی حکم به ورود شکایت شاکی دایر بر الزام تأمین اجتماعی به تعیین میانگین دو سال آخر دریافت حق بیمه صادر و اعلام می گردد. رأی قطعی است.
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٨/١١/١ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
الف: تعارض در آراء محرز است.
ب: حکم مقرر در صدر بند «ت» ماده ٢٨ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرھنگی جمھوری اسلامی ایران مصوب ١٣٩۵/١٢/١۴ ،مبنی بر اینکه «دولت مکلف است سنوات ارفاقی را به عنوان سنوات خدمت قابل قبول تلقی و مطابق تبصره ٢ قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب سال ١٣٨۶ توسط سازمان تأمین اجتماعی به برقراری مستمری بازنشستگان مشمول و بر اساس میانگین دو سال آخر پرداخت حق بیمه سنوات ارفاقی از تاریخ بازنشستگی آنان اقدام نماید»، با توجه به عبارتھای بعدی به کاربرده شده در متن ماده و تقیید آن به عبارتھا ی «قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت» و «بازنشستگان مشمول» که صرفاً ناظر به افراد مشمول قانون پیش از موعد کارکنان دولت مصوب ١٣٨۶/۶/۵ است، فاقد اطلاق بوده و به سایر بازنشستگانی که به استناد قوانین دیگر مانند قانون نوسازی صنایع و یا قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین و مشاغل سخت و زیان آور که با سنوات ارفاقی بازنشسته شده اند قابل تعمیم و تسری نیست، بنابراین از آنجائی که حکم مقرر در بند «ت» ماده ٢٨ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرھنگی جمھوری اسلامی ایران مصوب ١٣٩۵/١٢/١۴ ،استثناء بر قاعده عام است و به مشمولان «قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت» اختصاص دارد و این قانون حسب ماده واحده مذکور و اصلاحیه آن در سال ١٣٨٩ نھایتاً تا پایان سال ١٣٩۴ قابل اجرا بوده و پس از آن لغو شده است، در مورد مستخدمینی که به موجب سایر قوانین بازنشسته شده اند قابلیت اجرا نداشته و آراء صادر شده به غیروارد دانستن شکایت به شرح مندرج در گردش کار صحیح و موافق مقررات است. این رأی به استناد بند ٢ ماده ١٢ و ماده ٨٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی