رای شماره ٢۶۶۴ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران

یک نسخـه از رأی ھیأت عمـومی دیـوان عـدالت اداری به شمـاره دادنـامـه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١١٢۶۶۴ مورخ١٣٩٨/٩/١٢ جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین

تاریخ دادنامه: ١٣٩٨/٩/١٢ شماره دادنامه: ٢۶۶۴ شماره پرونده: ٢١٧۴/٩٨

مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام کننده تعارض: آقای مھدی سرحسابی

موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش کار: در خصوص اینکه مھلت اعتراض از تصمیمات مراجع بند ٢ ماده ١٠ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از جمله کمیسیون ھای موضوع ماده ١٢٠ و ١٢٢ قانون ارتش جمھوری اسلامی ایران در دیوان عدالت اداری مقید به مھلت مقرر در تبصره ٢ ماده ١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ھست یا خیر؟ بین آراء شعب دیوان عدالت اداری اعلام تعارض شده است.

گردش کار پرونده ھا و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبه٣١ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩۵٠٩٩٨٠٩٠٠۶٠٠٩٨٠ با موضوع دادخواست آقای مھدی سرحسابی به طرفیت نیروی زمینی ارتش ـ آجا و به خواسته اعتراض به رأی کمیسیون موضوع مواد ١٢١ و ١٢٠ قانون ارتش جمھوری اسلامی ایران به موجب دادنامه شماره ٩۶٠٩٩٧٠٩٠٠۶٠١٣۵۴ـ١٣٩۶/٩/١٢ به شرح زیر رأی صادر کرده است:

با توجه به اینکه خواسته خواھان اعتراض به رأی کمیسیون موضوع ماده ١٢١ قانون ارتش است و وفق تبصره ٢ماده ١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢ مھلت اعتراض به آراء و تصمیمات کمیسیونھا و ھیأتھای رسیدگی کننده برای اشخاص داخل کشور سه ماه و برای اشخاص مقیم خارج از کشور شش ماه از تاریخ ابلاغ تعیین شده است و در مانحن فیه رأی معترض عنه در تاریخ ١٣٨٩/١٠/٢٨ صادر و به شاکی ابلاغ عملی شده و در تاریخ ١٣٩۵/۶/١٣ پس از حدود شش سال و خارج از مھلت مقرر در تبصره یاد شده دادخواست اعتراض خود را به دیوان عدالت اداری تقدیم نموده است که به لحاظ خارج از مھلت بودن مستند به تبصره مذکور و بند «ت» ماده ۵٣ قانون صدرالذکر قرار رد شکایت صادر می شود. این رأی ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواھی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است. رأی مذکور به موجب رأی شماره  ۶٠٩٩٧٠٩۵۵٢٠٣٠٨٠ـ١٣٩۶/١١/٢١ شعبه ٢۴ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است.

ب: شعبه ٣۵ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩٢٠٩٩٨٠٩٠۵٠٠٩۶۴۴ با موضوع دادخواست آقای محمدصادق تیرانداز به طرفیت ستاد مشترک ارتش و کمیسیون موضوع ماده ١٢١ قانون ارتش جمھوری اسلامی ایران و به خواسته نقض رأی مورخ ١٣٩١/٧/١١ کمیسیون ماده ١٢١ قانون مذکور به موجب دادنامه شماره ٩٢٠٩٩٧٠٩٠٣۵٠٠٩٢٠ـ ١٣٩٢/١٢/١٨ به شرح زیر رأی صادر کرده است: با عنایت به اینکه رأی معترضعنه در سال١٣٩١ به خواھان ابلاغ و خواھان علیرغم اطلاع از مفاد رأی موضوع خواسته خارج از مھلت مقرر مضبوط در تبصره دوم از ماده ١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢ به رأی موضوع دادخواست اعتراض نموده است لذا در وضع موجود رسیدگی مقدور نبوده و قرار رد شکایت تقدیمی را صادر و اعلام میدارد قرار صادره در اجرای مفاد ماده ۶۵ از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عـدالت اداری ظرف ٢٠ روز پس از ابـلاغ قابـل اعتـراض در شعـب تجدیـدنظـر دیـوان عـدالت اداری می باشد.

در اثر تجدیدنظرخواھی از رأی مذکور، شعبه دوم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ٩۴٠٩٩٧٠٩۵۵٢٠١۵۴۴ـ١٣٩۴/٨/۴ به شرح زیر رأی مورد اعتراض را نقض می کند:

نظر به اینکه موضوع شکایت از مصادیق مقررات تبصره ٢ از ماده ١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نبوده و اعتراض به رأی کمیسیون ماده ١٢١ قانون آجا موقت به وقت خاص نمی باشد، لذا با پذیرش تجدیدنظرخواھی تجدیدنظرخواه و نقض قرار مورد اعتراض مستنداً به ماده ٧٢ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری پرونده جھت رسیدگی ماھیتی به شعبه بدوی صادر کننده قرار مورد اعتراض اعاده می گردد.

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٨/٩/١٢ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی

الف: تعارض در آراء محرز است.

ب: بر اساس بند ٢ ماده ١٠ قانون تشکیلات وآیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢ ،صلاحیت شعب دیوان عدالت اداری، صرفاً رسیدگی به آراء قطعی صادره از ھیأتھا و کمیسیونھای شبه قضایی است و قانونگذار در تبصره ٢ ماده ١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تصریح کرده است: «از زمان تصویب این قانون، مھلت تقدیم دادخواست راجع به موارد موضوع بند (٢) ماده (١٠ )این قانون، برای اشخاص داخل کشور سه ماه و برای افراد مقیم خارج از کشور، شش ماه از تاریخ ابلاغ رأی یا تصمیم قطعی مرجع مربوط…» است. با توجه به این که حکم تبصره مذکور اطلاق دارد و ھمه آراء قطعی صادره از ھیأتھا و کمیسیونھای شبه قضایی اعم از آرائی که دارای مھلت اعتراض در دیوان عدالت اداری است (مانند ماده ١۴١ قانون استخدام نیروی انتظامی جمھوری اسلامی ایران) و یا آرائی که فاقد مھلت اعتراض است (مانند رأی کمیسیون ماده ١٢١ قانون ارتش جمھوری اسلامی ایران و یا رأی کمیسیون ماده ١٣۵ قانون مقررات استخدامی سپاه) را در برمی گیرد و قرینه برای انصراف حکم قانونگذار به آراء گروه اول (آراء مھلت دار) وجـود ندارد، مضافاً قـواعد آیین دادرسی و قوانین شکلی از جمله مھلت اعتراض اثر فوری دارد و در رسیدگی به پرونده ھایی که از قبل مطرح شده باشد نیز قابلیت اعمال دارد مگر آن که قانونگذار برخلاف آن حکمی مقرر کند، بنابراین در صورت وصول اعتراض از سوی شخص معترض خارج از مھلت ھای مقرر در تبصره ٢ ماده ١۶ قانون تشکیلات وآیین دادرسی دیوان عدالت اداری، شعب دیوان میبایست به استناد تبصره مذکور و بند «ت» ماده ۵٣ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری «قرار رد شکایت» صادر کنند، مگر آن که در قوانین سابق مھلت مقید بیشتری پیش بینی شده باشد که مطابق ذیل تبصره ٢ ماده ١۶قانون مذکور، مھلت بیشتر ملاک عمل خواھد بود ولی از آنجا که در پرونده ھای موضوع تعارض مقنن برای تصمیمات مورد اعتراض زمان معینی پیش بینی نکرده است، تابع حکم تبصره٢ ماده١۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیـوان عـدالت اداری می باشد و آراء صادر شده به رد شکایت که اعتراض خارج از مھلت مقرر را قابل استماع ندانسته صحیح و موافق مقررات است. این رأی به استناد بند٢ ماده١٢ و ماده ٨٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سـال ١٣٩٢ برای شعـب دیـوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی