رای شماره ٢۴۶۵ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: اعمال ماده ٩١ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به رأی ١٨٨٩ الی ١٨٩١ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران

یک نسخـه از رأی ھیأت عمـومی دیـوان عـدالت اداری به شمـاره دادنـامـه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١١٢۴۶۵ مورخ ١٣٩٨/٨/٢٨ با موضوع: «اعمال ماده ٩١ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به رأی ١٨٨٩ الی ١٨٩١ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین

تاریخ دادنامه: ١٣٩٨/٨/٢٨ شماره دادنامه: ٢۴۶۵ شماره پرونده: ٢١٣٢/٩٨

مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع: اعمال ماده ٩١ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به رأی ١٨٨٩ الی ١٨٩١ ـ ١٣٩٧/١٠/۴ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

متقاضی: رئیس دیوان عدالت اداری

گردش کار: ١ـ معاونت حقوقی، مجلس و تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور به موجب نامه شماره ٢٠٠٠٠/١٠٩ ـ ١٣٩٨/٢/٢٣ به رئیس دیوان عدالت اداری اعلام کرده است که:

«احتراماً در خصوص صدور رأی وحدت رویه شماره ١٨٨٩ الی ١٨٩١ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری راجع به ماھیت حقوقی صندوق بازنشستگی کارکنان صنایع فولاد موارد ذیل را به استحضار می رساند:

١ـ وفق بند (پ) ماده ١٢ قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرھنگی جمھوری اسلامی ایران، مؤسسه صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد با کلیه وظایف، اختیارات، تعھدات و داراییھا از جمله اموال منقول و غیرمنقول، سھام، امتیازات، موجودی، اسناد و اوراق با حفظ ھویت مستقل به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انتقال می یابد.

٢ـ با عنایت به تأکید بند مزبور مبنی بر انتقال وظایف و اختیارات و سھام و امتیازات و موجودی و اموال منقول و غیرمنقول و داراییھای صندوق به وزارتخانه مذکور با قید «حفظ ھویت مستقل» مربوط ماھیت حقوقی صندوق مزبور دولتی ارزیابی می گردد.

بنا به مراتب پیش گفته و از آنجا که آخرین اراده قانونگذار به شرح مأخذ قانونی اخیرالذکر تعیین کننده وضعیت اموال منقول و غیرمنقول، سھام، امتیازات، موجودی، اسناد و اوراق صندوق می باشد که طی آن به وزارت تعاون، کار ور فاه اجتماعی منتقل شده و با این انتقال، ماھیت حقوقی دستگاه منتقل الیه به آن تعمیم می یابد لذا مستند به ماده ٩١ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢ و به منظور اعمال نظارت مؤثر سازمان متبوع، اصلاح دادنامه صدرالذکر مورد استدعاست.»

٢ـ رئیس دیوان عدالت اداری پس از ملاحظه گزارش نامه شماره ٣٩٠٣٩ ـ ١٣٩٨/٣/١١ معاونت نظارت و بازرسی دیوان عدالت اداری موضوع را برای بررسی به ھیأت تخصصی مربوطه ارجاع می کند و پس از ملاحظه نظر اکثریت ھیأت تخصصی اداری و امور عمومی دیوان عدالت اداری در ھامش گزارش ٩٨٠٢١٣٢ ـ ١٣٩٨/٧/١٧ مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری در اجرای ماده ٩١ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری موضوع را به ھیأت عمومی ارجاع می کند.

٣ـ متن رأی ١٨٨٩ الی ١٨٩١ ـ ١٣٩٧/١٠/۴ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به قرار زیر است:

«به موجب قرارداد قطعی شماره ۴٣/٣٣۶٩١ ـ ١٣٩٢/١٢/٢٨ سازمان خصوصی سازی، ۵۵ درصد سھام شرکت دخانیات ایران به صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد واگذار شده است. صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد بر اساس قانون تأسیس نشده و تعلق بیش از ۵٠ درصد سھام اولیه آن به دولت یا شرکتھای دولتی نیز احراز نشده است و بنابراین تعریف شرکت دولتی (موضوع ماده ۴ قانون محاسبات عمومی و مواد ٢ و ۴ قانون مدیریت خدمات کشوری) شامل این صندوق نمی شود. ضمن آن که این صندوق با شماره ٩۵١١ و در تاریخ ١٣٧۶/٣/١٨ بر اساس مصوبه ھیأت مدیره شرکت ملی فولاد ایران به عنوان یک مؤسسه غیردولتی در اداره ثبت شرکتھا و مؤسسات غیرتجاری تھران به ثبت رسیده است. در عین حال واگذاری این صندوق به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی که بر اساس تصویب نامه شماره ١۴١۵٩٨/ت۴۵٣۵٢ھـ ـ ١٣٩١/٧/٢٢ ھیأت وزیران صورت گرفته تغییری در ماھیت حقوقی آن ایجاد نمی کند، زیرا این انتقال در راستای اجرای حکم مقرر در ماده ١١٣ قانون مدیریت خدمات کشوری و به منظور اعمال نظارت بر صندوقھای بیمه ای انجام شده و وضعیت حقوقی سابق آن قابل استصحاب است. احکام قانونگذار در بند (د) ماده٧ قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی مصوب سال ١٣٨٣ ،بند (د) ماده ١١٣ قانون مدیریت خدمات کشوری اصلاحی ١٣٨٨ ،ماده ٢٩ قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ٢ مصوب سال١٣٩٣ ،بند (پ) ماده ١٢ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرھنگی جمھوری اسلامی ایران مصوب سال ١٣٩۵ و بند (ھـ) تبصره ٧ قانون بودجه سال ١٣٩۶ کل کشور به ترتیب بر منع دولت از دخل و تصرف در اموال صندوقھای بازنشستگی، عدم تغییر نظام حقوقی صندوقھای بازنشستگی پس از واگذاری آنھا، کاھش وابستگی این صندوقھا به بودجه عمومی دولت، حفظ ھویت مستقل آنھا پس از واگذاری و رد دیون دولت به صندوق بازنشستگی فولاد تأکید کرده است که موارد فوق ھمگی دلالت بر حفظ ماھیت غیردولتی این صندوق از نظر قانونگذار دارند. ھمچنین با توجه به عدم پیش بینی ردیف بودجه دولتی برای صندوق بازنشستگی فولاد در قوانین بودجه سالیانه کل کشور و تصریح مفاد نامه شماره ٢٣٩۵٢/١۴٧٣۶٧ ـ ١٣٩۵/١١/٢۴معاونت حقوقی رئیس جمھور، نامه شماره ٣٠١٠٠/٧٨۶ ـ ١٣٩٣/١١/١۵ مدیرکل حقوقی و بررسی ھای فنی دیوان محاسبات کشور و نامه شماره ٢١/١٣٢۵٢ ـ ١٣٩٣/۶/٩ سازمان خصوصی سازی بر غیردولتی بودن این صندوق، ماھیت آن غیردولتی است. بنابراین با توجه به ماھیت غیر دولتی صندوق یاد شده، شرکت دخانیات ایران نیز که ۵۵ درصد سھام آن به این صندوق واگذار شده، بالتبع ماھیت غیردولتی دارد و آرایی که بر مبنای غیردولتی بودن شرکت دخانیات و صندوق بازنشستگی فولاد صادر شده و شعب دیوان را صالح به رسیدگی به دعاوی مطروحه علیه آنھا ندانسته اند، صحیح و موافق مقررات قانونی است. این رأی به استناد بند ٢ ماده ١٢ و ماده ٨٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری در موارد مشابه لازم الاتباع است.»

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٨/٨/٢٨ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی

مطابق بند (پ) ماده ١٢ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرھنگی جمھوری اسلامی ایران مصوب سال ١٣٩۵ مقرر شده است مؤسسه صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد با کلیه وظایف، اختیارات، تعھدات و داراییھا از جمله اموال منقول و غیرمنقول، سھام، امتیازات، موجودی، اسناد و اوراق با حفظ ھویت مستقل به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی انتقال می یابد. نظر به اینکه رأی وحدت رویه شماره ١٨٨٩ الی ١٨٩١ ـ ١٣٩٧/١٠/۴ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری پس از لازم الاجراء شدن قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرھنگی جمھوری اسلامی ایران صادر شده و از طرفی منظور از حفظ ھویت در بند (پ) ماده ١٢ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرھنگی جمھوری اسلامی ایران، ھویت
مستقل آن بوده و در صدد بیان ماھیت حقوقی آن از حیث دولتی یا غیردولتی بودن نبوده است، مضاف اینکه در بند ۵٩ قانون بودجه سال ١٣٩١ نیز مفاد بند (پ) ماده ١٢ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرھنگی جمھوری اسلامی ایران ذکر شده بود، بنابراین با لحاظ حکم بند ۵٩ قانون بودجه سال ١٣٩١ کل کشور و بند (پ) ماده ١٢ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرھنگی جمھوری اسلامی ایران صندوق بازنشستگی کارکنان صنایع فولاد به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مستقل شده و ماھیت حقوقی آن دولتی است. از این جھت رأی وحدت رویه شماره ١٨٨٩ الی ١٨٩١ ـ ١٣٩٧/١٠/۴ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری مغایر قانون صادر شده و در اجرای ماده ٩١ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢
رأی مذکور نقض می شود و با توجه به اینکه رأی ھیأت عمومی وحدت رویه بوده، در اجرای بند ٢ ماده ١٢ و ماده ٨٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری آرایی که در مقام دولتی بودن صندوق بازنشستگی فولاد صادر شده صحیح و موافق مقررات است.

این رأی برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی