رای شماره ١۴٣٨ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: ابطال چھارمین جلسه کارگروه امور گندم، آرد و نان شھرستان گمیشان
١٣٩٨/٨/۴ ٩۶٠١۴۶٠شماره
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١١۴٣٨ مورخ ۶/٧/١٣٩٨ با موضوع: «ابطال چھارمین جلسه کارگروه امور گندم، آرد و نان شھرستان گمیشان» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه: ١۶/٧/١٣٩٨ شماره دادنامه: ١۴٣٨ شماره پرونده: ٩۶/١۴۶٠
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : اتاق اصناف گمیشان
موضوع شکایت و خواسته : ابطال چھارمین جلسه کارگروه امور گندم، آرد و نان شھرستان گمیشان
گردش کار : اتاق اصناف گمیشان به موجب دادخواستی ابطال چھارمین جلسه کارگروه امور گندم، آرد و نان شھرستان گمیشان را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«احتراماً به استحضار عالی می رساند که برابر تصویب نامه ھیأت وزیران مورخ ١٨/٩/١٣٩٣ به شماره ویژه نامه ٧٣٧ که اعضای کارگروھی به منظور مدیریت، ھدایت و تصمیم گیری چگونگی اصلاح کیفیت و تعیین قیمتھا و تھیه طرح جامع مرحله ای اصلاح نظام یارانه گندم، آرد و نان که برابر آن اعضای کارگروه در سطح کشور را مشخص نموده و در سطح استانھا را با اعضای مشخص را به استانداران تفویض اختیار نموده است و در ادامه تصویب نامه ھیچ گونه قیدی را مبنی بر تشکیل کارگروه فوق در سطح شھرستانھا با ریاست فرمانداران به عمل نیامده است و برابر نص صریح تصویب نامه تشکیل کارگروه در سطح شھرستانھا وجاھت قانونی ندارد چرا که بعضاً به دلیل عدم آشنایی به قوانین و مقررات و خروج از حیطه قانونی اختیارات و دعوت از افراد و ادارات به صورت کاملاً سلیقه ای مشکلات عدیده ای را در سطح شھرستان به وجود آورد است. به عنوان مثال در کارگروه مورخ ١۵/٨/١٣٩۶ که در بند یک آن وظیفـه نظارت و بـازرسی از واحـدھای صنفی خبازی را از وظایف ذاتـی بازرسان اداره صنعت، معدن وتجارت دانسته است که این امر کاملاً مغایر قانون نظام صنفی می باشد که در تصویب نامه وزارت صنعت، معدن و تجارت به شماره ۵٧۴٠٧/۶٠ ـ ۴/٣/١٣٩۵ نسبت به لزوم بازرسی از واحدھای صنفی توسط واحد بازرسی و نظارت اتاق اصناف تسریع گردیده است ھمچنین در بندھای ۵ و ۶ مصوبه که درخواست دو نفر از متقاضیان صدور پروانه کسب را مورد موافقت قرار داده اند کاملاً مغایر قانون بوده چرا که موافقت یا رد درخواست صدور ھر نوع مجوز صنفی با اتحادیه مربوطه می باشد (ماده ١٢ قانون نظام صنفی و دستورالعمل آیین نامه اجرایی نحوه صدور و تمدید پروانه کسب موضوع ماده ١٢ قانون نظام صنفی) و تصمیم کارگروه در واگذاری پروانه کسب صنفی فاقد وجاھت قانونی می باشد و ھمچنین در بند ١٢ مصوبه کارگروه ساعات کار واحدھای صنفی نانوایی را که تعیین نموده اند با توج به اینکه تعیین ساعات کار واحدھای صنفی برابر قانون نظام صنفی بنا به درخواست اتحادیه مربوطه و طرح و تصویب در جلسه اجلاس اتاق به کمیسیون نظارت شھرستان ارجاع و تصویب می گردد (دستورالعمل نحوه تنظیم ساعات کار و ایام تعطیل واحدھای صنفی موضوع تبصره م ماده ٣٧ قانون نظام صنفی) این مصوبه نیز فاقد وجاھت قانونی و خارج از صلاحیت کارگروه می باشد لذا با توجه به عرایض فوق و اینکه تشکیل کارگروه صدرالاشاره در شھرستانھا ھیچ گونه تجویز قانونی ندارد و بعضاً باعث ایجاد مشکلات عدیده ای در شھرستان و دیگر شھرستانھا می گردد ضمن درخواست ابطال مصوبات کارگروه فوق تقاضای رأی شایسته مبنی بر عدم تشکیل کارگروه در سطح شھرستانھا بدون تجویز قانونی مورد استدعا می باشد.» متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
«با عنایت به دعوت تلفنی مورخ ١۵/٨/١٣٩۶ چھارمین جلسه کارگروه امور گندم، آرد و نان شھرستان گمیشان رأس ساعت ١٠ صبح روز سه شنبه مورخ ١۶/٨/١٣٩۶ در محل فرمانداری شھرستان با حضور فرماندار و اعضای کارگروه که با ذکر تلاوت آیاتی چند از کلام ا… مجید برگزار گردید. در ابتدا فرماندار و رئیس کارگروه ضمن عرض خیر مقدم به اعضاء و تسلیت اربعین سید و سالار شھیدان امام حسین (ع) و یاران باوفایش و ھمچنین با محکوم کردن اعمال ناجوانمردانه اخیر گروه تروریستی که منجر به شھادت رساندن چندتن از مرزبانان غیور کشور گردید که در آن راستا این شھرستان با افتخار شھیدی دیگر در راه اسلام پاسداری از مرزھای میھن عزیزمان اھدا کرد را به مردم شھرستان و مخصوصاً به خانواده آن شھید بزرگوار (شھید مھدی کلته) تسلیت عرض نمودند، بعد از ایراد تسلیت فرماندار، در ادامه آقای مھاجر به دستور کار جلسه پرداخت که پس از بحث و تبادل نظر اعضاء موارد به شرح ذیل مورد موافقت اعضاء قرار گرفت:
١ـ با عنایت به تخصیص یارانه از سوی دولت به واحدھای خبازی و رسالت ذاتی بازرسان صنعت، معدن و تجارت در انجام امور بازرسی، لذا بازدید از نانوایان سطح شھرستان توسط بازرسان صنعت، معدن و تجارت انجام و گزارش آن در جلسه کارگروه امور گندم، آرد و نان شھرستان ارائه گردد.
٢ـ در راستای حمایت از تولید و عرضه نان با کیفیت بھتر برای شھروندان شھرستان مقرر گردید طی بازدیدھای نوبه ای کارشناسان صنعت، معدن و تجارت خبازانی که نان با کیفیت تولید می کنند در جلسه مطرح گردد تا مورد تشویق قرار گیرند.
٣ـ به منظور حفظ رعایت حقوق متقاضیان کلیه درخواستھای واصله امور آرد و نان شھرستان پس از اخذ و ثبت توسط دستگاه ھای عضو ظرف مدت ٢۴ ساعت به دبیرخانه شورای آرد و نان شھرستان تحویل نمایند.
۴ـ شرکتھای تعاونی حکمت گمیشان و ھمیاران بخش گلدشت نسبت جھت خرید به موقع آرد اقدام لازم معمول نمایند.
۵ ـ درخواست خانم صداقت در خصوص احداث نانوایی آزاد پز در روستای خواجه نفس مورد موافقت اعضاء قرار گرفت.
۶ ـ درخواست آقای خیوه ای در خصوص احداث نانوایی آزاد پز به آدرس: صفاایشان مورد موافقت شورای آرد و نان قرار گرفت.
٧ـ درخواست خانم پوازی مبنی بر تغییر مکان واحد لواشی در روستای خواجه نفس مورد موافقت شورای آرد و نان قرار نگرفت.
٨ ـ درخواست انتقال نانوایی خانم اقول جان اونق از آدرس سیمین شھر خیابان انقلاب جنب بانک ملی داخل کوچه به آدرس خیابان بسیج مورد موافقت شورای آرد و نان قرار گرفت، ھمچنین تعھد محضری مبنی بر عدم جابجایی مجدد از مشارالیه اخذ گردد.
٩ـ درخواست آقای تحصیلی در خصوص انتقال مکان از آدرس سیمین شھر محله بناور خیابان شھید رومی به آدرس جنب بانک ملت سیمین شھر مورد موافقت شورای آرد و نان قرار گرفت، ھمچنین تعھد محضری مبنی بر عدم جابجایی مجدد از مشاورالیه اخذ گردد.
١٠ـ مقرر گردید اتحادیه صنف خبازان شھرستان نسبت به ھماھنگی جھت برگزاری دوره ھای آموزشی برای نانوایان توسط اداره فنی و حرفه ای اقدام لازم به عمل آورد.
١١ـ واحدھای خبازی بربری دولتی پز بنابر اعلام استانداری وزن ھر چونه ۴۵٠ گرم به قسمت ۴۵٠ تومان را عرضه نمایند.
١٢ـ ساعت پخت نانوایان دولتی در شش ماھه دوم سال به شرح ذیل اعلام و موافقت گردید:
نان بربری: صبحھا از ساعت ٣٠:۵ تا ٣٠:٨ ـ عصرھا از ساعت ٠٠:١۵ تا ٠٠:١٨« در پاسخ به شکایت مذکور، فرمانداری شھرستان گمیشان به موجب لایحه شماره ٩٠۴۶/م/٩۶ ـ ١٩/١٢/١٣٩۶ توضیح داده است که:
«مدیر محترم دفتر ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام
احترامـاً عطف به نامـه شمـاره ٩۴۵١۶ ـ ١١/١١/١٣٩۶ کـلاسه پـرونده ٩۶٠١۴۶٠ آن ھیـأت بـه استحضـار می رساند، با توجه به حساسیت ویژه امور گندم، آرد و نان دولت جمھوری اسلامی ایران قوانین مرتبط با گندم، آرد و نان را تعزیراتی اعلام نموده و از سایر کالا و قوانین صنفی جدا نمود و در سال ١٣۶٨ در مجمع تشخیص مصلحت نظام قوانین تعزیرات حکومتی ویژه امور گندم، آرد و نان مصوب و جھت اجرا ابلاغ گردید. کلیه امورات مربوط به گندم، آرد و نان تحت عنوان شورای آرد و نان در استانھا به ریاست استاندار و شھرستانھا به ریاست فرمانداران پیگیری و اجرا می گردد که نامه شماره ٣۶۴١۵/۵/١٢٨ ـ ٢٨/۶/١٣٩٣ ریاست سازمان صنعت، معدن وتجارت استان ابلاغیه به کلیه شھرستانھا نیز ضمیمه می باشد و مضافاً شورای گندم، آرد و نان ھم در اجرا و ھم در نظارت با تشکیل کارگروه ھای استانی و شھرستانی وظایف مانند صدور مجوز نانوایی، ابطال جواز، جابه جایی و تغییر پخت نان، نظارت و بازرسی و شناسایی تخلفات مربوط به گندم، آرد و نان را انجام و مرحله رسیدگی به تخلفات و صدور رأی و میزان جرایم نیز در این شورا انجام می گردید و جرایم از طرف این شورا به خزانه دولت واریز میشد تا اینکه در سال ١٣٧٨ بین وظایف نظارتی و وظایف اجرایی شورا تفکیک قائل شدند و اجرا مانند خرید گندم، استحصال آرد، صدور مجوزھا و حمل و جابه جایی گندم، آرد و نان به وزارت بازرگانی وقت و شرکت بازرگانی دولتی ایران محول و مباحث نظارت و پیگیری به تخلفات به وزارت کشور، استانداریھا و فرمانداریھا محول شد و کما فی سابق بازرسی و شناسایی تخلفات و صدور جرایم در کارگروه استانی در استانداری و کارگروه ھای شھرستانی در فرمانداریھا امورات پیگیری و رتق و فتق می گردید. از ابتدا تصویب قوانین تعزیرات گندم، آرد و نان در مجمع تشخیص مصلحت وظایف استانی در کارگروه استان و وظایف مربوط به شھرستانھا در کارگروه شھرستانی پیگیری و رسیدگی می گردد و کارگروه ھای شھرستانی در فرمانداریھا تشکیل و ذیل کارگروه استانی انجام وظیفه میکردند. در زمان ھدفمند سازی یارانه و آزادسازی ساختار آرد و نان تغییر کرده و بازرسی و نظارت این حوزه به وزارت صنعت، معدن و تجارت که ضابط تعزیراتی ھستند و رسیدگی به تخلفات حوزه در ادارات کل تعزیرات حکومتی زیر مجموعه قوه قضاییه و بر اساس قانون نظام صنفی انجام می پذیرد. آخرین دستورالعمل ابلاغی که از سوی معاون ریاست جمھوری منضم به تصویب نامه ھیأت وزیران، ساختار آرد و نان را مشخص کرده است در سال ١٣٩٣ طی تصویب نامه شماره٩٧۴٧٧ـ٢۶/٨/١٣٩٣ ابلاغ گردیـد و ساختار اداری آن در ٣ رده تعریف و اجرایی می شود. ١ـ کارگروه کشـوری ٢ـ کارگروه استانی ٣ـ کارگروه شھرستانی در تصویب نامه مورد الاشاره به کارگروه استانی و اعضا و وظایف آن اشاره مستقیم شده است که حسن اجرای این تصویب نامه در سطح استان بر عھده استانداران است که پس از تشکیل کارگروه استانی در دومین جلسه کارگروه استانی در تاریخ ١٣/٩/١٣٩٣ در بند ٢ صورتجلسه کارگروه استان با توجه به مصوبه ھیأت وزیران در خصوص ضرورت مدیریت و برنامه ریزی در جھت نظارت بر کمیت و کیفیت انواع نان کارگروه مشابه کارگروه استان در سطح شھرستانھا با ریاست فرمانداران و دبیری اداره صنعت، معدن و تجارت تشکیل و پیگیر امورات شھرستان باشند. به استناد تصویب نامه ھیأت وزیران شرح وظایف کارگروه ھای استانی و شھرستانی وظایف به شرح ذیل را واگذار کرده است.
١ـ مدیریت و ھماھنگی امور مربوط به تولید آرد و نان
٢ـ تفکیک و توسعه نانوایی ھا در بخش آزاد پز در استان و شھرستان
٣ـ تعیین میزان سھمیه و روش تفکیک و تخصیص و توزیع آرد در بخش آزاد و یارانه ای
۴ـ تعیین روش نظارت و اطلاع رسانی
۵ ـ تعیین قیمت فروش انواع آرد و نان بر عھده کارگروه استانی و شھرستانی است که در قالب این شرح وظایف کارگروه شھرستان مصوبات صدرالاشاره در درخواست را با تصویب کلیه اعضاء کارگروه شھرستان مصوب کرده و نظر خاص فرمانداری ھم نمی باشد بلکه با حضور خود اتحادیه خبازان اصناف و ادارات دولتی عضو کارگروه مصوبات نھایی و ابلاغ می گردد. به پیوست مستندات فوق الذکر که ھمگی تأکید بر وظایف کارگروه ھای آرد و نان شھرستان داشته به صورت مستمر نیز اتحادیه خبازان و اتاق اصناف نیز دعوت می گردند که در طرح دادخواست اتاق اصناف نیز به آن دیوان ضمیمه گردید مبین این موضوع است. به شماره ٩٧۴٧٧/ت۵١٢۵٢ھـ ـ ٢٨/۶/١٣٩٣ ھیأت وزیران ٣۶۴١۵/۵/١٢٨ و نامه خیلی محرمانه شماره ٣٧٧۴ـ ٢٠/٣/١٣٩٢ وزارت کشور و نامه سری شماره ۴۶٢١/س ـ ١١/۴/١٣٩٢ وزارت کشور و در ادامه نامه ۶۴٨٨/٩٢/م ت۴٩٢٣٧ن ـ ٨/٣/١٣٩٢ ریاست جمھوری در رابطه با تصمیم نمایندگان ویژه ریاست جمھوری اصل ١٢٨ قانون اساسی ضمیمه می گردد لذا با عنایت به برگ دادخواست اتاق اصناف در رابطه با صدور مجوز صنفی و اعلام عدم صلاحیت کارگروه آرد و نان شھرستان با دستورالعملھای صادره که بنا به قوانین و شرایط اجتماعی منطقه صورت می گیرد. مراتب جھت استحضار به حضور ارسال می گردد.» ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١۶/٧/١٣٩٨ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور
رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
بر اساس بندھای ١ و ٢ تصویب نامه شماره ٩٧۴٧٧/ت۵١٢۵٢ھـ ـ ٢۶/٨/١٣٩٣ ھیأت وزیران مقرر شده است که: کارگروه ھایی در سطح کشور و استان به منظور مدیریت، ھدایت و تصمیم گیری در خصوص چگونگی اصلاح کیفیت و تعیین قیمتھا و تھیه طرح جـامع مرحله ای اصـلاح نظام یـارانه گندم، آرد و نان تشکیل می شود و بر مبنای بند ٢ تصویب نامه مذکور رسیدگی به امور مربوط به آرد و نان و از جمله تعیین قیمت آرد و نان در شھرستان ھای ھر استان نیز توسط کارگروه استانی تعیین شده در این تصویب نامه انجام خواھـد شد.» نظر بـه اینکه در تصویب نامه یـاد شده ھیأت وزیـران، تشکیل کـارگروه ھای مـوضوع این تصویب نامه در سطح شھرستان پیش بینی نشده و اختیارات مقرر در تصویب نامه ھیأت وزیران نیز از سوی کارگروه آرد و نان استان گلستان به شھرستان ھای آن استان تفویض نشده است، بنابراین وضع مقرره مورد شکایت که متضمن اتخاذ تصمیماتی توسط کارگروه گندم، آرد و نان شھرستان گمیشان در رابطه با محورھای تعیین شده در تصویب نامه ھیأت وزیران می باشد، به دلیل فقدان جایگاه حقوقی کارگروه یاد شده خارج از اختیارات بوده و مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی