رأی شماره ٣٠ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال بخش ١٢ فصل ٢۴ ماده ۶٠ تعرفه مصوب عوارض سال ١٣٩٢ شورای اسلامی شھر ھمدان تحت عنوان ضوابط و آیین نامه چگونگی اخذ عوارض نصب و بھره برداری از تابلوھایواحدھای تجاری و خدماتی سطح شھر

۶/٢/١٣٩۶ ٩٢/٨٠٧شماره
بسمه تعالی
جناب آقای جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٣٠ مورخ ١٣٩۶/١/١۵ با موضوع:
«ابطال بخش ١٢ فصل ٢۴ ماده ۶٠ تعرفه مصوب عوارض سال ١٣٩٢ شورای اسلامی شھر ھمدان تحت عنوان ضوابط و آیین نامه
چگونگی اخذ عوارض نصب و بھره برداری از تابلوھای واحدھای تجاری و خدماتی سطح شھر» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه: ١٣٩۶/١/١۵ شماره دادنامه: ٣٠ کلاسه پرونده: ٨٠٧/٩٢
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای اسماعیل عزیزی فراز
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخش ١٢ فصل ٢۴ ماده ۶٠ تعرفه مصوب عوارض سال ١٣٩٢ شورای اسلامی شھر ھمدان تحت
عنوان ضوابط و آیین نامه چگونگی اخذ عوارض نصب و بھره برداری از تابلوھای واحدھای تجاری و خدماتی سطح شھر
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخش ١٢ فصل ٢۴ ماده ۶٠ تعرفه مصوب عوارض سال ١٣٩٢ شورای اسلامی شھر
ھمدان تحت عنوان ضوابط و آیین نامه چگونگی اخذ عوارض نصب و بھره برداری از تابلوھای واحدھای تجاری و خدماتی سطح شھر را
خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«احتراماً به استحضار می رساند:
شورای اسلامی شھر ھمدان به شرح مصوبه پیوست که تحت عنوان بخش ١٢ فصل ٢۴ ماده ۶٠ در تعرفه عوارض سال ١٣٩٢
شھرداری ھمدان درج شده است، مبادرت به وضع ضوابط و آیین نامه چگونگی اخذ عوارض نصب و بھره برداری از تابلوھای واحدھای
تجاری و خدماتی سطح شھر نموده و شھرداری ھمدان با استناد به این مصوبه عوارضی تحت عنوان تبلیغات محیطی دریافت می کند.
ھر چند مطابق بند ٢۶ ماده ٧١ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراھای اسلامی کشور و انتخاب شھرداران مصوب ١٣٧۵/٣/١
تصویب نرخ خدمات ارائه شده توسط شھرداری و سازمانھای وابسته به آن با رعایت آیین نامه ھای مالی و معاملاتی شھرداریھا از
جمله وظایف شورای اسلامی شھر است لیکن به جھت اینکه تابلوھای منصوب به سر در اماکن تجاری و اداری علی القاعده مبین
معرفی محل استقرار و فعالیت اماکن مذکور است و الزاماً متضمن تبلیغاتی در زمینه ارائه خدمات مربوط نیست و اصولاً شھرداری در
خصوص مورد ارائه کننده خدماتی نیست تا به دریافت بھای آن محق باشد.
در ضمن ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری طبق دادنامه ھای شماره ۴٠٧ ـ ۴٠۶ ـ ١٣٨٧/۶/٣ و شماره ٢۴١ـ ١٣٩٠/۶/٧ و شماره ٣۶٢ـ
١٣٩٢/۵/٢١ و شماره ٧٧١ـ ١٣٩١/١/١٨ مصوبات مشابه تعدادی از شورای اسلامی شھرھای مختلف را ابطال کرده است. با توجه به
مراتب یاد شده:
از آن جا که مصوبه شورای شھر ھمدان که تحت عنوان بخش ١٢ فصل ٢۴ ماده ۶٠ در تعرفه عوارض سال ١٣٩٢ شھرداری ھمدان درج
گردیده و وصول عوارضی به عنوان ھزینه تبلیغاتی محیطی را تجویز کرده است، مغایر ھدف و حکم مقنن و خارج از حدود اختیارات
شورای اسلامی شھر ھمدان می باشد، با استناد به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری
مصوب سال ١٣٩٢ تقاضای ابطال آن را دارم.»

متن تعرفه مورد اعتراض به قرار زیر است:
«تعرفه مصوب عوارض سال ١٣٩٢ شھرداری ھمدان بخش ١٢ فصل ٢۴ ماده ۶٠
سازمان زیباسازی
ضوابط و آیین نامه چگونگی اخذ عوارض نصب و بھره برداری از تابلوھای واحدھای تجاری و خدماتی سطح شھر
١ـ ضوابط نصب ھر گونه تابلو در انواع مختلف بر اساس طرح جامع زیباسازی که توسط سازمان زیباسازی تھیه و توسط شورای شھر
تصویب خواھد شد، به اجرا گذاشته می شود.
٢ـ ھرگونه تبلیغ محیطی بر روی فضاھای تبلیغاتی و تابلوھای سطح شھر نیازمند اخذ مجوز از سازمان زیباسازی خواھد بود.
٣ـ ھرگونه نصب تابلو در سطح شھر ھمدان بر اساس ضوابط مصوب در طرح جامع زیبا سازی (و تا تصویب طرح جامع و با مصوبه شورای
شھر) به غیراز مواردی که در بندھای آتی خواھد آمد، شامل پرداخت عوارض نصب بر اساس جدول شماره ٣۵ و ٣۶ می باشد.
۴ـ ھرگونه تبلیغ محیطی بر اساس ضوابط مصوب در طرح جامع زیباسازی (و تا تصویب طرح جامع و با مصوبه شورای شھر) در انواع
مختلف از ھر نوع تابلو، پیکره، سازه که به نحوی از انحاء جھت معرفی کالا، کاربردی (صنف) و ارائه ھر نوع کالا یا خدمات و یا به منظور
انتقال پیام مشخص در محدوده شھر ھمدان و در معرض دید عموم قرار داده شود اعم از افقی، عمودی، مستقر بر روی بام، ایستاده
با پایه مستقل، متحرک، الکتریکی، نوشته بر روی بنر، پارچه، شیشه، کارتن پلاستیک و غیره مستلزم پرداخت عوارض تبلیغات
محیطی بر اساس جدول شماره ٣۵ و ٣۶ و ٣٧ می باشد.
۵ ـ عوارض تبلیغات محیطی تابلوھای منصوب صنفی که محصولات و کالاھای تولید داخلی را تبلیغ می کنند یک برابر، کالاھای تولید
داخلی تحت لیسانس خارجی را تبلیغ می کند ٢برابر و برای محصولات و تولیدات خارجی ٣برابر جدول شماره٣۶ محاسبه و دریافت
خواھد شد.
تبصره: عوارض فوق صرفاً جھت صنوفی لحاظ می گردد که نمایندگی معتبر محصولات وکالاھای تولید داخلی یا خارجی را داشته
باشند و در تابلوھای سر درب خود نام شرکت یا کالا را ھم اضافه نماید و در صورت عدم دارا بودن نمایندگی مکلف به پرداخت عوارض
به میزان ۵ برابر تعرفه ھای مذکور در بند ۵ خواھد بود در غیراین صورت اجازه ھیچگونه تبلیغات نخواھند داشت و صرفاً مجاز به معرفی
صنف خود بر روی تابلو سر درب می باشند و شھرداری ھمدان مجاز به اعمال مقررات می باشد.
۶ ـ تابلوھا به شرح ذیل از پرداخت عوارض نصب و بھره برداری معاف می باشند:
تابلو ھای انتظامی ترافیکی
تابلوھای پارچه ای موقت حاوی پیام شادباش، تسلیت و فرھنگ سازی عمومی
تابلوھای نصب شده بر سر درب و نورپردازی واحدھای دولتی، نھادھای انقلابی، نیروھای انتظامی به مساحت ١ مترمربع به تعداد یک
عدد به استثناء شرکتھای دولتی و شعب بانکھا و مؤسسات اعتباری در صورت مطابقت با مصوبه کمیته سیما و منظر شھری
تبصره١ :عوارض بر تابلوھای منصوب بر سر درب کلیه بانکھا و مؤسسات مالی و اعتباری با ضریب ١ برابر و مؤسسات قرض الحسنه
تحت نظارت بانک مرکزی با ضریب ٠/۵ برابر بر اساس جدول شماره ٣۶ محاسبه و دریافت خواھد شد.
سازمان زیبا سازی
تابلوھای پزشکان و وکلای دادگستری، دفترخانه اسناد رسمی، دفاتر ازدواج و طلاق، دفاتر خدمات دولت الکترونیک حداکثر به
مساحت ١ مترمربع به تعداد یک عدد.
تابلوھای منصوب صنفی بر سر درب بنگاه ناشران، فروشندگان کتاب، نشریات، مطبوعات، دفاتر مرکزی، اتحادیه صنفی، سندیکاھا،
مجامع امور صنفی، احزاب، انجمنھا، تشکلھای غیردولتی و مشارکتھای مردمی، خیریه ھا و مؤسسات مذھبی و مراکز فرھنگی،
آموزشی دولتی، مھد کودکھا به مساحت حداکثر ١ مترمربع و تعداد یک عدد.
تبصره٢ :در صورتی که مساحت ھر یک از تابلوھای موضوع بند ۶ از ضوابط تعیین شده تجاوز نماید، مشمول پرداخت عوارض تبلیغات
محیطی بر مبنای کل مساحت تابلو طبق جداول ٣۶ و ٣٨ خواھد بود.
٧ـ تا زمان تصویب طرح جامع زیباسازی و تعیین ضوابط نصب تابلو در سطح شھر ھمدان کلیه تابلوھای منصوب در سطح شھر بر
اساس جداول ٣۶ و ٣٨ شامل پرداخت عوارض نصب و تبلیغات محیطی خواھند بود و پس از تصویب طرح جامع ابعاد کلیه تابلوھای
تبلیغاتی باید منطبق با ضوابط طرح جامع زیباسازی اجرا گردد.
٨ ـ عوارض نصب و بھره برداری از ھر نوع سازه تبلیغاتی بسته به مدت زمان بھره برداری (دائم یا موقت) محاسبه و وصول خواھد شد.
٩ـ عوارض نصب و بھره برداری از سازه ھای تبلیغاتی دائم که شامل انواع تابلوھای سر درب می باشد به ازاء ھر مترمربع در ھر ماه
محاسبه و اخذ خواھد شد.
١٠ـ عوارض نصب و بھره برداری از سازه ھای تبلیغاتی موقت که شامل انواع پرده، بنر، کارتن پلاستیک نصب خودرو تبلیغاتی بر روی
داربست، چادرھای برپایی نمایش، نمایشگاه، فروش بلیط، انواع چترھای تبلیغاتی، بالن و غیره بوده که به صورت موقت نصب و مورد
بھره برداری قرار خواھد گرفت به ازای ھر مترمربع اشغال سطح در ھر روز محاسبه و اخذ خواھد شد. (جدول شماره ٣٨(
١١ـ واگذاری و بھره برداری از کلیه سازه ھای تبلیغاتی سطح شھر اعم از بیلبوردھا، پایه بنرھا، تابلوھای دوقلو، تابلوھای چند وجھی و
غیره که در مالکیت سازمان زیباسازی می باشند بر اساس قیمتھای پایه جداول ذیل انجام خواھد شد.
توضیح: ستون مربوط به قیمت واگذاری از طریق مزایده، صرفاً به منظور تعیین قیمت پایه مزایده بوده و به افرادی که در مزایده
بیشترین مبلغ را پیشنھاد دھند واگذار خواھد شد.
توضیح: ستون مربوط به قیمت واگذاری از طریق مزایده، صرفاً به منظور تعیین قیمت پایه مزایده بوده و به افرادی که در مزایده
بیشترین مبلغ را پیشنھاد دھند واگذار خواھد شد.
در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس شورای اسلامی شھر ھمدان به موجب لایحه شماره ٧٠/۵٢/٣۶٢٣٢٢ ـ ١٣٩٣/۵/۴ توضیح داده
است که:
«ریاست محترم ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع: ارسال جوابیه (شکایت آقای اسماعیل عزیزی فراز)
با سلام
بازگشت به اخطاریه کلاسه ٨٠٧/٩٢ موضوع شماره پرونده ٩٢٠٩٩٨٠٩٠٠٠٧٣٢٧٧ در رابطه با شکایت آقای اسماعیل عزیزی فراز
مبنی بر ابطال ضوابط اخذ عوارض نصب بھره برداری تابلو به شرح ذیل دلایل بر اساس شکایت مطروحه به استحضار می رساند:
اولاً: مستنداً به بند ٢۵ ماده ٧۶ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراھای اسلامی شھر مصوب ١٣٧۵/٣/١ مجلس شورای
اسلامی تصویب مقررات لازم به پیشنھاد شھرداری جھت نوشتن موضوع مطالب با الصاق ھر نوع نوشته و آگھی و تابلو بر روی
دیوارھای شھر با رعایت مقررات موضوع و انتشار آن برای عموم از وظایف شوراھای اسلامی شھر بر شمرده شده است. لذا وضع
ضوابط و عوارض بر نحوه نصب و بھره برداری از تابلوھای واحدھای تجاری و اداری نه تنھا برخلاف قانون نمی باشد بلکه تصریحاً به صدر
ماده ٧۶ قانون اخیر از وظایف شوراھای اسلامی است جالب آن که شاکی در شکایت خود صرفاً مدعی خلاف بودن مصوبه بدون ذکر
دلیل یا مستند مورد ادعا می باشند.
ثانیاً: مطابـق ماده ٩٢ قانون شـھرداری نوشـتن ھر نوع مـطلب یا الصاق ھر نوع نوشتـه بر روی دیوارھای شھر اعم از املاک و منازل و
ھر محل و فضایی که در مرئی و منظر عموم است ممنوع می باشد مگر محلھایی که شھرداری بر اساس ضوابط و دستورالعمل
مصوب شورای اسلامی شھر مصوب می نماید از طرفی آیین نامه اجرایی نحوه وضع و وصول عوارض توسط شوراھای اسلامی شھر
بخش و شھرک موضوع قانون تشکیلات شورا مصوب ١٣٧٨/٧/٧ ھیأت وزیران تعیین ضوابط و عوارض در این رابطه به شورای شھر
محول شده است.
ثالثاً: یکی از اھداف و وظایف ذاتی مدیریت شھری در راستای زیباسازی شھری، ساماندھی و یکسان سازی تابلوھای سر درب
مغازه ھا اماکن تجاری و اداری است به طوری که مالکین یا متولیان ھر یک از این اماکن در سھم و حصه مالکیتی خود و به نسبت آن
امکان نصب تابلو و بھره برداری از آن را دارند و الا ساخت و نصب بی ضابطه و بدون اندازه مشخص و بدون نظارت و تصویب مقامات
شھری عایدی جز ھرج و مرج و بی نظمی و مخدوش نمودن چھره و منظر شھر را در پی نخواھد داشت و نتیجه این خواھد شد که
ھر کس به میل و سلیقه خود آرایش و زیبایی شھر را مورد لطمه قرار دھد.
رابعاً: شاکی در فراز صفحه دوم شکایت خود عنوان نموده اند که تابلوھای منصوبه علی القاعده مبین محل استقرار و فعالیت اماکن
مذکور است و الزاماً متضمن تبلیغاتی در زمینه خدمات مربوطه نیست در حالی که اساساً خلط مبحثی فاحش روی داده است به
گونه ای اتفاقاً نصب تابلو در اماکن تجاری صرفاً جنبه تبلیغاتی دارد و اندک تردیدی در این باره ممکن است معطوف به دوایر دولتی باشد
که آن ھم در جای خود قابل بحث و نقادی می باشد.
ملاحظه می فرمایید دعوی مطروحه متکی به ھیچ دلیلی نبوده و متأسفانه طرح چنین دعاویی از اشخاص نامعلوم که اصلاً نه ھویت
آنھا و نه ذینفعی آنھا در حد موضوع است چیزی جز اتلاف وقت گرانبھای ھیأت در رسیدگی به پرونده ھای مستحق توجه نتیجه ای
بیش نخواھد داشت. لذا با عنایت به مراتب معروضه تقاضای رد دعوی شاکی را دارد.»
در اجرای ماده ٨۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ،پرونده در ھیأت تخصصی عمران،
شھرسازی و اسناد دیوان عدالت اداری مطرح شد و این ھیأت در خصوص خواسته شاکی مبنی بر ابطال بخش ١٢ فصل ٢۴ ماده ۶٠
تعرفه عوارض سال ١٣٩٢ شھرداری ھمدان تحت عنوان ضوابط و آیین نامه چگونگی اخذ عوارض نصب و بھره برداری از تابلوھای تجاری و
اداری به استثناء ١ (عبارت «به استثناء شرکتھای دولتی، شعب بانکھا، مؤسسات اعتباری» از قسمت سوم بند ۶ ،٢ (قسمت اول
تبصره ١ بند ۶ ،٣ (تبصره ٢ بند ۶ به موجب دادنامه شماره ١۴۶ ـ ١٣٩۵/٨/٢۶ رأی به رد شکایت شاکی صادر کرد و رأی مذکور به
علت عدم اعتراض از سوی رئیس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافتهاست.در خصوص تقاضای ابطال سایر بندھا از تعرفه فوق الذکر، پرونده به ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ارجاع شده است.
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۶/١/١۵ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسانشعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی

ھر چند مطابق بند ٢۶ ماده ٧١ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراھای اسلامی کشور و انتخاب شھرداران مصوب سال ١٣٧۵،تصویب نرخ خدمات ارائه شده توسط شھرداری و سازمانھای وابسته به آن با رعایت آیین نامه ھای مالی و معاملاتی شھرداریھا ازجمله وظایف شورای اسلامی شھر است، لیکن به جھت اینکه تابلوھای منصوبه بر سر درب اماکن تجاری و اداری علی القاعده مبینمعرفی محل استقرار و فعالیت اماکن مذکور است و الزاماً متضمن تبلیغاتی در زمینه ارائه خدمات مربوط نیست و اصولاً شھرداری درخصوص مـورد ارائه کننده خـدمتی نیست تـا بـه دریافت بھای آن محق بـاشد، بنابرایـن بخش ١٢ فصـل ٢۴ ماده۶٠ تعرفه عوارض سال١٣٩٢ شھرداری ھمدان مصوب شورای اسلامی شھر ھمدان، خلاف قانون و خارج از حـدود اختیارات مرجع تصویب تشخیص می شودو بـه استناد بند ١ مـاده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی