برجام و کره شمالی و دورویی آشکار ترامپ

تحلیلگران نگاه بی منطق رئیس جمهوری ایالات متحده به موضوع توافق هسته ای ایران و مذاکره با کره شمالی را نشانه دو رویی «دونالد ترامپ» می بینند که نتیجه آن شکست سیاست های کاخ سفید خواهد بود.

امشب قرار است «دونالد ترامپ» در مورد حضور کاخ سفید در برجام تصمیم خود را اعلام کند و طی روزهای آینده نیز در باره زمان دقیق دیدار مستقیم با رهبر کره شمالی بر سر توانایی های اتمی این کشور .سخن بگوید.
با اینکه هر دو موضوع به توانایی های هسته ای کشورها مربوط می شود اما موضوع ایران چند مرحله پیشتر است و پیونگ یانگ در مرحله نخست از چانه زنی با جامعه بین المللی قرار دارد. اما نکته جالب این است که جهان شاهد دو رویکرد کاملا متضاد و غیرقابل فهم از رئیس جمهوری آمریکا است. در واقع به نوشته نشریه تورنتو استار «نگاه دلال مابانه و متناقض ترامپ از یک سوبه دنبال تعامل با کره شمالی است و در طرف مقابل خواهان درگیری با ایران است».
ترامپ درحالی که ایران را تهدید می کند توافق هسته ای باید لغو و اصلاح شود همزمان به دنبال گفت وگو و دوستی با کره شمالی است. به اعتقاد این روزنامه کانادایی، هر دو خط مشی به شکست منجر خواهد شد زیرا اگر ترامپ به ضرب الاجل خود در مورد خروج از برجام بیاندیشد، اقدام وی آتشی را در خاورمیانه روشن می کند که دود آن تا شرق دور و تعامل با کره شمالی خواهد رفت.
«تونی بورمن» تحلیلگر این روزنامه بر این باور است که پیامد این اقدام ترامپ سه اتفاق مهم خواهد بود؛ رئیس جمهوری آمریکا با این کار میانه روها را در ایران تضعیف می کند و خطر درگیری میان ایران و اسرائیل را افزایش می دهد. نکته سوم اینکه تصور توافق میان واشنگتن و کره شمالی باید از ذهن پاک شود.
به نوشته مدیر بخش انگلیسی «الجزیره»، از نگاه بین المللی نقطه عطف قضیه این است در حالی که ایران به توافق متعهد است ایالات متحده که از بنیانگذاران آن است توافق را اجرا نمی کند و به ویژه کاخ سفید در دوره ترامپ، ایران را از مزایای اقتصادی برجام محروم کرده است.
ایالات متحده در ظاهر نشان می دهد واقعا به دنبال توافق با کره شمالی است. تفاوت آشکار میان ایران و کره شمالی این است که تهران سلاح هسته ای تولید نکرده است. از این رو چالش های توافق با پیونگ یانگ بسیار عمیق تر است زیرا باید برای محدودیت زاردخانه هسته ای این کشور هم چاره ای اندیشیده شود.
با این حال نشریه فوربس بر این باور است که در موضوع ایران و کره شمالی، عوامل مشترکی هم وجود دارند که یکی از مهمترین آن ها اتحاد هر دو کشور با روسیه و چین است. در صورتی که آمریکا بخواهد با ایران دشمنی را وارد مرحله تندتری کند باید به فکر جبهه گسترده تری باشد. کره شمالی برنامه خود را تا ساخت سلاح هسته ای گسترش داد تا به سرنوشت عراق و لیبی دچار نشود. این کشور اکنون با اتکا به متحدان خود در مسکو و پکن به ترامپ برای توافق صلح چراغ سبز نشان داده است.

** ترامپ؛ یک موضوع با دو چهره
ژانوس (یانوس) در افسانه های روم باستان خدای دروازه ها شناخته می شد که دارای دو چهره بود. این خدای عصر باستان همزمان به عنوان مسئول جنگ و صلح در جهان نیز شناخته می شد. برخی تحلیلگران اکنون ترامپ را همچون این شخصیت افسانه ای دارای دو چهره خیر و شر می دانند. علت آن نیز اتخاذ رویکرد دوگانه در قبال ایران و کره شمالی است. اکنون فهرست افرادی که به کاخ سفید اصرار می کنند از برجام خارج نشود بسیار بلند است اما تلاش ها تاکنون تاثیری نداشته است و هنوز مرغ رئیس جمهوری ایالات متحده یک پا دارد.
تارنمای تحلیلی «لوبلاگ» هم ترامپ را فردی دارای دو چهره دانست که با کره شمالی صلح و با ایران جنگ را دنبال می کند. وی رهبری عصبی و تندخو است که در هفته های پیش رو با دو چهره متفاوت ظاهر می شود تا پس از ایفای نقش به عنوان نابودکننده توافق هسته ای با ایران، توافق صلحی را با رهبر کره شمالی امضا کند.
این تحلیل سپس با اشاره به سخنی از ترامپ در سال 2015 که گفته بود عاشق پیروزی در جنگ است، آورد: اما در واقعیت درگیری با ایران برای واشنگتن فاجعه بار خواهد بود زیرا آمریکا باید در مقابل خواست برخی قدرت ها مانند روسیه و چین هم بایستد. حداقل تاثیر رو در رویی واشنگتن با تهران، بحرانی شدن کل خاورمیانه است.
به طور تقریبی همه کارشناسان دیدگاه های ترامپ را ناموفق ارزیابی می کنند. روزنامه واشنگتن پست هم نوشت دونالد ترامپ تصور می کند راهبرد رفتاری وی در مورد کره شمالی برای برخورد با ایران هم کارآمد است اما خط مشی وی برای هر دو کشور اشتباه خواهد بود.
«امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه پس از دیدار با ترامپ، در مورد نوع دیدگاه وی اظهار کرد : «ترامپ تصور می کند بر اساس تجربه وی هنگامی که تند و انعطاف ناپذیر باشد می تواند به توافقی بهتر دست پیدا کند». به باور مکرون اما این راهبردی است که به افزایش تنش منجر می شود و یکی از اختلاف نظرهای موجود میان پاریس و واشنگتن همین است.
به اعتقاد کارشناسان غربی درکی که از کره شمالی در ذهن ترامپ نهادینه شد، آن است که تهدید و حداکثرسازی فشار توانست دشمنان را به مذاکره و تن دادن به خواسته واشنگتن متقاعد سازد. اما وی آگاه نیست چیزی که باعث تغییر مسیر «کیم جونگ اون» به سوی مذاکره با ترامپ شده است فشار آمریکا نیست بلکه دستیابی به اهداف بوده است.
به نوشته این روزنامه به خاطر همین فرضیه های اشتباه و غیرواقع گرایانه ترامپ است که دورنمای حل و فصل صلح آمیز چالش های هسته ای مبهم و تاریک تر شده است زیرا وی پس از توافق هسته ایی با ایران انتظار خلق توافقی نشدنی با پیونگ یانگ را دارد.
درواقع با وجود همه فشارهای اقتصادی و سیاسی آمریکا علیه کره شمالی اما از نظر اقتصادی، سیاسی و نظامی پیونگ یانگ احساس ضعف نمی کند و هیچ نشانه ای وجود ندارد که کیم زرادخانه هسته ای خود را به ازای منافع اقتصادی و تضمین امنیتی یا هر انگیزه دیگر به ترامپ تسلیم کند.
به اعتقاد تحلیلگران داشتن چنین رویکردی در قبال ایران می تواند خطرناک باشد. ترامپ تنها به این دلیل توافق سال 2015 را بد می داند که آرزوهای بزرگ وی علیه ایران را برآورده نساخته است. بی تاثیر بودن برجام در بهبود اقتصاد ایران و مقاومت آمریکا، موجب ناکارآمد شدن برجام برای تهران شده و ادامه این روند توافق را قربانی خواسته های ترامپ می کند. تکرار فرضیه ترامپ مبنی بر افزایش فشار بر تهران برای کسب توافق، نتیجه ای جز شکست برای واشنگتن ندارد که پیامد اصلی آن فروپاشی محدودیت های بین المللی و آزادی عمل بیشتر ایران خواهد بود.