دستورالعمل راجع به استرداد مجرمین و معاضدت قضائی بین المللی
جناب آقای سینجلی جاسبی
رئیس محترم ھیئت مدیره و مدیرعامل روزنامه رسمی کشور
تصویر دستورالعمل شماره ٩٠٠٠/١٣١٨٠/١٠٠ مورخ ١٣٩٢/٣/١٢ ریاست محترم قوه قضائیه راجع به (استرداد مجرمین و معاضدت
قضائی بین المللی) جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل دبیرخانه قوه قضائیه ـ محسن محدث
١٢/٣/١٣٩٢ ١٠٠/١٣١٨٠/٩٠٠٠شماره
دستورالعمل راجع به استرداد مجرمین و معاضدت قضائی بین المللی
با توجه به اھمیت روزافزون ھمکاری ھای بین المللی در گسترش عدالت و مبارزه با جرم؛ و به منظور ایجاد انضباط بیشتر در تنظیم و
ارسال درخواستھای ھمکاری بین المللی و نیز اجرای درخواستھای مراجع قضائی خارجی؛ و با توجه به اھمیت و تأثیر اقدامات مراجع
قضائی در نحوه ھمکاری متقابل کشورھای دیگر و با عنایت به تمرکز انجام اینگونه امور در اداره کل امور بین الملل قوه قضائیه، و
مستنداً به قانون استرداد مجرمین (مصوب ١٣٣٩ (و سایر مقررات مربوط به ھمکاریھای بین المللی مندرج در قوانین مختلف از جمله
قانون مدنی، قانون مجازات اسلامی، قانون آئین دادرسی دادگاھھای عمومی و انقلاب در امور مدنی و اجرای احکام مدنی و معاھدات
دو یا چندجانبه، دستورالعمل راجع به استرداد مجرمین و معاضدت قضائی بین المللی به شرح مواد آتی است:
بخش اول ـ درخواستھای استرداد مراجع قضائی داخلی
ماده١ـ دادسراھا و دادگاه ھا در مواردی که استرداد متھم یا محکوم از کشور خارجی ضروریست، درخواست خود را در صورت وجود
قرارداد دو جانبه مطابق مفاد قرارداد و در غیر این صورت براساس «عمل متقابل» و مطابق مفاد این دستورالعمل خطاب به اداره کل
امور بین الملل قوه قضائیه ارسال نمایند.
تبصره ـ دادگاھھا و دادسراھای سراسر کشور در مواردی که از فرار مجرمین به خارج از کشور مطلع می شوند ضمن صدور دستور
دستگیری در مبادی ورودی ـ خروجی کشور از طریق دادستانی کل کشور، دستور فوری جھت ردیابی و شناسائی متھم یا محکوم
فراری به پلیس بین الملل نیروی انتظامی جمھوری اسلامی ایران صادر نموده و رونوشت آن را در اسرع وقت به اداره کل امور بین الملل
قوه قضائیه و در جرایم امنیتی حسب مورد به وزارت اطلاعات یا سایر نھادھای ذیربط نیز ارسال نمایند.
ماده٢ـ لازم است درخواست ھای استرداد به ھمراه مدارک زیر به اداره کل امور بین الملل قوه قضائیه ارسال گردد:
الف ـ در مورد متھمین:
ـ شرح جریان ارتکاب جرم.
ـ تصویر مصدق مواد قانونی تعیین کننده جرم و مجازات.
ـ تصویر مصدق مستندات قانونی مربوط به مرور زمان.
ـ اصل برگ جلب.
ـ تصویر مصدق ھرگونه اسناد و مدارکی که وقوع جرم و انتساب آن به متھم را محرز می نماید.
ـ تصویر مصدق مدارک ھویتی و نشانی فرد یا افراد مورد نظر.
ـ عکس، اثر انگشت و ھرگونه اطلاعات که به شناسایی مجرم متواری کمک نماید (در صورت وجود).
ب ـ در مورد محکومین:
ـ مدارک مذکور در بند الف.
ـ نسخه مصدق حکم قطعی.
ـ مدارک مربوط به چگونگی قطعیت رأی (مواد قانونی و گزارش مأمور ابلاغ یا تصویر مصدق روزنامه ای که رأی در آن منتشر شده
است).
تبصره: در رابطه با جرایم امنیتی لازم است ارسال مدارک و اطلاعات مربوط به پرونده با لحاظ مسائل امنیتی صورت پذیرد.
ماده٣ـ اداره کل امور بین الملل موظف است با ھماھنگی مرجع قضائی مربوطه نسبت به رفع نقائص احتمالی و ھماھنگی برای
ترجمه مدارک اقدام نموده و با تنظیم
درخواست خطاب به مقام قضائی خارجی، مطابق مقررات، درخواست مقام قضائی ایرانی را به اطلاع مرجع ذیربط خارجی برساند و
مراتب را تا حصول نتیجه پیگیری کند و تصویری از مدارک را جھت پیگیری و تسریع در کار به پلیس بین الملل نیروی انتظامی جمھوری
اسلامی ایران ارسال نماید.
ماده۴ـ مرجع قضائی مطابق ماده ٣٠٢ قانون آئین دادرسی دادگاھھای عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ١٣٧٩ در مورد نحوه
تأمین ھزینه ترجمه مدارک، تعیین تکلیف می نماید.
ماده۵ ـ مرجع قضائی در موارد فوری قبل از تنظیم درخواست موضوع تبصره ماده ١ این دستورالعمل یا ھمزمان می تواند علاوه بر
دستور ردیابی و شناسایی از طریق پلیس بین الملل، دستور دستگیری مجرم را با تصریح بر اینکه درخواست استرداد و مدارک فوراً
ارسال خواھد شد، خطاب به پلیس بین الملل نیروی انتظامی جمھوری اسلامی ایران صادر نموده و بلافاصله مطابق مواد ١ و ٢ این
دستورالعمل اقدام نماید.
ماده۶ ـ در صورت منتفی شدن تعقیب و عدم نیاز به دستگیری یا استرداد، مراتب فوراً توسط مرجع قضائی درخواستکننده با ذکر
علت به پلیس بین الملل نیروی انتظامی جمھوری اسلامی ایران و اداره کل امور بین الملل قوه قضائیه اعلام می گردد.
بخش دوم ـ درخواستھای استرداد مراجع قضائی خارجی
ماده٧ـ درخواسـت ھای استرداد از سوی مقامات کشورھای خارجی که برای وزیر دادگستری جمھوری اسلامی ایران، دادستان کل
کشور، اداره کل حقوقی اسناد و امور مترجمین قوه قضائیه و یا ھر مقام یا مرجع دیگری ارسال می گردد، عیناً به اداره کل امور
بین الملل قوه قضائیه جھت انطباق با مقررات قانونی و اقدام لازم ارسال می گردد.
ماده٨ ـ با توجه به عضویت دولت جمھوری اسلامی ایران در سازمان پلیس جنایی بین المللی (انترپول)، درخواستھای بازداشت یا
اعلانھای قرمز (Notices Red (که از طریق پلیس بین الملل نیروی انتظامی جمھوری اسلامی ایران واصل میشود به منزله درخواست
فوری مقام قضائی خارجی می باشد و مطابق مقررات قانونی مورد اقدام قرار خواھد گرفت.
ماده٩ـ درخواست ھای فوری موضوع ماده قبل، در صورت شناسایی شخص به دادسرای مربوط و در غیر این صورت به دادسرای تھران
ارائه می شوند. دادسرا دستورات لازم را به مبادی ورودی ـ خروجی کشور از طریق دادستانی کل کشور ابلاغ می نماید. در صورت
دستگیری، دادسرای مربوط ضمن صدور قرار تأمین مناسب، مھلت مقرر قانونی جھت ارسال مدارک استرداد تعیین نموده و از طریق
پلیس بین الملل به کشور تقاضاکننده اعلام می کند. در صورت عدم وصول مدارک در مھلت تعیین شده، از تأمین مأخوذه رفع اثر و
شخص بلافاصله آزاد خواھد شد.
ماده١٠ـ در صورتی که فرد مورد درخواست ایرانی باشد، دادسرا با تعیین مھلت مناسب، درخواست ارسال مدارک اتھامی را از کشور
تقاضاکننده می نماید و با توجه به مدارک واصله و تحقیقات انجام شده عنداللزوم نسبت به تعقیب و محاکمه فرد مزبور اقدام می نماید.
بخش سوم ـ معاضدت قضائی
ماده١١ـ درخواستھای معاضدت قضائی واصله از کشورھای خارجی، ھمچنین درخواستھای معاضدت قضائی مراجع قضائی داخلی
مطابق قوانین و مقررات داخلی از جمله مواد ٢٩١ الی ٢٩۴ قانون آئین دادرسی دادگاھھای عمومی و انقلاب در امور مدنی (مصوب
١٣٧٩ (و مواد ١۶٩ الی ١٧٩ قانون اجرای احکام مدنی (مصوب ١٣۵۶ (و موافقتنامه ھای بین المللی از طریق اداره کل امور بین الملل
قوه قضائیه انجام خواھد شد.
ماده١٢ـ پس از وصول درخواستھای معاضدت از سوی مراجع قضائی داخلی به اداره کل امور بین الملل قوه قضائیه، اداره مزبور موظف
است با ھماھنگی مرجع قضائی مربوط نسبت به رفع نقائص احتمالی و عنداللزوم ھماھنگی برای ترجمه مدارک اقدام نموده و با
تنظیم درخواست خطاب به مقام قضائی خارجی موضوع را به نحو مناسب به اطلاع مقام ذیربط خارجی برساند و تا حصول نتیجه
پیگیری کند.
ماده١٣ـ رؤسای کل دادگستری استان ھا با عنایت به ماده ۴ قانون تشکیل دادگاھھای عمومی و انقلاب و آیین نامه اجرایی آن و
بخشنامه شماره ٩٠٠٠/١۵۵٢١/١٠٠ مورخ ١٣٨٩/۴/١۵ ،با بررسی وضعیت خاص استان و لحاظ صلاحیت و تجارب قضات در صورت لزوم
نسبت به اختصاص شعبی از دادسراھا و دادگاھھای عمومی و انقلاب برای رسیدگی به درخواستھای استرداد و معاضدت قضائی
اختصاص دھند و ظرف یک ماه از تصویب این دستورالعمل مشخصات شعب و قضات متصدی امر را به اداره کل امور بین الملل قوه
قضائیه اعلام نمایند.
ماده١۴ـ به منظور کارآمدی رویه ھا و رفع موانع و مشکلات احتمالی در امور مربوط به استرداد و معاضدت قضایی کمیته مشترکی
میان اداره کل امور بین الملل قوه قضائیه، معاون دادستانی کل کشور و پلیس بینالملل نیروی انتظامی جمھوری اسلامی ایران و
عنداللزوم واحدھای ذیربط در قوه قضائیه و وزارت امور خارجه و سایر سازمان ھا تشکیل می گردد. مدیر کل امور بین الملل قوه قضائیه
مسئولیت کمیته مذکور را بر عھده خواھد داشت و نسبت به تنظیم برنامه و دستور کار جلسات کمیته اقدام می نماید.
ماده١۵ـ معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضائیه و دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری قوه قضائیه موظفند نسبت به تھیه و تدوین و
اجرای برنامه ھای آموزشی مربوطه با ھمکاری اداره کل امور بین الملل قوه قضائیه اقدام نمایند.
ماده١۶ـ نظارت بر حسن اجرای این دستورالعمل بر عھده رؤسای کل دادگستری استانھا با ھمکاری اداره کل امور بین الملل قوه
قضائیه است و اداره یاد شده موظف است گزارش سالیانه خود از نحوه اجرای این دستورالعمل در سراسر کشور را به حوزه ریاست
قوه قضائیه ارائه نماید.
ماده١٧ـ این دستورالعمل در ١٧ ماده و دو تبصره در تاریخ ١٣٩٢/٣/١١ به تصویب رئیس قوه قضائیه رسید و از تاریخ تصویب قابل اجرا
است و کلیه مقررات مغایر با آن ملغی می گردد.
رئیس قوه قضائیه ـ صادق لاریجانی