ابهامات یک پرسش از ظریف
حضور وزیر امور خارجه در برنامه زنده تلویزیون ضمن آن که توانست بسیاری از حاشیه ها و شایعه های مرتبط با دستگاه دیپلماسی دولت را رفع کند، با حاشیه هایی هم همراه بود.
محمدجواد ظریف ، وزیر امور خارجه کشورمان روز یکشنبه چهارم شهریور ماه به مناسبت فرا رسیدن هفته دولت در برنامه تلویزیونی «حالا خورشید» شبکه سه سیما حضور یافت.
ظریف در این برنامه ضمن تشریح مشکلات و موانع دستگاه دیپلماسی در موضوعاتی چون برجام و برخی نابه سامانی های داخلی به پرسش های «رضا رشیدپور» مجری برنامه حالا خورشید پاسخ گفت.
بخشی از پرسش های چالش برانگیز رشیدپور که در نظرسنجی از مردم طرح شده بود، درباره تازه ترین معاهدات بین المللی ایران در حوزه تقسیمات حقوقی دریای خزر بود. پرسش های نامتعارف مطرح شده در زمینه کنوانسیون های دریای خزر، از سوی مجری برنامه در رسانه های خبری به ویژه شبکه های مجازی بازتاب یافت و واکنش هایی به همراه داشت.
در کنار توییت ها و پست های کانالی واکنش رضا نصری، حقوقدان بین الملل بیش از دیگر تحلیل ها و تفسیرها مورد توجه قرار گرفت و پاسخ رشیدپور مجری برنامه را هم در پی داشت. نصری در مطلبی با عنوان «آقای رشیدپور خود را چند فروخته ای یعنی چه؟!» به تحلیل پرسش مجری برنامه از ظریف با مضمون فروش دریای خزر، پرداخت و نوشت: «اینکه در رسانه ملی از وزیر امور خارجه بپرسند «خزر را چند فروخته‌ای» و بعد این پرسش را «سئوال مردم» معرفی کنند نه در شان مردم است نه در شان جایگاه حقوقی و حقیقی دکتر ظریف.
در ادامه نصری آورده است: «طرح این پرسش از زبان مردم یا به کار بردن واژه «خیانت» از جانب مردم این تصور را در افکار عمومی جهان ایجاد می‌کند که مردم ایران مردمی ناآگاه یا فریب‌خورده هستند که نه تنها از تاریخچه 20 سال مذاکره در مورد دریاچه خزر بی اطلاع‌اند بلکه آنقدر این موضوع برای‌شان کم اهمیت بوده که حتی زحمت نکشیده‌اند به متن کنوانسیون – که در دسترس همه است – مستقیماً مراجعه کنند یا دست‌کم از متخصصین و جامعه دانشگاهی خود در این باره پرس‌وجو کنند.»
یادداشت این حقوقدان اما از سوی مجری تلویزیون بی پاسخ نماند. رضا رشیدپور در صفحه اینستاگرام خود ضمن انتقاد از به اصطلاح حکمفرمایی تیترها، مضمون فروش دریای خزر را تنها انتقادی در فضای مجازی دانست و نوشت: «در ثانیه ای از دو ساعت گفتگو به نقل از پیامهای درج شده ی مردم در فضای مجازی خطاب به آقای وزیر عرض می کنم که به دلیل عدم توضیح شفاف، برخی مردم آنقدر عصبانی هستند که نوشته اند ‘خزر را چند فروخته اید’. جناب ظریف وجود این جملات و حتی نسبت هایی مانند ‘خیانت’ را تایید فرموده و با گشاده رویی پاسخ می دهند. اما حکفرمایی تیترها آغاز می شود. گستاخی رشیدپور. پرسشهای گستاخانه و … حتی کارشناس محترم از آن سوی دنیا بدون آنکه یک بار فیلم را تماشا کند، بر پایه ی همان تیتر، تحلیل می نویسد و توصیه به عذرخواهی می کند.»
این تفسیر و پاسخ های مجازی اما به همین جا ختم نشد. این بار رضا نصری در یادداشت دیگری به توضیحات رشیدپور واکنش نشان داد و خطاب به او نوشت: «قبول بفرمایید از میان هزاران پرسشی که کاربران فضای مجازی پیشنهاد کردند از وزیر محترم بپرسید، می‌توانستید سئوال انتقادآمیز دیگری انتخاب کنید که اینگونه بر یک پرسش سخیف مشروعیت نمی‌بخشید و اینطور تلویحاً بی کفایتی یا حتی «خیانت» دستگاه دیپلماسی را از تریبون تلویزیون ملی در ذهن مخاطب تداعی نمی‌کرد.»
در ادامه یادداشت نصری می خوانیم: «به نظرم به مصلحت کشور است اگر به عنوان یک فرد مشهور با میلیون‌ها مخاطب – در این مقطع حساس و این منطقهٔ طوفان‌زده – از یک سو یاری کنید مردم ایران قدر و منزلت «دیپلمات» را بهتر و بیشتر بشناسند؛ و از سوی دیگر به ایجاد فضایی کمک بفرمایید که در آن دیپلمات ایرانی بتواند با فراغ بال بیشتر – و بدون نگرانی از واکنش‌های احساسی و افراطی در درون کشور – از منافع ملی در خارج از مرزها دفاع کند. امروز دیگر چاره‌ای جز اصلاح این روند، تقویت دستگاه دیپلماسی و گام برداشتن به سمت اعتمادسازی و هم‌افزایی نداریم. امیدوارم در این راه جدید شما خودتان پیش‌قدم شوید.»
مجموع واکنش های به سوال مجری تلویزیون از وزیر امور خارجه نشانگر میزان بالای حساسیت نسبت به موضوعات بین المللی و منافع ملی است. این حساسیت ها ضرورت دقت در طرح پرسش و مطالبه از دولتمردان در فضای رسانه ای کشور را نشان می دهد. ابهام زایی در کنوانسیون ها و تعهدات بین المللی ایران که حاصل تلاش ها و دیپلماسی دولت و به ویژه وزارت امور خارجه است، تنها گام برداشتن در مسیر رسانه های پوپولیسم و جنجال طلب داخلی و فارسی زبان خارجی است. این میان انتظار جامعه و نخبگان از رسانه ملی به عنوان رسانه ای رسمی دوری از قضاوت ها و سخنان ناسنجیده است.
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید