3میلیون نفر بدون پرداخت بیمه کارفرمایی پوشش تامین اجتماعی دارند
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی گفت: در حال حاضر سه میلیون نفر بدون پرداخت حق بیمه سهم کارفرمایی تحت پوشش خدمات درمانی و بیمه ای این سازمان هستند.
سیدتقی نوربخش روز چهارشنبه در جلسه شورای معاونان این سازمان با حضور محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی افزود: بیمه شدگانی که سهم حق بیمه کارفرمایی آنها را دولت تقبل کرده است اما در عمل پرداخت نمی شود و بیمه شدگان شاغل در کارگاه های زیر پنج نفر که تحت پوشش مقررات خاص هستند و سهم حق بیمه کارفرمایی آنها نیز پرداخت نمی شود، در مجموع این تعداد حدود سه میلیون نفر را شامل می شوند.
وی افزود: بخش عمده استراتژی های اقتصادی و اجتماعی کشور طی سال هایی برخلاف و بدون توجه به اصول محاسبات بیمه ای و قواعد علمی حاکم بر بیمه های اجتماعی بوده است که تاثیرات زیانباری بر منابع و مصارف این حوزه و سازمان تامین اجتماعی به عنوان بزرگترین سازمان بیمه اجتماعی کشور بر جای گذاشته است. به عنوان نمونه در حالی که امید به زندگی که در ابتدای پیروزی انقلاب 55 سال بوده و متاثر از پیشرفت اقدامات بهداشتی و علم پزشکی به 75 سال رسیده، اما به جای افزایش تدریجی سن بازنشستگی، به موجب برخی قوانین و مقررات کاهش یافته است.
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی گفت: در سال 1376 در مجلس، دکتر ستاری فر مدیرعامل وقت سازمان تامین اجتماعی گزارشی ارائه کرد که در آن پیش بینی شده بود در سال 1386 حتی با نگاه نقدی، سازمان از نقطه سر به سری عبور خواهد کرد. در این گزارش، عواملی که می تواند رسیدن به این نقطه را به تعویق بیاندازد و همچنین عوامل تسریع در رسیدن به این نقطه هم فهرست شده بود. نظام برنامه‌ریزی کشور از آن زمان تاکنون نه تنها اقدامی برای به تاخیر انداختن روند رسیدن به این نقطه نداشته، بلکه با قوانین و مقررات مختلف، به ویژه در هشت سال دولت های نهم و دهم در مسیر تعجیل در فرارسیدن این نقطه حرکت کرد.
وی تصریح کرد: 18 قانون و تعهد جدید برای سازمان تامین‌اجتماعی بدون منبع در این سال ها ایجاد شد. در حالی که قبل از آن تعهد دولت در قبال سازمان تنها منحصر به سه درصد حق بیمه بیمه شدگان اجباری، 2 درصد حق بیمه بیمه شدگان مشاغل آزاد و حق بیمه سهم کارفرمایی شاغلان کارگاه های زیر پنج نفر بود؛ اما در این هشت سال 18 قانون و تعهد به سازمان تحمیل شد و بار مالی آن بر دوش دولت گذاشته شد که دولت هم همانطور که پیش‌بینی می‌شد، نتوانسته این تعهدات را اجرایی کند.
نوربخش ادامه داد: در این میان آسیب هایی که به این طریق به صندوق تامین اجتماعی وارد شده و در هر ماه بیش از 600 تا 700 میلیارد تومان بار مالی اضافه ایجاد کرده، جزو آسیب های مهم کشور شناسایی نشده است. وقتی یک مستمری برقرار می شود، دیگر به آسانی قابل قطع کردن نیست، حتی اگر به ناحق برقرار شده باشد.
وی اضافه کرد: فردی که عملا شغل او سخت و زیان آور نبوده اما با استفاده از این قانون، پیش از موعد بازنشسته شده، دیگر نمی توان به راحتی مستمری او را قطع کرد چرا که حق و انتظاری ایجاد شده مانند یارانه ها که به سادگی قابل قطع کردن نیست. با این تفاوت که ارزش 45 هزار تومانی که در قالب یارانه ها پرداخت می شود، اکنون شاید به نرخ روز کمتر از 10 هزار تومان شده باشد، اما تعهدات تحمیلی به تامین‌اجتماعی، تصاعدی افزایش می یابد. هر سال که حقوق و مزایای مستمری‌بگیران اضافه می‌شود، این تعهدات بدون منبع و غیرحقوقی که خلاف محاسبات بیمه‌ای ایجاد شده باز هم افزایش می‌یابد.
نوربخش گفت: 20 سال پیش دغدغه ما در سازمان تامین اجتماعی این بود که مبالغی را که بابت حق بیمه ها دریافت می کنیم؛ چگونه سرمایه گذاری کنیم که ارزش آن حفظ شود، اما دغدغه امروز این است که چگونه برای پرداخت مستمری ها و سایر هزینه ها، تامین منابع مالی کنیم.
* دچار پیری زودرس شده ایم
وی تاکید کرد: در صندوق های بیمه اجتماعی و بازنشستگی، البته این یک ویژگی ذاتی است یعنی به طور ذاتی در 30 سال اول فعالیت، صندوق های بیمه ای، عمدتا دریافت کننده هستند و در 30 سال دوم، اجرای تعهدات آنان آغاز می شود. این فرایند به پیری و سالمندی صندوق ها مشهور است اما در صندوق تامین اجتماعی متاثر از قوانین و مقررات غیرکارشناسی، دچار پیری زودرس شده ایم.
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی افزود: البته با همت همه مدیران و کارشناسان سازمان و تشریح شرایط صندوق و نیز حمایت دولت و مجلس، در دوره دولت های یازدهم و دوازدهم تنها در مورد شرایط ویژه بازنشستگی آتش نشانان قانون جدیدی به آن 18 قانون اضافه شد و غیر از آن هیچ مصوبه تازه ای در این زمینه نداشتیم، ولی کماکان فشار سنگینی از ناحیه بارمالی آن قوانین بر دوش سازمان وارد می شود.
نوربخش ادامه داد: وصولی های سازمان تامین اجتماعی و منابع این سازمان به طور عمده از محل حق بیمه‌های دریافتی است. در شرایط فعلی اقتصادی کشور، تلاش گسترده ای در حال انجام است که با رعایت قوانین و با لحاظ همه مصالح کشور و محدودیت های کارفرمایان، بتوانیم منابع مورد نیاز را تامین کنیم.بی شک عبور کشور از تنگناها و بازگشت به اقتصادی پررونق، عامل عمده ای در تقویت توانمندی سازمان برای ارایه بهینه خدمات و جلب رضایت مشترکان خود خواهد بود.
نوربخش اضافه کرد: بازپرداخت بدهی های انباشته دولت به سازمان تامین اجتماعی، راه حلی است که در این شرایط می تواند به سازمان تامین اجتماعی تاحدی کمک کند و امیدواریم که وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در هیات دولت به صورت جدی پیگیر وصول این بدهی ها باشند. چالش جدیدی هم که دراین زمینه ایجاد شده، تفسیری است که در بخشی از بدنه دولت در مورد نحوه محاسبه سود این بدهی‌ها ایجاد شده که امیدواریم در این زمینه هم از مساعدت و همراهی وزیر برخوردار باشیم.
وی تصریح کرد: به رغم همه مشکلاتی که ذکر شد، در دولت های یازدهم و دوازدهم، در تمام سال‌ها میزان افزایش سالیانه مستمری هم بیش از نرخ تورم بوده و هم بیش از نرخ رشد حقوق شاغلان؛ هرچند همانطور که اشاره کردم در مورد مبلغ مستمری ها با توجه به شکافی که در طی سال ها میان مستمری ها و هزینه واقعی معیشت بازنشستگان ایجاد شده است، همچنان شرمنده بازنشستگان و مستمری بگیران هستیم.
مدیرعامل تامین اجتماعی تصریح کرد: سابقه بیمه های اجتماعی در کشور به شکل کنونی، به سال 1310 و تاسیس صندوق احتیاط طرق و شوارع باز می گردد که عمدتا خدمات درمانی به حادثه‌دیدگان ناشی ازکاررا تحت پوشش داشت.
طی دو دهه بعد و به تدریج صندوق های دیگری با اسامی دیگر شکل گرفت اما هسته منسجم سازمان تامین‌اجتماعی دراردیبهشت سال 1332 در قالب سازمان بیمه های اجتماعی کارگران تشکیل شد.
نوربخش افزود: در سال 1354 قانون تامین اجتماعی فعلی به تصویب رسید و سازمان بیمه های اجتماعی کارگران به سازمان تامین اجتماعی تبدیل شد و آن قانون، با تغییرات بسیار اندکی هنوز هم مبنای فعالیت این سازمان است. خدماتی که این سازمان ارائه می دهد خدمات بسیار متعدد و متنوعی است که در مقیاس جهانی، جزو کامل ترین بسته های خدمات بیمه ای به افراد تحت پوشش تلقی می شود.
وی ادامه داد: تعداد کارکنان سازمان تامین اجتماعی در حال حاضر، حدود 71 هزار نفر است که در بخش های بیمه ای و درمانی فعالیت دارند. حدود 46 هزار نفر در بخش درمان و مابقی در بخش بیمه ای فعالیت دارند. سازمان تامین اجتماعی 32 اداره کل و مدیریت درمان در استان ها به همراه 32 دفتر اسناد پزشکی دارد. یک میلیون و 224 هزار کارگاه فعال، در تعامل با این سازمان هستند و خدمات بیمه ای را در 537 شعبه بیمه ای، 173 کارگزاری و 272 شعبه اقماری ارائه می دهیم.
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی گفت: در مجموع یکهزار واحد اجرایی در بخش بیمه ای فعالیت دارد، اگر مراکز درمانی را که شامل 77 بیمارستان و 301 درمانگاه و دی کلینیک است، به آن اضافه شود در مجموع سازمان تامین اجتماعی حدود هزار و 400 مرکز ارائه خدمات در سراسر کشور دارد.
وی افزود: بر اساس آخرین آمارها 41 میلیون و 941 هزار نفر در سراسر کشور، تحت پوشش خدمات متنوع این سازمان هستند. تعداد بیمه شدگان اصلی بیمه پرداز به سازمان، حدود 14 میلیون نفر است که 9 میلیون نفر از آنان بیمه شده اجباری، حدود 2 میلیون نفر بیمه شده اختیاری و مشاغل آزاد و بیش از 2 میلیون نفر بیمه شدگان حمایتی هستند.
وی خاطرنشان کرد: حدود 6 میلیون نفر مستمری بگیر اصلی و تبعی تحت پوشش این سازمان است، به تعبیری در بخش مستمری بگیران تمشیت زندگی حدود 6 میلیون نفر از جمعیت کشور با سازمان تامین اجتماعی است. به این افراد هم مستمری ماهانه پرداخت می شود، هم مسئول تامین و ارائه خدمات درمانی مورد نیاز آنان هستیم. به آنان در حد توان سازمان، هم حق مسکن و هم بن کالا داده می شود و هم در هزینه بیمه تکمیلی آنان مشارکت داریم که البته در مورد میزان این مبالغ، شرمنده همه مستمری بگیران هستیم.
نوربخش ادامه داد: مبنای کار تامین مالی و خدمات سازمان تامین اجتماعی، سیستم مزایای تعریف شده (DB) است، به این معنی که فرد اگر یک روز هم سابقه حق بیمه داشته باشد و به سبب حوادث کار از دنیا برود، بازماندگان وی تحت پوشش سازمان خواهند بود که به طور متوسط، دوره حمایت از بازماندگان 42 سال است. یعنی در این سیستم، یک رابطه خطی و مستقیم، بین سنوات پرداخت حق بیمه و تعهدات و خدمات وجود ندارد. در مقابل، در سیستم دیگر که DC نامیده می‌شود؛ فرد همانقدر که سرمایه‌گذاری می‌کند، از خدمات استفاده می‌کند.
وی اضافه کرد: ضوابط و مقررات مربوط به خدمات سازمان، بر اساس محاسبات بیمه ای یا آکچوئری تعیین شده که مطابق قانون تامین اجتماعی باید هر سه سال بر اساس معیارهایی چون پیش بینی جمعیت کل کشور، متوسط امید به زندگی، نرخ مرگ و میر و همچنین برخی مفروضات مهم اقتصادی بازنگری می شد که انجام نشده است. اقدام بزرگی که در سازمان در این ایام انجام شده، این است که به موجب قراردادی که با سازمان بین‌المللی کار (ILO) منعقد شد، محاسبات بیمه ای در سازمان تامین اجتماعی متناسب با شاخص های مربوطه به شکل علمی انجام و نتایج آن مشخص شده است.
* گردش مالی سالانه 200 هزار میلیارد تومانی تامین اجتماعی
رضا راعی قائم مقام مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی نیز در این جلسه گفت: تامین اجتماعی بزرگترین و پیچیده ترین سازمان اقتصادی و اجتماعی کشور است که اثرگذاری اجتماعی و اقتصادی بسیار بالایی دارد. گردش مالی این سازمان سالانه 200 هزار میلیارد تومان است که به صورت درآمد هزینه ای و بدون اتکا به نفت و مالیات به خدمت رسانی می پردازد.
وی با بیان اینکه صندوق های بیمه اجتماعی در دنیا توسط کارفرمایان و برای کاهش ریسک ایجاد شده اند، اظهار داشت: برخی افراد صندوق های بیمه ای را مانع توسعه می دانند درحالی که این صندوق ها از عوامل توسعه هستند و در حفاظت از سرمایه انسانی بنگاه ها نقش محوری دارند.
راعی فعالیت توام با برنامه را از ویژگی های اصلی سازمان تأمین اجتماعی برشمرد و گفت: برنامه استراتژیک سازمان با مشارکت تمام حوزه ها تدوین شده و بر اساس معیارهای علمی برنامه ریزی، برنامه های عملیاتی نیز طراحی شده است.
قائم مقام مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی توسعه خدمات الکترونیک را از دیگر نقاط مثبت این سازمان برشمرد و افزود: قدیمی ترین سایت IT در این سازمان بوده است و در موقعیت خوبی هستیم.
راعی تقویت ارتباط سازمان تأمین اجتماعی با محیط پیرامونی را از اولویت های این سازمان برشمرد و گفت: تقویت ارتباط موثر با دولت و سایر نهادهای اثرگذار کشور می تواند ارتقای خدمات سازمان را به همراه داشته باشد.
وی پاکدستی و فعالیت سالم را از دیگر ویژگی های برجسته سازمان تأمین اجتماعی برشمرد و اظهار داشت: در این پنج سال کوچکترین خطای مالی در این سازمان توسط نهادهای نظارتی گزارش نشده است.
* لایحه نظام چند لایه تامین اجتماعی در حال پیگیری
محمدحسن زدا، معاون بیمه ای سازمان تأمین اجتماعی نیز در این جلسه گفت: ایجاد نظام چندلایه رفاه و تامین اجتماعی از مهمترین اولویت های این سازمان است و لایحه نظام چندلایه تامین اجتماعی در دولت است که امیدواریم پیگیری شود.
وی با بیان اینکه بخش عمده وصول منابع و مدیریت مصارف در بخش بیمه ای سازمان تأمین اجتماعی انجام می شود، گفت: در ماه گذشته 6400 میلیارد تومان حق بیمه دریافت شده است که برای پرداخت مستمری و سایر تعهدات سازمان در قبال جامعه تحت پوشش هزینه می شود.
زدا نسبت بیمه شدگان به مستمری بگیران را از فاکتورهای مهم برای سازمان های بیمه گر برشمرد و گفت: در بین سازمان های بیمه گر کشور تأمین اجتماعی با ضریب پشتیبانی بالاتر از 5 بهترین وضعیت را دارد.
معاون بیمه ای سازمان تأمین اجتماعی پذیرش نقش کارفرمایی توسط دولت را از مهمترین مشکلات این سازمان برشمرد و گفت: دولت علاوه بر 3 درصد سهم خود، در بسیاری مشاغل و اقشار تحت پوشش این سازمان، سهم کارفرمایی را نیز برعهده گرفته است که بدهی انباشته دولت به همین دلیل ایجاد می شود.
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید