منصور غلامی: طرح ساماندهی جهت محدود ساختن دانشگاه ها به مراکز قوی تر
وزیرعلوم، تحقیقات و فناوری می گوید: ادغام برخی دانشگاه ها به معنای توقف آنها نیست، درعین حال فعالیت برخی مراکز دانشگاهی که توجیهی برای تداوم فعالیت آنها وجود ندارد، باید پایان یابد.
منصور غلامی: ادغام به منزله تعطیلی نیست بلکه احتمال محدود ساختن حوزه ارائه سرویس به مراکز قوی تر است.
وی در باره ادغام دانشگاه جامع علمی کاربردی نیز توضیح داد: این دانشگاه در مقطعی مورد نقد قرار گرفت که مورد تایید وزارت علوم نبود، از این رو ساماندهی مجموعه آغاز شد.
وزیر علوم افزود: شورای عالی اداری، دستگاه های دولتی را از داشتن دانشگاه های جامع علمی کاربردی منع کرد. این اقدام باعث شد بدنه دستگاه های دولتی مجوز فعالیت برای علمی کاربردی های خود نداشته باشند اما بخش خصوصی در این زمینه فعال است. وزارت علوم نیز بر این دانشگاه نظارت جدی دارد.
غلامی در ادامه ضمن حمایت از دانشکده های فنی حرفه ای عنوان کرد: اگر در طرح ساماندهی به این نتیجه برسیم که واحدی تعطیل یا ادغام شود قطعا باید این کار انجام شود زیرا نگاه ملی است.
به گفته وزیر علوم اتصال واحدهای کوچک به واحدهای بزرگ چند مزیت از جمله کیفی تر شدن نظارت بر دانشگاه های بزرگ، رفع کمبود دانشگاه های بزرگ و درج نام دانشگاه های بزرگ روی کارت های شناسایی استادان و دانشجویان دارد .
غلامی ضمن اشاره به اینکه ادغام از مهمترین وظایف وزارت علوم است ، در پاسخ به پرسش دیگر مبنی بر چگونگی تجمیع دانشگاه های پیام نور و جامع علمی کاربردی، گفت: تجمیع به معنای اینکه یکی از بین رود اتفاق نخواهد افتاد. متولی جامع علمی کاربردی بخش خصوصی است از این رو با همین ترکیب و حفظ اهداف و برنامه ها باقی خواهد ماند. نزدیکی جامع علمی کاربردی به فنی حرفه ای ها به دلیل وجود توانمندی در این مراکز است.
وی ادامه داد: قرار است توانمندی این مراکز تقویت شود اما به دلیل هزینه بالا برخی تجهیزات و امکانات شاید بخش خصوصی توان تامین در شرایط کنونی را نداشته باشد پس برای جلوگیری از کاهش کیفیت، تلاش می کنیم تا فنی حرفه ای ها به علمی کاربردی ها سرویس فنی و آزمایشگاهی ارائه دهند. هدف همکاری بیشتر است.
تعیین تکلیف صندلی های خالی مراکز آموزش عالی و تقویت مراکز علمی و تحقیقاتی ، وضعیت دانشگاه های پولی ، تامین ارز دانشجویان خارج از کشور، جایگاه علمی ایران ، دانشگاه دی – هشت، بسترسازی برای تحقق دستاوردهای علمی کشور از دیگرمحورهای این گفت وگو بود.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در پاسخ به پرسشی درباره برنامه های این وزارتخانه برای کاهش تحریم های آمریکا در عرصه جهانی با توجه به قرار گرفتن ایران در شرایط خاص گفت: کشور در شرایط خاصی به لحاظ سیاسی در صحنه بین المللی قرار گرفته که پیش بینی می شود این موقعیت با توجه به تحریم های اعمالی از سوی آمریکا و برخی کشورهایی که در تبعیت از سیاست های آن حرکت می کنند، در صورت نبود تغییری خاصی ادامه یابد.
غلامی، بخش هایی از این تحریم ها را مبتنی بر دستاوردهای علمی و فناورانه دانست که ایران پیشتر به عنوان خدمات به صورت کالا از دیگر کشورها دریافت می کرد.
وی افزود: شاید در این برهه زمانی بشود با رویکرد بهتر، قوی تر و گسترده تر به مراکز علمی و تحقیقاتی، دانشمندان و محققان داخلی خود و دستاوردهای حاصله، در کاهش آثار منفی تهدیدها و تبدیل به فرصت کردن آنها تلاش کرد .
غلامی در این ارتباط به تدوین برنامه هایی به صورت کوتاه مدت، میان مدت و دراز مدت توسط وزارت علوم در بازه زمانی دو ماه گذشته برای ایفای نقش بهتر و بیشتر اشاره کرد و گفت: بخشی از اقدام ها، هدایت مجموعه های علمی و فناوری داخل در قالب برنامه های اجرایی و راهبردی سالانه به سمت و سوی رفع نیازهای داخلی و در امتداد آن نگاه به صادرات دستاوردهای فناورانه است.
وی یکی دیگر از سیاستگذاری های وزارت علوم در این چارچوب را توسعه ارتباط دانشگاه و مراکز علمی و تحقیقاتی با سایر وزارت خانه ها و دستگاه های اجرایی عنوان و اضافه کرد: در این زمینه به طور مستقیم با وزرای دیگر وزارتخانه و روسای دستگاه ها و نهادهای مختلف مکاتبه انجام گرفته و وزارت علوم برای کمک و ورود به بحث های علمی و پژوهشی در چارچوب تامین نیازمندی ها و رفع مشکلات هر کدام از این مجموعه ها اعلام آمادگی کرده است.
غلامی در پاسخ به پرسشی دیگری درباره جایگاه و رتبه علمی کشور در منطقه و جهان و ارزیابی روند علمی با توجه به سند چشم انداز گفت: به استناد نهادهای ارزیابی کننده بین المللی، در سال 2017 در کل دنیا به لحاظ رشد و توسعه علمی و ارایه دستاوردهای علمی محققان و دانشمندان، ایران با صعود یک پله ای از رتبه 16 به 15 رسیده است.
وی رتبه نسبی کشور را در چند سال اخیر در منطقه و دنیا به لحاظ سرعت رشد برون دادهای علمی اعم از انتشار مقالات و اسناد و مدارک علمی ثبت شده دیگر، اول، در میانگین سرعت رشد پس از چین و روسیه ، سوم و رتبه عمومی ایران در بین 25 کشور برخوردار از جایگاه علمی مهم در مراکز علمی جهان را 15 ام اعلام کرد.
وزیر علوم همچنین در پاسخ به این سوال که آیا از نقش آفرینی دانشگاه ها در شرایط فعلی در کمک به حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشور راضی هستید؟ گفت: تحقیقات بسیاری از استادان دانشگاه ها و مراکز علمی به روز و در جهت فناوری نو است که بخش قابل توجهی از این تحقیقات از پایان نامه های دانشجویی است.
وی نمایه سازی دستاوردهای علمی کشور در مجامع بین المللی را نمونه بارز این امر عنوان و بر ضرورت ایجاد بستر لازم به منظور بهره برداری از این دستاوردها تاکید کرد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اظهار داشت: باید دید صنعت ما چقدر به روز است که بتواند خود را با دستاوردهای علمی روز تطبیق داده و از این دستاوردها برای ارتقای خود استفاده کند.
وی با تاکید بر ضرورت تقویت و بروز کردن تجهیزات دستگاه ها و امکانات دستگاه ها گفت: بخشی از ارتباط ها به پذیرش دستاوردها توسط بخش صنعت و بخش دیگر به درخواست و مطالبه بخش های دیگر از دانشگاه ها به اشکال مختلف برمی گردد.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری گفت: در دنیا بخش خصوصی و حتی دولت به دستگاه ها و مراکز تحقیقی سفارش کار می دهند ، اما در ایران این مسئله خیلی کم اتفاق می افتد.
غلامی با اشاره به تفاوت رویکردها در چند سال اخیر، تبدیل این رویکردها به صورت عمومی و گسترده را زمان بر خواند.
وی افزود: وزارت علوم، تعداد زیادی از قراردادهای پژوهشی، مطالعاتی و فناوری با وزارتخانه و دستگاه های مختلف دارد که به دلیل برخورداری از مطالبه گر با دقت بسیار بالا به نتیجه رسیده اند.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افزود: امیدواری برای حرکت در این زمینه وجود دارد اما آسیب شناسی موضوع به خاطر تاخیر در این بخش و احیانا’ تاخیر در دیدن نمود ورود دانشگاه ها و مراکز علمی در این حوزه باید انجام شود.
غلامی در ادامه در پاسخ پرسشی دیگر مبنی بر اینکه وزارت علوم چه تدابیری در جهت رفع چالش های دانشگاه های پولی اندیشیده است؛ گفت: پس از انقلاب در دهه 60 با افزایش جمعیت بالایی روبه رو شدیم که آموزش و پرورش را درنوردید و مسائلی مانند استخدام معلم، ساخت مدرسه و سرویس دهی به این جمعیت مطرح شد. این جمعیت اواخر دهه 70 و اوایل 80 وارد دانشگاه ها شدند و بر همین اساس وزارت علوم ناچار به توسعه کمی دانشگاه ها شد.
وی ادامه داد: در این زمان مراکز آموزشی مختلف دولتی و غیردولتی گسترش یافت و مسائلی مانند ساختمان، تجهیزات، استخدام کارمند و هیات علمی پیش آمد. اکنون این جمعیت زیاد از دانشگاه عبور کرده است و چالش های اجتماعی و اقتصادی مانند صندلی های خالی و عدم اشتغال دانش آموخته های ارشد و دکتری را به دنبال داشته است.
به گفته وزیر علوم، دو عامل عمده باعث کاهش اقبال به دانشگاه ها و وجود صندلی های خالی شده است؛ نخست انتظار موجود از دانشگاه برای کسب موقعیت بالاتر اجتماعی و اشتغال در پست های بهتر تضعیف شده است و دیگر اینکه شرایط اقتصادی جامعه به گونه ای است که افراد با مقاطع تحصیلی پایین دیپلم یا کارشناسی وارد بازار کار شده اند از این رو اقبال از دانشگاه ها مورد بازنگری توسط داوطلبان قرار گرفته است.
وی با اشاره به اصل 44 قانون اساسی و حمایت بخش خصوصی از تعداد قابل توجهی موسسات غیردولتی آموزشی عنوان کرد: دانشگاه آزاد نیز جزو این مراکز بود و گسترش خود را از همان موقع ادامه داد. در شرایط فعلی دانشگاه های ما از یک مجموعه دانشجو می پذیرند. به طور طبیعی همگان نیز علاقه مند به تحصیل در دانشگاه های مطرح و بزرگ هستند و دانشگاه های غیردولتی و پولی در ردیف اولویت های بعدی قرار دارد.
غلامی با اشاره به اینکه در دو سال گذشته پدیده صندلی های خالی از دانشگاه های دولتی به ویژه پیام نور به دانشگاه های غیردولتی نیز سرایت کرده است، به راهکار وزارت علوم برای حل این چالش اشاره کرد.
وی گفت: وزارت علوم در طرح ساماندهی آموزش عالی کشور دو تکلیف دارد؛ نخست شورای عالی انقلاب فرهنگی و دیگری بخش قانون برنامه ششم توسعه. در این طرح مراکز آموزش عالی کشور ماموریت گرا می شوند؛ یعنی توزیع وظیفه و ماموریت میان این مراکز در سطح ملی صورت می گیرد. همینطور برخی مراکز کوچک و بزرگ ماموریت های منطقه ای در استان های خود و استان های همجوار خواهند داشت. برخی مناطق جغرافیایی ما دارای استعداد طبیعی، صنعتی و اجتماعی هستند که بر اساس آن ها ماموریت های ملی و فراملی تعریف خواهد شد.
وی تاکید کرد: توزیع وظایف صرفا بر اساس سابقه، حجم و توانمندی های فیزیکی این مراکز علمی نخواهد بود. چرا که ممکن است یک مجموعه پژوهشی کوچک با کار تخصصی در سطح ملی نقش آفرینی کند.
بنابر اظهارات غلامی، سند آمایش آموزش عالی برای مراکز فعال در بخش غیردولتی به دلیل جوان بودن این مراکز وظایف آموزشی و پژوهشی تعریف کرده است.
این برنامه که به گفته وزیر علوم به زودی در سطح عمومی اجرایی خواهد شد، به دنبال توزیعِ تخصص، رشته، دوره آموزشی و بخش های تحقیقاتی بر اساس استعداد و برنامه های راهبردی است.
وزیر علوم در ادامه به پرسشی در باره ادغام برخی دانشگاه ها پاسخ داد و عنوان کرد: حوزه آموزش عالی زیرنظام هایی مانند دانشگاه پیام نور دارد که در یک دوره اوج با متقاضایان زیادی رو به رو شد و به همیل دلیل گسترش یافت. فارغ از نقد این مساله، با واقعیتی به نام اقبال کمتر نسبت به مراکز آموزشی رو به رو هستیم. بنابراین ساماندهی مراکز پیام نور نیز جزئی از برنامه ها قرار گرفته است. به طور قطع مرکزی که دانشجو ندارد یا تعداد دانشجویان آن به اندازه ای است که از نظر اقتصادی برای اعتبارات دولتی صرف نمی کند، با جابجایی، انتقال و ادغام روبه رو خواهد شد.
وزیر علوم در پاسخ به این پرسش دیگر مبنی بر اینکه وزارت علوم چه برنامه ای برای حمایت از دانشجویان خارج از کشور به ویژه در مساله تامین ارز خواهد داشت ؟ عنوان داشت: در شرایط کنونی تعداد بورسیه های شاغل به تحصیل بسیار کم و مربوط به مقطع دکتری است که دارای پرونده های ارزی هستند با توجه به سابقه دریافت ارز دانشجویی، آنها مشکل خاصی ندارند.
غلامی تنها مشکل را در انتقال بانکی ارز دانشجویی عنوان کرد و گفت: دانشجوهایی که از طریق وزارت علوم و سازمان امور دانشجویان برای ادامه تحصیل در دانشگاه های معتبر و مورد تایید وزارت علوم به خارج از کشور اعزام شده اند ، مشکلی در تامین ارز ندارند اما نگرانی برای دانشجویانی که به طور مستقل و بدون ارتباط اداری با سازمان امور دانشجویان اقدام کرده یا به هزینه های خانواده اعزام شده اند، وجود داشت که با همکاری وزارت علوم و سازمان امور دانشجویان هماهنگی هایی برای تامین ارز این گروه نیز صورت گرفت.
غلامی در تشریح دانشگاه بین المللی دی- 8 نیز عنوان کرد: کشورهای گروه دی- 8 با یکدیگر توافق علمی، فرهنگی و اقتصادی دارند که تحت عنوان کشورهای در حال توسعه جهان اسلام گردهم آمده اند. ایران وضعیت برتری از نظر علمی میان این کشورها دارد و در ردیف های بعدی، ترکیه، مالزی، اندونزی، مصر، پاکستان، افغانستان، بنگلادش و الجزیره نیز قرار دارند.
وزیر علوم افزود: پیگیری های وزارت علوم در سال های 94 و 95 منجر به دریافت مجوز تاسیس دانشگاه بین المللی دی- 8 شد. برای سال تحصیلی جدید نیز جذب دانشجو صورت گرفته است.
وی افزود: در نشست اخیر گروه دی 8 در ترکیه از این دانشگاه به طور رسمی نام برده شد. همین طور دبیر کل نیز از محل دانشگاه در همدان نیز بازدید کرده است. امیدواریم این اقدام شروع خوبی باشد چرا که دانشگاه یکی از مصادیق دیپلماسی علمی در کشورهای در حال توسعه جهان اسلام است. اولویت این دانشگاه نیز پذیرش دانشجو از کشورهای عضو گروه دی 8 است.
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
