صنایع دستی در معرض نابودی
20خرداد روز صنایع دستی. با دست روی دست گذاشتن ایران بهشت کالاهای قاچاق می شود، دستی دستی صنایع ما از دست خواهد رفت و تنها راه خلاصی از این کابوس آذین تمام دنیا با صنایع دستی ایران است .
از جمله هویت های ایرانی می توان به صنایع دستی اشاره کرد که به عنوان یکی از شاخص های اصلی صنایع فرهنگی و خلاق ایران جایگاهی بالا دارد.
هویت زایی، اشتغالزایی، ارز آوری، تمرکز زدایی و نیاز اندک به اعتبار از مهم ترین شاخص های این هنر – صنعت ارزشمند میباشد.
این هنر در اواخر سال 1391دچار رخوت شده بود؛ آموزش و ترویج هم به سبب تکرار طرح های گذشته، روزآمد نبودن، فقر خلاقیت و اعتبار ندادن به طراحی و نوآوری، جان بیمار و فرسوده ای داشت و در تب و تعب به سر می برد.
اما با روی کار آمدن دولت تدبیر و امید و انتصاب «بهمن نامور مطلق» به عنوان معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری که از پشتوانه درخشان علمی و دانشگاهی برخوردار بود، تلاش شد تا برنامه محوری و قاعده مندی جایگزین روزمره گی و بی برنامگی در این حوزه شده و پیکره فرتوت و نحیف نیروی انسانی این معاونت با دقت در به کارگیری مدیران متخصص، کارآمد و وفادار و با طراحی برنامه های میان مدت و بلند مدت، جان تازه ای بگیرد.
تا جایی که وی بارها از این روند با تعابیری چون «گذر از حیات نباتی»، «دگردیسی» و «انقلاب صنعت بومی – ملی» یاد کرد.
این دوره نه به گواه خودگویی و خودپسندی مرسوم برخی مسئولان، بلکه به استناد بهبود شاخص های داخلی و بین المللی تغییر محسوسی داشت.
از جمله کارهای مثبت در این زمینه می توان به نکات زیر اشاره کرد:
– اولین قانون تاریخ صنایع دستی : ارائه لایحه و مصوب کردن اولین قانون صنایع دستی تاریخ ایران در مجلس شورای اسلامی با عنوان «قانون حمایت از استادکاران و فعالان صنایع دستی» که بسان معجزه ای برای خیل فعالان منتظر چندصد هزار نفری این عرصه برای برخورداری از بیمه و دیگر امتیازات امیدبخش بود.
– عودلاجان : احیا و بازگرداندن بازارچه های قدیم صنایع دستی مثل «عودلاجان» تهران و راه اندازی بازارچه های دائمی و موقت جدید در سراسر کشور.
– پاویون های ایرانی : پذیرش این اصل که برای استقبال از بزرگترین رویدادهای سیاسی کشور مثل مراسم تحلیف، مناظرات انتخاباتی ریاست جمهوری، صنایع دستی ایرانی هدیه داده شود یا جزء اجزای صحنه باشد و یا طراحی و آذین پاویون جمهوری فرودگاه بین المللی امام و مهرآباد با آثار فاخر صنایع دستی کشورمان در امداد از این هنرصنعت برای هویت سازی امر موفقی بود، هرچند می تواند پررنگ تر باشد.
– صندوق حمایتی : نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز سه‌شنبه ۲۶ دی 96، مصوب کردند به‌منظور حمایت، توسعه و ترویج صنایع‌دستی و تشویق و تکریم هنرمندان، پیشکسوتان و فعالان بخش صنایع‌دستی و فرش دستباف عنوان «صندوق احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی» به «صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی» اصلاح شود.
– راه اندازی فروشگاههای اینترنتی و الگوسازی با خانه ایرانی : طرح «خانه ایرانی»، ساخت و ارائه نمونه های مدرن از یک خانه ایرانی که در طراحی و چیدمان منزل با استفاده از صنایع دستی و هنرهای سنتی اختصاص دارد، به‌دنبال ارائه الگویی مناسب برای سبک زندگی ایرانی است، طرح خوبی بود و راه اندازی بیش از 200 فروشگاه اینترنتی قطعا جانی دوباره به رونق این صنعت داده است.
صنایع دستی نماد کالای تمام عیار ایرانی است؛ صنعتی بومی و سبز که با سرمایه گذاری پایین، اشتغال سازی بالایی دارد.
ایران، چین و هند سه قدرت برتر تولید صنایع‌دستی در دنیا هستند که در این میان، ایران دارای سابقه طولانی در تولید صنایع‌دستی است اما با توجه به جمعیت بسیار بالای چین و هند، رقابت با این دو کشور از نظر تعداد نیروی انسانی بسیار سخت به‌نظر می‌رسد.
آنچه بیش از سایر مخاطرات یادشده در پی قلع و قمع صنعت سبز ماست، آوازه کیفیت کالاهای چینی ست که امان از مردم ما بریده و در این صنعت هم بی هیچ مقاومتی از مبادی رسمی و غیررسمی وارد کشور شده و اینکه بازارها و فروشگاههای صنایع دستی از بندرانزلی تا تهران و اصفهان که خود، شهر جهانی صنایع دستی ست مملو از کالای چینی بی کیفیت است.
اما سخن نو اینجاست که چین با تکنیک های مختلف، قیمت تمام شده صنایع دستی را پایین نگه داشته از جمله اینکه قسمت های زیادی از تولید یک محصول را با ماشین انجام می دهد و در پایان، کمی کار دست روی آن صورت می گیرد تا بگوید کار دست است.
بنابراین شاید بهتر باشد برای نجات این صنعت که مملو از کالای ایرانی ست، کارهای فاخر صنایع دستی را که به طور کامل کار دست است، برای مشتریان ویژه تولید کنیم و برای حجم زیادی از بازار که مشتری بیشتری دارد، محصولی متناسب با قیمت معقول و پایین با تیراژ بالا تولید کنیم.
شاید زمانش رسیده که با پرهیز از فله فروشی، نیازسنجی و روزآمد بودن و بسته بندی شکیل، گام های اساسی در تجاری سازی صنعتی برداریم که هنرمندان حدود 300 رشته تولید کالای بومی و تمام ایرانی آن بیکار نشده و اقتصادمان را با این ظرفیت بزرگ پول و کار و اعتبارساز به اوج برسانیم.
چه بسا اگر زودتر می جنبیدیم اکنون سوغات شهرهای ایران، چینی نبود. حتی جلدهای شناسنامه هایمان چینی نبود
و در حال ذکر «یارب» چشممان به جای تسبیح و انگشتر فیروزه نیشابور که به قول شفیعی کدکنی «آب است و آب و آبی بی ابر» و انسان را به باژگون لایتناهی آسمان ها سوق می دهد، به مُهره و نگین آبی کدر پلاستیکی که آدم را یاد اسباب بازی های بازیافتی مواد دوم می اندازد، نمی افتاد.
هنوز فرصت هست …
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید