سیاست رسانه ای دولت دوازدهم در بوته سنجش
اصحاب رسانه از منتقدان تا جریان های همسو با اعتدال، به سیاست های رسانه ای دولت از منظر متفاوتی می نگرند اما به نظر می رسد که فضای رسانه ای با توجه به روحیه انعطاف پذیری و نقدپذیری دولت، بیشتر برای رسانه های مخالف مهیا بوده است
به گزارش گروه اطلاع رسانی؛ بنابر ماده یک قانون مطبوعات، تعریف مطبوعات عبارت است از «نشریاتی که بطور منظم با نام ثابت و تاریخ و شماره ردیف در زمینه‌های گوناگون خبری، انتقادی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، کشاورزی، فرهنگی، دینی، علمی، فنی، نظامی، هنری، ورزشی و نظایر اینها منتشر می شوند.»
خبرنگاران به عنوان راویان و متولیان اصلی در این عرصه، نقشی تاثیرگذار را در انعکاس مطالبه ها و نیازهای جامعه ایفا می کنند، آنان که بنابر فراخور شغل سخت و زیان آورشان واسطه‌ای میان مردم و مسوولان به شمار می روند که دغدغه آنها، بیان مشکلات اجتماعی مردم است تا با بازتاب این چالش ها دردی از دردهای جامعه را برطرف کنند.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی، همزمان با هفته دولت در ارتباط با فضای رسانه ای در دولت دوازدهم به گفت وگو با «روح الله مهرجو» پژوهشگر کارشناس علوم ارتباطات اجتماعی و عضو مجمع صنفی نشریات دانشجویی سراسر کشور پرداخت.
**تعامل دولت دوازدهم با رسانه های همسو و منتقد
دولت تدبیر و امید از همان روزهای داغ انتخابات، رسانه ها را مهمترین رکن برای اجرای برنامه ها و اهداف خود خواند و پس از روی کار آمدن نسبت به رسانه نگاهی خاص و ویژه داشت. دولت یازدهم و پس از آن دوازدهم ارتباط گسترده ای با رسانه ها برقرار کردند و در سفرها نشست های خبری آنان را همراه می بردند و حتی در برخی موارد رسانه ها را عضوی از هیات دولت می خوانند و در ابتدای دولت تدبیر این یک رویکرد امیدوار کننده بود. به طوری که در نشست های خبری حسن روحانی تعداد رسانه های دعوت شده بیش از حد بود و هیچ گونه استثنایی نیز وجود نداشت یعنی هم رسانه های منتقد و هم همسو با دولت حضور داشتند.
گاهی در برخی موارد دیده می شد که در محل برگزاری برنامه ها یا نشست جایی حتی برای ایستادن یک خبرنگار یا عکاس وجود نداشت، این مساله خود نشان از امید به موضوع شفاف سازی و نگاه خاص دولت جدید به رسانه ها بود زیرا در ذهن همگان و افکار عمومی و حتی منتقدان این موضوع پیش می آمد که این دولت جدید هدف های روشنی دارد که می خواهد با نگاهی جدید و اعتماد بخش به رسانه ها مسایل و مشکلات کشور برای همگان بازگو و شفاف سازی کند و درباره پذیرش نقد و استقبال از انتقاد به ویژه از طرف رسانه ها، همه را امیدوار کرده بود تا شاید برخی رفتارهای گزینشی دولت با رسانه ها پایان یابد اما در برهه ای بنابر شرایط خاص نقد پذیری و تعامل با رسانه ها، دچار افول شد و رسانه ها در حاشیه قرار داده شدند و در حد همان عرف همیشگی و معمولی با آنها تعامل برقرار کردند.
**فضای رسانه ای مطلوب؛ موثر در توسعه همه جانبه
جامعه ای را پیشرفته می خوانند که تیم رسانه ای بسیار قوی داشته باشد زیرا فعالان در این عرصه با نظارت و انعکاس موثر مسایل و مشکلات زمینه ناهنجاری ها را از میان می برند. رسانه قوی می توانند مسوولان را از زوایای پنهان جامعه آگاه کند و دولت تدبیر اقدامات خوب و موثری در بخش های مختلف انجام داد که انتظار می رود خدمات دولت را به مردم منتقل کنند.
اگر فضای رسانه ای مطلوب باشد، می تواند در سلامت جریان توسعه و تسهیل و هموارکردن مسیر رونق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی کشور تاثیرگذار باشد. حرکت های بسیاری که در حوزه مطبوعات و رسانه ها انجام گرفته اما هنوز با نقطه مطلوب فاصله داریم و می بایست رسانه های ما با بهره گیری از فنون نوین ارتباطی و رسانه ای خود را به آن نقطه مطلوب نزدیکتر کنند.
**شفاف سازی اطلاعات و دسترسی آزاد به اطلاعات
دولت تدبیر با شعار آزاد سازی اطلاعات برپایه قوانین تعیین شده بر روی کار آمد. دولت این کار را یک روش برای شناسایی فساد و رعایت حقوق شهروندی خواند. از همان ابتدای راه، سامانه ای نیز طراحی شد به نام سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات که به صورت آزمایشی نیز راه اندازی شد تا به نوعی پل ارتباطی میان دولت و مردم و دولت بتواند از این راه به مردم پاسخگو باشد.
دولت به اصطلاح قرار بود امانت دار اطلاعات مردم باشد تا به از میان بردن فساد و شفاف سازی کمک کند اما این مسایل تا حدودی اجرایی نشد و به طور عملی هیچ گونه تغییری در اوضاع مسایل مربوط به کشور به وجود نیامد و انتشار مسایل در حد محرمانه باقی ماند و شاید خیلی به ندرت شاهد انتشار خبرها یا شفاف سازی درباره مسایلی بوده ایم. باید در سال های باقی مانده از عمر دولت دوازدهم در این خصوص تجدید نظر شود و با اعتماد سازی و شفافیت اطلاعات درستی را به مردم بدهند زیرا این یک حق طبیعی و حقوق شهروندی تمام مردم جامعه است.
«جلال خوش چهره» خبرنگار و کارشناس حوزه مطبوعات در ارتباط با تعامل دولت تدبیر با رسانه ها معتقد است که رسانه های منتقد از فضای مناسب تری نسبت به رسانه های همسو برخوردار بوده اند.
**فضای بسته رسانه ای برای رسانه ها همسو
دولت تدبیر بر خلاف انتظارها نتوانست فضای مناسب را برای رسانه های همسو با خود فراهم آورد و قدردان تعامل مثبت آنها باشد و از این ظرفیت نه تنها برای پیشبرد اهداف خویش، بلکه در جهت خدمت به گسترش منافع ملی نیز بهره ببرد. متاسفانه امروز نشریات و بخصوص رسانه های مکتوب با بحران‌های جدی همچون امنیت شغلی و کمبود منابع روبه‌رو هستند تا جایی که این مساله سبب شده است تا رسانه‌هایی که می‌توانستند نوعی همسویی با دولت داشته باشند و به موفقیت برنامه های مختلف دولت را در عرصه های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی یاری رسانند با فاصله گرفتن دولت از آنها، رو به تعطیلی بروند.
عوامل رسانه ای دولت و وزارتخانه های مختلف که می بایست ارتباط خوبی با رسانه ها برای پیشبرد برنامه ها و کارکردها برقرار می کردند، عملکرد خوبی نداشته اند. همسویی هایی هم که با دولت صورت پذیرفته بیشتر به ابتکار خود رسانه ها و به علت همسو بودن با رویکرد دولت تدبیر بوده است.
نتیجه منفی دوری دولت از رسانه ها را در حال حاضر شاهد هستیم چراکه دولت ابزار رسانه ای لازم را در اختیار ندارد و انسان احساس می کند که دولت دچار یک تنهایی نگران کننده شده است که این مساله می تواند به تمامی قسمت های کشور آسیب برساند.
**وجود تبعیض میان رسانه های همسو و منتقد
فضای رسانه ای برای رسانه‌های منتقد که از پشتوانه برخوردار بودند، بسیار مناسب بوده است و خیلی از رسانه های دولتی که از ابتدا با انتخاب مردم در انتخابات 1392 و 1396 مخالف بودند هرچه فعالانه تر عمل کردند و هر چه خواستند تیتر زدند و گزارش نوشتند اما آنهایی که سعی داشتند، دولت را در پیشبرد اهداف یاری رسانند فضای مناسبی در اختیار نداشتند. دولت این ظرفیت را داشت که انتقادپذیر باشد و در این زمینه دولت انتقادپذیری خوبی را نیز به منصه ظهور رساند اما اینکه بگوییم یک توازن میان منتقدان و موافقان در ارایه نظر برقرار بوده به این گونه نبوده است و ما در اینجا شاهد نوعی تبعیض بودیم رسانه های مخالف با رویکرد دولت و مخالف با انتخاب مردم آزادانه و گسترده تر از گذشته عمل می کنند اما در سمت دیگر همچنان محافظه کاری و احتیاط برقرار است.
ما را در شبکه های اجتماعی دنبال کنید
دانلود اپلیکیشن اندروید دادورزیار
