دومین روز از “سینما حقیقت” در شرایطی برگزار شد که شاهد فیلم‌های خوب و ساختارشکنانه‌ای بودیم. فیلم‌هایی که تنها در سینمای مستند قابل ساخت است.
دومین روز از جشنواره سینما حقیقت، روز گذشته در پردیس سینمایی ملت برگزار شد. برخلاف روز اول که فیلم‌ها چنگی به دل نمی‌زد، روز دوم جشنواره پر از فیلم‌های خوب در ژانرهای متنوع بود که توجه مخاطبان را به خود جلب کرد.
شما بگویید: بالأخره چه کسی «برزخی‌ها» را توقیف کرد؟!
در نخستین سانس روز دوم جشنواره، مستندی به نمایش درآمد که به جرأت یکی از فیلم‌های خوب جشنواره است؛ چه از نظر ساخت و چه از نظر پژوهش. فیلم مستند «برزخی‌ها» به کارگردانی عارف افشار نه تنها سالن را پر کرد، بلکه مخاطبانش را راضی پس از نمایش فیلم به بیرون فرستاد.
البته جای گلایه دارد که جشنواره بدترین زمان اکران و بدترین سالن را برای نمایش این مستند در نظر گرفته بود و این موضوع باعث ناراحتی عوامل فیلم و مخاطبان آن شد. همین سالن 6 به عنوان کوچکترین سالن جشنواره میزبان پخش «پیله ابریشم» هم بود که مخاطبان به دلیل ازدحام جمعیت نتوانستند این مستند را ببینند.
مستند «برزخی‌ها» ماجرای توقیف فیلم سینمایی «برزخی‌ها» است که به نوعی نخستین فیلم توقیفی سینمای ایران شناخته می‌شود. باز شدن پای بسیاری از چهره‌های سیاسی و فرهنگی نامدار آن زمان به این موضوع و حواشی بعد از آن دستمایه خوبی برای ساخت مستند شده است.
افشار برای ساخت این فیلم نزدیک به 2 سال تحقیق و پژوهش کرده و به خوبی توانسته سوژه را از دل همه اتفاقات و حواشی برباید. چهره‌های بسیاری برای صحبت درباره آن اتفاق و توقیف برزخی‌ها جلوی دوربین نشسته‌اند، اما بدون شک مصاحبه با یکی دو چهره تاثیرگذار دیگر می‌توانست این فیلم را تبدیل به پرونده‌ای کامل بکند. چهره‌هایی که به گفته افشار، اصلا راضی به مصاحبه درباره این موضوع نشده‌اند.
خانه مامان شکوه، بازنمایی جدید از اعتیاد
مستند دیگری که در دومین روز از جشنواره به نمایش درآمد و توانست اقبال مخاطبان را به خود جلب کند، «خونه مامان شکوه» به کارگردانی مهدی بخشی‌مقدم و تهیه‌کنندگی مهدی شامحمدی بود. همکاری این دو مستندساز در پروژه قبلی سینمایی‌شان یعنی «خانه‌ای برای تو» موفقیت‌آمیز بود و توانست جوایز زیادی را نصیب‌شان کند.
تجربه جدید بخشی‌مقدم و شامحمدی بسیار متفاوت از کارهای قبلی‌شان و البته ساختارشکنانه است. آنها این بار سری به “خانه مامان شکوه” زده و در بین دخترانی رفته‌اند که معتاد بودند، اما چند ماهی می‌شود که در این خانه در ترک بوده و به اصلاح خودشان پاک‌اند.
دوربین مستندساز همراه با زندگی آنان در این خانه می‌شود و لحظات زیادی از درد و دل‌ها و سخنانش درباره اعتیاد را به تصویر می‌کشد. سوال اصلی فیلم که پاسخ آن بارها و بارها از زبان خود این دختران بیان می‌شود این است که «اگر از خانه مامان شکوه بیرون بروند، دوباره سمت مواد و اعتیاد می‌روند یا خیر؟»
نکته مهمی که مخاطب با دیدن این مستند درک می‌کند، ارائه بازنمایی‌های جدیدی از موضوع اعتیاد در رسانه است. تاکنون آثار زیادی درباره اعتیاد ساخته شده و در عمده آنان راه بازگشت بسیار عریضی برای معتادان تصویر شده است، اما به نظر می‌رسد که این راه همیشه هم این قدر پهن نیست!
حاج قاسم به روایت کسی که سال‌ها قبل از او شهید شده بود
در روز دوم جشنواره مستند خوش‌ساخت دیگری نیز به نمایش درآمد. محسن اسلام‌زاده که تقریباً پای ثابت جشنواره در سال‌های اخیر بوده و فیلم داشته است، امسال با مستند «پاییز 50 سالگی» پای به جشنواره سینما حقیقت گذاشته است. مستندی درباره حاج قاسم اما نه به صورت مستقیم درباره ایشان.
تاکنون مستندهای زیادی درباره شهید سلیمانی ساخته شده و هرکدام از جنبه‌های مختلف به حاج قاسم نگاه کردند، اما به نظر می‌رسد که برای ساخت مستندهای ماندگارتری از ایشان باید سراغ لایه‌های زیرین بیشتری رفت.
مستند «پاییز 50 سالگی» با همین رویکرد، سراغ یکی از افرادی رفته که سال‌ها دوست و رفیق شهید سلیمانی بوده و او را از دوران جوانی تا میانسالی به صورت کامل می‌شناخته است.
سردار محمد جمالی یکی از فرماندهان حاج قاسم در زمانی است که ایشان در منطقه جنوب شرق ایران حضور داشته و به مبارزه با اشرار می‌پرداخته است. او به خوبی حاج قاسم را می‌شناسد و به همین دلیل سوژه خوبی برای روایت شهید سلیمانی است.
نکته مهمی که این مستند را هنرمندانه و متفاوت با دیگر آثار ساخته شده در این حوزه کرده، این است که سردار جمالی سال‌ها قبل از حاج قاسم و در سوریه به شهادت رسیده است، اما نگارش یک کتاب درباره او دستمایه ساخت مستند «پاییز 50 سالگی» شده است.
تابوشکنی به رسم “پیله ابریشم”
احتمالا باید ساختارشکنانه‌ترین فیلم چند سال جشنواره اخیر را «امسال» ببینیم. مستندی به کارگردانی محسن آقایی که روایتی متفاوت از زندگی گروهی از جامعه را به تصویر می‌کشد. آقایی که چندی پیش با ساخت مستند «ایکسونامی» توجهات زیادی را به خود جلب کرده بود، امسال با مستندی متفاوت به جشنواره راه پیدا کرده است که البته باید این اقدام جسورانه سینما حقیقت را ستود.
مستند «پیله ابریشم» درباره ترنس‌ها است. گروهی که تاکنون در سینمای ایران مغفول ماندند، اما احتمالا همه ما در جامعه اطراف خودمان با آنها برخورد داشته‌ایم. در شرایطی که در سینمای هالیوود، بالیوود و حتی برخی کشورهای دیگر، آثاری درباره فضای تراجنسیتی ساخته شده است، در ایران تقریبا فیلمی در این زمینه نداشته‌ایم و یا پرداخت به آن مؤثر نبوده است.
«پیله ابریشم» هم پژوهش خوبی دارد و هم خوش ساخت است. در لابه‌لای بخش‌های مختلف فیلم به خوبی می‌توان غنای پژوهشی و تسلط بسیار خوب کارگردان بر سوژه را دید. اگر چه در نقاطی از فیلم برای آنکه از تلخی کار کمتر کرده و مخاطب را هم‌چنان با خود نگه دارد به تکنیک طنز نیز متوسل شده است.
منبع:تنسیم
جهت مشاوره آنلاین و درخواست وکیل با شماره ۸۸۹۶۸۳۷۲ تماس حاصل نمایید.
