رای شماره ۹۶۸ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: مابه التفاوت ناشی از اصلاح حکم بازنشستگی با احتساب سنوات اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ بازنشستگی به صورت عادی بایستی پرداخت شود

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۹۶۸ الی ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۹۸۸ مورخ ۱۴۰۰/۳/۲۵ با موضوع: «مابه التفاوت ناشی از اصلاح حکم بازنشستگی با احتساب سنوات اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ بازنشستگی به صورت عادی بایستی پرداخت شود.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۰/۳/۲۵ شماره دادنامه: ۹۶۸ الی ۹۸۸

شماره پرونده ها:۹۸۰۳۴۳۵،۹۸۰۴۲۷۳ ،۹۸۰۴۲۷۲ ،۹۸۰۴۰۰۵ ،۹۸۰۴۰۰۴ ،۹۸۰۴۰۰۳ ،۹۸۰۳۹۹۷ ،۹۸۰۳۹۹۶ ،۹۸۰۳۴۳۷،۹۸۰۳۴۳۶ ، ۹۹۰۳۱۴۶ ،۹۹۰۲۵۳۸ ،۹۹۰۲۵۳۴ ،۹۹۰۱۹۲۲ ،۹۹۰۱۹۲۱ ،۹۹۰۱۸۰۸ ،۹۹۰۱۱۰۸ ،۹۹۰۱۰۶۸ ،۹۹۰۱۰۰۵ ،۹۹۰۰۳۹۱ ،۹۸۰۴۲۷۴

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

اعلام کننده تعارض: آقایان محمد علی قره جزی، قدرت اله دهقان کفشگری، رحیم آقاجان پور، ابراهیم ولی نژاد، رسول اساتید، سید کریم سید احمدی، فضل الله روح پرور، سلمان درویش، عزت پازکیان، علی عباسی، سید علی گتی گلمایی، بخشعلی جدیدی ولوجایی، جهانبخش علویان دیوکلائی، داود دلیربیجاربنه، ابراهیم نوروز زاده فرخ لی، رحمان فضلعلی، محمد حسین فاضلی خلیلی، سید کریم میر احمدی دریاسری، علی اکبر تنظیفی و خانم فاطمه صغری سلیمی واسوکلائی

موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش کار: شعب دیوان عدالت اداری در موضوع تاریخ استحقاق دریافت مابه التفاوت مربوط به اصلاح مستمری بازنشستگی از بازنشستگی عادی به بازنشستگی ناشی از اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور، آرای متعارضی صادر کرده اند و بنا به مراتب رفع تعارض و صدور رأی وحدت رویه درخواست شده است.

گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است :

الف: در خصوص شکایت اشخاص به خواسته الزام به پرداخت مابه التفاوت مستمری بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ بازنشستگی و به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان مازندران، شعبه ۱۳ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۵۴۰۰۰۴۴ـ ۱۳۹۸/۱/۵ در راستای تأیید دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۱۵۰۳۲۵۲ـ ۱۳۹۷/۹/۵ صادره از شعبه ۵۵ بدوی دیوان عدالت اداری و همین شعبه تجدیدنظر به موجب دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۵۵۴۰۴۴۰۱ـ ۱۳۹۷/۱۲/۴ در راستای تأیید دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۱۷۰۱۴۰۸ ـ ۱۳۹۷/۸/۱ صادره از شعبه ۵۷ بدوی دیوان عدالت اداری و همچنین به موجب دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۵۵۴۰۴۴۲۱ـ ۱۳۹۷/۱۲/۴ ضمن نقض رأی شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۲۵۰۲۰۴۲ـ ۱۳۹۷/۷/۲۹ صادره از شعبه ۴۷ بدوی دیوان عدالت اداری؛ مستدل به اینکه به واسطه سخت و زیان آور شناخته شدن شغل شاکیان توسط کمیته استانی، ایشان مستحق برخورداری از مزایای بازنشستگی بر حسب اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ بازنشستگی به صورت عادی میگردند، قائل به پرداخت مابه التفاوت از تاریخ بازنشستگی به صورت عادی بوده اند.

ب: در خصوص شکایت آقای عزت اله پازکیان به خواسته الزام به پرداخت مابه التفاوت مستمری بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان تهران، شعبه ۲۰ تجدید نظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۹۰۰۵۸۴ـ ۱۳۹۸/۳/۵ ضمن تأیید دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۱۵۰۲۸۹۶ ـ ۱۳۹۷/۸/۱۴ صادره از شعبه ۵۵ بدوی دیوان عدالت اداری به شرح زیر رأی صادر کرده است:

“نظر به اینکه تجدیدنظرخواه دلیل و مدرک متقنی که مبین عدم تطابق مشاغل موضوع نظر به کمیته تطبیق با مشاغل مندرج در لیست بیمه باشد ابراز و اقامه نگردیده از طرفی کمیته استانی بر اسـاس مشاغل مـورد ادعا طـبق لیست بیمه اظهار نظر نموده و شرکت پیمان (کارفرما) نیز به شرح مضبوط در صفحه ۱۰ پرونده مخالفتی در این خصوص ننموده در ضمن آمادگی خود را برای پرداخت ۴ %مابه التفاوت اعلام نموده است. لذا اعتراضات تجدیدنظرخواه به کیفیتی نیست که اساس استنباط شعبه بدوی را مخدوش نماید و یا سبب تزلزل و نتیجتًا نقض رأی معترض به شود و از آنجایی که دادنامه مورد اعتراض منطبق با موازین قانونی صادر شده است و از جهت رعایت اصول و قواعد دادرسی نیز عاری از اشکال و ایراد میباشد. بنابراین با رد تقاضای تجدیدنظرخواهی با استناد به ماده ۷۱ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری رأی معترض به با اصلاح تاریخ برقراری از تاریخ صدور رأی کمیته تطبیق ۱۳۹۶/۵/۲۴ میباشد تأیید و استوار میگردد.”

ج: شعبه ۵۲ بدوی دیوان عدالت اداری در خصوص شکایت آقای محمدعلی قره جزی، به خواسته الزام به اصلاح حکم بازنشستگی بر اساس مشاغل سخت و زیان آور و به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان مازندران به موجب دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۱۲۰۲۰۹۱ـ ۱۳۹۷/۶/۱۱ که به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۱۲۰۰۳۴۵ ـ ۱۳۹۸/۲/۱۴ همان شعبه، درخواست اعاده دادرسی در خصوص رأی مذکور رد گردیده و به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۹۰۱۳۳۶ ـ ۱۳۹۸/۵/۲۷ شعبه ۲۰ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید گردیده، به شرح زیر رأی صادر کرده است:

“طبق مفاد دادنامه شماره ۲۲۵ ـ ۲۲ـ ۶ ـ ۱۳۸۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری بازنشستگی عادی افراد مشمول مانع از بهره مندی آنان از حقوق مکتسب و استفاده از مزایای مشاغل سخت و زیان آور نمیباشد. نظر به اینکه کمیته تشخیص مشاغل سخت و زیان آور استان مازندران مشاغل شاکی را زیان آور تشخیص داده با توجه به اینکه بر اساس تفسیر جزء ۱ بند (ب) تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی اصلاحی مصوب سال ۹۰ سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور به هر میزان قبل و بعد از اشتغال در مشاغل عادی به ازای هر سال سابقه یک و نیم سال محاسبه خواهد شد. لذا مستندًا به مواد ۱۰ و ۱۱ و ۶۵ قـانون دیوان حکـم به ورود شـکایت و الزام سازمان تأمین اجتماعی استان مازندران و به اعمال استفساریه مزبور و اصلاح حکم بازنشستگی شاکی بر این مبنا و پرداخت مابه التفاوت آن از تاریخ صدور رأی کمیته تشخیص مشاغل سخت و زیان آور استان مازندران صادر و اعلام میگردد. این رأی ظرف ۲۰ روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در شعب تجدید نظر دیوان عدالت اداری میباشد.”

د: شعبه ۱۸ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست آقای رحیم آقاجان پور به خواسته الزام به پرداخت مابه التفاوت مستمری از تاریخ بازنشستگی به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان مازندران به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۷۰۰۹۱۷ـ ۱۳۹۸/۴/۱۶ ضمن نقض دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۱۷۰۲۷۷۱ـ ۱۳۹۷/۱۱/۱۷ شعبه ۵۷ بدوی دیوان عدالت اداری به شرح زیر رأی صادر کرده است:

“با عنایت به مجموع اوراق و پرونده های بدوی و تجدیدنظر و مستندات ابرازی، نظر به اینکه شاکی در سال ۱۳۸۸ بازنشسته شده و تجدیدنظرخواه در اجرای قانون مشاغل سخت و زیان آور در حق شاکی از تاریخ صدور نظریه کمیته استانی (۱۳۹۱/۶/۱۴) هر سال سابقه در مشاغل سخت را یکسال و نیم محاسبه نموده و در اجرای آن قانون نسبت به تغییرات حکم بازنشستگی اقدام نموده لذا تجدیدنظرخواهی وارد و موجه است با استناد به ماده ۷۱ و بند (ج) ماده ۵۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض حکم معترض عنه قرار رد شکایت شاکی صادر و اعلام میگردد. رأی صادره قطعی است.”

هـ: شعبه ۱۷ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در خصوص دادخواست آقای فضل اله روح پرور به خواسته الزام به پرداخت مابه التفاوت مستمری بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ بازنشستگی به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان مازندران به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۵۰۰۵۹۵ ـ ۱۳۹۸/۳/۲۲ ضمن نقض دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۱۵۰۳۲۴۲ـ ۱۳۹۷/۹/۵ صـادره از شعـبه ۵۵ بدوی دیوان عدالت اداری به شرح زیر رأی صادر کرده است:

“نظر به اینکه به موجب نظریه کمیته تطبیق مشاغل سخت و زیان آور، مشاغل مورد نظر در تاریخ ۱۳۹۱/۶/۱۴ به عنوان سخت و زیان آور تشخیص داده شده و نظر به اینکه اقدامات تأمین اجتماعی برای قبل از ارائه نظریه کمیته مزبور موجه و قانونی بوده و با توجه به اینکه حقی که برای اشخاص و شاکی ایجاد گردیده از تاریخ ابراز نظریه کمیته تطبیق میباشد و این امر هم لحاظ گردیده است بنابراین ادعای شاکی برای ایام قبل از تاریخ نظریه کمیته تطبیق با عنوان معوقات مستمری فاقد موازین قانونی است. معهذا تجدیدنظرخواهی موجه تشخیص و به استناد ماده ۷۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته حکم به رد شکایت شاکی صادر و اعلام میگردد. رأی اصداری قطعی است.”

و: در خصوص دادخواست آقای علی عباسی به خواسته الزام به پرداخت مزایا بر اساس مشاغل سخت و زیان آور و به طرفیت اداره کل تأمین اجتماعی استان زنجان، شعبه ۱۵ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۵۶۰۲۹۳۱ـ ۱۳۹۸/۹/۱۰ ضمن نقض دادنامه شماره ۱۰۷۰ ـ ۱۳۹۸/۴/۱۲ صادره از شعبه ۵۲ بدوی دیوان عدالت اداری به شرح زیر رأی صادر کرده است:

“در خصوص الزام سازمان تأمین اجتماعی به اصلاح مستمری بازنشستگی با توجه به اینکه به موجب بندهای ۴ و ۶ بخش (ب) تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی استفاده از مزایای سخت و زیان آور منوط به تأدیه ۴ %حق بیمه اضافی است که دلیلی در این خصوص تا تاریخ تقدیم دادخواست به شعبه بدوی ارائه نگردیده بنابراین سازمان تأمین اجتماعی مکلف به وصول ۴ %حق بیمه مشاغل سخت و زیان آور شاکی و همچنین برقراری حقوق و مزایای مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ وصول ۴ %حق بیمه میباشد. رأی صادره قطعی میباشد.”

ز: با عنایت به اینکه در دادنامههای شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۱۵۰۳۰۰۸ ـ ۱۳۹۷/۸/۲۰ شعبه ۵۵ بدوی به موجب رأی شمـاره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۲۰۱۴۹۱ـ ۱۳۹۸/۵/۲۳ شعبه ۱۶ تجدید نظـر تأیید گردیده، ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۱۱۰۰۲۹۴ـ ۱۳۹۹/۲/۱۰ شعبه ۶۱ بدوی که به موجب رأی شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۶۵۰۱۱۱۵۸ ـ ۱۳۹۹/۴/۲۵ شعبه ۱۷ تجدیدنظر تأیید گردیده و ۹۹۰۹۹۷۰۹۵۵۵۰۰۹۳۷ـ ۱۳۹۹/۴/۲۴ شعبه ۱۴ تجدیدنظر، ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۵۰۳۶۳۰ ـ ۱۳۹۸/۱۲/۱۱ شعبه ۱۷ تجدیدنظر ضمن نقض رأی شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۱۵۰۱۹۶۴ـ ۱۳۹۸/۸/۴ شعبه ۵۵ بدوی، خواسته شکات بدوًا الزام به صدور حکم بازنشستگی براساس مشاغل سخت و زیان آور بوده و این خواسته به جهت عدم احراز اشتغال آنان در مشاغل سخت و زیان آور به مدت ۲۰ سال متوالی یا ۲۵ سال متناوب رد گردیده، از موضوع تعارض خارج میباشند. و با عنایت به اینکه در دادنامه ۹۸۰۹۹۷۰۹۰۱۶۰۲۸۷۸ ـ ۱۳۹۸/۸/۲۲ شعبه ۶۶ بدوی که به موجب رأی شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۶۹۰۳۵۷۳ـ ۱۳۹۸/۱۱/۲۳ شعبه ۲۰ تجدیدنظر تأیید گردیده، خواسته شاکی بدوًا الزام به صدور حکم بازنشستگی براساس مشاغل سخت و زیان آور بوده و این خواسته به جهت عدم تسری قانون جز ۱ بند (ب) تبصره ۲ ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب۱۳۹۰ به ماقبل وفق رأی وحدت رویه ۷۷۳ الی ۷۸۲ـ ۱۳۹۹/۵/۲۸ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری رد گردیده، بدین جهت از موضوع تعارض خارج میباشند.

هیأت عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۰/۳/۲۵ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثـریت آراء به شرح زیر به صـدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف ـ درخصـوص تاریخ پرداخت مابه التفاوت مربوط به اصلاح مستمـری بازنشستگی عادی به بازنشستگی ناشی از اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور، تعارض در آرای شعب دیوان عدالت اداری محرز است.

ب ـ براساس بند ۵ جزء (ب) ماده واحده قانون الاح تبصره ۲ الحاقی ماده ۷۶ قانون اصلاح مواد ۷۲ و ۷۷ و تبصره ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده ۷۶ مصوب ۱۳۷۱ که در تاریخ ۱۳۸۰/۷/۱۴ به تصویب مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده: «تشخیص مشاغل سخت و زیان آور و نحوه احراز توالی و تناوب اشتغال، نحوه تشخیص فرسایش جسمی و روحی و سایر موارد مطروحه در این تبصره به موجب آیین نامه ای خواهد بود که حداکثر ظرف چهار ماه توسط سازمان تأمین اجتماعی و وزارتخانه های کار و امور اجتماعی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.» در همین راستا و برمبنای ماده ۸ آیین نامه اجرایی بند ۵ جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره ۲ الحاقی ماده ۷۶ قانون اصلاح مواد ۷۲ و ۷۷ و تبصره ماده ۷۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده ۷۶ مصوب ۱۳۷۱ (مصوب سال ۱۳۸۰) که موضوع تصویب نامه شماره ۱۵۳۶۵/ ت ۳۶۰۰۵ هـ ـ ۱۳۸۵/۱۲/۲۶ هیأت وزیران است، تطبیق و تشخیص مشاغل سخت و زیان آور براساس ضوابط و سیاستگذاری های شورای عالی حفاظت فنی و مقررات مربوط برعهده کمیته های بدوی و تجدیدنظر استانی است و در مـواردی که کارفرما نسبت به تأدیه حق بیمه ۴ درصد مـوضوع بندهای ۴ و ۶ جزء (ب) ماده واحده قانون صدرالاشاره اقدام مینماید و سابقه اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور از سوی سازمان تأمین اجتماعی یا شعب دیوان عدالت اداری مورد تأیید قرار میگیرد، صدور آرای کمیته های یادشده در این خصوص کاشف از این است که کارگر در دوره زمانی قبل از بازنشستگی به مشاغل سخت و زیان آور اشتغال داشته و از این رو بهره مندی وی از حقوق بازنشستگی مشاغل فوق نیز پس از تبدیل بازنشستگی عادی به بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور صرفًا مربوط به دوره زمانی پس از صدور آرای کمیته های احراز مشاغل سخت و زیانآور و یا قطعیت آرای شعب دیوان عدالت اداری درخصوص آرای کمیته های فوق الاشاره نیست و به تاریخ بازنشستگی عادی کارگر تسری مییابد. بنا به مراتب فوق، دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۱۵۰۳۲۵۲ـ ۱۳۹۷/۹/۵ (صادره از شعبه ۵۵ بدوی دیوان عدالت اداری) که به موجب دادنامه شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۵۴۰۰۰۴۴ـ ۱۳۹۸/۱/۵ (صادره از شعبه ۱۳ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) تأیید شده و دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۱۷۰۱۴۰۸ ـ ۱۳۹۷/۸/۱ (صادره از شعبه ۵۷ بدوی دیوان عدالت اداری) که به موجب دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۵۵۴۰۴۴۰۱ـ ۱۳۹۷/۱۲/۴ (صادره از شعبه ۱۳ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) مورد تأیید قرار گرفته و دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۵۵۴۰۴۴۲۱ـ ۱۳۹۷/۱۲/۴ (صادره از شعبه ۱۳ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری) که قائل به پرداخت مابه التفاوت ناشی از اصلاح حکم بازنشستگی با احتساب سنوات اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور از تاریخ بازنشستگی شاکیان به صورت عادی بوده اند، در این حد صحیح و منطبق با موازین قانونی است. این رأی به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمد مصدق