رای شماره ۹۶۷ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: الزام مقرر در تبصره کد ۱۰ ذيل مقررات وظيفه عمومي مندرج در صفحه ۲۰ دفترچه راهنماي ثبت نام و شرکت در آزمون ورودي دوره هاي کارشناسي ارشد ناپيوسته سال ۱۴۰۰ دائر بر ضرورت خاتمه خدمت وظيفه عمومي …

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۹۶۷ مورخ ۱۴۰۱/۶/۱ با موضوع: «الزام مقرر در تبصره کد ۱۰ ذیل مقررات وظیفه عمومی مندرج در صفحه ۲۰ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۰ دائر بر ضرورت خاتمه خدمت وظیفه عمومی متقاضیان شرکت در آزمون کارشناسی ارشد تا پایان شهریور ماه ۱۴۰۰ ،ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۶/۱ شماره دادنامه: ۹۶۷ شماره پرونده: ۰۰۰۲۸۹۸

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای نیما نجفی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره کد ۱۰ ذیل مقررات وظیفه عمومی در صفحه ۲۰ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۰ سازمان سنجش آموزش کشور

گردش کار: شـاکی به موجب دادخـواستی ابطال تبصره کد ۱۰ ذیل مقررات وظیفه عمومی در صفحه ۲۰ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۰ سازمان سنجش آموزش کشور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که :

“۱ـ خروج مرجع تصویب کننده از صلاحیت و اختیارات: حق بر تحصیل از جمله حقوق اساسی افراد بوده و هیچ مرجعی غیر از قانون گذار حق ندارد محدودیتهایی وضع کند و در حقوق عمومی اصل بر عدم صلاحیت است و سازمان سنجش و سازمان وظیفه عمومی هیچ یک جوازی از سوی قانون گذار برای محدود نمودن حق تحصیل ندارند.

۲ ـ مخالفت با قانون: تبصره ۲ ماده۳۵ قانون خدمت وظیفه عمومی بیان نموده «ترخیص کارکنان وظیفه بدون غیبت اولیه در حین خدمت جهت ادامه تحصیل در مقـاطع کارشناسی و بالاتر به جز در زمانهای اضطراری و جنگ بلامانع است» لذا مقرره مورد شکایت خلاف نص قانون و فاقد وجاهت قانونی است.

۳ـ مغایرت با اصول حقوقی: فارغ از خارج از صلاحیت و مخالف قانون بودن مقرره معروض میدارد برای جوانان پاک این سرزمین که حدود دو سال از بهترین برهه زمانی از زندگی خود را در دوران سربازی سپری مینمایند محروم نمودن آنها جفای بزرگی در حق آنها بوده و خلاف صریح اصل انصاف میباشد و بنا به مراتب فوق الذکر ابطال مقرره مورد استدعاست.”

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

“دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۰ سازمان سنجش آموزش کشور کد ۱۰ :کارکنان وظیفه (سربازان حین خدمت) فارغ التحصیل مقطع کارشناسی بدون غیبت اولیه و به شرط داشتن سایر شرایط استفاده از معافیت تحصیلی

تبصره: کارکنان وظیفـه ای که خدمت آنان تا تاریخ ۱۴۰۰/۶/۳۱ به اتمـام میرسد، مجـاز به شرکت در آزمون میباشند لکن باید پس از قبولی و در زمان ثبت نام در دانشگاه، گواهی و یا کارت پایان خدمت هوشمند خود را ارائه نمایند.”

در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس سازمان وظیفه عمومی ناجا (معاونت حقوقی و قوانین) به موجب لایحه شماره ۲۳/۱/۶۰/۱۰/۲۳۶۲ مورخ ۱۴۰۰/۱۲/۱ توضیح داده است که:

“۱ .طبق تبصره ۲ ماده۳۵ قانون خدمت وظیفه عمومی اشعار میدارد: «ترخیص کارکنان وظیفه بدون غیبت در حین خدمت جهت ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی و بالاتر به جزء در زمانهای اضطراری و جنگ بلامانع است». که در حال حاضر براساس این بند برای سربازان وظیفه اقدام میشود.

۲ . منظور از تبصره کد ۱۰ مقررات وظیفه عمـومی مندرج در دفترچه راهنمای ثبت نام و شـرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته این است سربازانی که تا پایان شهریورماه هرسال، خدمت آنان به اتمام میرسد برای ورودی مهرماه دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی میتوانند ثبت نام و شروع به تحصیل نمایند و متعاقبًا کارت پایان خدمت خود را ارائه کنند و بنابراین نیازی به دریافت معافیت تحصیلی ندارند لکن خواهان بدون توجه به مقررات فوق الذکر و موارد اعلامی کد ۱۰ ،برداشت ناصواب خود را از این تبصره اعلام نموده است. علیهذا با توجه به مراتب فوق و با عنایت به اینکه وفق تبصره ۲ ماده۳۵ قانون خدمت وظیفه عمومی، ترخیص کارکنان وظیفه بدون غیبت در صورت پذیرش در مقطع کارشناسی و بالاتر مجاز اعلام شده است و در حال حاضر با کلیه سربازان حین خدمت بدین نحو برخورد میشود و برداشت خواهان از تبصره کد ۱۰ مغایر با روش جاری بوده و مفاد تبصره مورد شکایت صرفًا برای افرادی است که تا پایان شهریورماه خدمت آنان به اتمام میرسد و بدون دریافت معافیت تحصیلی مجاز به ثبت نام میباشند فلذا خواسته نامبرده فاقد وجاهت قانونی بوده و رد شکایت مورد تقاضا میباشد.”

علیرغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخـواست و ضمائم آن برای طرف دیگر شکایت (سازمان سنجش آموزش کشور) تا زمان رسیدگی به پرونده هیچ پاسخی واصل نشده است.

هیأت عمـومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۶/۱ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

اولاً براساس بند ۳ اصل سوم و اصل سیام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تحصیل حقی است بنیادین برای عموم شهروندان و منع آن برمبنای قسمت اخیر ماده (۱) قانون تأمین وسایل و امکـانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال ۱۳۵۳ جز با مجوز قانونی امکانپذیر نیست. ثانیًا به صراحت ماده (۳۱) قانون خدمت وظیفه عمومی اصلاحی مصوب سال ۱۳۹۰ ،دانشجویان تا زمان ادامه تحصیل از اعزام به خدمت دوره ضرورت معاف خواهند بود و براساس تبصره (۲) ماده (۳۵) قانون مزبور: «ترخیص کارکنان وظیفه بدون غیبت اولیه در حین خدمت جهت ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی و بالاتر… بلامانع است.» با توجه به موازین قانونی مذکور، الزام مقرر در تبصره کد (۱۰) ذیل مقررات وظیفه عمومی مندرج در صفحه ۲۰ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۰ دائر بر ضرورت خاتمه خدمت وظیفه عمومی متقاضیان شرکت در آزمون کارشناسی ارشد تا پایان شهریورماه ۱۴۰۰ خارج از حدود اختیار مرجع تصویب کننده آن و مغایر با قوانین صدرالذکر است و مستند به بند ۱ ماده۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری