رای شماره ۹۵۳ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: عبارت «پنير» در نامه شماره ۲۳۲/۱۲۲۴۴/ص ـ ۱۴۰۰/۱۰/۲۶ مديرکل دفتر فني و مديريت ريسک سازمان امور مالياتي کشور از جهت آنکه مقّيد به قيد «طعم دار» شده، به دليل مغايرت با حکم مقرر در جزء ۵ ـ۱ قسمت ۵ بند (الف) ماده ۹ قانون ماليات بر ارزش افزوده، از تاريخ تصويب ابطال شد

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۹۵۳ مورخ ۱۴۰۱/۰۵/۲۵ با موضوع: جهت آنکه مقّید به قید «طعم دار» شده، به دلیل مغایرت با حکم مقرر در جزء ۵ ـ۱ قسمت ۵ بند (الف) ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش «عبارت «پنیر» در نامه شماره ۲۳۲/۱۲۲۴۴/ص ـ ۱۴۰۰/۱۰/۲۶ مدیرکل دفتر فنی و مدیریت ریسک سازمان امور مالیاتی کشور از افزوده، از تاریخ تصویب ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه : ۱۴۰۱/۵/۲۵ شماره دادنامه: ۹۵۳ شماره پرونده : ۰۱۰۰۱۸۳

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای بهمن زبردست
موضوع شکایت و خواسته: ابطال عبارت «پنیر» از نامه شماره۲۳۲/۱۲۲۴۴/ص مورخ ۱۴۰۰/۱۰/۲۶ مدیر کل دفتر فنی و مدیریت ریسک مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال عبارت «پنیر» از نامه شماره ۲۳۲/۱۲۲۴۴/ص مورخ ۱۴۰۰/۱۰/۲۶ مدیر کل دفتر فنی و مدیریت ریسک مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

“با اتخاذ مالک از رأی شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۱۳۸۵ ـ ۱۳۹۹/۱۱/۲۷ هیأت تخصصی مالیاتی بانکی دیوان عدالت اداری که وفق آن، چون به موجب بند ۴ ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۸۷ عرضه و واردات مطلق کالای پنیر از پرداخت مالیات معاف میباشد و نظر به اینکه انواع پنیر و پنیرهای طعم دار از مصادیق لفظی و عرفی کالای پنیر محسوب میشود این معافیت شامل پنیرهای طعم دار هم میشود با توجه به اینکه معافیت پنیر عینًا در جزء (۵ ـ۱) ردیف (۵) بند الف ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰ نیز ذکر شده لذا درخواست ابطال از زمان صدور عبارت »پنیر« را از نامه مورد شکایت که علیرغم اطلاع از رأی صریح هیأت تخصصی مـالیاتی، بانکی دیوان عدالت اداری در این خصـوص، باز با اظهـار نظری مغایر با این رأی پنیر طعـم دار را از شمـول معافیت مذکور خارج نموده و موجب تضییع حقوق خریداران این کالا شده به دلیل مغایرت با این رأی و نیز مغایرت با جزء (۵ ـ۱) ردیف (۵) بند الف ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰ و خروج از حدود اختیارات قانونی دارم.”

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

“مدیر عامل شرکت سولیکو کاله

بازگشت به نامه شماره ۱/۲۱/۱۱۸۲۹۸ مورخ ۱۴۰۰/۱۰/۵ در خصوص موضوع مطروحه به آگاهی میرساند:

به موجب جزء (۵ ـ۱) ردیف (۵) بند (الف) ماده (۹) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰/۳/۲ تولید و عرضه شیر، پنیر و ماست از پرداخت مالیات و عوارض معاف میباشد که معافیتهای مقرر درماده (۹) قانون مزبور به موجب فهرستی در تارنمای سازمان امور مالیاتی به آدرس ir.intamedia.www بارگذاری گردیده و در دسترس عموم قرار دارد بدیهی است این معافیت قابل تسری به اقلام خارج از عناوین مندرج در ذیل ماده (۹) قانون مذکور و همچنین شیر، پنیر و ماست طعم دار نخواهد بود. لازم به توضیح است وفق مقررات قانونی و به موجب بخشنامه ها و دستورالعمل های صادره به شماره ۸۴۷۰ ـ ۱۳۸۸/۴/۸ ،شماره ۱۲۳۱ ـ ۲۵/۱/۱۳۸۹، شماره ۴۹۶۱ـ  ۲۳/۳/۱۳۸۹، شماره ۱۲۸۹۴ ـ ۲۶/۷/۱۳۸۹، شماره ۵۱۰۱ ـ ۱۳/۴/۱۳۹۰ و شماره د/۳۰۵۰/۲۶۰ـ ۱۳۹۵/۶/۱۸ وظیفه تشخیص و اظهارنظر در خصوص شمولیت مؤدیان و همچنین مطالبه و وصول مالیات و عوارض و تطبیق آن بر عهده ادارات کل امور مالیاتی ذیربط خواهد بود. ـ مدیر کل دفتر فنی و مدیریت ریسک مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور”

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل دفتر حقوقی و قراردادهای مالیاتی سازمان امور مالیاتی کشور به موجب لایحه شماره ۲۱۲/۴۶۵۴/ص مورخ ۱۴۰۱/۳/۱۶ به طور خلاصه توضیح داده است که:

“الف: نامه مورد شکایت در پاسخ به نامه مدیر عامل شرکت سولیکوکاله تهیه شده از این روی از شمـار مصـادیق آیین نامه و سایر نظامات و مقررات دولتی خارج بوده و رسیدگی به شکایت شاکی خروج موضوعی از بند ۱ ماده ۱۲ قانون تشکیلات و آئین دادرسی دیوان عدالت اداری دارد.

ب: در صورتی که نامه مورد شکایت قابل رسیدگی در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری باشد با توجه به توضیحات ذیل مفاد آن مغایر قانون نبوده و صدور آن خارج از حدود صلاحیت دفتر یاد شده در پاسخگویی به استعلام مؤدیان مالیاتی نیست.

۱ـ به استناد ماده ۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰ عرضه کالاها و ارائه خدمات در ایران و همچنین واردات آنها (به استثنای موارد معاف مصرح در ماده۹ قانون مذکور) مشمول پرداخت مالیات و عوارض میباشد معافیتهای مقرر در ماده ۹ قانون مزبور به موجب فهرستی در درگاه رسمی سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی ir.intamedia.www بارگذاری شده و در دسترس عموم قرار دارد.

۲ـ کالاهای موضوع بند (الف) ماده ۹ قانون صدرالذکر با هدف تأمین نیازهای خوراکی اقشار آسیب پذیر در سطح حداقلی تعیین شده است از این روی تنها به کالاهای نام برده شده اختصاص دارد در این راستا و به منظور حمایت از مصرف کنندگان و اقشار کم درآمد و کاهش اثر تورمی، قانونگذار عرضه بخشی از کالاهای سبد مصرفی خانوار را در جزءهای بند (الف) ماده ۹ قانون یاد شده معاف نموده است آنچه که از لفظ پنیر به ذهن متبادر میشود برابر عرف عام مصرف همگانی دارد و از این روی قانونگذار درکنار سایر موارد پرمصرف خانوار (کالای سبد خانوار) عرضه آن را از پرداخت مالیات و عوارض ارزش افزوده معاف کرده است بدین لحاظ در مواردی که افزوده شدن ترکیبات پنیر را از حالت اولیه خارج میکند عرفًا به آن پنیر اطلاق نمیشود.

۳ ـ به موجب جزء (۵ ـ۱) بند (الف) ماده ۹ قانون مزبور صرفًا عرضه شیر، ماست و پنیر از پرداخت مالیات و عوارض معاف میباشد این معافیت قابل تسری به اقلام خارج از عناوین مندرج در ذیل ماده ۹ قانون مذکور و همچنین شیر، پنیر و ماست طعمدار نخواهد بود لازم به ذکر است یکی از دلایل عـدم معـافیت عـرضه شیر، پنیر و ماست طعم دار این است که هر کالا باید عرفًا دارای اوصاف، ویژگیها و خواص تغذیه ای یکسان باشد تا از مصادیق آن کالا به شمار آید در صورت تبدیل شدن کالاهای موضوع این ماده به کالاهای دیگر نمیتوان عرضه کالاهای تبدیل شده را مشمول معافیت دانست. چرا که حسب مفاد اصل ۵۱ قانون اساسی معافیت صرفًا به اقلام احصاء شده در قانون اختصاص دارد به طور مسلم افزوده شدن طعم های مختلف در محصول های یاد شده ماهیت محصول و قیمت را تغییر داده و موجب عرضه محصولی جدید میشود بنابراین با توجه به اینکه نامه مورد شکایت صرفًا حاوی تکرار و تأکید بر معافیت مصرح درجزء (۵ ـ۱) بند (الف) ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده سال ۱۴۰۰ میباشد و نظر به عدم خروج دفتر فنی و مدیریت ریسک مـالیاتی این سازمان از حیطه اختیارات و صلاحیتهای قانونی رسیدگی و صدور رأی مبنی بر رد شکایت شاکی مورد استدعاست.”

هیأت عمـومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۵/۲۵ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

اولاً براساس جزء ۵ ـ ۱ قسمت ۵ بند (الف) ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزو ده مصوب ۱۴۰۰/۳/۲ ،عرضه شیر، پنیر و ماست علی الاطلاق و بدون قید و شرط و صرف نظر از طعم و اوصاف دیگر این محصولات از پرداخت مالیات و عوارض معاف اعلام شده است. ثانیًا هیأت تخصصی مالیاتی بانکی دیوان عدالت اداری به موجب رأی شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۱۳۸۵ مورخ ۱۳۹۹/۱۱/۲۷ و هیأت عمومی دیوان عدالت اداری براساس رأی شماره ۴۸ مورخ ۱۳۹۶/۱/۲۹ و مستند به بند ۴ ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۳۸۷ که متضمن حکمی مشابه با جزء ۵ ـ ۱ قسمت ۵ بند (الف) مـاده ۹ قانون مـالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰/۳/۲ بود، مطلق موارد مقرر در بند ۴ ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۳۸۷ را مشمول معافیت از پرداخت مالیات دانسته و مقید کردن حکم مقرر در بند قانونی مزبور را خلاف قانون تلّقی کرده است. بنا به مراتب فوق، عبارت “پنیر” در نامه شماره ۲۳۲/۱۲۲۴۴/ص مورخ ۱۴۰۰/۱۰/۲۶ مدیرکل دفتر فنی و مدیریت ریسک سازمان امور مالیاتی کشور از جهت آنکه مقید به قید «طعم دار» شده، با حکم مقرر در جزء ۵ ـ۱ قسمت ۵ بند (الف) ماده ۹ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۴۰۰/۳/۲ مغایرت دارد و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری