رای شماره ۷۴۲۲۸۷ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: الف. بندهاي ۲ و ۶ مصوبه مورخ ۱۲/۳/۱۳۹۹ شوراي اسلامي شهر اهواز با موضوع بهاي خدمات سازمان مديريت آرامستانها و تبصره ۴ بهاي خدمات آرامستان در سالهاي ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مصوب شوراي اسلامي شهر خرمشهر و …

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۰۷۴۲۲۸۷ مورخ ۲۹/۳/۱۴۰۳ با موضوع: «الف. بندهای ۲ و ۶ مصوبه مورخ ۱۲/۳/۱۳۹۹ شورای اسلامی شهر اهواز با موضوع بهای خدمات سازمان مدیریت آرامستانها و تبصره ۴ بهای خدمات آرامستان در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مصوب شورای اسلامی شهر خرمشهر و تبصره ۳ لایحه خدمات آرامستان بهشت رضوان مصوب شورای اسلامی شهر بهبهان برای سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ از تاریخ تصویب ابطال شد ب. ردیف ۱۲ تعرفه بهای خدمات آرامستان (بهشت رضوان) تحت عنوان هزینه خدمات توسعه و نگهداری فضای سبز در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مصوب شورای اسلامی شهر بهبهان از تاریخ تصویب ابطال شد» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۳/۳/۲۹ شماره دادنامه: ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۰۷۴۲۲۸۷

شماره پرونده: ۰۱۰۷۱۱۴

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

طرف شکایت: شورای اسلامی شهر اهواز، شورای اسلامی شهر بهبهان و شورای اسلامی شهر خرمشهر

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بندهای ۲ و ۶ مصوبه مورخ ۱۳۹۹/۳/۱۲ شورای اسلامی شهر اهواز با موضوع لایحه اصلاح بهای خدمات سازمان مدیریت آرامستانها، ردیف ۱۲ تعرفه شماره ۳۳ لایحه بهای خدمات آرامستان (بهشت رضوان) تحت عنوان هزینه خدمات توسعه و نگهداری فضای سبز در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مصوب شورای اسلامی شهر بهبهان، تبصره ۳ تعرفه مذکور مصوب شورای اسلامی شهر بهبهان در خصوص دفن رایگان پرسنل شهرداری و …. و تبصره ۴ مصوبه بهای خدمات آرامستانها در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مصوب شورای اسلامی شهر خرمشهر

گردش کار: بازرس قضایی و سرپرست معاونت حقوقی، نظارت همگانی و امور مجلس سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ۳۲۶۰۶۲ مورخ ۱۴۰۱/۱۰/۱۴ اعلام کرده است که:

“به موجب بندهای ۲ و ۶ لایحه اصلاح بهای خدمات سازمان مدیریت آرامستانها (مصوبه شماره ۵ از یکصد و چهاردهمین جلسه مورخ ۱۳۹۹/۳/۱۲ شورای اسلامی شهر اهواز) اختیار تخفیف به متقاضیان کم توان مالی تا سقف %۲۵ به رئیس سازمان و برای افراد معرفی شده از بنیاد شهید و ایثارگران، کمیته امداد، ایثارگران نیروهای مسلح، بهزیستی و شهردار اهواز به میزان %۵۰ به هیأت مدیره سازمان تفویض و برای پرسنل شاغل رسمی و قراردادی شهرداری و سازمانهای وابسته، دفن آنها در آرامستان رایگان و برای خانواده درجه یک آنها درصد تخفیف به عنوان مساعدت لحاظ شده است. این درحالی است که به موجب بند ۹ اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، به رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه ها مادی و معنوی تأکید شده و براساس تبصره ۳ ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۸۷، قوانین و مقررات مربوط به اعطاء تخفیف یا معافیت از پرداخت عوارض یا وجوه به شهرداریها و دهیاریها ملغی گردیده است. ضمن آن که حسب ردیف ۴ بند (ث) ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه، شهرداریها و دهیاریها و سازمان اوقاف و امور خیریه مکلفند به منظور ارج نهادن به والدین، همسران و فرزندان شهدا و آزادگان و همسران و فرزندان آنان، جانبازان و همسران و فرزندان جانبازان %۲۵ و بالاتر و رزمندگان با سابقه حضور شش ماه و بالاتر در جبهه را با رعایت مفاد وقف نامه در امامزادگانی که دفن اموات در آنها مجاز میباشد و آرامستانها بدون اخذ هزینه اقدام نمایند لذا با وجود قانون خاص در این زمینه، دلیلی برای اعمال تخفیف از طریق مصوبه شورای شهر باقی نمیماند.

۲ـ در بررسی جدول تعرفه مربوط به بهای خدمات آرامستان (بهشت رضوان) مندرج در لایحه پیشنهادی عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری بهبهان، حسب ردیف ۱۲ تعرفه شماره (۳۳) مندرج در لایحه و مصوبه مربوط، عوارضی با عنوان «هزینه خدمات توسعه و نگهداری فضای سبز» قید شده است. در حالی که به موجب آرای متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مانند دادنامه شماره ۴۷۳ الی ۴۷۵ مورخ ۱۴۰۰/۳/۴ در خصوص تعرفه شماره ۲۵/۱ دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۴ شهرداری نجف آباد مصوب شورای اسلامی آن شهر تحت عنوان عوارض فضای سبز، دادنامه شماره ۱۵۲۹ مورخ ۱۴۰۰/۱۶/۱۶ در خصوص بند ۲ تعرفه شماره ۳ـ۲۰ از تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی سالهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ شورای اسلامی شهر زرین شهر مربوط به عوارض توسعه خدمات فضای سبز و دادنامه شماره ۱۳۰۶ مورخ ۱۴۰۰/۵/۵ در خصوص بند ۲۷ مصوبات جلسه مورخ ۱۳۹۸/۱۰/۲۹ شورای اسلامی شهر اصفهان مربوط به هزینه تأمین فضای سبز عمومی مغایر با قانون تشخیص و از تاریخ تصویب ابطال گردیده است. به موجب تبصره ۳ مصوبه مربوط به تعرفه شماره (۳۳) لایحه بهای خدمات آرامستان (بهشت رضوان) بهای خدمات آرامستان شهرداری بهبهان در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مصوب گردیده است «پرسنل شهرداری و بازنشستگان و کارکنان تحت پوشش پیمانکار و نیروی حجمی شهرداری و پدر و مادر و فرزندان و همسر کارکنان شهرداری رایگان میباشد.» در حالی که بر اساس تبصره ۳ ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۸۷، اعطاء تخفیف یا معافیت از پرداخت عوارض یا وجوه به شهرداریها ممنوع بوده و این امر مغایر بند ۹ اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران میباشد. همچنین به موجب بند (ب) دادنامه شماره ۲۱۴۴ مورخ ۱۴۰۰/۷/۲۰ شماره ۹۱۸ مورخ ۱۳۹۷/۵/۱۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، مصوبات مشابه شورای اسلامی سایر شهرها در خصوص معافیت کارکنان و بازنشستگان شهرداری، همسر و بستگان درجه یک آنها از پرداخت بهای خدمات مربوط به آرامستان غیر قانونی بوده و ابطال شده اند.

۳ـ براساس تبصره ۴ مصوبه بهای خدمات آرامستانهای شهرداری خرمشهر در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مصوب گردید: «از پرسنل شهرداری و افراد درجه ۱ شامل پدر، مادر، برادر، خواهر، همسر و فرزند %۵۰ تخفیف» اعمال گردد. در حالی که بنا به موارد ذکر شده در بندهای پیشین این لایحه، مصوبه اخیرالذکر غیر قانونی بوده و در موارد مشابه به موجب آرای یاد شده هیأت عمومی دیوان ابطال شده است.

بنا به مراتب بندهای ۲ و ۶ لایحه اصلاح بهای خدمات سازمان مدیریت آرامستانها (مصوبه شماره ۵ از یکصد و چهاردهمین جلسه مورخ ۱۳۹۹/۳/۱۲ شورای اسلامی شهر اهواز)، ردیف ۱۲ تعرفه شماره (۳۳) مندرج در لایحه و مصوبه سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شورای شهر بهبهان با عنوان «هزینه خدمات توسعه و نگهداری فضای سبز»، تبصره ۳ مصوبات مذکور در خصوص رایگان نمودن دفن کارکنان شهرداری و بازنشستگان و کارکنان تحت پوشش پیمانکار و نیروی حجمی شهرداری و پدر و مادر و فرزندان و همسر کارکنان شهرداری و تبصره ۴ مصوبه بهای خدمات آرامستان شهرداری خرمشهر مندرج در دفترچه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ دائر بر اعمال %۵۰ تخفیف برای کارکنان شهرداری و افراد درجه ۱، مغایر با قوانین یاد شده، آرای صادره دیوان و خارج از حدود اختیارات واضع تشخیص و ابطال آنها در هیأت عمومی (به صورت فوق العاده و خارج از نوبت)، از تاریخ تصویب مورد تقاضا میباشد.”

متن مقرره های مورد شکایت به شرح زیر است:

“الف: مصوبه شماره پنجم (جلسه شماره صد و چهاردهمین دوره پنجم شورای اسلامی کلانشهر)

شماره لایحه: ۱/۱۰۰/۴۰۹۵۹ ـ تاریخ: ۱۳۹۸/۱۲/۱۱

موضوع: اصلاح بهای خدمات سازمان مدیریت آرامستانها

…

در جلسه مورخ ۱۳۹۹/۳/۱۲ مطرح و با ۱۱ رأی موافق به شرح ذیل به تصویب رسید.

متن مصوبه: با مصوبه کمیسیون موافقت به عمل آمد.

اعضای شورا:

…

جناب آقای سنواتی

رئیس محترم شورای اسلامی کلانشهر اهواز

با سلام، احترامًا به استحضار میرساند این شهرداری به منظور تأمین هزینه های خدمات عمومی سازمان مدیریت آرامستانها در جهت رفاه حال شهروندان و ارائه خدمات مطلوبتر در نظر دارد نسبت به اصلاح بهای خدمات به شرح جدول ذیل اقدام نماید.

…

شرح خدمات و بهای خدمات آمبولانس، سردخانه و تغسیل

…

توضیحات:

۲ـ در صورت فوت هر یک از پرسنل شاغل و قراردادی شهرداری و سازمانهای وابسته دفن آنها در آرامستان رایگان و برای خانواده درجه یک (شامل، پدر، مادر، همسر، فرزند) آنها %۳۰ مساعدت لحاظ میگردد. (مساعدت شامل یک مزار و یک طبقه خواهد بود.)

۶ ـ سقف مساعدت برای موارد خاص شامل متقاضیان کم توان مالی برای ریاست سازمان %۲۵ و برای هیأت مدیره %۵۰ شامل معرفی شدگان بنیاد شهید و ایثارگران، کمیته امداد، ایثارگران نیروهای مسلح، بهزیستی و معرفی شهردار اهواز میباشد. ـ شورای اسلامی شهر اهواز

ب: تعرفه شماره (۳۳) لایحه بهای خدمات آرامستان (بهشت رضوان) ـ سال ۱۳۹۸

منشأ قانون بند ۱۶ و ۲۶ ماده ۷۱ شوراها و تبصره ۱ ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده

ردیف ـ موارد خدماتی که صورت میگیرد ـ مبلغ دریافتی برای هر مورد به ریال ـ ملاحظات

…

۱۲ـ هزینه خدمات توسعه و نگهداری فضای سبز ـ ۴۰۰/۰۰۰

…

تبصره ۳ـ پرسنل شهرداری و بازنشستگان و کارکنان تحت پوشش پیمانکار و نیروی حجمی شهرداری و پدر و مادر و فرزندان و همسر کارکنان شهرداری رایگان میباشد.

لایحه بهای خدمات آرامستان (بهشت رضوان) ـ سال ۱۳۹۹

ردیف ـ موارد خدماتی که صورت میگیرد ـ مبلغ دریافتی برای هر مورد به ریال ـ ملاحظات

…

۱۲ـ هزینه خدمات توسعه و نگهداری فضای سبز ـ ۴۰۰/۰۰۰

…

تبصره ۳ـ پرسنل شهرداری و بازنشستگان و کارکنان تحت پوشش پیمانکار و نیروی حجمی شهرداری و پدر و مادر و فرزندان و همسر کارکنان شهرداری رایگان میباشد. ـ رئیس شورای اسلامی شهر بهبهان ـ شهردار بهبهان

ج: بهای خدمات آرامستان سال ۱۳۹۸

…

تبصره ۴: از پرسنل شهرداری و افراد درجه ۱ شامل پدر ـ مادر ـ برادر ـ خواهر ـ همسر و فرزند %۵۰ تخفیف ـ جانبازان محترم %۵۰ ـ کمیته امداد و تحت پوشش بهزیستی %۵۰ تخفیف بهای خدمات آرامستان سال ۱۳۹۹

…

تبصره:۴ از پرسنل شهرداری و افراد درجه ۱ شامل پدر ـ مادر ـ برادر ـ خواهر ـ همسر و فرزند %۵۰ تخفیف ـ جانبازان محترم %۵۰ ـ کمیته امداد و تحت پوشش بهزیستی %۵۰ تخفیف ـ شهردار خرمشهر ـ شورای اسلامی شهر خرمشهر”

در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس شورای اسلامی کلانشهر اهواز به موجب لایحه شماره ۲۰۰۰/۱۴۰۲/۲۸۷۲ مورخ ۱۴۰۲/۱/۱۶ به طور خلاصه توضیح داده است که:

“الف ـ ایرادات شکلی:

۱ـ طرح شکایت سازمانهای دولتی علیه یکدیگر و شهرداری و یا شوراهای اسلامی شهر از طریق آن مرجع و رسیدگی به آن، بر خلاف مفاد اصل ۱۷۳ قانون اساسی فاقد وجاهت قانونی است.

۲ـ مطابق ماده ۲ قانون سازمان بازرسی کشور، سازمان مذکور خود مرجع صالح رسیدگی به تخلفات و شکایات است. لذا طرح دعوی آن مرجع در دیوان عدالت اداری به طرفیت این شورا فاقد وجاهت قانونی است.

۳ـ مطابق ماده ۱۷ قانون دیوان عدالت اداری، آن مرجع به شکایتی رسیدگی میکند که شخص ذینفع، رسیدگی به آن را برابر قانون درخواست کرده باشد. با توجه به این که سازمان بازرسی در موضوع شکایت ذینفع یا متضرر از اجرای مصوبه این شورا نیست، لذا طرح شکایت آن سازمان فاقد محمل قانونی است.

ب ـ دفاع ماهوی:

به موجب مواد ۲۹ و ۳۰ آیین نامه مالی شهرداریها، ماده ۸۵ و بند ۱۶ و ۲۶ ماده ۸۰ قانون شوراهای اسلامی کشور، ماده ۱، ۲ و ۳ آیین نامه اجرایی نحوه وضع و وصول عوارض توسط شوراهای اسلامی شهر، مصوب هیأت وزیران و ماده ۱۷۴ قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه و همچنین بنا به حکم مقرر در تبصره ۱ ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۳۸۷ و قانون درآمد پایدار و هزینه شهرداری و دهیاری مصوب ۱۴۰۱/۴/۱ شوراهای اسلامی شهر میتوانند نسبت به وضع عوارض و بهای خدمات، به منظور تأمین بخشی از هزینه های خدماتی و عمرانی مورد نیاز شهر اقدام نماید. لذا بر خلاف ادعای شاکی که مصوبه مذکور را خارج از حدود و اختیارات شوراهای اسلامی شهر دانسته است تصویب نرخ خدمات ارائه شده توسط شهرداری و سازمانهای وابسته به آن یکی از انواع درآمدهای شهرداریها محسوب میشود.

۲ـ بنا به تصریح مواد ۹۰ و ۱۰۶ قانون شوراهای اسلامی کشور، مسئولیت بررسی و اعلام مغایرتهای قانونی مصوبات شورای اسلامی شهر و همچنین نظارت بر حسن اجرای قانون شوراها بر عهده فرمانداری و استانداری مربوطه میباشد و مراجع مذکور نه تنها هیچ گونه اعتراضی نسبت به مصوبه موصوف ننموده اند بلکه فرمانداری اهواز مصوبه را مغایر وظایف شورا ندانسته و اجرای آن را از ابتدای سال ۱۳۹۹ بلامانع اعلام نموده است. لذا مصوبه مذکور از این حیث نیز مراحل قانونی خود را طی کرده و ایرادی بر آن مترتب نیست.

۳ـ استنباط شاکی از مصوبه این شورا به عنوان تبعیض ناروا و مغایر دانستن بندهای ۲ و ۶ لایحه اصلاحی بهای خدمات سازمان مدیریت آرامستانها با بند ۹ اصل سوم قانونی اساسی صحیح نمیباشد. زیرا همیشه با وضع عوارض و بهای خدمت یکسان برای تمامی اقشار (اعم از اقشار ضعیف و کم درآمد و اشخاص متمول) ایجاد عدالت اجتماعی مدنظر قانونگذار محقق نمیشود؛ بلکه توجه به وضعیت اقشار ضعیف نیازمند به مساعدت در هنگام تدوین قوانین و یا وضع مصوبات ضرورت دارد و این نوع عملکرد به مراد و مقصود اصلی مقنن نزدیکتر است. ضمنًا، بند ۹ اصل سوم قانون اساسی به مفهوم ممنوعیت و یا نفی کمک و مساعدت به شهروندانی که دارای شرایط خاص هستند نمیباشد. به موجب ماده ۹ آیین نامه اجرایی نحوه وضع و وصول عوارض توسط شوراهای اسلامی شهر (مصوب ۱۳۷۸/۷/۷ هیأت وزیران) مقرر شده است که: «شوراها میتوانند در هنگام وضع عوارض جدید یا در زمان مقتضی نسبت به موارد معافیت، کاهش، تخفیف و لغو عوارضی که تصویب نموده اند، با توجه به سیاستهای مقرر در این آیین نامه اتخاذ تصمیم نمایند.» مضافًا ماده ۱۴ آیین نامه مذکور اعلام نموده است که: «شوراها موظفند به هنگام تصمیم گیری راجع به عوارض علاوه بر توجه به سیاستهای کلی که در برنامه پنج ساله و قوانین سالیانه اعلام میشود، سیاستهای عمومی دولت را به شرح ذیل مراعات نمایند:

ز ـ توجه به اقشار کم درآمد هنگام وضع عوارض با اعطای تخفیف، معافیت و نظایر آن .

ژ ـ رعایت حال ایثارگران هنگام وضع عوارض با اعطای تخفیف، معافیت و نظایر آن.»

۴ـ نظر به این که قانونگذار به موجب مستندات مذکور به شوراهای اسلامی شهر اختیار داده است تا در زمان وضع عوارض و برقراری بهای خدمات مطابق سیاستهای دولت، اقشار کم درآمد، ایثارگران، افراد تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و بهزیستی را با اعطای معافیت یا تخفیف از پرداخت عوارض و بهای خدمات مراعات نماید، لذا مصوبه این شورا در این خصوص، وفق مقررات و قوانین یاد شده در حدود صلاحیت و اختیارات شوراها وضع گردیده و هیچ گونه تعارض و تضادی با سایر قوانین موجود در این زمینه ندارد و مراحل قانونی خود را طی کرده تا در صورت فوت کارکنان خدوم و زحمتکش شهرداری که جزء اقشار ضعیف و کم درآمد جامعه میباشند و یا فوت اعضاء درجه یک خانواده ایشان، از حمایت حداقلی مورد نظر بهره مند شوند. با توجه به شرح فوق درخواست شاکی به خواسته ابطال مصوبه مورد نظر فاقد وجاهت قانونی بوده، صدور قرار رد دعوی مطروحه مورد تقاضاست.”

رئیس شورای اسلامی شهر بهبهان نیز به موجب لایحه شماره ۳۹۳۳ـ۱۰۰ مورخ ۱۴۰۱/۱۲/۲۲ در پاسخ به شکایت مذکور توضیح داده است که:

“۱ـ درخصوص تعرفه مربوط به بهای آرامستان (بهشت رضوان) و عوارض با عنوان هزینه خدمات توسعه و نگهداری فضای سبز که در لایحه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری بهبهان تصویب گردیده بود؛ با توجه به صدور آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری که هزینه تأمین فضای سبز عمومی را مغایر با قانون، تشخیص و ابطال گردید و بر همین اساس از سال ۱۳۹۹ تاکنون از لایحه بهای خدمات شهرداری حذف گردیده است و هیچ مبلغی از این بابت وصول نمیگردد.

۲ـ درخصوص تبصره ۳ مصوبه تعرفه شماره ۳۳ لایحه بهای خدمات آرامستان سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ که هزینه دفن پرسنل شهرداری بازنشستگان و کارکنان تحت پوشش پیمانکار و نیروی حجمی شهرداری و پدر و مادر و فرزندان و همسر کارکنان شهردرای رایگان اعلام گردیده است، شهرداری بهبهان با توجه به درآمد بسیار پایین کارمندان و کارگران شهرداری که عمومًا از اقشار کم درآمد میباشند و در راستای کمک هزینه رفاهی مقرر نمود هزینه نامبردگان را رایگان اعلام نماید. لازم به توضیح است که بسیاری از شهرهای کشور درخصوص کمک و مساعدت به کارگران و کارمندان آیتم های مشابهی را در لایحه عوارضی خود تصویب نموده اند.”

همچنین علیرغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمائم آن برای شورای اسلامی شهر خرمشهر، تا زمان رسیدگی به پرونده پاسخی ارسال نشده است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۳/۳/۲۹ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف. اولاً براساس بند ۹ اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی از وظایف دولت است و به موجب تبصره ۳ ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۳۸۷ که قانون حاکم در زمان وضع مقررات مورد شکایت است، قوانین و مقررات مربوط به اعطاء تخفیف یا معافیت از پرداخت عوارض یا وجوه به شهرداریها و دهیاریها ملغی گردیده است. ثانیًا براساس ردیف ۴ بند (ث) ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران، شهرداریها و دهیاریها و سازمان اوقاف و امور خیریه مکّلفند به منظور ارج نهادن به والدین، همسران و فرزندان شهدا و آزادگان و همسران و فرزندان آنان، جانبازان و همسران و فرزندان جانبازان بیست و پنج درصد و بالاتر و رزمندگان با سابقه حضور شش ماه و بالاتر در جبهه را با رعایت مفاد وقفنامه در امامزادگانی که دفن اموات در آنها مجاز میباشد و آرامستانها بدون اخذ هزینه اقدام نمایند. ثالثًا براساس آراء متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره ۹۱۸ مورخ ۱۳۹۷/۳/۲۹ این هیأت، مقررات مشابه با مقررات مورد شکایت مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است.

بنا به مراتب فوق، بندهای ۲ و ۶ مصوبه مورخ ۱۳۹۹/۳/۱۲ شورای اسلامی شهر اهواز با موضوع بهای خدمات سازمان مدیریت آرامستانها و تبصره ۴ بهای خدمات آرامستان در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مصوب شورای اسلامی شهر خرمشهر و تبصره ۳ لایحه خدمات آرامستان بهشت رضوان مصوب شورای اسلامی شهر بهبهان برای سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مغایر با قانون است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود.

ب. هرچند براساس بند ۱۶ ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ با اصلاحات بعدی تعیین نوع و میزان عوارض از اختیارات شوراهای اسلامی شهر است، ولی با توجه به این که در قوانین مرتبط با فضای سبز از جمله قانون حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها و اصلاحیه های بعدی آن عوارض فضای سبز پیش بینی نشده و در آراء مختلف هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله رأی اخیرالصدور شماره ۲۰۷۶ مورخ ۱۴۰۲/۲/۱۲ این هیأت نیز وضع عوارض برای فضای سبز مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین ردیف ۱۲ تعرفه بهای خدمات آرامستان (بهشت رضوان) تحت عنوان هزینه خدمات توسعه و نگهداری فضای سبز در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ مصوب شورای اسلامی شهر بهبهان مغایر با قانون است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین