رای شماره ۶۰۴۳۳۹ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: «شرط «تعهد مبني بر ۱۰ سال خدمت در محل جغرافيايي مورد تقاضا» در قسمت ساير ضوابط بند (۱) دفترچه راهنماي ثبت نام آزمون استخدامي وزارت آموزش و پرورش سال ۱۳۹۴ ابطال شد

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۰۶۰۴۳۳۹ مورخ ۱۴۰۲/۳/۹ با موضوع: «شرط «تعهد مبنی بر ۱۰ سال خدمت در محل جغرافیایی مورد تقاضا» در قسمت سایر ضوابط بند (۱) دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون استخدامی وزارت آموزش و پرورش سال ۱۳۹۴ ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۲/۳/۹ شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۰۶۰۴۳۳۹

شماره پرونده: ۰۱۰۵۰۲۳

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای سعید تیموری

طرف شکایت: وزارت آموزش و پرورش

موضوع شکایت و خواسته: ابطال شرط «تعهد مبنی بر ۱۰ سال خدمت در محل جغرافیایی مورد تقاضا» در قسمت سایر ضوابط بند (۱) دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون استخدامی وزارت آموزش و پرورش سال ۱۳۹۴

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال شرط «تعهد مبنی بر ۱۰ سال خدمت در محل جغرافیایی مورد تقاضا» در قسمت سایر ضوابط بند (۱) دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون استخدامی وزارت آموزش و پرورش سال ۱۳۹۴ را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است:

“اینجانب سعید تیموری پس از قبولی در آزمون استخدامی وزارت آموزش و پرورش به استخدام پیمانی شهر تهران درآمده ام. از آن وزارتخانه بابت اخذ اجباری تعهد ده ساله مبنی بر اینکه بدون هیچ قید و شرط و به مدت ده سال از تاریخ استخدام تقاضای نقل و انتقال به هیچ یک از ادارات کل آموزش و پرورش استانهای دیگر یا مناطق تابعه استان محل استخدام یا شهرهای دیگر و همچنین انتقال برون استانی به سایر دستگاه ها و نهادها و شرکتها و مؤسسات غیردولتی را نداشته باشم و پذیرش هرگونه درخواستی مبنی بر انتقال در مدت مذکور ممنوع خواهد بود، اعتراض دارم. دادخواهی بنده از این جهت است که در ضوابط استخدام مستخدمین پیمانی شرطی مبنی بر ارائه تعهد نامه محضری جهت سلب حق تقاضای مأموریت و انتقال وجود نداشته، موافقت با این امر در هر حال منوط به موافقت دستگاه محل استخدام است. مضاف بر اینکه قید چنین شرط و اخذ تعهدی مغایر با اصل ۳۳ قانون اساسی است. همچنین مواد ۴۸ و ۴۹ منشور حقوق شهروندی مصوب ۱۳۹۵ نیز بر این حق اساسی تأکید مؤکد دارند. ماده ۹۵۹ قانون مدنی نیز به صراحت اعلام نموده است که هیچ کس نمیتواند به طور کلی حق تمتع یا حق اجرای تمام یا قسمتی از حقوق مدنی را از خود سلب کند به طریق اولی هر شرطی که فردی را مجبور به سلب جزئی یا کلی حقوق کند خلاف قانون است. در آیین نامه پیمانی مصوب سال ۱۳۶۸ هیأت وزیران شرطی مبنی بر ارائه تعهد محضری جهت خدمت در محل مورد تقاضا پیش بینی نشده و بر اساس قوانین و مقررات مذکور حق انتقال و جابجایی کارمندان رسمی و پیمانی به رسمیت شناخته شده و مدت اشتغال کارمندان پیمانی ممکن است کمتر از ده سال باشد که در این صورت اساسًا اشتغال اشخاص به مدت ده سال امکانپذیر نخواهد بود. بر اساس ماده ۲ آیین نامه استخدام پیمانی مدت قرارداد یک تا سه سال میباشد، بنابراین پیش بینی تعهد ده ساله از این جهت که بیش از مدت قرارداد است محمل قانونی ندارد. همچنین بر اساس ماده ۲ و ۳ آیین نامه اجرایی قانون متعهدین خدمت به وزارت آمـوزش و پرورش اخـذ تعهد خـدمت تنها از مستخدمین دولتی مجـاز است که از مـزایای این قانون از جمله دریافت حقوق در زمـان تحصیل و سـایر مزایـا بهره مند میباشند. النهایـه اخـذ این تعهد مصـداق تبعیض نـاروا و خلاف حکم بنـد ۹ اصل ۳ قانـون اساسی است و نیز بر اسـاس آرای متعـدد هیأت عمومـی دیـوان عـدالت اداری از جمله آرای شماره ۱۳۲۹ ـ ۱۳۹۸/۷/۳ ،۱۳۰۳ ـ ۱۴۰۰/۵/۵ ،۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۳۰۵۸ ـ ۱۴۰۰/۳/۱۱ و ۱۴۰۱۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۱۱۸ الی ۱۲۰ ـ۱۴۰۱/۱/۲۰ شرط ارائه تعهد محضری مبنی بر عدم تقاضای انتقال در مدت معین پس از شروع به خدمت خلاف قانون تشخیص و ابطال شده است، لذا ابطال شرط مذکور مورد تقاضا میباشد.”

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

اطلاعیه سازمان مدیریت و برنامه ریزی ریاست جمهوری در خصوص استخدام پیمانی در مشاغل آموزشی وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۳۹۴

“وزارت آموزش و پرورش به منظور تأمین نیروی انسانی متعهد و کارآمد مورد نیاز، بر اساس مجوز شماره ۱۳۵۳۲ـ ۱۳۹۴/۲/۷ سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و در چهارچوب قانون مدیریت خدمات کشوری تعداد ۳۷۰۴ نفر، افراد واجد شرایط را از طریق برگزاری آزمون توانمندیهای عمومی، تخصصی و مصاحبه، متناسب با نیازهای واحدهای آموزشی (دخترانه و پسرانه) طبق شرایط ذیل به صورت پیمانی در مشاغل آموزشی استخدام می نماید.

………

سایر ضوابط

۱ـ از کلیه پذیرفته شدگان نهایی آزمون استخدامی، تعهد مبنی بر ۱۰ سال خدمت، در محل جغرافیایی مورد تقاضا اخذ میگردد.”

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۲/۳/۹ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

اولاً در قوانین و مقررات عمومی کشور از جمله قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ۱۳۸۶ و آیین نامه استخدام پیمانی مصوب سال ۱۳۶۸ هیأت وزیران شرطی مبنی بر ارائه تعهد محضری جهت خدمت در محل مورد تقاضا پیش بینی نشده و براساس قوانین و مقررات مذکور، حق انتقال و جابجایی کارمندان رسمی و پیمانی به رسمیت شناخته شده و مدت اشتغال کارمندان پیمانی ممکن است کمتر از ده سال باشد که در این صورت اساسًا اشتغال اشخاص به مدت ده سال امکان پذیر نخواهد بود. ثانیًا به موجب تبصره ۱ ماده ۸ آیین نامه استخدام پیمانی و اصلاحیه آن که موضوع تصویب نامه شماره ۳۴۸۸۳/ت۲۸۵۱۹هـ مورخ ۱۳۸۲/۶/۲۴ هیأت وزیران است، کّلیه ضوابط و مقررات اداری و استخدامی مربوط به مستخدمین رسمی در مورد مستخدمین پیمانی نیز ملاک عمل بوده و مدت قرارداد کارکنان پیمانی نیز عملاً مقّید به مدت پیمان است و پس از پایان مـدت پیمان امـکان عـدم تمدید قـرارداد آنها وجـود دارد. ثالثًا براسـاس آرای متعـدد هیأت عمومـی دیـوان عـدالت اداری از جمله آرای شمـاره ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۳۰۵۸ مـورخ ۱۴۰۰/۱۱/۲۳ و شمـاره ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۱۱۸ الی ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۱۲۰ مورخ ۱۴۰۱/۱/۲۰ این هیأت، شرط ارائه تعهد محضری مبنی بر عدم تقاضای انتقال در مدت معین پس از شروع به خدمت خلاف قانون تشخیص و ابطال شده است. بنا به مراتب فوق، شرط تعهد ۱۰ ساله خدمت در محل جغرافیایی از قسمت سایر ضوابط بند ۱ دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون استخدامی وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۳۹۴ خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین