رای شماره ۶۰۴۲۷۲ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: بخشنامه شماره ۳۷۰/۹۹/۶۴۲۶۳ مورخ ۱۳۹۹/۱۱/۶ معاون وزير صنعت، معدن و تجارت و رييس هيأتمديره و مديرعامل سازمان حمايت مصرفکنندگان و توليدکنندگان که بر اساس آن مشتريان حداکثر ظرف مدت ۵ ماه از تاريخ توليد و يا حداقل ۱۰۰۰ کيلومتر کارکرد خودرو براي سرويس اوليه به نمايندگي شرکتهاي خودروساز مراجعه نمايند و در صورت عدم رعايت موارد مقرر شرکتهاي خودرو ساز مکلف به ابطال گارانتي خودرو هستند از تاريخ تصويب ابطال شد

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۰۶۰۴۲۷۲ مورخ ۱۴۰۲/۳/۹ با موضوع: «بخشنامه شماره ۳۷۰/۹۹/۶۴۲۶۳ مورخ ۱۳۹۹/۱۱/۶ معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رییس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان که بر اساس آن مشتریان حداکثر ظرف مدت ۵ ماه از تاریخ تولید و یا حداقل ۱۰۰۰ کیلومتر کارکرد خودرو برای سرویس اولیه به نمایندگی شرکتهای خودروساز مراجعه نمایند و در صورت عدم رعایت موارد مقرر شرکتهای خودرو ساز مکلف به ابطال گارانتی خودرو هستند از تاریخ تصویب ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۲/۳/۹ شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۰۶۰۴۲۷۲

شماره پرونده: ۰۱۰۶۵۵۷

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: خانم مژده حیدری

طرف شکایت: سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ۳۷۰/۹۹/۶۴۲۶۳ مورخ ۱۳۹۹/۱۱/۶ معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، رییس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره ۳۷۰/۹۹/۶۴۲۶۳ مورخ ۱۳۹۹/۱۱/۶ معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، رییس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام  کرده است که:

“به استحضار میرسانم در سال ۱۴۰۱ یک دستگاه خودرو ۲۰۶ صفر کیلومتر خریداری نمودم که پس از گذشت چند ماه جهت انجام خدمات گارانتی به نمایندگی ایران خودرو مراجعه نمودم و متوجه شدم که گارانتی خودرو توسط شرکت ایران خودرو ابطال شده است وقتی علت را جویا شدم اظهار نمودند بر اساس بخشنامه شماره ۳۷۰/۹۹/۶۴۲۶۳ مورخ ۱۳۹۹/۱۱/۶ سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان وزارت صمت گارانتی خودرو ابطال شده است پس از بررسی و مطالعه بخشنامه مذکور و مطالعه قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو مصوب و اصلاحات بعدی آن متوجه شدم که این بخشنامه بر خلاف ماده ۲ و تبصره ذیل این قانون میباشد و خارج از حیطه اختیارات آن سازمان صادر شده است. چرا که در ماده ۲ قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو و تبصره ذیل آن مدت زمان گارانتی خودرو توسط قانونگذار حداقل مدت دو سال یا کارکردی برابر با ۴۰/۰۰۰ کیلومتر (هرکدام زودتر به پایان برسد) تعیین شده است و هیچ شرط دیگری برای این منظور قید نشده است لذا محدود کردن مدت گارانتی خودرو از دو سال به پنج ماه و ۴۰/۰۰۰ کیلومتر به هزار کیلومتر توسط سازمان حمایت با هر ایده و توجیهی صورت گرفته باشد بر خلاف صریح قانون حمایت از مصرف کنندگان خودرو بوده و خارج از حیطه اختیارات آن سازمان میباشد. چرا که این سازمان بر خلاف اختیاراتش اقدام نموده و حتی مالکیت مشروع شهروندان و حق تسلط آنان بر اموال خود نیز (الناس مسلطون علی اموالهم) مخدوش و حقوق قانونی آنان را تضییع نموده است.”

متن بخشنامه مورد شکایت به شرح زیر است:

“بخشنامه شماره ۳۷۰/۹۹/۶۴۲۶۳ مورخ ۱۳۹۹/۱۱/۶ معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، رییس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان

 مدیرعامل محترم شرکت ایران خودرو، سایپا، پارس خودرو، بهمن موتور، کرمان موتور، خودروسازان راین، مدیران خودرو، دیار خودرو، خودروسازان بم، ریگان خودرو، سیف خودرو، کارمانیا، صنعت خودروی آذربایجان، خودروسازان فردا، نوراموتور پارس

موضوع: اطلاع رسانی شرایط جدید گارانتی خودرو

سلام علیکم

احترامًا پیرو نامه های شماره ۳۷۰/۹۹/۱۱۶۰۸ مورخ ۱۳۹۹/۲/۲۴ و شماره ۳۷۰/۹۹/۱۲۷۰۶ مورخ ۱۳۹۹/۲/۲۹ در ارتباط با تعیین شرایط سرویس اولیه به منظور جلوگیری از دپوی خودروهای صفر کیلومتر و بنا بر پیشنهادات ارائه شده پیرامون این موضوع و با توجه به تصمیمات مّتخذه در پنجاه و دومین جلسه کمیته خودرو مقرر گردید «مشتریان محترم حداکثر ظرف مدت ۵ ماه از تاریخ تحویل و با حداقل ۱۰۰۰ کیلومتر کارکرد خودرو برای سرویس اولیه به نمایندگی شرکتهای خودروساز مراجعه نمایند. بدیهی است در صورت عدم رعایت موارد فوق شرکتهای خودروساز مکّلف به ابطال گارانتی خودرو مذکور میباشند.» لذا مقرر فرمایید در اسرع وقت ضمن اطلاع رسانی شفاف و گسترده به مشتریان و نمایندگی های سراسر کشور در چهارچوب آیین نامه رعایت حقوق مصرف کنندگان خودرو، سازوکار اجرایی لازم در این خصوص تدوین و موضوع در اطلاعیه های فروش و قراردادهای تنظیمی نیز درج گردد. ـ معاون وزیر، رییس هیأت مدیره و مدیرعامل سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان”

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل بازرسی ویژه و امور تعزیرات سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان به موجب لایحه شماره ۱۱۱۵۹۹۰۱ مورخ ۱۴۰۱/۱۰/۱۸ توضیح داده است که:

“به استحضار میرساند ابلاغیه موضوع مذکور در راستای تصمیمات مورخ ۱۳۹۹/۲/۲۲ کارگروه تنظیم بازار و بر اساس دستورالعمل ساماندهی بازار خودرو به منظور ایجاد محدودیت برای خرید خودرو توسط اشخاص با هدف سفته بازی و دپوی آن برای فروش با قیمت های بالاتر صادر گردیده است. لذا یکی از موضوعات مورد توافق اعضا کمیته خودرو موضوع مرتبط با تدوین ضوابط جدید برای مراجعه خریداران برای سرویس اولیه بوده که علاوه بر مصوبه کارگروه تنظیم بازار در بند (۳) مصوبه جلسه پنجاه و دوم کمیته خودرو به شماره ۱۰۷۹۹۸ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۲۳ نیز به منظور مدیریت تقاضای خودرو و جلوگیری از احتکار خودرو توسط مصرف کنندگان، ضمن اعمال تغییراتی این موضوع مجددًا بر مبنای ۱۰۰۰ کیلومتر و حداکثر ۵ ماه تأکید و مصوب گردید. لازم به ذکر است موضوع مذکور در قالب سرویس اولیه خودرو میباشد که تعیین ضوابط آن در اختیار شرکتهای تولیدی بوده و منافاتی با گارانتی کل خودرو نداشته که به مصرف کنندگان ابلاغ و اعلام گردیده است. بنابراین پیش از این ابلاغیه نیز شرکتهای تولیدی با توجه به نوع تولیدات و شرایط خودرو قابل عرضه، شرایطی را به عنوان سرویس اولیه خودروها ابلاغ مینمودند، لذا تمامی خودروهای تولیدی عرضه شده در کشور مطابق آیین نامه اجرایی قانون حمایت از مصرف کنندگان خودرو دارای حداقل دو سال یا ۴۰۰۰۰ کیلومتر گارانتی میباشند و مطابق بند (س) ماده (۲) آیین نامه مذکور شرایط بازدیدهای دورهای در کتابچه راهنما به مصرف کنندگان اعلام میگردد و مطابق ماده (۱۴) آیین نامه، عدم انجام خدمات دورهای باعث خروج مجموعه های مرتبط خودرو از شرایط تضمین میگردد که اقدامات و تصمیمات فوق الذکر نیز در این چهارچوب اتخاذ گردیده است و این ابلاغیه به هیچ عنوان به معنی حذف گارانتی از زمان تحویل خودرو نبوده و صرفًا حذف گارانتی در صورت عدم مراجعه به سرویس اولیه میباشد و درخواست مشارالیه در این خصوص وجاهت ندارد. شایان ذکر است با توجه به تغییر شرایط عرضه خودرو در ماه های اخیر این سازمان با عنایت به نظر موافق معاونت صنایع حمل و نقل وزارت متبوع طی مکاتبه شماره ۳۷۰/۴۰۱/۳۸۳۲۳ مورخ ۱۴۰۱/۹/۲۲ موضوع ابلاغیه مذکور را کان لم یکن و به شرکتهای مربوط ابلاغ نموده است.”

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۲/۳/۹ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

براساس تبصره ۱ ماده ۲ قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو (اصلاحی مصوب ۱۳۹۶/۴/۲۵): «دوره تضمین نمیتواند کمتر از دو سال از زمان تحویل خودرو به مصرف کننده یا کارکردی برابر با چهل هزار کیلومتر (هرکدام زودتر به پایان برسد) باشد.» نظر به اینکه برمبنای بخشنامه مورد شکایت مقرر شده است که مشتریان حداکثر ظرف مدت ۵ ماه از تاریخ تولید و یا حداقل ۱۰۰۰ کیلومتر کارکرد خودرو برای سرویس اولیه به نمایندگی شرکتهای خودروساز مراجعه نمایند و در صورت عدم رعایت موارد مقرر، شرکتهای خودروساز مکّلف به ابطال گارانتی خودرو مذکور هستند و این حکم از جهت کاهش دوره گارانتی خودرو از دو سال به ۵ ماه و از چهل هزار کیلومتر به ۱۰۰۰ کیلومتر و همچنین الزام شرکتهای خودروساز به ابطال گارانتی خودرو، با تبصره ۱ ماده ۲ قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان خودرو مغایرت دارد، لذا بخشنامه شماره ۳۷۰/۹۹/۶۴۲۶۳ مورخ ۱۳۹۹/۱۱/۶ رئیس سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان که متضمن حکم مزبور است، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین