رای شماره ۵۷۵ هيات عمومی ديوان عدالت اداری
با موضوع: بند (ب) ماده ۱۴ تعرفه عوارض محلي سال ۱۳۹۸ و ماده ۵ تعرفه عوارض محلي سال ۱۳۹۹ شهرداري کهن آباد، ماده ۱۹ تعرفه عوارض محلي سالهاي ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداري کلاته رودبار، تبصره ۲ تعرفه عوارض محلي شهرداري شهميرزاد در سالهاي ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ ،تبصره ۲ ماده ۱۷ تعرفه عوارض محلي سال ۱۳۹۸ و تبصره ۲ ماده ۱۶ تعرفه عوارض محلي سال ۱۳۹۹ شهرداري بسطام، ماده ۳ تعرفه عوارض محلي سالهاي ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداري آرادان …
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۵۷۵ مورخ ۱۴۰۱/۳/۱۰ با موضوع: «بند (ب) ماده ۱۴ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ و ماده ۵ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۹ شهرداری کهن آباد، ماده ۱۹ تعرفه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری کلاته رودبار، تبصره ۲ تعرفه عوارض محلی شهرداری شهمیرزاد در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، تبصره ۲ ماده ۱۷ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ و تبصره ۲ ماده ۱۶ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۹ شهرداری بسطام، ماده ۳ تعرفه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری آرادان و ماده ۸ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ شهرداری سمنان که توسط شوراهای اسلامی این شهرها درخصوص تعیین عوارض سالیانه و ماهیانه دکلهای مخابراتی وضع شده، از تاریخ تصویب ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.
مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۳/۱۰ شماره دادنامه: ۵۷۵ شماره پرونده: ۹۹۰۲۱۹۵
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: سازمان بازرسی کل کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند (ب) ماده ۱۴ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ و ماده ۵ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۹ شهرداری کهن آباد، ماده ۱۹ تعرفه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری کلاته رودبار، تبصره ۲ تعرفه عوارض محلی شهرداری شهمیرزاد در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ ،ماده ۱۷ عوارض محلی سال ۱۳۹۸ شهرداری بسطام، ماده ۳ تعرفه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری آرادان و ماده ۸ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ شهرداری سمنان در خصوص عوارض سالیانه و ماهیانه دکلهای مخابراتی
گردش کار: معاون حقوقی، امور مجلس و نظارت همگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ۳۰۰/۲۱۱۶۰۶ ـ ۱۳۹۹/۸/۶ به طور خلاصه اعلام کرده است که :
“مصوبات شورای اسلامی شهرهای استان سمنان در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ پیرامون عوارض سالیانه دکلها و تجهیزات مخابراتی از جهت انطباق با قانون در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که مغایر مواد قانونی ذیل می باشد :
اولاً: به موجب ماده ۱ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۳۸۷ عرضه کالا و ارائه خدمات در ایران و همچنین واردات و صادرات آنها از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون از ابتدای سال ۱۳۸۸ مشمول مقررات این قانون قرار گرفته است و در ماده ۳۸ قانون یادشده نرخ عوارض شهرداریها و دهیاریها در رابطه با کالا و خدمات مشمول قانون تعیین شده است و مطابق ماده ۵۰ قانون مذکور برقراری هرگونه عوارض برای انواع کالاهای وارداتی و تولیدی و همچنین ارائه خدمات که در این قانون تکلیف مالیات و عوارض آنها معین شده توسط شورای اسلامی و سایر مراجع ممنوع است. در ماده ۵۲ این قانون نیز برقراری و دریافت هرگونه مالیات غیرمستقیم و عوارض دیگر از تولیدکنندگان و واردکنندگان کالاها و ارائه دهندگان خدمات ممنوع شده است .
ثانیًا: دکلها و آنتن های مخابراتی و تأسیسات ارتباطی تحت عنوان کلی تأسیسات شهری مورد استفاده شرکت های مخابراتی و بانکها و برخی از دستگاههای اجرایی مانند بنیاد شهید و … جزئی از فرآیند تولید و عرضه خدمت نهایی مراجع مذکور است و در نهایت خدمت ارائه شده مشمول نرخ عوارض مصرح در ماده ۳۸ قانون فوق الذکر خواهد بود لذا ارائه خدمت توسط شرکتهای مخابراتی و بانکها محدود به قلمرو جغرافیایی شهر نیست و شهرداریها هیچ خدمتی بابت دکلهای مخابراتی ارائه نمی نمایند .
ثالثًا: مصوبات مرتبط با اخذ عوارض برای دکل و تجهیزات مخابراتی طی آراء صادره از هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره های ۱۷۹۶ الی ۱۸۰۵ و ۱۸۰۸ ـ ۱۳۹۳/۱۰/۲۹ مربوط به شورای اسلامی شهرهای شیراز، خرمشهر و غیره، ۱۱۵۳ـ ۱۳۹۶/۱۱/۱۰ مربوط به شورای اسلامی شهر ایمان شهر، ۴۷۳ـ ۱۳۹۵/۷/۱۳ مربوط به شورای اسلامی شهر سمنان، ۸۸۷ـ ۱۳۹۶/۹/۱۴ مربوط به شورای اسلامی شهر تهران، ۵۷۳ و ۵۷۴ ـ ۱۳۹۵/۸/۲۵ مربوط به شورای اسلامی شهرهای محمدشهر، هشتگرد و ۵۱۲ الی ۵۱۷ ـ ۱۳۹۵/۸/۱۱ مربوط به شورای اسلامی شهرهای کلاله، شهر قدس، صفادشت، گالیکش، شهریار، هشتگرد و ایلام ابطال گردیده است ” .
متن مصوبه های مورد شکایت به شرح زیر است :
تعرفه عوارض محلی شهرداری کهن آباد سال ۱۳۹۸:
” ماده ۱۴ :عوارض دکلهای مخابراتی
………..
ب ـ به ازای هر دکل مخابراتی در املاک مورد مالکیت اشخاص حقیقی ماهیانه مبلغ ۱/۰۰۰/۰۰۰ ریال دریافت خواهد شد .
تعرفه عوارض محلی شهرداری کهن آباد سال ۱۳۹۹:
” ماده ۵ ـ عوارض دکلهای مخابراتی
اخذ عوارض سالیانه بابت دکلهای مخابراتی به شرح ذیل محاسبه و دریافت خواهد شد .
۱ـ بابت دکلهای همراه اول ـ ایرانسل ـ رایتل و مخابرات به ازای هر دکل سالیانه مبلغ ۴۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال
۲ـ بابت دکلهای بانکی به ازای هر دکل سالیانه مبلغ ۱۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال
عوارض فوق شامل کلیه دکلهای ایجاد شده در املاک خصوصی و عمومی و اجارهای میباشد “.
تعرفه عوارض محلی شهرداری کلاته رودبار سال ۱۳۹۸:
” ماده ۱۹ :عوارض دکلهای مخابراتی
شرکت هایی که به منظور توسعه شبکه و ارائه خدمات مخابراتی در فضاهای عمومی شامل پارک و … و یا منازل شخصی افراد اقدام به نصب دکلهای مخابراتی مینمایند ملزم به پرداخت عوارض سالیانه به مبلغ ۴۴/۰۰۰/۰۰۰ ریال میباشند ” .
تعرفه عوارض محلی شهرداری شهمیرزاد سال ۹۸:
” …………
تبصره ۲ :عوارض ماهیانه در املاک خصوصی از خود مالک اخذ شود ” .
تعرفه عوارض محلی شهرداری شهمیرزاد سال ۹۹:
“………
تبصره۲ :عوارض ماهیانه در املاک خصوصی از خود مالک اخذ شود ” .
تعرفه عوارض محلی شهرداری بسطام سال ۱۳۹۸:
“ماده ۱۷ :عوارض پذیره تأسیسات شهری
تأسیسات و تجهیزات شهری مانند منبع آب، پست، ترانسفورماتور، پست گاز، پست مخابرات و دکل در منطقه مسکونی و غیره (مساحت بنا PS ) ۲ـ عوارض پذیره تأسیسات شهری برای هر مترمربع
تبصره۱ـ در صورتی که تأسیسات شهری در اراضی خصوصی ایجاد شده باشد عوارض پذیره به شرح ماده فوق الذکر فقط برای یک بار دریافت میگردد .
تبصره۲ـ در صورتی که تأسیسات شهری در اراضی و معابر متعلق به شهرداری ایجاد گردد ضمن اخذ مجوز از شهرداری عوارض به صورت سالانه و مطابق رابطه ذیل دریافت میگردد :
عوارض سالیانه استقرار تأسیسات شهری به ازای هر مترمربع فضای اشغال شده P ۱۰”
تعرفه عوارض محلی شهرداری آرادان سال ۱۳۹۸
“ماده ۳ :عوارض دکلهای مخابراتی
اخذ عوارض سالیانه بابت دکلهای مخابراتی به شرح ذیل محاسبه و دریافت خواهد شد :
۱ـ بابت دکلهای همراه اول ـ ایرانسل ـ رایتل به ازای هر دکل، سالیانه مبلغ ۵۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال
۲ـ بابت دکلهای بانک به ازاء هر دکل سالیانه ۲۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال
عوارض فوق شامل کلیه دکل های ایجاد شده در املاک خصوصی و عمومی و اجاره ای میباشد ” .
تعرفه عوارض محلی شهرداری سمنان سال ۱۳۹۸:
“ماده۸ :عوارض سالیانه دکلهای مخابراتی
کلیه بهره برداران حقیقی و حقوقی املاک واقع در محدوده و حریم شهر سمنان که مبادرت به نصب انواع تجهیزات مخابراتی و ارتباطی اعم از دکل آنتن BTS… ، نمایند به منظور کاهش آلودگی های بصری و زیست محیطی در جهت ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان و برای ترغیب به نصب دکل در فضاهای عمومی و به دور از مناطق مسکونی، برای املاک مورد اشاره به شرح ذیل به صورت سالانه و بر اساس رابطه ذیل محاسبه و مالک موظف به پرداخت میباشد روش محاسبه عبارت است از :
×P×[hm+hb]× ơ T= ۱۲
T =بهای خدمات بهره برداری موقت سالانه به ریال
ơ = ضریب کاربری
ضریب کاربری ۳/۷ برای کاربریهای مسکونی، آموزشی و بهداشتی
ضریب کاربری ۲/۸ برای کاربریهای اداری، تجاری، صنعتی، فرهنگی، ورزشی، نظامی و انتظامی
ضریب کاربری ۲/۳ برای کاربریهای فضای سبز، معابرها (معابر) و گورستان
hb = ارتفاع ساختمان به متر
hm = ارتفاع دکل به متر
p = آخرین ارزش معاملاتی تعدیل شده اراضی
تبصره: بهره برداران و اپراتورها میبایست جهت استفاده از فضای شهری تجهیزات رو سطحی از جمله کافو و غیره در نقاط مختلف شهر به ازای هر مترمربع ۲۵۰/۰۰۰ ریال به صورت ماهیانه پرداخت نمایند. ـ استانداری سمنان “
در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس شورای اسلامی شهر کهن آباد به موجب لایحه شماره ۱۶۵ ـ ۱۳۹۹/۱۰/۲۰ توضیح داده است که :
” ۱ـ شورای شهر بر اصل کالا که خود فیزیک دکل میباشد و بر اصل خدمات که برقراری ارتباطات تلفنی و مخابراتی میباشد عوارضی را وضع ننموده است که با ماده ۱ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۸۷ مغایرت داشته باشد بلکه این عوارض بر عملکرد دکل در فضای شهری و تأثیرات بصری و نظری و استفاده از فضای محاذی شهر میباشد .
۲ـ دکلها در فضاهای مسکونی، عمومی، باغات یا مزارع داخل محدوده و یا حریم شهر نصب میشوند که عملاً کاربریهای فوق را به تجاری (به علت درآمدزایی دکل ها) تبدیل مینمایند که حقوق شهرداری در تغییر کاربریها باید پرداخت شود که موافقت با این تغییر کاربری از جمله خدمات شهرداری میباشد ” .
رئیس شورای اسلامی شهر کلاته رودبار نیز به موجب لایحه شماره ۹۹/۱۲۳۳ـ ۱۳۹۹/۱۰/۲۹ توضیح داده است که :
” در راستای یکپارچگی و یکسان سازی تعرفه عوارض محلی شهرداریها و همچنین جهت کاهش شکایتهای ارجاعی به دیوان عدالت اداری نامه شماره ۴۷۵۳۱ـ ۱۳۹۷/۹/۲۷ توسط سازمان شهرداریها تنظیم و به همه شهرداریها ابلاغ گردید که در بند (ب) نامه مذکور به صراحت بیان گردیده، بر اساس آخرین آراء هیأت عمومی دیوان عدالت اداری وصول عوارض تحت عنوان دکلهای مخابراتی مجاز شناخته شده است. لذا با توجه به استنادهای قانونی فوق الذکر و با عنایت به ماده ۳۰ آیین نامه مالی شهرداریها مصوب ۱۳۴۶ و بند ۱۶ ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵ و اصلاحات بعدی آن تصویب عوارض دکلهای مخابراتی توسط شورای اسلامی شهر مغایرتی با قانون ندارد ” .
پرونده در اجرای ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری سال ۱۳۹۲ به هیأت تخصصی شوراهای اسلامی ارجاع شد و این هیأت به موجب دادنامه شماره ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۰۴۰ ـ ۱۴۰۱/۱/۲۲ ماده ۶ تعرفه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری مهدی شهر، مواد ۴۰ تعرفـه عوارض محلی سال ۱۳۹۷ ،۳۷ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ و ۳۹ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۹ شهرداری گرمسار، تعرفه عوارض محلی شهرداری کلاته خلیج سال ۱۳۹۹ ،تعرفه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری شهمیرزاد (بـه استثنای تبصـره ۲ آن)، مـاده ۱ تعرفـه عـوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری رودیان، ماده ۶ تعرفه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری دامغان، تعرفه عوارض محلی شهرداری بیارجمند سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، ماده ۱۶ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۹ شهرداری بسطام، ماده ۱۵ تعرفه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری ایوانکی ، تعرفه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری شاهرود، ماده ۶ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۹ شهرداری سمنان و ماده ۱۰ تعرفه عوارض سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری امیریه را قابل ابطال تشخیص نداد و رأی به رد شکایت صادر کرد. رأی مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رئیس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت .
رسیدگی به تقاضای ابطال سایر مصوبات شوراهای اسلامی شهرهای استان سمنان پیرامون عوارض سالیانه دکلها و تجهیزات مخابراتی در دستورکار هیأت عمومی قرار گرفت .
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۳/۱۰ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است .
رأی هیأت عمومی
با توجـه به اینکه بر اساس آرای متعـدد هیأت عمومی دیـوان عـدالت اداری از جمله رأی شمـاره ۱۴۳۷ـ۱۳۹۹/۱۰/۱۶ این هیأت، اخذ مندرج در آرای مذکور هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، بند (ب) مـاده ۱۴ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ و ماده ۵ تعرفه عوارض عوارض سالیانه و ماهیانه از دکلها و تأسیسات مخابراتی و ارتباطی، غیرقانونی تشخیص و ابطال شده است، بنابراین با توجه به دلایل محلی سال ۱۳۹۹ شهرداری کهن آباد، ماده ۱۹ تعرفه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری کلاته رودبار، تبصره ۲ تعرفه عوارض محلی شهرداری شهمیرزاد در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ ،تبصره ۲ ماده ۱۷ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ و تبصره ۲ ماده ۱۶ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۹ شهرداری بسطام، ماده ۳ تعرفه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ شهرداری آرادان و ماده ۸ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ شهرداری سمنان که توسط شوراهای اسلامی این شهرها درخصوص تعیین عوارض سالیانه و ماهیانه دکلهای مخابراتی وضع شده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین