رای شماره ۵۶۳۵۱۴ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: بند ۱۱ ماده۳ از شرايط عمومي داوطلبان از دفترچه راهنماي ثبت نام آزمون شرکت کار و تأمين در تيرماه سال ۱۴۰۱ قابل طرح در هيأت عمومي ديوان عدالت اداري تشخيص داده نشد

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۰۵۶۳۵۱۴ مورخ ۸/۳/۱۴۰۳ با موضوع: «بند ۱۱ ماده ۳ از شرایط عمومی داوطلبان از دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون شرکت کار و تأمین در تیرماه سال ۱۴۰۱ قابل طرح در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری تشخیص داده نشد» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۳/۳/۸ شماره دادنامه: ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۰۵۶۳۵۱۴

شماره پرونده: ۰۲۰۴۶۱۳

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: خانم فاطمه قنبرزاده

طرف شکایت: سازمان تأمین اجتماعی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۱۱ ماده ۳ از شرایط عمومی داوطلبان از دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون جذب نیروی کشوری شرکت کار و تأمین (متعلق به سازمان تأمین اجتماعی) تیر ماه سال ۱۴۰۱

گردش کار: شاکی به موجب دادخواست و لایحه تکمیلی ابطال بند ۱۱ ماده۳ از شرایط عمومی داوطلبان از دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون جذب نیروی کشوری شرکت کار و تأمین (متعلق به سازمان تأمین اجتماعی) تیر ماه سال ۱۴۰۱ را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

“به استحضار میرساند اینجانب در آزمون استخدامی مورخ ۱۴۰۱/۴/۲۱ سازمان تأمین اجتماعی شرکت نمودم و بعد از اعلام نتایج به عنوان پذیرفته شده سه برابر ظرفیت براساس قسمت (ج) بند ۴ دفترچه جهت انجام مصاحبه به شرکت کار و تأمین (مجری برگزاری آزمون) معرفی شدم و در نهایت پس از طی جری قانونی از سوی شرکت مزبور به عنوان قبول شده نهایی به سازمان تأمین اجتماعی مازندران (واقع در قائم شهر) معرفی شدم. لذا معاونت منابع انسانی سازمان تأمین اجتماعی بعد از فراخوانی اینجانب جهت بررسی مدارک اعلام نمودند که سن شما بیشتر از شرایط سنی درج شده در آگهی استخدامی میباشد. با عنایت به آنکه اینجانب متأهل و دارای یک فرزند میباشم، مطابق تذکر ۴ از بند ۱۱ آگهی شرکت کار و تأمین ۲ سال به حداکثر سن درج شده در آگهی اضافه میگردد. همچنین پدر بنده نیز از ایثارگران جنگ تحمیلی با یک سال حضور داوطلبانه در جبهه میباشد و علاوه بر آن دارای سابقه بیمه ده ساله هستم و شرکت کار و تأمین با علم به این موضوعات در روز مصاحبه استخدامی از اینجانب مصاحبه و بنده را معرفی کردند. از طرفی مطابق رأی شماره ۰۱۰۶۷۳۸ مورخ ۱۴۰۲/۰۷/۲۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری اولاً براساس بند (پ) ماده ۱۵ آیین نامه استخدامی سازمان تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۸۶/۱۲/۲۸ دارا بودن حداقل ۲۰ و حداکثر ۳۵ سال سن تمام به عنوان یکی از شرایط ورود به خدمت در سازمان مزبور تعیین شده است و کاهش حداکثر سن مذکور از ۳۵ سال به ۳۳ سال (برای دارندگان مدرک کارشناسی ارشد) که بر مبنای مقرره مورد شکایت صورت گرفته مغایر با بند (پ) ماده ۱۵ آیین نامه استخدامی سازمان تأمین اجتماعی و خارج از حدود اختیار مرجع تصویب کننده مقرره مورد اعتراض است. ثانیًا صلاحیت هیأت مدیره سازمان تأمین اجتماعی برای تصویب ضوابط برگزاری آزمون و گزینش که در ماده ۱۴ آیین نامه استخدامی سازمان تأمین اجتماعی تعیین شده، منصرف از مواردی مانند اعمال تغییر در مفاد بند (پ) ماده ۱۵ آیین نامه استخدامی سازمان یاد شده است که مرجع تصویب کننده آن، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بوده است. ثالثًا براساس رأی شماره ۱۴۹۱ مورخ ۱۴۰۱/۰۸/۲۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری بر این اصل کلی تأکید شده است که متقاضیان استخدام باید بتوانند در محدوده سنی بالاتر از حداقل مقرر و پایین تر از حداکثر تعیین شده در قوانین و مقررات مربوطه از امکان شرکت در آزمونهای استخدامی دستگاه های استخدامی برخوردار باشند و رده بندی سنی برای متقاضیان استخدام بر مبنای مدارک تحصیلی، بازه سنی داوطلبان استخدام را محدود و موجب تضییع حقوق آنان میشود و در مانحن فیه نیز تغییر شرایط سنی ورود به خدمت برای دارندگان مدرک تحصیلی کارشناسی ارشد موجب تضییع حقوق آنها شده است.

علی ای حال با عنایت به اصل ۲۸ قانون اساسی، بند (الف) ماده ۴۲ قانون خدمات کشوری، بند (پ) ماده ۱۵ قانون آیین نامه استخدامی سازمان تأمین اجتماعی، دادنامه شماره ۱۴۹۱ مورخ ۱۴۰۲/۸/۲۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری و از همه مهم تر آنکه رابطه استخدامی اینجانب با سازمان تأمین اجتماعی میباشد و شرکت تنها مجری برگزاری آزمون بوده و از سویی شرکت با انجام مصاحبه برای بنده حق مکتسبه ایجاد نموده و سازمان تأمین اجتماعی نیز دستگاه اجرایی بوده است؛ از شما خواهشمندم با رعایت انصاف و عدالت و واقعیت موضوع مانحن فیه (ارتباط کاری اینجانب با سازمان تأمین اجتماعی) نسبت به صدور حکم اولاً مبنی بر ابطال دفترچه آگهی آزمون تیر ماه سال ۱۴۰۱ شرکت کار و تأمین متعلق به سازمان تأمین اجتماعی و ثانیًا الزام سازمان تأمین اجتماعی در به کارگیری اینجانب در رشته شغلی واحد مورد نظر (منشی پزشکی بیمارستان حکمت ساری) اقدام مساعد معمول فرمایند.”

در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه شماره ۱۴۰۲۲۲۰۸۸۸۱۷۵۳۰۷ مورخ ۱۴۰۲/۷/۳ توضیح داده است که:

“۱ـ بر اساس دادنامه شماره ۱۴۹۱ مورخ ۱۴۰۱/۸/۲۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مصرحًا اعلام میدارد که تعیین محدوده سنی مشخص برای استخدام و بکارگیری افراد در دستگاه های اجرایی که در بند (الف) ماده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری و با تأکید بر لزوم داشتن حداقل ۲۰ سال تمام و حداکثر ۴۰ سال تمام برای استخدام رسمی اشاره شده است که کاهش حداکثر سن برای استخدام و همچنین رده بندی سنی برای متقاضیان استخدام براساس مدارک تحصیلی بازه سنی داوطلبان استخدام را محدود کرده و موجب تضییع حقوق استخدامی آنها شده؛ خارج از حدود اختیار و مغایر قانون است و مستند بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.

۲ـ تقاضای ابطال بند ۱۱ ماده۳ (شرایط عمومی داوطلبان) از دفترچه راهنمای ثبت نام آگهی آزمون شرکت کار و تأمین متعلق به سازمان تأمین اجتماعی مورخ تیر ۱۴۰۱ را که حداکثر سن آزمون را ۲۶ سال اعلام نمود را خواستارم.

۳ـ همچنین مطابق تذکر ۴ ذیل بند ۱۱ دفترچه با هدف حمایت از خانواده و جوانی جمعیت به ازای تأهل یک سال و نیز داشتن هر فرزند یک سال به سقف سن داوطلبان اضافه خواهد شد که بنده هر دو شرط فوق را دارا هستم.”

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

“دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون

نسخه نهایی اطلاع رسانی و ثبت نام داوطلبان

تیر ماه سال ۱۴۰۱

…

ماده۳ـ شرایط عمومی داوطلبان آزمون

…

۱۱ـ حداکثر ۲۶ سال سن

تذکر:۱ برای آقایان با توجه به مدت خدمت نظام وظیفه، به سن فوق اضافه خواهد شد.

تذکر:۲ حداکثر سن برای داوطلبین شغل بهیاری و بهداری ۳۰ سال میباشد. (برای آقایان مدت خدمت نظام وظیفه به حداکثر سن افزوده خواهد شد).

تذکر:۳ فرزندان شاهد، جانبازان از کار افتاده کلی، آزادگان از کار افتاده کلی، و فرزندان آنان میتوانند با ارائه مدرک مربوط از سوی بنیاد شهید و امور ایثارگران از شرط معافیت سن بهره مند گردند.

تذکر:۴ با هدف حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، به ازای تأهل یک سال و نیز داشتن هر فرزند به میزان یک سال و حداکثر تا سقف ۵ سال به سقف سن داوطلبان اضافه خواهد شد.”

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل امور حقوقی و قوانین سازمان تأمین اجتماعی به موجب لوایح شماره ۷۱۰۰/۱۴۰۲/۵۱۴۵ و ۷۱۰۰/۱۴۰۲/۹۲۸۰ مورخ ۱۴۰۲/۷/۳۰ و ۱۴۰۲/۱۲/۲۸ اجمالاً به طور خلاصه توضیح داده است که:

“نظر به این که سازمان تأمین اجتماعی به موجب قانون فهرست نهادها و مؤسسات عمومی غیر دولتی مصوب ۱۳۷۳/۳/۱۹ در ردیف دهم فهرست مذکور قرار گرفته است در این راستا طبق تبصره ۱ قانون موصوف، مؤسسه وابسته از نظر این قانون واحد سازمانی مشخصی است که به صورتی غیر از شرکت برای مقاصد غیر تجاری و غیر انتفاعی توسط یک یا چند مؤسسه و نهاد عمومی غیردولتی تأسیس و اداره میشود و به نحوی مالکیت آن متعلق به یک یا چند مؤسسه یا نهاد عمومی غیر دولتی باشد. بنابراین با عنایت به این که «شرکت کار و تأمین» در قالب شرکت تجاری تشکیل شده و هدف از تشکیل آن مقاصد تجاری و انتفاعی بوده و دارای استقلال و شخصیت حقوقی مستقل میباشد و از این حیث وابسته به سازمان تأمین اجتماعی نمیباشد و موضوع فعالیت این شرکت مندرج در ماده ۲ اساسنامه هشت مورد ذکر گردیده است که در بند ۲ آن تأمین نیروی انسانی ماهر، نیمه ماهر و ساده در سطح کلیه مشاغل پشتیبانی و اصلی مراکز بهداشتی، درمانی، ادارات، مؤسسات، شرکت ها، هتل ها، فرودگاه ها، پایانه ها، اقامتگاه ها، کارخانجات صنعتی و دیگر واحدهای خدماتی و تولیدی در سطح سازمان تأمین اجتماعی و سایر ادارات، مؤسسات و نهادها و اشخاص حقوقی تصریح شده است. بر اساس ماده مذکور و اینکه خدمات احصاء شده منحصرًا مربوط به سازمان تأمین اجتماعی نبوده بلکه سایر ادارات و مؤسسات و نهادها و اشخاص حقوقی میتوانند با عقد قرارداد از خدمات بهره مند گردند. بنابراین سازمان نیز وفق ماده ۲ اساسنامه شرکت کار و تأمین مبادرت به انعقاد قرارداد با شرکت مزبور جهت تأمین نیروی انسانی نموده است. نظر به این که تأمین نیروی انسانی توسط شرکت کار و تأمین از طریق عقد قرارداد محقق و عملی میشود و ماهیتًا و طبعًا قراردادی است. به عبارت دیگر روابط حقوقی و بیمهای شرکت کار و تأمین مبتنی بر قرارداد میباشد و در نتیجه وابسته به سازمان تأمین اجتماعی نمیباشد، لذا خواسته شاکی از مصادیق بند (پ) ماده ۵۳ قانون دیوان عدالت اداری بوده و شکایت مزبور متوجه این سازمان نمیباشد.”

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۳/۳/۸ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

براساس بند ۱ ماده ۱۲ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ،۱۳۹۲ رسیدگی به شکایات و تظّلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین نامه ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداریها و مؤسسات عمومی غیردولتی در مواردی که مقررات مذکور به عّلت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز یا سوء استفاده از اختیارات یا تخّلف در اجرای قوانین و مقررات یا خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص میشود، در صلاحیت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری است. با توجه به اینکه شرکت کار و تأمین تحت شماره ۱۰۸۷۴۷ در تاریخ ۱۳۷۱/۶/۱۷ به عنوان یک واحد غیردولتی در اداره ثبت شرکتها و مؤسسات غیرتجاری شهرستان کرج به ثبت رسیده و شخصیت حقوقی مستقلی نسبت به سازمان تأمین اجتماعی دارد، بنابراین رسیدگی به شکایت مطروحه به خواسته ابطال بند ۱۱ ماده۳ از شرایط عمومی داوطلبان از دفترچه راهنمای ثبت نام آزمون شرکت کار و تأمین در تیرماه سال ۱۴۰۱ خارج از صلاحیت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شرح مقرر در بند ۱ مـاده ۱۲ قانون دیوان عدالت اداری است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری