رای شماره ۵۵۶ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: اطلاق مصوبات شوراھای شھرھای موردشکایت تحت عنوان ھزینه و بھای خدمات و آماده سازی معابر و شوارع در غیراز مواردی که ورود به محدوده صورت می گیرد

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٩٠٩٩٧٠٩٠۵٨١٠۵۵۶ مورخ ١٣٩٩/۴/١٧ با موضوع: «اطلاق مصوبات شوراھای شھرھای موردشکایت تحت عنوان ھزینه و بھای خدمات و آماده سازی معابر و شوارع در غیر از مواردی که ورود به محدوده صورت می گیرد» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین

تاریخ دادنامه: ١٣٩٩/۴/١٧ شماره دادنامه: ۵۵۶ شماره پرونده: ٩٨٠٣۶٢۵

مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ١ـ ماده ٢ فصل سوم تعرفه عوارض و بھای خدمات شورای اسلامی شھر آرادان ٢ـ ماده ١٠ تعرفه عوارض آماده سازی شورای اسلامی شھر ایوانکی ٣ـ ماده ١۴ بخش چھارم تعرفه عوارض بھای خدمات شورای اسلامی شھر امیریه ۴ـ ماده ٩ فصل اول تعرفه عوارض آماده سازی شورای اسلامی شھر بسطام ۵ ـ صفحه ١٧ تعرفه عوارض ھزینه آماده سازی شورای اسلامی شھر بیارجمند ۶ ـ ماده ٢ تعرفه بھای خدمات آماده سازی شورای اسلامی شھر دامغان ٧ـ ماده ٢١ بخش چھارم بھای خدمات شورای اسلامی شھر دیباج ٨ ـ ماده ١٨ تعرفه عوارض ھزینه آماده سازی شورای اسلامی شھر رودیان ٩ـ ماده ۴٢ تعرفه عوارض شورای اسلامی شھر سمنان ١٠ـ صفحه ۶٠ دفترچه آماده سازی شورای اسلامی شھر شھمیرزاد ١١ـ بھای خدمات آماده سازی شورای اسلامی شھر کلاته خیج ١٢ـ ماده ٢ بخش سوم تعرفه شورای اسلامی شھر کلاته رودبار ١٣ـ ماده ٣ فصل چھارم تعرفه شورای اسلامی شھر کھن آباد ١۴ـ ماده ٢٢ تعرفه عوارض شورای اسلامی شھر گرمسار ١۵ـ ماده ١٢ تعرفه عوارض شورای اسلامی شھر مھدیشھر ١۶ـ عوارض آماده سازی تعرفه شورای اسلامی شھر میامی(صفحه ۴٣ تعرفه)

گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی و نظارت ھمگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ٣٠٠/٢٣٠٣۵٧ ـ ١٣٩٨/٩/٢٠ اعلام کرده است که:

” طبق بند ١ ماده ۵۵ قانون شھرداری، ایجاد خیابان ھا، کوچه ھا، میدان ھا، باغ ھای عمومی و مجاری آب و توسعه معابر در حدود مقررات موضوع از وظایف شھرداری ھا است و در قوانین موضوعه فقط در تبصره ۴ ماده واحده قانون تعیین وضعیت اراضی و املاک واقع در طرح ھای دولتی و شھرداری ھا در ھنگام تقاضای ورود به محدوده و استفاده از امکانات شھری، ھزینه آماده سازی به عھده مالکین گذاشته شده است، بنابراین اخذ وجه تحت عنوان ھزینه آماده سازی معابر مغایر با قانون و خارج از حدود صلاحیت شوراھای اسلامی شھر می باشد و ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در موارد مشابه از جمله رأی شماره ١١۵١ـ ١٣٩۶/١١/١٠ اخذ وجه تحت عنوان ھزینه آماده سازی معابر را ابطال نموده است. علیھذا با عنایت به مراتب مذکور، ابطال مصوبات مورد شکایت مورد استدعاست .”

متن مقرره ھای مورد شکایت به شرح زیر است:

“۱- شهرداری آرادان؛

ماده ۲ فصل سوم تعرفه عوارض: بهای خدمات حاصل از آماده سازی معابر و شوارع:

«الف: به هنگام صدور پروانه ساختمانی برای زمینهایی که بدون رعایت تشریفات قانونی تفکیک شده باشند و یا در اجرای ماده ۱۴۷ و ۱۴۸ قانون ثبت سند دریافت نموده باشند هزینه خدمات آماده سازی به نرخ روز محاسبه و دریافت خواهد شد.

ب: کلیه مالکین که از تاریخ تصویب این قانون نسبت به تفکیک، افراز و یا تقسیم اراضی و املاک خود اقدام نمایند موظف به پرداخت هزینه های آماده سازی ملک خود شامل هزینه های زیرسازی–جدول گذاری و قیرپاشی و آسفالت معابر مجاور ملک خود به نسبت سهم می باشند که به شرح ذیل محاسبه و دریافت خواهد شد.

جدول نهر از قرار هر متر طول	۰۰۰؍۹۵۰	ریال
جدول تک از قرار هر متر طول	۰۰۰؍۵۰۰	ریال
جدول کانیوو از قرار هر متر طول	۰۰۰؍۸۵۰	ریال
آسفالت از قرار هر مترمربع	۰۰۰؍۴۰۰	ریال
زیرسازی از قرار هر مترمربع	۰۰۰؍۱۰۰	ریال
قیرپاشی از قرار هر مترمربع	۰۰۰؍۳۲	ریال
روکش آسفالت از قرار هر مترمربع	۰۰۰؍۲۰۰	ریال

تبصره ۱: هزینه روکش آسفالت برای اشخاص حقیقی محاسبه نگردد.”

 ۲- شهرداری ایوانکی؛

ماده ۱۰ سایر عناوین تعرفه عوارض: آماده سازی:

«الف :آماده سازی

سال	هر متر طول جدول(ریال)		هر متر مربع زیر سازی و آسفالت(ریال)
قبل از سال۶۶	۲۵۰۰۰		۲۵۰۰۰
از سال۶۷تا۶۹	۵۰۰۰۰		۵۰۰۰۰
از سال۷۰تا۷۵	۸۲۵۰۰		۸۲۵۰۰
از سال۷۶تا۸۰	۱۲۰۰۰۰		۱۲۰۰۰۰
از سال۸۱تا۸۵	۱۵۵۰۰۰		۱۵۵۰۰۰
ازسال۸۶ تا۹۲	۱۷۰۰۰۰		۱۷۰۰۰۰
از سال ۹۳ تا۹۵	۲۵۰۰۰۰		۲۵۰۰۰۰
سال ۹۶ تا ۹۷	۴۰۰۰۰۰		۳۵۰۰۰۰
سال ۹۸	تک جدول	کانیوو
	۰۰۰؍۵۰۰	۰۰۰؍۰۰۰؍۱	۰۰۰؍۶۵۰

ب-حفاری ها (متر طول)

نوع حفاری	قیمت هر متر طول (ریال)	نوع حفاری	قیمت هر متر طول (ریال)
حفاری بزرگراه	۰۰۰؍۷۵۰ ریال	حفاری پازل	۰۰۰؍۰۰۰؍۱ریال
حفاری بلوارها	۰۰۰؍۷۰۰ ریال	حفاری موزائیک	۰۰۰؍۵۰۰ریال
حفاری سواره رو	۰۰۰؍۶۰۰ریال	حفاری در پارکها	۰۰۰؍۷۵۰ ریال
حفاری پیاده رو آسفالت	۰۰۰؍۵۰۰ریال	حفاریهای نوار فضای سبز	۰۰۰؍۶۰۰ ریال
حفاری پیاده رو خاکی	۰۰۰؍۲۰۰ریال	حفاری پازل	۰۰۰؍۰۰۰؍۱ریال
حفاری موزائیک	۰۰۰؍۵۰۰ ریال

تبصره۱: توضیح اینکه ملاک و مبنای محاسبه تاریخ صدور پروانه ساختمانی می باشد.

تبصره۲: همچنین در توافقات (املاک در مسیر توسعه و تعریض) هزینه آماده سازی به نرخ روز محاسبه می­شود.

تبصره۳: املاکی که فاقد پروانه ساخت یا گواهی پایانکار می باشند ملاک و مبنای محاسبه تاریخ دریافت سند مالکیت یا ارائه اسناد مالکیت مرتبط می­باشد. در خصوص مودیانی که مراجعه نموده و تقاضای پرداخت هزینه آماده سازی در آینده(در زمان نقل و انتقال به غیر و یا در هنگام دریافت شناسنامه ساختمانی) را دارند، هزینه آماده سازی به قیمت روز محاسبه و قابل وصول می باشد.» ۳- شهرداری امیریه؛

ماده ۱۴ بخش چهارم تعرفه عوارض: بهای خدمات تامین هزینه های خدمات عمومی شهری:

 « ….

۸-هزینه آماده سازی در زمان تفکیک املاک و یا صدور پاسخ استعلام مراجع ذیربط خدمات آماده سازی محاسبه و وصول می گردد.

۹-کلیه مالکینی که املاک آنها در محدوده خدماتی واقع می گردند مشمول پرداخت هزینه آماده سازی معابر می گردند لذا موظفند هزینه های مذکور را به شرح ذیل پرداخت نمایند (هزینه آماده سازی شامل هزینه خاکبرداری- زیرسازی- جدول گذاری و آسفالت می باشد)

قیمت هزینه آماده سازی به شرح ذیل * طول دهانه مشرف به معبر* یک دوم عرض معبر = هزینه آماده سازی

۱۰-شرح هزینه آماده سازی: با عنایت به اینکه هزینه آماده سازی طبق فرمول فوق اعم از زیرسازی آسفالت- جدول گذاری و خاکبرداری به عهده متقاضی و بدهکار و مالک می باشد و هزینه های فوق سنگین می باشد پیشنهاد می گردد بابت کمک و مساعدت و ایجاد رغبت بین شهروندان جهت ساخت و ساز به ازای هر مترمربع آسفالت مبلغ ۰۰۰؍۳۰ ریال و بابت هزینه زیرسازی هر مترمربع ۰۰۰؍۱۵۰ ریال و جدول گذاری تک به ازای هر مترطول ۲۵۰,۰۰۰ ریال و خاکبرداری بازای هر مترمکعب ۰۰۰؍۵۰ ریال از متقاضیان و مالکان املاک بدهکار وصول گردد ضمناً بابت پیاده روسازی هر مترمربع مبلغ ۰۰۰؍۲۰۰ ریال وصول گردد.

۱۱-آماده سازی املاکی که در سنوات قبل انجام و هزینه آن پرداخت نگردیده بر مبنای تعرفه روز محاسبه و اخذ می گردد……»

 ۴- شهرداری بسطام؛

ماده ۹ فصل اول تعرفه عوارض: آماده سازی:

« بهای خدمات آماده سازی: مالکینی که املاک آنها در محدوده خدمات قانونی و حریم شهر و لکه های خدماتی واقع می گردند (کوه بریده تا سه راهی ابرسج) فقط برای یکبار از طریق شهرداری مشمول پرداخت هزینه آماده سازی معابر می گردند موظفند هزینه های مذکور را به شرح ذیل پرداخت نمایند:

(هزینه آماده سازی شامل: هزینه خاکبرداری زیرسازی جدول گذاری و آسفالت می باشد)

هزینه آماده سازی در زمان تفکیک املاک با صدور پروانه ساختمانی فقط برای یک بار قابل وصول خواهد بود.

تبصره ۱: برای املاک واقع در کوچه های تا عرض ۸ متر به ازای طول دهنه مشرف ملک از فرمول ذیل استفاده می‌شود.

عوارض آماده سازی = (۷۰,۰۰۰) * ( طول دهانه مشرف به معبر) * (عرض معبر) * (۵۰ %)

تبصره ۲: برای املاک واقع در خیابان های بالاتر از عرض ۸ متر به ازای طول دهنه مشرف ملک از فرمول ذیل استفاده می گردد.

عوارض آماده سازی = (۰۰۰؍۹۵) * ( طول دهانه مشرف به معبر) * (عرض معبر) * (۵۰ %)

در خصوص آماده سازی بر بلوار امام خمینی (ره) و داوود میرباقری بر اساس ۵۰ درصد عرض هر لاین آسفالت بزرگراه محاسبه می شود. چنانچه ملک مورد نظر دارای پروانه یا پایانکار و یا بنای قدیمی قبل از سال ۱۳۷۴ باشد عوارض آماده سازی اخذ نمی گردد.

هزینه آماده سازی شرکت ها و دستگاه های خدماتی دولتی براساس آخرین فهرست بها تعیین می گردد.»

 ۵-شهرداری بیارجمند؛

صفحه ۱۷ تعرفه عوارض: هزینه آماده سازی مسکونی – تجاری :

ردیف	موضوع	مبلغ	توضیح
۱	خیابان هایی با بر ۱۲ متر و بیشتر هر مترطول بر	۰۰۰؍۴۲۰	بند(۱): عملیات زیرسازی شامل جدولگذاری زیر سازی قیر پاشی و آسفالت می باشد. بند (۲): جداولی که بر اثر تصادف و یا بی احتیاطی و یا عمد تخریب گردد هزینه بازسازی آن مطابق هزینه های فوق الذکر به اضافه پانزده درصد دریافت خواهد شد.
۲	خیابان هایی با بر ۱۰ متر هر مترطول بر	۰۰۰؍۳۴۵
۳	خیابان هایی با بر ۸ متر هر متر طول بر	۰۰۰؍۳۰۰
۴	خیابان هایی با بر ۶ متر و کمتر هر متر طول بر	۰۰۰؍۲۳۰

«تبصره: هزینه آماده سازی ادارات دولتی–مراکز فرهنگی- هنری–بهداشتی درمانی- صنعتی و … بر اساس فهرست بهای سال که از طرف سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان ابلاغ می شود محاسبه و وصول می‌گردد.»

 ۶- شهرداری دامغان؛

ماده ۲ تعرفه بهای خدمات:بهای خدمات آماده سازی:

« مطابق ماده ۲۱، ۲۲، ۲۳ و ۲۴ آیین نامه اجرایی زمین شهری مصوب ۲۴؍۳؍۱۳۷۱ کلیه دستگاه ها و بنیادها و نهادها و اشخاص حقیقی و حقوقی و کلیه مالکین اراضی بایر و دایر که طبق ماده ۱۴ و ۱۵ قانون زمین شهری مجوز تبدیل- تغییر کاربری زمین خود را اخذ و قصد تفکیک یا افراز و تقسیم اراضی خود را دارند می بایست نسبت به اجرای طرح های آماده سازی مطابق مواد ۲۲ و۲۳ فصل چهارم آیین نامه اجرائی قانون زمین شهری اقدام نمایند و در صورت عدم اجرای طرح آماده سازی از سوی مالکین می بایست هزینه های تمام شده اجرای طرح آماده سازی را به قیمت روز پرداخت نمایند.

۱-کلیه مالکین که از تاریخ تصویب این قانون نسبت به تفکیک- افراز و یا تقسیم اراضی و املاک خود نموده‌اند موظف به پرداخت هزینه های آماده سازی ملک خود شامل هزینه خاک برداری- شن ریزی- زیرسازی- جدول بندی و آسفالت معابر مجاور ملک خود به نسبت سهم می باشند…..

نحوه محاسبه: بهاء خدمات آماده سازی براساس فرمول و جدول ذیل محاسبه می گردد:

ردیف	عرض معبر	هزینه هر متر مربع زیرسازی و آسفالت (ریال)	هزینه هر متر طول جدول (ریال)	هزینه هر متر طول فضای سبز (ریال)
۱	هزینه آماده سازی معابر باعرض کمتر از ۱۰ متر	۰۰۰؍۴۱۰	۰۰۰؍۳۷۰	–
۲	هزینه آماده سازی معابر با عرض ۱۰ تا ۱۱ متر	۰۰۰؍۴۱۰	۰۰۰؍۱۹۰؍۱	–
۳	هزینه آماده سازی معابر با عرض ۱۲ تا ۱۵ متر	۰۰۰؍۴۱۰	۰۰۰؍۴۱۰؍۱	–
۴	هزینه آماده سازی معابر با عرض ۱۵ تا ۱۸ متر	۰۰۰؍۴۱۰	۰۰۰؍۹۸۰؍۱	۰۰۰؍۵۰۰؍۱
۵	هزینه آماده سازی معابر با عرض بیشتراز ۱۸ متر	۰۰۰؍۴۱۰	۰۰۰؍۹۰۰؍۲	۰۰۰؍۵۰۰؍۱

هزینه آسفالت= ۲؍ (عرض معبر× بر ملک × نرخ هر مترمربع آسفالت)

هزینه جدول= ۲؍ (بر ملک × نرخ هر متر جدول)

هزینه فضای سبز= ۲؍ (بر ملک × نرخ هر متر طول فضای سبز) …………..»

 ۷- شهرداری دیباج؛ماده ۲۱ بخش چهارم: بهای خدمات تامین هزینه های خدمات عمومی شهری:

« هزینه مذکور به هنگام تقاضای صدور پروانه ساخت یا عدم خلاف یا پایان کار و غیره براساس قیمت تمام شده یک مترمربع آسفالت و یک متر طول جدول در اول سال توسط حوزه معاونت فنی و عمران شهرداری تعیین می شود به شرح ذیل وصول گردد.

S×P۱

S= در فرمول فوق متراژ بر ملک منتهی به معابر می باشد.

P۱= در فرمول فوق عدد ثابت ۰۰۰؍۳۲۰ ریال می باشد

تبصره ۱: برای املاک تعاونیهای مسکن که متقاضی تفکیک و آماده سازی زمین می باشند در خصوص تعیین بر و کف–تسطیح (زیرسازی و جدول گذاری) آسفالت معابر با شهرداری به توافق برسند برابر فرمول فوق عمل خواهد شد. تبصره ۲: از هر ملک فقط یک بار هزینه مذکور دریافت می گردد.»

 ۸- شهرداری رودیان؛

ماده ۱۸ تعرفه عوارض: هزینه آماده سازی:

« مالکینی که املاک آنها در محدوده خدمات قانونی و حریم شهر واقع می گردند فقط برای یکبار از طریق شهرداری مشمول پرداخت هزینه آماده سازی معابر می گردند و موظفند هزینه های مذکور را به شرح ذیل پرداخت نمایند:

(هزینه آماده سازی شامل: هزینه خاکبرداری، زیرسازی، جدول گذاری و آسفالت می باشد)

هزینه آماده سازی در زمان تفکیک املاک یا صدور پروانه ساختمانی فقط برای یک بار قابل وصول خواهد بود.

هزینه آماده سازی به ازای هر متر از عرض مشرف به معبر زمین به ریال:

(۵۰ %) * (عرض معبر) * ( طول دهانه مشرف به معبر) * (۰۰۰؍۶۰)»

 ۹- شهرداری سمنان؛

ماده ۴۲ تعرفه عوارض آماده سازی:

«مالکینی که املاک آنها در محدوده خدمات قانونی و حریم شهر واقع می گردند مشمول پرداخت هزینه آماده سازی معابر می گردند لذا موظفند هزینه های مذکور را به شرح ذیل پرداخت نمایند:

(هزینه آماده سازی شامل: هزینه خاک برداری، زیرسازی، جدول گذاری و آسفالت می باشد.)

هزینه آماده سازی به ازای هر متر از عرض مشرف به معبر زمین به ریال:

۰۰۰؍۵۰۰؍۱ * طول دهانه مشرف به معبر* عرض معبر* ۵۰ %

تبصره ۱: هزینه آماده سازی در زمان صدور پروانه احداث بنا، نقل و انتقال فقط برای یک بار قابل وصول خواهد بود.

تبصره ۲: هزینه آماده سازی مشمول کلیه برهای مشرف به خیابان می گردد.

تبصره ۳: در زمان نقل و انتقال اراضی خارج از محدوده، هزینه آماده سازی تفهیم و در زمان صدور پروانه به روز محاسبه و وصول خواهد شد.

قبل از سال ۹۰	بعد از سال ۹۰
۵۰ % هزینه آماده سازی	به صورت کامل

تبصره ۴:

الف: آماده سازی املاکی که در سنوات قبل انجام و هزینه آن پرداخت نگردیده به شرح ذیل وصول می گردد.

ب: در صورت ارائه مستندات از سوی مالکین مبنی بر انجام آماده سازی در سنوات گذشته توسط مالکین یا مسکن و شهرسازی و غیره به غیر از شهرداری که مورد تایید شهرداری واقع گردد، شهرداری حق دریافت هیچ گونه هزینه آماده سازی را ندارد اما آماده سازی املاکی که در سنوات قبل توسط شهرداری سمنان انجام و هزینه آن در یافت نگردیده در زمان مراجعه بر مبنای تعرفه روز محاسبه و اخذ گردد……»

 ۱۰-شهرداری شهمیرزاد؛

صفحه ۶۰ دفترچه عوارض آماده سازی:

«با توجه به اینکه براساس فصل چهارم نحوه آماده سازی و عمران و واگذاری زمین ها آیین نامه اجرایی قانون زمین شهری مصوب ۲۴؍۳؍۱۳۹۱ هیأت وزیران، کلیه اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی موظف به انجام آماده سازی در زمان تفکیک و یا پروانه ساختمانی می باشند و شهرداری هیچ گونه تعهدی در این خصوص ندارد لیکن به دلیل عدم وجود امکانات و شرایط جهت انجام آماده سازی، شهرداری نسبت به انجام آماده سازی اقدام نموده است لذا مالک موظف می باشد هزینه آماده سازی را به هنگام صدور پروانه ساختمانی و تفکیک عرصه به قطعات به نرخ روز پرداخت نماید.

کلیه املاک، اراضی که دارای سند مالکیت اعم از ۱۴۷ و ۱۴۸ اصلاحی قانون ثبت و ماده ۱۰۱ قانون شهرداری ها و جزء اراضی تفکیکی سازمان مسکن و شهرسازی و غیره می باشند مشمول پرداخت هزینه آماده سازی در هنگام صدور پروانه ساختمانی خواهند بود (داخل محدوده و حریم شهر) به جز شهرک کلاهدوز (به دلیل انجام آماده سازی توسط مالکین)

کلیه املاک و اراضی که مشاعی می باشند و فاقد بنا با کاربری باغات، می توانند آماده سازی را در زمان صدور پروانه به نرخ روز پرداخت نمایند.

نرخ تعرفه آماده سازی و حفاری براساس فهرست بهای ابنیه سال ۱۳۹۷ با اعمال کلیه ضرایب مربوطه به شرح ذیل است.

۱-اجرای آسفالت نرخ روز و طبق استعلام هر مترمربع ۱۲۵؍۹۶۳ ریال

۲-زیرسازی هرمترمربع ۴۷۷؍۲۰۵ ریال

۳-جدول کاری هر متر طول ۰۸۴؍۹۶۰ ریال

۴-پیاده رو سازی هرمترمربع ۱۳۸؍۴۷۰ ریال

۵-اجرای دیوار سنگی حائل هرمترمربع ۰۰۰؍۲۰۰؍۳ ریال

تبصره ۱) شهرداری موظف است در مناطقی به جز اراضی سازمان مسکن و شهرسازی (در صورتی که توسط مسکن و شهرسازی آماده سازی از مالک اخذ نگردیده باشد، شهرداری می تواند آماده سازی را اخذ نماید) و یا در اراضی منابع طبیعی قرار دارد ضمن توافق با دستگاه های فوق الذکر و اخذ مجوز از شورای اسلامی شهر نسبت به آماده سازی اراضی و دریافت هزینه های انجام شده براساس فهرست بهای سال ۱۳۹۸ اقدام نماید.

تبصره ۲) حفاری های بزرگ دستگاه های خدماتی، عوارض اخذ مجوز از کمیته حفاری در خصوص نحوه محاسبه هزینه حفاری و توافق شهرداری با دستگاه های خدمات رسان بر اساس فهرست بهای ابلاغی و اخذ مجوز از شورای اسلامی شهر قابل اجرا می باشد.»

 ۱۱-شهرداری کلاته خیج؛

بهای خدمات آماده سازی:

«بهای خدمات آماده سازی شامل هزینه خاکبرداری، زیرسازی، جدول گذاری و آسفالت می باشد.

هزینه آماده سازی در زمان تفکیک املاک یا صدور پروانه ساختمانی فقط برای یک بار قابل وصول خواهد بود.

برای کوچه های با عرض گذر ۶ تا ۱۲ متر مبلغ ۰۰۰؍۲۴۰؍۶ ریال و برای کوچه های با عرض گذر ۱۲ متر و بالاتر با احتساب ۱۰ % افزایش، مبلغ ۰۰۰؍۸۶۴؍۶ ریال.

تبصره ۱: املاک واقع در شهرک که پروانه ساختمانی اخذ نموده اند ولی در زمان صدور پروانه هزینه آماده سازی را پرداخت ننموده اند می بایست ۵۰ % عوارض سال ۱۳۹۸ را پرداخت نمایند.

تبصره ۲: املاک مزایده ای ۸۰ قواره ای واقع در شهرک امام مربوط به سالیان گذشته فقط نسبت به پرداخت هزینه آسفالت طبق فرمول فوق مکلف می باشند.

تبصره ۳: هزینه آماده سازی املاک مسکن مهر و قطعاتی که در سال ۱۳۹۸ واگذار می گردد و هزینه آن از طرف بنیاد مسکن پرداخت نگردد بیست میلیون ریال خواهد بود.

تبصره ۴: هزینه آماده سازی فوق برای قطعات شهرک امام و پردیس ۱ با مساحت ۲۰۰ و ۳۰۰ مترمربع با بر ۱۰ متر به خیابان می باشد. چنانچه ملکی اعم از تجاری، آموزشی، مسکونی، اداری و غیره با بر بیش از ۱۰ متر به خیابان مشرف باشد به تناسب، هزینه آماده سازی محاسبه و قابل وصول خواهد بود. »

 ۱۲-شهرداری کلاته رودبار؛

ماده ۲ بخش سوم تعرفه؛ بهای خدمات آماده سازی:

« مطابق مواد ۲۱ الی ۲۴ آیین نامه اجرایی زمین شهری مصوب ۲۴؍۳؍۷۱۳۱کلیه دستگاه ها و بنیادها و نهادها و اشخاص حقیقی و حقوقی و کلیه مالکین اراضی بایر و دایر که طبق مواد ۱۴ و ۱۵ قانون زمین شهری مجوز تبدیل- تغییر کاربری زمین خود را اخذ و قصد تفکیک یا افراز و تقسیم اراضی خود را دارند می بایست نسبت به اجرای طرح های آماده سازی مطابق مواد ۲۲ و۲۳ فصل چهارم آیین نامه اجرائی قانون زمین شهری اقدام نمایند و در صورت عدم اجرای طرح آماده سازی از سوی مالکین می بایست هزینه های تمام شده اجرای طرح آماده سازی را به قیمت روز پرداخت نمایند.

۱-کلیه مالکین که از تاریخ تصویب این قانون نسبت به تفکیک- افراز و یا تقسیم اراضی و املاک خود اقدام نموده‌اند موظف به پرداخت هزینه های آماده سازی ملک خود شامل هزینه خاک برداری- شن ریزی- زیرسازی- جدول بندی و آسفالت معابر مجاور ملک خود به نسبت سهم می باشند.

….

نحوه محاسبه: بهاء خدمات آماده سازی براساس فرمول و جدول ذیل محاسبه می گردد:

ردیف	عرض معبر	هزینه هر متر مربع زیرسازی و آسفالت (ریال)	هزینه هر متر طول جدول (ریال)	هزینه هر متر طول فضای سبز (ریال)
۱	هزینه آماده سازی معابر باعرض کمتر از ۱۰ متر	۰۰۰؍۴۱۰	۰۰۰؍۳۷۰	–
۲	هزینه آماده سازی معابر با عرض ۱۰ تا ۱۱ متر	۰۰۰؍۴۱۰	۰۰۰؍۱۹۰؍۱	–
۳	هزینه آماده سازی معابر با عرض ۱۲ تا ۱۵ متر	۰۰۰؍۴۱۰	۰۰۰؍۴۱۰؍۱	–
۴	هزینه آماده سازی معابر با عرض ۱۵ تا ۱۸ متر	۰۰۰؍۴۱۰	۰۰۰؍۹۸۰؍۱	۰۰۰؍۵۰۰؍۱
۵	هزینه آماده سازی معابر با عرض بیشتراز ۱۸ متر	۰۰۰؍۴۱۰	۰۰۰؍۹۰۰؍۲	۰۰۰؍۵۰۰؍۱

هزینه آسفالت= ۲؍ (عرض معبر× بر ملک × نرخ هر مترمربع آسفالت)

هزینه جدول= ۲؍ (بر ملک × نرخ هر متر جدول)هزینه فضای سبز= ۲؍ (بر ملک × نرخ هر متر طول فضای سبز) …………..»

 ۱۳-شهرداری کهن‌آباد؛

ماده ۳ فصل چهارم دفترچه عوارض؛بهای خدمات آماده سازی:

« هزینه آماده سازی به شرح ذیل محاسبه و وصول خواهد شد:

تهیه و نصب جدول نهر از قرار هر متر طول	۰۰۰؍۷۰۰	ریال
تهیه و نصب جدول تک از قرار هر متر طول	۰۰۰؍۴۰۰	ریال
جدول کانیو از قرار هر متر طول	۰۰۰؍۵۰۰	ریال
آسفالت از قرار هر مترمربع	۰۰۰؍۲۰۰	ریال
زیرسازی از قرار هر مترمربع	۰۰۰؍۵۰	ریال
قیرپاشی از قرار هر مترمربع	۰۰۰؍۳۰	ریال

تبصره یک: زیر سازی و قیرپاشی و آسفالت ترانشه ها براساس فهرست بهای ترمیم ترانشه های سال مورد عمل محاسبه و دریافت خواهد شد و در صورت عدم فهرست بها مطابق این ماده عمل می شود.

تبصره دو: در صورتی که بهای فروش محصولات مذکور (جدول بتنی و آسفالت) دستخوش تغییر قیمت عوامل موثر بر آن شود با اعمال حداکثر نرخ رشد تورم برای سال ۱۳۹۷ محاسبه و دریافت خواهد شد.

تبصره سه: جداولی که بر اثر تصادف و یا بی احتیاطی راننده و یا عمد تخریب گردد، هزینه بازسازی آن مطابق هزینه های فوق الذکر به اضافه پانزده درصد (۱۵ %) دریافت خواهد شد.»

 ۱۴- شهرداری گرمسار؛

ماده ۲۲تعرفه عوارض؛ عوارض حاصل از خدمات آماده سازی:

« هزینه آماده سازی به شرح ذیل محاسبه و دریافت خواهد شد.

جدول نهر از قرار هر متر طول	۰۰۰؍۷۲۰	ریال
جدول تک از قرار هر متر طول	۰۰۰؍۴۰۰	ریال
جدول کانیوو از قرار هر متر طول	۰۰۰؍۶۰۰	ریال
آسفالت از قرار هر مترمربع	۰۰۰؍۲۵۰	ریال
زیرسازی از قرار هر مترمربع	۰۰۰؍۸۴	ریال
قیرپاشی از قرار هر مترمربع	۰۰۰؍۳۰	ریال

تبصره ۱:زیرسازی و قیرپاشی و آسفالت ترانشه ها براساس فهرست بهای ترمیم ترانشه های سال مورد عمل محاسبه و دریافت خواهد شد.

تبصره ۲ : درصورتی که بهای فروش محصولات مذکور (جدول بتنی و آسفالت) دستخوش تغییر قیمت و عوامل موثر بر آن شود، با اعمال حداکثر نرخ رشد تورم برای سال ۱۳۹۸ محاسبه و دریافت خواهد شد.

تبصره ۳ : جداولی که بر اثر تصادف و یا بی احتیاطی و یا عمد تخریب گردد هزینه بازسازی آن مطابق هزینه های فوق الذکر به اضافه ۱۵ % دریافت خواهد شد.»

 ۱۵- شهرداری مهدیشهر؛

ماده ۱۲ دفترچه عوارض، بهای خدمات آماده سازی؛

« مالکینی که املاک آنها در محدوده خدمات قانونی و حریم شهر واقع می گردند مشروط بر اینکه مشمول پرداخت هزینه آماده سازی معابر گردند موظفند هزینه های مذکور را به شرح ذیل پرداخت نمایند:

(هزینه آماده سازی شامل: هزینه خاک برداری، زیرسازی، جدول گذاری و آسفالت و کانال های مسیل گذر و دیوار ساحلی می باشد که نباید از فهرست بهای همان سال کمتر باشد.)

هزینه آماده سازی در زمان تفکیک املاک یا صدور پروانه ساختمانی فقط برای یک بار قابل وصول خواهد بود.

هزینه آماده سازی به ازای هر متر از عرض مشرف به معبر زمین به ریال:

هزینه آسفالت، زیرسازی، جدول * طول دهانه مشرف به معبر* عرض معبر* ۵۰ %»

 ۱۶- شهرداری میامی؛

دریافت عوارض آماده سازی(صفحه ۴۳ تعرفه):

ردیف	موضوع	مبلغ (ریال)	توضیحات
۱	جدول نهر از قرار هر مترطول	۳۴۵,۰۰۰	با توجه به اختیارات ناشی از بند ۱۶ ماده ۷۱ و ماده ۷۷ قانون تشکیلات، وظایف و اختیارات شوراهای اسلامی کشور
۲	جدول تک از قرار هر مترطول	۳۴۵,۰۰۰
۳	جدول کانیو از قرار هر مترطول	۲۳۰,۰۰۰
۴	آسفالت زیرسازی و قیر پاشی	۲۹۰,۰۰۰

«تبصره ۱: جداولی که بر اثر تصادف و یا بی احتیاطی و یا عمد تخریب گردد هزینه بازسازی آن مطابق هزینه های فوق به اضافه پانزده درصد دریافت خواهد شد.

تبصره ۲: منازل مسکونی که سرنبش قرار دارند ۰۰۰؍۰۰۰؍۱۰ ریال به هزینه آماده سازی آن افزوده می شود.»”

در پاسخ به شکایت مذکور، شوراهای اسلامی شهرهای میامی، دامغان، گرمسار، ایوانکی به موجب لوایح شماره ۷۸۱-۱۵؍۱۱؍۱۳۹۸، ۲۳۹؍۳۱۸؍م-۱۵؍۱۱؍۱۳۹۸، ۹۷۶-۲۸؍۱۱؍۱۳۹۸ و ۲۱۱۲-۲۸؍۱۱؍۱۳۹۸ توضیح داده اند که:

الف- شورای اسلامی شهر میامی:

” با عنایت به بند ۱۶ ماده ۷۱ و ۷۷ قانون تشکیلات، وظایف و اختیارات شوراهای اسلامی که تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهری و همچنین تغییر نوع و میزان آن با در نظر گرفتن سیاست عمومی دولت که از سوی وزارت کشور اعلام می شود بوده و همچنین کلیه مصوبات شوراها پس از طرح و تصویب در کمیته انطباق قابلیت اجرا پیدا می کند مصوبه فوق الذکر از مصادیق بند ۱۶ ماده ۷۱۱ و ۷۷ قانون شوراها می باشد که تقاضا دارم نسبت به رد دادخواست سازمان بازرسی کل کشور اقدامات لازم به عمل آورند.”

ب- شورای اسلامی شهرستان دامغان:

” ۱- عوارض ابطال شده در خصوص تبصره ۴ ماده واحده قانون تعیین وضعیت اراضی و املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداری ها و منع وصول آماده سازی در هنگام اخذ ۲۰ درصد زمین به عنوان اجازه ورود به محدوده خدماتی کاربرد دارد و صرفاً از سوی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری وصول آماده سازی در این مرحله منع گردیده و عوارض فوق الذکر ابطال شده است.

 ۲- قانونگذار در بند (ب) ماده ۱۷۴ قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۹۰ صراحتاً تعیین سهم شهروندان در تامین هزینه های خدمات عمومی و شهری، نگهداری، نوسازی و عمران شهری را تجویز نموده و بر همین اساس شورای اسلامی شهر دامغان بهای خدمات آماده سازی را وضع نموده است.

 ۳- شهرداری دامغان بهای خدمات آماده سازی را صرفاً در زمان تفکیک و ایجاد معابر جدید محاسبه و اخذ می نماید و در زمان صدور پروانه ساختمانی و یا ورود اراضی به داخل محدوده خدماتی هیچ هزینه ای تحت عنوان آماده سازی دریافت نمی نماید.

 ۴- مطابق مواد ۲۴ و ۲۱ آیین نامه اجرایی قانون زمین شهری مصوب ۱۳۷۱ کلیه دستگاه ها و اشخاص حقیقی و حقوقی و کلیه اراضی بایر و دایر که طبق مواد ۱۴ و ۱۵ قانون زمین شهری مجوز تبدیل یا تغییر کاربری زمین خود را اخذ و قصد تفکیک یا افراز و تقسیم اراضی خود را دارند باید نسبت به اجرای طرح های آماده سازی مطابق مواد ۲۳ و ۲۲ فصل چهارم آیین نامه اجرایی قانون زمین شهری اقدام نمایند.”

ج- شورای اسلامی شهر گرمسار:

” با توجه به ماده ۷۷ اصلاحی از قانون شهرداری ها مصوب ۱۱؍۳؍۱۳۹۲ در آن به صراحت عنوان شده شهرداری مجاز است در مورد عوارض و بهای خدمات ارائه شده توسط شهرداری و سازمان های وابسته به آن را از مودی دریافت نماید لذا انجام آماده سازی از قبیل جداول نهر، تک، کانیو، آسفالت، زیرسازی و قیرپاشی که خدمات به حساب می آید مطابق مقررات بهای آن را از شهروندان دریافت نماید و به طریق اولی برای دریافت بهای این خدمات لازم است که حتماً در قالب چهارچوب مشخص و تعرفه خاص عمل گردد تا از بروز هرگونه اعمال سلیقه خودداری شود لذا از نظر این شورا مصوبه مذکور مغایر و مخالف شرع مقدس و قوانین نبوده در خاتمه تقاضای صدور رأی به رد شکایت سازمان بازرسی مورد استدعا می باشد. “

د- شورای اسلامی شهر ایوانکی:

” طبق بند ۱۶ ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ و اصلاحات بعدی « تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن با در نظر گرفتن سیاست های عمومی دولت که از سوی وزارت کشور اعلام می شود» از وظایف شوراهای اسلامی شهر می باشد.

 بر اساس قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیر دولتی مصوب ۲۹؍۴؍۱۳۷۳ شهرداری ها نهادهای عمومی غیر دولتی می باشند. در حال حاضر بودجه شهرداری ها از محل درآمد آن تامین می گردد و تعرفه عوارض محلی چگونگی وصول بخشی از درآمدهای شهرداری ها را تعیین می نماید. بر اساس تبصره ۱ ماده ۱۰ تعرفه عوارض آماده سازی بر مبنای تاریخ صدور پروانه ساختمانی وصول خواهد شد. بر اساس ماده ۲۲ آیین نامه اجرایی قانون زمین شهری مصوب ۲۴؍۳؍۱۳۷۱ « آماده سازی زمین عبارت از مجموعه عملیاتی است که مطابق دستورالعمل وزارت مسکن و شهرسازی زمین را برای احداث مسکن مهیا می سازد که شامل موارد زیر می باشد:

 الف- عملیات زیربنایی از قبیل تعیین بر و کف،تسطیح و آسفالت معابر، تامین شبکه های تاسیساتی آب و برق، جمع آوری و دفع آب های سطحی و فاضلاب و غیره.

 ب- عملیات روبنایی مانند احداث مدارس، درمانگاه، واحد انتظامی، فضای سبز، اداره آتش نشانی، اماکن تجاری و نظایر آن.»

 علی ای حال چون شهرداری از طریق وصول درآمدها بودجه سالانه خود را تامین می نماید و از طریق هزینه بودجه نسبت به عملیات عمرانی اقدام می نماید لذا جهت انجام آماده سازی کلیه اراضی محدوده شهر باید از طریق تعرفه محلی نسبت به دریافت عوارض آن اقدام و سپس در محل آن اجرا نماید در غیر این صورت امکان عملیات آماده سازی وجود نخواهد داشت. لذا خواهشمند است ضمن بررسی صدور حکم شایسته مبنی بر ابرام مفاد ماده ۱۰ دفترچه تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ شهرداری ایوانکی مورد استدعا می باشد.”

 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۷؍۴؍۱۳۹۹ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

طبق بند ۱ ماده ۵۵ قانون شهرداری، ایجاد خیابانها، کوچه ها، میدانها، باغهای عمومی و مجاری آب و توسعه معابر در حدود مقررات موضوع از وظایف شهرداری ها است و در قوانین موضوعه فقط در تبصره ۴ ماده واحده قانون تعیین وضعیت اراضی و املاک واقع در طرحهای دولتی و شهرداری ها، در هنگام تقاضای ورود به محدوده و استفاده از امکانات شهری، هزینه آماده سازی به عهده مالکین گذاشته شده است، بنابراین اطلاق مصوبات شوراهای شهرها مورد شکایت تحت عنوان هزینه و بهای خدمات و آماده سازی معابر و شوارع در غیر از مواردی که ورودبه محدوده صورت می گیرد، مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر است و مستند به بنـد ۱ مـاده ۱۲ و مـاده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می شود./

 محمدکاظم بهرامی

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری