رای شماره ۴۷۳ هيات عمومی ديوان عدالت اداری
با موضوع: اطلاق ماده ۲۵ تعرفه و عوارض بهاي خدمات سالهاي ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۰ شهرداري قم نسبت به مواردي که شهرداري در ازاي تکاليف به پاسخگويي به استعلامات صورت گرفته علاوه بر هزينه کارشناسي و خدمات بازديد در استعلام، به اخذ وجه از شهروندان اقدام ميکند، از تاريخ تصويب ابطال شد
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۴۷۳ مورخ ۱۴۰۱/۳/۱۷ با موضوع: «اطلاق ماده ۲۵ تعرفه و عوارض بهای خدمات سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۰ شهرداری قم نسبت به مواردی که شهرداری در ازای تکالیف به پاسخگویی به استعلامات صورت گرفته علاوه بر هزینه کارشناسی و خدمات بازدید در استعلام، به اخذ وجه از شهروندان اقدام میکند، از تاریخ تصویب ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.
مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلیفرد
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۳/۱۷ شماره دادنامه: ۴۷۳ شماره پرونده: ۰۰۰۳۳۱۱
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکیان: آقایان علی ناظریان جزی و علیرضا طغیانی خوراسگانی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال اطلاق ماده ۲۵ تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای ۱۳۹۴ الی ۱۴۰۰ شورای اسلامی شهر قم
گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستی واحد ابطال اطلاق ماده ۲۵ تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای ۱۳۹۴ الی ۱۴۰۰ شورای اسلامی شهر قم را خواستار شده اند و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:
“هرچند بر اساس بند ۶ رأی شماره ۱۸۹۴ الی ۱۸۹۶ ـ ۱۳۹۷/۱۰/۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، تعیین عوارض برای ارائه خدمات کارشناسی و بازدید در استعلام، مغایر با قانون وخارج از حدود اختیار تشخیص داده نشده و ابطال نشده است، لیکن اخذ پاسخ به استعلام از آثار کارشناسی است و شهرداری در رابطه با پاسخ به استعلامات مطروحه و مشخصًا استعلامات صورت گرفته در خصوص اراضی و املاک موظف به پاسخگویی است و نمیتواند در ازای انجام تکلیف فوق اقدام به اخذ وجه از شهروندان نماید و وضع عوارض به طور عموم برای هر نوع استعلام مثل استعلام ادارات و غیر آن، خارج از حدود اختیارات شـورای اسلامی شهر است و هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به موجب رأی شماره ۲۶۵ ـ ۱۳۹۹/۲/۱۶ این هیأت وضع عوارض را به طور عموم برای هر نوع استعلام خارج ازحدود اختیار تشخیص و ابطال کرده است. لذا با توجه به توضیحات مذکور و بر اساس بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۱۳ قانون دیوان عدالت اداری و به منظور جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص، ابطال اطلاق ماده ۱۵ تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای ۱۳۹۴ الی ۱۴۰۰ شهرداری قم مصوب شورای اسلامی شهر قم نسبت به مواردی که شهرداری در ازای تکلیف به پاسخ گویی به استعلامات صورت گرفته، علاوه بر هزینه کارشناسی و خدمات بازدید در استعلام اقدام به اخذ وجه از شهروندان مینماید را از تاریخ تصویب درخواست مینماییم .”
متن تعرفه های مورد شکایت به شرح زیر است:
الف ـ ماده ۲۵ تعرفه عوارض و بهای خدمات سال ۱۳۹۴ شورای اسلامی شهر قم:
“ماده ۲۵ ـ حق کارشناسی و فروش نقشه:
٭ ـ پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایان کار:
آپارتمانهای مسکونی، به ازای هر واحد ۶۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۲۰۰/۰۰۰ ریال)
مجتمعهای تجاری، به ازای هر واحد ۱۲۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۲۰۰/۰۰۰ ریال)
املاک تجاری تک واحدی ۲۰۰/۰۰۰ ریال
ادارات دولتی ۵۰۰/۰۰۰ ریال
املاک ویلایی، صنعتی و … تا ۵۰۰ مترمربع (عرصه یا اعیان) ۲۰۰/۰۰۰ ریال از ۵۰۱ مترمربع به بالا (عرصه یا اعیان) ۳۵۰/۰۰۰ ریال
٭ ـ در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین َبر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد میباشد.
٭ ـ از تاریخ صدور گواهی، گزارش کارشناس به مدت یک ماه اعتبار دارد.
“ب ـ ماده ۲۵ تعرفه عوارض و بهای خدمات سال ۱۳۹۵ شورای اسلامی شهر قم:
“ماده ۲۵ـ حق کارشناسی و فروش نقشه:
٭ ـ پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایانکار:
آپارتمانهای مسکونی، به ازای هر واحد ۸۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۳۰۰/۰۰۰ ریال)
مجتمع های تجاری، به ازای هر واحد ۱۵۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۳۰۰/۰۰۰ ریال)
املاک تجاری تک واحدی ۲۵۰/۰۰۰ ریال
ادارات دولتی ۶۰۰/۰۰۰ ریال
املاک ویلایی، صنعتی و… تا ۵۰۰ مترمربع (عرصه یا اعیان) ۳۰۰/۰۰۰ ریال از ۵۰۱ مترمربع به بالا (عرصه یا اعیان) ۴۵۰/۰۰۰ ریال
٭ ـ در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین َبر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد میباشد.
٭ ـ از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمیگردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت میباشد.”
ج ـ ماده ۲۵ تعرفه عوارض و بهای خدمات سال ۱۳۹۶ شورای اسلامی شهر قم:
“ماده۲۵ـ هزینه کارشناسی جهت بازدید:
٭ ـ پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایانکار:
آپارتمان های مسکونی، به ازای هر واحد ۸۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۳۰۰/۰۰۰ ریال)
مجتمع های تجاری، به ازای هر واحد ۱۵۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۳۰۰/۰۰۰ ریال)
املاک تجاری تک واحدی ۲۵۰/۰۰۰ ریال ادارات دولتی ۶۰۰/۰۰۰ ریال
امالک ویلایی، صنعتی و … تا ۵۰۰ مترمربع (عرصه یا اعیان) ۳۰۰/۰۰۰ ریال از ۵۰۱ مترمربع به بالا (عرصه یا اعیان) ۴۵۰/۰۰۰ ریال
٭ ـ در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین َبر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد میباشد.
٭ ـ از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمیگردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت میباشد.”
د ـ ماده ۲۵ تعرفه عوارض و بهای خدمات سال ۱۳۹۷ شورای اسلامی شهر قم:
“ماده۲۵ـ هزینه کارشناسی جهت بازدید:
٭ ـ پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایان کار:
آپارتمانهای مسکونی، به ازای هر واحد ۸۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۳۰۰/۰۰۰ ریال)
مجتمعهای تجاری، به ازای هر واحد ۱۵۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۳۰۰/۰۰۰ ریال)
املاک تجاری تک واحدی ۲۵۰/۰۰۰ ریال
ادارات دولتی ۶۰۰/۰۰۰ ریال
املاک ویلایی، صنعتی و … تا ۵۰۰ مترمربع (عرصه یا اعیان) ۳۰۰/۰۰۰ ریال از ۵۰۱ مترمربع به بالا (عرصه یا اعیان) ۴۵۰/۰۰۰ ریال
٭ ـ در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین َبر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد میباشد.
٭ ـ از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمیگردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت میباشد.
“هـ ـ ماده ۲۵ تعرفه عوارض و بهای خدمات سال ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر قم:
“ماده ۲۵ـ هزینه کارشناسی جهت بازدید:
٭ بند۱ـ پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایان کار:
آپارتمانهای مسکونی، به ازای هر واحد ۱۰۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۳۶۰/۰۰۰ ریال)
مجتمعهای تجاری، به ازای هر واحد ۱۸۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۳۶۰/۰۰۰ ریال)
املاک تجاری تک واحدی ۳۰۰/۰۰۰ ریال
ادارات دولتی ۷۲۰/۰۰۰ ریال
املاک ویلایی، صنعتی و … تا ۵۰۰ مترمربع (عرصه یا اعیان) ۳۶۰/۰۰۰ ریال از ۵۰۱ مترمربع به بالا (عرصه یا اعیان) ۵۴۰/۰۰۰ ریال
٭ ـ در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین َبر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد میباشد.
٭ ـ از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمیگردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت میباشد.
بند۲ـ در اجرای تبصره ذیل ماده ۷۴ قانون شهرداریها، انجام مراحل اداری، رسیدگی، تهیه و ارسال مدارک لازم، هزینه هایی برای شهرداری ایجاد مینماید که به منظور تأمین آن، در زمان صدور پاسخ به دفاتر اسناد رسمی، به شرح ذیل بهای خدمات اخذ میگردد:
۱ـ املاک ویلایی، صنعتی، اداری و سایر کاربریها (غیر از تجاری) تا ۱۵۰ مترمربع عرصه ۲/۵۰۰/۰۰۰ ریال و بالای ۱۵۰ مترمربع ۴/۰۰۰/۰۰۰ ریال بهای خدمات.
۲ـ آپارتمانهای مسکونی تا یکصد مترمربع ۲/۵۰۰/۰۰۰ ریال و بالای یکصد مترمربع ۴/۰۰۰/۰۰۰ ریال بهای خدمات
۳ـ مجتمع های تجاری به ازای هر واحد ۵/۰۰۰/۰۰۰ ریال بهای خدمات.
۴ـ اراضی تا ۵۰۰ مترمربع ۱/۵۰۰/۰۰۰ ریال بهای خدمات
۵ ـ اراضی از ۵۰۱ مترمربع به بالا ۳/۰۰۰/۰۰۰ ریال بهای خدمات
تذکر: با توجه به اینکه در برآورد بهای خدمات مندرج در بند ۲ ،بهای خدمات بند ۱ لحاظ شده است، لذا از مشمولین پرداخت بند ۲، بهای خدمات بند ۱ وصول نمیگردد.”
و ـ ماده ۲۵ تعرفه عوارض و بهای خدمات سال ۱۳۹۹ شورای اسلامی شهر قم:
“ماده ۲۵ـ هزینه کارشناسی جهت بازدید:
بند۱ـ پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایانکار:
آپارتمانهای مسکونی، به ازای هر واحد ۱۰۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۳۶۰/۰۰۰ ریال)
مجتمع های تجاری، به ازای هر واحد ۱۸۰/۰۰۰ ریال (حداقل ۳۶۰/۰۰۰ ریال)
املاک تجاری تک واحدی ۳۰۰/۰۰۰ ریال
ادارات دولتی ۷۲۰/۰۰۰ ریال
املاک ویلایی، صنعتی و … تا ۵۰۰ مترمربع (عرصه یا اعیان) ۳۶۰/۰۰۰ ریال از ۵۰۱ مترمربع به بالا (عرصه یا اعیان) ۵۴۰/۰۰۰ ریال
٭ ـ در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین َبر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد میباشد.
٭ ـ از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمیگردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت میباشد.
بند۲ـ در اجرای تبصره ذیل ماده ۷۴ قانون شهرداریها، انجام مراحل اداری، رسیدگی، تهیه و ارسال مدارک لازم، هزینه هایی برای شهرداری ایجاد مینماید که به منظور تأمین آن، در زمان صدور پاسخ به دفاتر اسناد رسمی، به شرح ذیل بهای خدمات اخذ میگردد:
۱ـ املاک ویلایی، صنعتی، اداری و سایر کاربریها (غیر از تجاری) تا۱۵۰ مترمربع عرصه ۲/۵۰۰/۰۰۰ ریال و بالای ۱۵۰ مترمربع ۴/۰۰۰/۰۰۰ ریال بهای خدمات.”
ز ـ ماده ۲۵ تعرفه عوارض و بهای خدمات سال ۱۴۰۰ شورای اسلامی شهر قم:
“ماده ۲۵ـ هزینه کارشناسی جهت بازدید:
بند۱ـ پاسخ استعلامات و صدور تمدید پروانه ساختمان و املاکی که به صورت زمین باشد و صدور عدم خلاف، پایانکار:
آپارتمانهای مسکونی، به ازای هر واحد ۱۳۵/۰۰۰ ریال (حداقل ۴۸۶/۰۰۰ ریال)
مجتمع های تجاری، به ازای هر واحد ۲۴۳/۰۰۰ ریال (حداقل ۴۸۶/۰۰۰ریال)
املاک تجاری تک واحدی ۴۰۵/۰۰۰ ریال
ادارات دولتی ۹۷۲/۰۰۰ ریال
املاک ولایی، صنعتی و … تا ۵۰۰ مترمربع (عرصه یا اعیان) ۴۸۶/۰۰۰ ریال از ۵۰۱ مترمربع به بالا (عرصه یا اعیان) ۷۲۹/۰۰۰ ریال
٭ ـ در صورتی که موضوع درخواست، فقط تعیین َبر و کف باشد، مشمول هزینه خدمات فوق حسب مورد میباشد.
٭ ـ از تاریخ صدور گواهی، تا یک ماه مشمول بهای خدمات کارشناسی نمیگردد؛ پس از آن جهت کارشناسی مجدد قابل دریافت میباشد.
بند۲ـ در اجرای تبصره ذیل ماده ۷۴ قانون شهرداریها، انجام مراحل اداری، رسیدگی، تهیه و ارسال مدارک لازم، هزینه هایی برای شهرداری ایجاد مینماید که به منظور تأمین آن، در زمان صدور پاسخ به دفاتر اسناد رسمی، به شرح ذیل بهای خدمات اخذ میگردد:
۱ـ املاک ویلایی، صنعتی، اداری و سایر کاربریها (غیر از تجاری) تا ۱۵۰ مترمربع عرصه ۳/۳۷۵/۰۰۰ ریال و بالای ۱۵۰ مترمربع ۵/۴۰۰/۰۰۰ ریال بهای خدمات.
۲ ـ آپارتمانهای مسکونی تا یکصد مترمربع ۳/۳۷۵/۰۰۰ ریال و بالای یکصد مترمربع ۵/۴۰۰/۰۰۰ ریال بهای خدمات.
۳ـ مجتمع های تجاری به ازای هر واحد ۶/۷۵۰/۰۰۰ ریال بهای خدمات.
۴ـ اراضی تا ۵۰۰ مترمربع ۲/۰۲۵/۰۰۰ ریال بهای خدمات
۵ ـ اراضی از ۵۰۱ مترمربع به بالا ۴/۰۵۰/۰۰۰ ریال بهای خدمات.
تذکر: با توجه به اینکه در برآورد بهای خدمات مندرج در بند ۲ ،بهای خدمات بند ۱ لحاظ شده است، لذا از مشمولین پرداخت بند ۲، بهای خدمات بند ۱ وصول نمیگردد. “
علیرغم ابلاغ دادخواست و ضمائم آن به شورای اسلامی شهر قم تا زمان رسیدگی به پرونده در جلسه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری پاسخی از طرف آن شورا واصل نشده است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۳/۱۷ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
با توجه به اینکه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری براساس رأی شماره ۹۹۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۲۶۵ ـ ۱۳۹۹/۲/۱۶ اعلام کرده است که:
«وضع عوارض به طور عموم برای هر نوع استعلام مثل استعلام ادارات و غیر آن، خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر است» و با عنایت به اینکه اخذ هرگونه عوارض میبایست در قبال ارائه خدمات باشد و شهرداریها مکّلف به ارائه پاسخ به استعلامات ادارات و ارگانها هستند، بنابراین اطلاق ماده ۲۵ تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۴۰۰ شهرداری قم نسبت به مواردی که شهرداری در ازای تکلیف به پاسخگویی به استعلامات صورت گرفته علاوه بر هزینه کارشناسی و خدمات بازدید در استعلام، به اخذ وجه از شهروندان اقدام میکند، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین