رای شماره ۴٠١ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: شمول مقررات ماده ٢٨٠ قانون مالیاتھای مستقیم بر سازمان ھای وابسته به شھرداریھا

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس محترم ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران

با سلام

یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٩٠٩٩٧٠٩٠۵٨١٠۴٠١ مورخ ١٣٩/٣/١٣ ٩ با موضوع: «شمول مقررات ماده ٢٨٠ قانون مالیاتھای مستقیم بر سازمان ھای وابسته به شھرداریھا» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین

تاریخ دادنامه: ١٣٩٩/٣/١٣ شماره دادنامه: ۴٠١ شماره پرونده: ٩٧٠٢۵٨١

مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری.

شاکی: آقای بھمن زبردست

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ٢٣٠/٣٠۶۶٠/د ـ ١٣٩٧/۶/١٧ معاون مالیاتھای مستقیم سازمان امور مالیاتی کشور

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره ٢٣٠/٣٠۶۶٠/د ـ ١٣٩٧/۶/١٧ معاون مالیاتھای مستقیم سازمان
امور مالیاتی کشور را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

«وفق ماده٢٨٠ قانون مالیاتھای مستقیم، مالیات سازمانھا و مؤسسات وابسته به شھرداریھا که به موجب قانون برای انجام وظایف ذاتی شھرداری در امور عمومی، شھری و خدماتی تشکیل و صد درصد سرمایه و دارایی آن متعلّق به شھرداری است، با نرخ صفر می باشد. به بیان روشنتر، براساس بند «ب» ماده ١٣٢ ھمین قانون، مؤدیان مشمول آن مکلّف به تسلیم اظھارنامه، دفاتر قانونی، اسناد و مدارک حسابداری به ترتیب مقرر در این قانون و در مواعد مشخص شده به سازمان امور مالیاتی کشور می باشند و سازمان مذکور نیز مکلّف به بررسی اظھارنامه و تعیین درآمد مشمول مالیات مؤدیان براساس مستندات، مدارک و اظھارنامه آنان است و پس از تعیین درآمد مشمول مالیات مؤدیان، مالیات آنھا با نرخ صفر محاسبه می شود. با این ھمه، در بخشنامه مورد اعتراض، با این استدلال که سازمانھای وابسته به شھرداری از ھر حیث وابسته به شھرداری می باشند و پیش بینی اساسنامه به مثابه شیوه نامه اداره سازمانھای وابسته به شھرداری است و شخصیت حقوقی مستقلی از شھرداری برای آنھا ایجاد نمی کند، این سازمانھا را کلاً از شمول مقررات قسمت اخیر ماده ٢٨٠ قانون مالیاتھای مستقیم و محاسبه مالیات با نرخ صفر خارج نموده است. در حالی که در ھیچ جای ماده ٢٨٠ قانون مذکور، اشاره ای به الزام سازمانھای وابسته به شھرداری به برخورداری از شخصیت مستقل حقوقی نسبت به شھرداری نشده و این ماده صرفاً تشکیل به موجب قانون برای انجام وظایف ذاتی شھرداری در امور عمومی، شھری و خدماتی و تعلّق صد درصد سرمایه و دارایی آنھا به شھرداری را به عنوان دو شرط لازم برای محاسبه مالیات با نرخ صفر این سازمانھا ذکر نموده است. لذا به دلیل مغایرت بخشنامه شماره ٢٣٠/٣٠۶۶٠/د با ماده ٢٨٠ قانون مالیاتھای مستقیم، درخواست حذف و ابطال این بخشنامه را دارم.»

متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:

«امور مالیاتی شھر و استان تھران

ادارات کل امور مالیاتی …..

براساس مفاد نامه شماره ٢٣۵۶٩ـ ١٣٩٧/۵/٢٠ سازمان شھرداریھا و دھیاریھای کشور، به موجب اختیارات ناشی از ماده۵۴ قانون شھرداری، الگوی اساسنامه سازمانھای وابسته به شھرداریھا تغییریافته و سازمانھای ایجاد شده با الگوی مذکور فاقد شخصیت حقوقی مستقل می باشند. در تبصره ١ ماده ١ الگوی اساسنامه ابلاغی به صراحت قید گردیده است که سازمان از ھر حیث وابسته به شھرداری می باشد. پیش بینی اساسنامه به مثابه شیوه نامه اداره سازمانھای وابسته در چارچوب اختیارات قانونی آن است و شخصیت حقوقی مستقلی از شھرداری برای سازمان ایجاد نمی کند. بنابراین از تاریخ اعمال مقررات اساسنامه جدید که به تأیید سازمان شھرداری ھا و دھیاری ھای کشور رسیده باشد، به دلیل عدم وجود شخصیت حقوقی مستقل، سازمانھای مذکور مشمول مقررات قسمت اخیر ماده ٢٨٠ قانون مالیاتھای مستقیم مصوب ١٣٩۴/۴/٣١ نبوده و به عنوان بخشی از بدنه شھرداری فعالیت می نمایند.ـ معاون مالیاتھای مستقیم»

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی سازمان امور مالیاتی کشور به موجب لایحه شماره ٢١٢/٢۴٧١٣/صـ ١٣٩٧/١١/١٠ اعلام کرده است که:

«به موجب ماده ۵٨٧ قانون تجارت: «مؤسسات و تشکیلات دولتی و بلدی به محض ایجاد و بدون احتیاج به ثبت، دارای شخصیت حقوقی می شوند.» با توجه به وجود این ماده، قانونگذار نیازی به بیان این شرط (دارا بودن شخصیت حقوقی مستقل) در ماده ٢٨٠ قانون مالیاتھای مستقیم نداشته و به صورت مطلق مالیات مؤسسات و سازمانھای وابسته به شھرداری را با نرخ صفر در نظر گرفته است. با توجه به بند ٣ ماده ٢ قانون مالیاتھای مستقیم که شھرداریھا براساس آن در شمار نھادھای خارج از شمول مالیاتھای موضوع این قانون آورده شده اند و مفاد نامه شماره ٢٣۵۶٩ـ ١٣٩٧/۵/٢٠ سازمان شھرداریھا و دھیاریھای کشور مبنی بر اینکه الگوی اساسنامه سازمانھای وابسته به شھرداریھا تغییر یافته و سازمانھایی که اساسنامه آنھا منطبق با الگوی مذکور تصویب شده باشد، فاقد شخصیت حقوقی مستقل و در واقع به عنوان بخشی از بدنه شھرداری بوده و جزء بند ٣ ماده ٢ قانون مورد اشاره به شمار می آیند، بنابراین حکم مقرر در پاراگراف دوم ماده ٢٨٠ قانون مالیاتھای مستقیم، سازمانھا و مؤسساتی را شامل می شود که دارای شخصیت حقوقی مستقل از شھرداری بوده و سازمانھا و مؤسساتی که جزء شھرداری و فاقد شخصیت حقوقی مستقل می باشند، مشمول عناوین مقرر در بند ٣ ماده٢ ّ قانون یاد شده تلقی می گردند.»

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٩/٣/١٣ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی

بر اساس ماده ٢٨٠ قانون مالیات ھای مستقیم «مالیات سازمان ھا و مؤسسات وابسته به شھرداری ھا که به موجب قانون برای انجام وظایف ذاتی شھرداری در امور عمومی، شھری و خدماتی تشکیل و صد درصد سرمایه و دارایی آن متعلّق به شھرداری است، با نرخ صفر می باشد» نظر به اینکه برخلاف حکم مقرر در ماده ٢٨٠ قانون مالیات ھای مستقیم، به موجب بخشنامه شماره ٢٣٠/٣٠۶۶٠/دـ ١٣٩٧/۶/١٧ معاون مالیات ھای مستقیم سازمان امور مالیاتی کشور، اعلام شده است که سازمانھای وابسته به شھرداریھا به دلیل عدم برخورداری از شخصیت حقوقی مستقل، مشمول مقررات قسمت اخیر ماده ٢٨٠ قانون مالیات ھای مستقیم مصوب ١٣٩۴/۴/٣١ نمی باشد، بخشنامه مذکور خلاف قانون است و مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی