رای شماره ۳۵۰ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال بند ۵ از تعرفه شماره ۴ و تعرفه شماره ۰۴۰ از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ مصوب شورای اسلامی شهر خمینی شهر

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۳۵۰ مورخ ۱۴۰۰/۳/۴ با موضوع: «ابطال بند ۵ از تعرفه شماره ۴ و تعرفه شماره ۰۴۰ از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ مصوب شورای اسلامی شهر خمینی شهر» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۰/۳/۴ شماره دادنامه: ۳۵۰ شماره پرونده: ۹۹۰۱۴۸۱

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۵ از تعرفه شماره ۴ و تعرفه شماره ۰۴۰ از دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ مصوب شورای اسلامی شهر خمینی شهر

گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی و نظارت همگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ۳۰۰/۱۳۹۸۲۱ ـ ۱۳۹۹/۵/۲۸ اعلام کرده است که:

” احترامًا مصوبات شورای اسلامی شهر خمینی شهر در سال ۱۳۹۸ از جهت انطباق با قانون در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه آن به شرح زیر جهت استحضار و صدور دستور شایسته اعلام میشود: مصوبه جلسه مورخ ۱۳۹۷/۱۰/۳۰ شورای اسلامی خمینی شهر دایر بر تصویب ۶ عنوان از عناوین دفترچه تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ شهرداری خمینی شهر به شرح جدول ذیل مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات و وظایف قانونی شورای اسلامی آن شهر میباشد.

   متن مقرره های مورد شکایت به شرح زیر است:

  ” تعرفه 004                               عوارض محلی شهرداری خمینی شهر مصوب 1398

موضوع تعرفه : «بسته تشویقی ویژه صدور پروانه ساختمانی»

5- کلیه کارکنان شهرداری و سازمانهای وابسته اعم از شاغلین و بازنشستگان (رسمی، پیمانی و قراردادی با حداقل پنج سال سابقه) و همسر پرسنل که مالکیت به نام آنها می باشد، از کلیه عوارض و بدهیهای ساختمانی تا سقف مبلغ پنجاه میلیون ریال (مجموعاً یک بار استفاده از سقف ریالی تخفیف با درج در پرونده پرسنلی و ساختمانی) معاف می‌باشند.

تعرفه 040                          عوارض محلی شهرداری خمینی شهر مصوب 1398

توضیحات محاسبه عوارض :

1- سازمان فرهنگی ، اجتماعی و ورزشی شهرداری ناظر بر طراحی و چاپ بلیط بوده و کلیه بلیط ها بایستی ممهور به مهر سازمان گردد و هزینه چاپ بلیط نیز بر عهده مجموعه طرف قرارداد سازمان فرهنگی ، اجتماعی و ورزشی می باشد.

ضمناً کلیه بلیط ها پس از فروش بایستی معدوم و استفاده مجدد از آن ممنوع می باشد.

2- کلیه مسئولین مجموعه های تفریحی طرف قرارداد با سازمان فرهنگی ، اجتماعی و ورزشی شهرداری (به غیر از سینماها) بایستی در زمان تحویل دسته بلیط ، عوارض این تعرفه را به حساب سازمان فرهنگی ، اجتماعی و ورزشی شهرداری واریز نمایند.

3- سینماها بایستی قبل از تحویل دسته بلیط جدید ، عوارض بلیط های دریافتی قبلی را تسویه نمایند.

4- نمایش تئاتر ، مشمول این تعرفه نمی باشد. “ 

در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس شورای اسلامی خمینی شهر به موجب لایحه شماره 713؍49-13؍7؍1399 توضیح داده است که:

” در خصوص (تعرفه 004- بند 5 پیرامون بسته تشویقی ویژه صدور پروانه ساختمانی برای کارکنان شهرداری و سازمانهای وابسته): با عنایت به دادنامه شماره 26-15؍1؍1396 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، متن این بند از دفترچه عوارض محلی پیشنهادی سال آتی (1399) حذف گردید.

در خصوص (تعرفه 005- بند 1-1 پیرامون تصمیم گیری شورای اسلامی شهر نسبت به تعیین مهلت پروانه ساختمانی در مدت اعتبار و تمدید پروانه): در راستای دادنامه شماره 471-13؍7؍1395 به استحضار می رساند این شهرداری هیچگونه عوارضی را تحت عنوان تاخیر در اتمام ساختمان پس از مهلت پروانه دریافت ننموده است و صرفاً مطابق با بند 1 نامه شماره 22962-7؍6؍1396 سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور با موضوع بازگشت به نامه شماره 34632؍32؍20-17؍5؍1396 مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری اصفهان»: در صورتی که مودی قبل از اتمام زمان پایان عملیات مندرج در پروانه ساختمانی نسبت به تمدید آن اقدام نماید، صرفاً عوارض موضوع تبصره 2 ماده 29 قانون نوسازی و عمران شهرداری دریافت نموده و در صورتی که زمان اعتبار اتمام ساختمانی که در پروانه قید شده است منقضی شده باشد، مودی برای تمدید مدت اعتبار باید نسبت به پرداخت مابه التفاوت عوارض پروانه ساختمانی سال مراجعه با سال صدور پروانه ساختمانی اقدام نماید که مبنای ماده 64 ارزش معاملاتی سازمان امور مالیاتی می باشد عمل می نماید. اما در خصوص تصمیم گیری شورای اسلامی شهر نسبت به مهلت پروانه ساختمان نیز به استحضار می رساند هرچند که تاکنون تصمیمی از سوی شورای اسلامی شهر در این خصوص اتخاذ نگردیده لکن این بند از تعرفه شماره 005 دفترچه عوارض محلی پیشنهادی سال 1399 حذف گردید.

در خصوص (تعرفه 033-پیرامون عوارض اجازه موقت استفاده از مشاغل خانگی): به استحضار می رساند همان گونه که در ماده 2 قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی ارائه شده از اداره کار و تامین اجتماعی مشهود و در دفترچـه عوارض محلی محرز می باشد، مشاغل معرفی شده در این ماده قانونی آن دسته از فعالیتهایی است که توسط عضو یا اعضاء خانواده در فضای مسکونی و در قالب یک طرح کسب و کار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحدهای مسکونی همجوار شکل می گیرد که منجر به تولید خدمت و یا کالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می گردد. با این توضیح که انجام مشاغل خانگی در آپارتمانها و مجتمع های مسکونی ممنوع بوده و از طرفی دریافت این عوارض برای اجازه موقت استفاده از محل حداکثر برای دو سال می باشد. بنابراین در خصوص موضوع مشاغل اشاره شده در صدر تبصره بند 24 ماده 55 قانون شهرداریها که در آن قید گردیده « شهرداری در شهرهایی که نقشه جامع شهر تهیه شده مکلف است طبق ضوابط نقشه مذکور در پروانه های ساختمانی نوع استفاده از ساختمان را قید کند» لذا تعرفه شماره 033 مربوط به فعالیت محل می باشد و نه نوع کاربری، لذا این در تعرفه شماره 032 دفترچه عوارض محلی و مطابق با دادنامه شماره 490 و 489-24؍5؍1396 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری لحاظ گردیده و ارتباطی با تعرفه شماره 033 ندارد. با این وجود به استناد بند 3 ماده 7 قانون ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی، تعرفه شماره 033 از دفترچه عوارض محلی پیشنهادی سال 1399 حذف گردید.

در خصوص (تعرفه 040- پیرامون عوارض بلیط نمایش): مطابق مواد 50 و 52 قانون مالیات بر ارزش افزوده، همان طور که در لیست شش گانه سازمان امور مالیاتی مشمولین مشاغل خدماتی که ارزش افزوده به آنها تعلق می‌گیرد به صراحت مشخص شده اند، در بند 4-12 صاحبان سینماها، تماشاخانه ها و مکانهای تفریحی و ورزشی درج گردیده و همچنین مطابق با دادنامه شماره 564 الی 569-25؍8؍1395 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، به استحضار می رساند این تعرفه از دفترچه عوارض محلی پیشنهادی سال 1399 حذف گردید.

در خصوص (تعرفه 042- عوارض نصب تابلوهای تابلو واحدهای بازرگانی و اقتصادی): مطابق بند 1 تعرفه مذکور « ادارات و بیمارستان های دولتی، واحدهای آموزشی دولتی، مساجـد، پارکینگ ها و مراکز متعلق به شهرداری» همان طور که در رأی دادنامه شماره 415-16؍6؍1395 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز بدان اشاره گردید، تابلوهای مذکور متضمن تبلیغات نبوده و صرفاً برای معرفی محل استقرار و معرفی اماکن می باشد، لذا از پرداخت عوارض به طور کامل معاف می باشند. ولیکن در خصوص واحدهای بازرگانی و اقتصادی شایان ذکر است به منظور رعایت عرف ابعادی تابلوی معرفی مشاغل و محل استقرار واحدهای مذکور و همچنین طرح همسان سازی و یکپارچگی در سیما و منظر شهری و نیز قابلیت بازدارندگی از بهم ریختگی چشم انداز شهری، با نظر موافق شورای اسلامی شهر و استانداری اصفهان، تا دو مترمربع را معاف از پرداخت پیشنهاد داده که مورد تصویب قرار گرفت. در غیر این صورت این اتفاق باعث می گردید تاکنون علاوه بر اینکه شاهد تبلیغات متعدد و متنوع بر روی تابلوهای بازرگانی و اقتصادی با متراژهای بالایی بودیم، در سطح شهر نیزشاهد بی نظمی، ناهماهنگی و ناهمگونی با اصول سیمای شهری باشیم. ولی با عنایت به اینکه نظارت بر نصب تابلوهای سطح شهر بر عهده شهرداری می باشد، مقرر گردید در خصوص ابعاد تابلوهای مورد نظر موضوع در کمیسیون زیباسازی شهرداری مطرح و در این خصوص چارچوب و ضوابط لازم تدوین گردد. لذا این تعرفه از دفترچه عوارض محلی پیشنهادی سال 1399 حذف گردید.

در خصوص (تعرفه 043-عوارض نمایشگاهها و غرفه های آن): مطابق مواد 50 و 52 قانون مالیات بر ارزش افزوده همان طور که در لیست شش گانه سازمان امور مالیاتی مشمولین مشاغل خدماتی که ارزش افزوده به آنها تعلق می گیرد، به صراحت مشخص شده در بند 4-12 صاحبان سینماها، تماشاخانه ها و مکانهای تفریحی و ورزشی درج گردیده و در بند 4-6 نیز نمایشگاهها و فروشگاههای خودرو و بنگاههای معاملات املاک مشخص است و در قانون مذکور به نمایشگاههای فصلی، روزانه و غیره اشاره ای نشده است. لذا با این توضیح که « املاک شهرداری مشمول این تعرفه نمی گردند» برای دفترچه پیشنهادی عوارض محلی سال1399 اصلاح و این تعرفه ابقاء گردید. “

در اجـرای مـاده 84 قـانون تشکیلات و آیین دادرسی دیـوان عدالت اداری مصوب سـال 1392 پرونده به هیأت تخصصی شـوراهای اسلامی دیـوان عدالت اداری ارجاع می شود و هیأت مذکور به موجب دادنامه شماره 1526-20؍12؍1399 بند (1-1) تعرفه شماره 5 تحت عنوان مدت اعتبار پروانه ها و نحوه محاسبه عوارض تمدید پروانه ساختمانی، تعرفه شماره 33 تحت عنوان عوارض اجازه موقت استفاده از مشاغل خانگی، تعرفه شماره 42 تحت عنوان عوارض نصب تابلو واحدهای بازرگانی و اقتصادی، تعرفه شماره 43 تحت عنوان عوارض نمایشگاه ها و غرفه های آن مصوب شورای اسلامی شهر خمینی شهر برای سال 1398 را قابل ابطال تشخیص نداد و رأی به رد شکایت صادر کرد. رأی مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رئیس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

رسیدگی به بند 5 از تعرفه شماره 4 و تعرفه شماره 40 از دفترچه تعرفه عوارض محلی سال 1398 مصوب شورای اسلامی خمینی شهر در دستورکار هیأت عمومی قرار گرفت.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 4؍3؍1400 با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف. با عنایت به اینکه در بند 9 اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عـادلانه برای همه در تمام زمینه‌های مادی و معنوی تأکید شده و به موجب تبصره 3 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387، قوانین و مقررات مربوط به اعطای تخفیف یا معافیت از پرداخت عوارض یا وجوه به شهرداریها و دهیاریها ملغی گردیده است و با لحاظ این امر که در آرای متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه‌های شماره 627-4؍7؍1397 و 26-15؍1؍1396 اعطایتخفیف و یا معافیت از پرداخت عوارض یا موارد مشابه آن، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار دانسته شده است، بنابراین بند 5 از تعرفه شماره 4 تعرفه عوارض سال 1398 شهرداری خمینی شهر که با عنوان بسته تشویقی ویژه صدور پروانه ساختمانی به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود. با اعمال ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و تسری ابطال بند ابطال شده از مصوبه به زمان تصویب مصوبه موافقت نشد.

ب. با توجه به اینکه در آرای متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 564 الی 569-25؍8؍1395 این هیأت، وضع عوارض یا بهای خدمات بر بلیط سینما و تئاتر و نمایش، مسابقات ورزشی، استخرها، شهربازی، سیرک، اماکن تفریحی، فرهنگی و هنری و برپایی نمایشگاهها توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده، بنابراین تعرفه شماره 040 از تعرفه عوارض سال 1398 شهرداری خمینی شهر که تحت عنوان عوارض بلیط نمایش به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود. با اعمال ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و تسری ابطال بند ابطال شده از مصوبه به زمان تصویب مصوبه موافقت نشد./

 محمد مصدق

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری