رای شماره ۳۳۰۵۵۶۵ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: دستورالعمل شماره ۸۴۹۹/۰۱/۴۰۰ مورخ ۱۳/۲/۱۴۰۱ معاون درمان دانشگاه علوم پزشکي و خدمات بهداشتي و درماني استان اردبيل در خصوص انتخاب پرتوکار در اتاق عمل بيمارستانهاي…

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۳۳۰۵۵۶۵ مورخ ۱۹/۱۲/۱۴۰۲ با موضوع: «دستورالعمل شماره ۸۴۹۹/۰۱/۴۰۰ مورخ ۱۳/۲/۱۴۰۱ معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان اردبیل در خصوص انتخاب پرتوکار در اتاق عمل بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه که مقرر گردید بر اساس تعداد مجاز پرتوکاران در مجوز کار با اشعه هر مرکز هر دو سال پرسنل شاغل در اتاق عمل با اولویت سابقه خدمت جایگزین پرتوکاران قبلی گردند، ابطال نشد» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۲/۱۲/۱۹ شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۳۳۰۵۵۶۵

شماره پرونده: ۰۱۰۵۸۲۹

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکیان: آقایان وحید اصالنی و حامد فتحی آتشگاه

طرف شکایت: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان اردبیل

موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعمل شماره ۴۰۰/۰۱/۸۴۹۹ مورخ ۱۴۰۱/۲/۱۳ معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان اردبیل

گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستی واحد اجمالاً ابطال دستورالعمل شماره ۴۰۰/۰۱/۸۴۹۹ مورخ ۱۴۰۱/۲/۱۳ معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان اردبیل را خواستار شده اند و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:

“به استحضار میرساند اینجانبان کارشناسان اتاق عمل کارمند رسمی شاغل در واحد اتاق عمل بیمارستان امام رضا (ع) دانشگاه علوم پزشکی اردبیل با طی آموزشها و دریافت مجوزهای لازم به عنوان کارمندان مجاز جهت کار با اشعه یونساز به حکم دانشگاه علوم پزشکی اردبیل مشغول به فعالیت میباشیم. عطف به نامه شماره ۴۰۰/۰۱/۸۴۹۹ مورخ ۱۴۰۱/۲/۱۳ معاونت درمان آن دانشگاه مبنی بر تغییر هر دو سال یک بار کارمندان مجاز کار با اشعه یونساز در اتاق عمل اینجانبان نسبت به نامه و رویه مذکور اعتراض داشته و تقاضای لغو آن را داریم.

به استناد بند ۳ ماده ۱۱ قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب مورخ بیستم فروردین ماه ۱۳۶۹ مجلس شورای اسلامی اجتناب از پرتودهی غیر ضروری تکلیف لازم الاجرای دارنده پروانه و شخص مسئول فیزیک بهداشت میباشد و تغییر هر دو سال یک بار افراد اشعه کار در اتاق عمل منجر به افزایش تعداد افراد در معرض پرتو میشود که ضرورت لازم برای آن از سوی دانشگاه ارایه نشده و صرف استفاده همه کارمندان از مزایای قانون مربوطه با اصول و قانون حفاظت در برابر اشعه مطابقت ندارد.

طبق بند ۴ ماده ۲ قانون حفاظت در برابر اشعه سازمان انرژی اتمی ایران به عنوان واحد قانونی تعریف شده و طبق ماده ۲۱ همین قانون وزراتخانه و نهادهای وابسته به دولت موظف به همکاری با واحد قانونی میباشند. همچنین به استناد ماده ۲۲ قانون مذکور واحد قانونی وظیفه تهیه و تدوین ضوابط و استانداردها و دستورالعمل های حفاظت در برابر اشعه را دارد که لازم الاجرا برای همه ی دستگاهها میباشد. استاندارد ملی شماره ۷۷۵۱ با عنوان استاندارد حفاظت در برابر پرتوهای یونساز و ایمنی منابع پرتو ـ استانداردهای پایه که پیش نویس آن توسط دفتر امور حفاظت در برابر اشعه سازمان انرژی اتمی ایران تدوین شده و در نود و چهارمین جلسه کمیته ملی استاندارد مهندسی پزشکی مورخ بیست و هفتم بهمن ماه ۱۳۸۳ مورد تأیید قرار گرفته است و به استناد بند یک ماده ۳ قانون اصلاح قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه ۱۳۷۱ لازم الاجرا بوده و به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر شده است.

طبق بند ۶ ـ۱ـ۳ـ۱ استاندارد مذکور فعالیت پرتوی باید توجیه پذیری لازم را داشته و سود آن بیشتر از مضرات آن برای افراد باشد وگرنه آن فعالیت پرتوی مجاز نیست. همچنین طبق بند شماره ۶ ـ ۱ـ ۴ استاندارد ۷۷۵۱ با عنوان بهینه سازی؛ حفاظت و ایمنی در رابطه با پرتوگیری از هر منبع در فعالیت پرتوی (به استثنای پرتوگیری پزشکی در پرتودرمانی بیماران) باید بهینه شود به طوری که دز فردی، تعداد افراد پرتو دیده و احتمال پرتوگیریها با توجه به موازین اقتصادی و اجتماعی هر چه کمتر موجه شدنی باشد و دز محدود اعمال گردد. لذا تغییر هر دو سال یک بار و دورهای اشعه کاران اتاق عمل باعث افزایش تعداد افراد در معرض پرتو شده و به صراحت بر خلاف بندهای مذکور در استاندارد ملی ۷۷۵۱ و ناقض قوانین حفاظت در برابر اشعه میباشد.

طبق آیین نامه بازنشستگی سازمان تامین اجتماعی میانگین دو سال آخر حکم کارمند به عنوان میزان حقوق بازنشستگی در نظر گرفته میشود که با تغییر هر دو سال یک بار کارمند اشعه کار، کارمندان دیگری که سالها به عنوان اشعه کار خدمت کرده و در سالهای آخر بازنشستگی از شمول آن خارج میشوند منجر به کاهش دریافتی حقوق بازنشستگی آنان میگردد که با توجه به اینکه در مواجه با مضرات احتمالی اشعه یونساز هم قرار گرفتهاند دور از انصاف و عدل میباشد. اینجانبان به هنگام درخواست و موافقت دانشگاه علوم پزشکی جهت صدور حکم کار با اشعه یونساز با قبول خطرات و مضرات احتمالی کار با اشعه و با در نظر گرفتن مزایای مطروحه در قانون حفاظت در برابر اشعه و استفاده از آن مزایا تا پایان خدمت نسبت به کار با اشعه رضایت پیدا کردیم در حالی که در آن تاریخ نامهای در مورد تغییر هر دو سال یک بار اشعه کاران اتاق عمل وجود نداشته و با این نامه شرایط کامال تغییر کرده و مضرات کار با اشعه نسبت به مزایای آن بیشتر شده است. لذا خواهشمندیم دستور لغو نامه و رویه مذکور و عدم تغییر کارمندان اشعه کار اتاق عمل به استناد آن نامه را امر به ابلاغ فرمایید.”

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

“دستورالعمل شماره ۴۰۰/۰۱/۸۴۹۹ مورخ ۱۴۰۱/۲/۱۳ معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان اردبیل

ریاست محترم بیمارستانهای فاطمی، امام خمینی (ره)، امام رضا (ع)، شهدا، ولیعصر (عج) و ولایت

موضوع: انتخاب پرتوکار اتاق عمل

سالم علیکم

با صلوات بر محمد و آل محمد (ص) و با احترام، به استناد بند ۴ صورتجلسه کمیسیون ماده ۲۰ اشعه دانشگاه مورخ ۱۴۰۱/۲/۷ و با مساوات و عدالت در برخورداری کارکنان اتاق عمل رشته کاردان و کارشناس هوشبری از فوق العاده کار با اشعه مقرر گردید بر اساس عنایت به چالشها و مشکلات موجود در خصوص انتخاب پرتوکار در اتاق عمل بیمارستانهای تحت پوشش دانشگاه، جهت برقراری تعداد مجاز پرتوکاران در مجوز کار با اشعه هر مرکز هر دو سال پرسنل شاغل در اتاق عمل با اولویت سابقه خدمت جایگزین پرتوکاران قبلی گردند. مراتب جهت استحضار و صدور دستور اجرای مصوبه در اتاق عمل آن بیمارستان به حضور ارسال میگردد. ـ معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان اردبیل”

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر امور حقوقی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان اردبیل به موجب لایحه شماره ۳۴/۰۱/۷۴۰۱۸ مورخ ۱۴۰۱/۱۱/۱۰ توضیح داده است که:

“در خصوص تقاضای ابطال دستورالعمل شماره ۴۰۰/۰۱/۸۴۹۹ مورخ ۱۴۰۱/۲/۱۳ معاونت دانشگاه علوم پزشکی اردبیل به استحضار میرساند:

قانون حفاظت در برابر اشعه برای پرتوکاران شاغل در اتاق عمل و در مواجهه با اشعه یونساز در راستای حفظ سلامتی و کمترین میزان جذب اشعه بوده و همواره سود حاصل از اقدامات تشخیصی و درمانی با پرتوهای یونساز نسبت به اثرات زیانبار مورد لحاظ بوده است. همچنین در خصوص نامه شماره ۴۰۰/۰۱/۸۴۹۹ مورخ ۱۴۰۱/۲/۱۳ مبنی بر تغییر هر دو سال یکبار پرتوکاران مجاز با اشعه یونساز در راستای کاهش میزان دز دریافتی اشعه و متعاقبًا اثرات زیانبار آن بوده است. لازم به توضیح میباشد بند ۶ ـ۱ـ۳ـ۱ استاندارد ملی حفاظت در برابر پرتوهای یونیزان به این اشاره دارد که در یک مقطع زمانی خاص از کمترین افراد ممکن در مواجه با پرتوهای یونساز استفاده به عمل آید و در این ارتباط، چرخش نیروهای مورد استفاده در یک مقطع زمانی نمیتواند به معنای افزایش تعداد افراد در معرض تماس باشد، چرا که در افراد ثابتی که به عنوان پرتوکار در نظر گرفته میشوند میزان تجمعی اثرات اشعه به مراتب بیشتر خواهد بود. در واقع تدوین برنامه چرخشی طبق مصوبه کمیسیون ماده ۲۰ اشعه دانشگاه در برنامه کاری پرتوکاران رشته های غیرمرتبط با اشعه در راستای کاهش اثرات زیان بار پرتو میباشد از طرف دیگر با اجرای برنامه مذکور فرصتی برای استفاده از تسهیلات مصوب کار با اشعه برای سایر پرسنل همتراز در یک محل کار به صورت عادلانه ایجاد میگردد.

در خصوص بند ۶ ـ۱ـ۴ استاندارد مذکور که به دز فردی افراد پرتوکار اشاره داشته در برنامه چرخشی نیز به مراتب راحتتر دست یافتنی میباشد و میزان دز تجمعی اثرات زیانبار ناشی از پرتوهای یونساز به مراتب کمتر از زمانی خواهد بود که افراد ثابت و در طول سالیان متمادی استفاده میگردد. از آنجا که افراد مذکور با مدرک غیرمرتبط با پرتو فعالیت مینمایند طبق تبصره بند ۵ دستورالعمل تعیین گروه و پرتوکاری و میزان درصد و نحوه محاسبه فوق العاده کار با اشعه پرتوکاران، تعیین، تأیید و احتساب ضرایب استحقاقی هر فرد بر عهده کمیسیون ماده ۲۰ قانون حفاظت در برابر اشعه دانشگاه بوده و در صورت تغییر شرایط کار هر پرتوکار نسبت به قطع، تغییر و یا تعدیل درصد فوق العاده کار با اشعه پرتوکار اقدام مینماید. در نهایت دانشگاه علوم پزشکی اردبیل مصوبه مذکور را در خصوص افراد پرتوکار با سابقه خدمتی نزدیک به دوران بازنشستگی اعمال ننموده و استفاده از مزایای کار با اشعه در سالهای آخر بازنشستگی را مورد لحاظ قرار داده است. النهایه رد شکایت تحت تمناست.”

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۲/۱۲/۱۹ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

با توجه به اینکه دستورالعمل شماره ۴۰۰/۰۱/۸۴۹۹ مورخ ۱۴۰۱/۲/۱۳ معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی اردبیل در حدود اختیارات مرجع صادرکننده آن بوده و مغایرتی با قوانین و مقررات ندارد، لذا ابطال نشد. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری