رای شماره ۳۱۹۷۳۵۱ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: بند ۳ـ ۸ ذيل ماده (۳) آيين نامه تسهيل ادامه تحصيل دانشجويان استعداد درخشان به مقاطع بالاتر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي مصوب ۲۷/۹/۱۴۰۰ شوراي هدايت استعدادهاي درخشان دائر بر عدم امکان بهره مندي …

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۳۱۹۷۳۵۱ مورخ ۸/۱۲/۱۴۰۲ با موضوع: «بند ۳ـ۸ ذیل ماده (۳) آیین نامه تسهیل ادامه تحصیل دانشجویان استعداد درخشان به مقاطع بالاتر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب ۲۷/۹/۱۴۰۰ شورای هدایت استعدادهای درخشان دائر بر عدم امکان بهره مندی فارغ التحصیلان رشته های گروه پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی از امتیاز مقرر در ردیف (ط) ذیل بند ۳ـ ۱ از ماده (۳) آیین نامه اخیرالذکر ابطال شد» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۲/۱۲/۸ شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۳۱۹۷۳۵۱

شماره پرونده: ۰۲۰۰۰۴۰

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: خانم فائزه سامره

طرف شکایت: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۳ـ ۸ از ماده ۳ آیین نامه تسهیل ادامه تحصیل دانشجویان استعداد درخشان به مقاطع بالاتر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب ۲۷/۹/۱۴۰۰ شورای هدایت استعدادهای درخشان

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند ۳ـ ۸ از ماده ۳ آیین نامه تسهیل ادامه تحصیل دانشجویان استعداد درخشان به مقاطع بالاتر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب ۲۷/۹/۱۴۰۰ شورای هدایت استعدادهای درخشان را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

“اینجانب فائزه سامره دانشجوی رشته پرستاری دانشگاه آزاد در هنگام ثبت نام و استفاده از تسهیلات اعلامی برای تحصیل دانشجویان استعداد درخشان متوجه شدم که با توجه به مصوبه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در قسمت بند ۳ـ ۸ از ماده ۳ آیین نامه تسهیل ادامه تحصیل دانشجویان استعداد درخشان به مقاطع بالاتر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب ۱۴۰۰/۹/۲۷ شورای هدایت استعدادهای درخشان، فارغ التحصیلان رشته های گروه پزشکی دانشگاه آزاد از امکان برخورداری از مزایای بند (ط) ماده ۳ که اشعار میدارد: «%۱۰ برتر دانش آموختگان هر رشته با ورودی مشترک در مقاطع کارشناسی و بالاتر در هر دانشگاه (مشروط بر اینکه تعداد فارغ التحصیلان هر دوره حداقل ۵ نفر باشند) با کسب معدل کل حداقل ۱۷ استثنا شده اند لذا از آنجا که این مصوبه باعث تضییع حقوق فارغ التحصیلان رشته های گروه پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی شده و با قانون اساسی و قانون مصوب جلسه ۶۸۲ـ ۱۳۸۹/۱۱/۲۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه از تاریخ صدور جواز تأسیس توسط شوراهای گسترش رعایت حقوق شهروندی و نیز با تصمیمات کشوری منافات دارد. برابر مواد ۴، ۶ و ۱۷ از اساسنامه اصلاحی دانشگاه آزاد اسلامی  آموزش عالی وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسمیت می یابد و رئیس دانشگاه نماینده قانونی دانشگاه خواهد بود همچنین دانشگاه تابع کلیه ضوابط و مقررات مربوط به مؤسسات آموزش عالی غیردولتی غیر انتفاعی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و اصلاحات بعدی آن و حسب مورد مقررات وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بوده و ظرفیت پذیرش دانشجویان برای هر سال تحصیلی موضوع بند (ن) ماده ۱۲ این اساسنامه باید بر اساس نیازهای کشور و حسب مورد به تصویب نهایی وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برسد. برابر مصوبه جلسه ۳۸۰ ـ ۱۳۷۵/۵/۳۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی کلیات طرح شکوفاسازی استعدادهای درخشان و مراحل اجرایی آن مطرح و به تأیید رسید و تأکید گردید که این طرح شامل رشته های پزشکی هم باشد. بحث در جزئیات و تصویب آیین نامه این طرح به شورای مشترک ارجاع شد. تمامی فرآیند تعیین رشته تحصیلی، پذیرش دانشجو و ضوابط فارغ التحصیلی دانش آموختگان، امکان تحصیل در مقاطع بالاتر در سایر دانشگاه ها برابر ضوابط اعلامی شورای عالی انقلاب فرهنگی و تحت نظر وزارتین علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی انجام میگیرد و برخورداری از مزایای طرح شکوفاسازی استعدادهای درخشان و مراحل اجرایی آن همچنین آیین نامه شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت بهداشت مصوب ۱۳۸۶/۵/۱۳ محدودیتی در این خصوص برای دانش آموختگان دانشگاه آزاد مشخص ننموده است لذا با توجه به اینکه به موجب بندهای ۹ و ۶ از اصل ۳ و اصول ۴، ۱۹ و ۲۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی از جمله وظایفی است که دولت برای تحقق آن باید همه امکانات خود را به کار برد و اعطای امتیاز خاص برای بخشی از افراد جامعه و از طرفی ایجاد محددیت و محرومیت برای بخش دیگری از افراد جامعه در این زمینه به وجود می آورد. تقاضای ابطال بند ۳ـ ۸ از ماده ۳ مصوبه مذکور به شرح خواسته جهت جلوگیری از تضییع حق اینجانب مورد تقاضاست.”

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر میباشد:

“آیین نامه تسهیل ادامه تحصیل دانشجویان استعداد درخشان به مقاطع بالاتر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

مقدمه: در اجرای بند ۱ ماده ۲ آیین نامه شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به منظور تسهیل مسیر آموزشی دانشجویان استعداد درخشان در جهت شکوفایی استعدادهای آنان، این آیین نامه تدوین و اجرا میشود.

……..

ماده ۳ـ پذیرش با آزمون

متقاضیان واجد شرایط بند ۳ـ۱ میتوانند با رعایت دیگر شرایط مقرر در این ماده و با شرکت در آزمون ورودی برای تحصیل در دوره بالاتر (به استثنای دوره های فوق تخصصی) در دانشگاه ها پذیرفته شوند.

۳ـ۱ـ واجدین شرایط عبارتند از:

الف ـ برگزیدگان آزمون سراسری گروه آزمایشی علوم تجربی باکسب رتبه کشوری مساوی و کمتر از ۵۰۰ (با معرفی سازمان سنجش آموزش کشور)

ب ـ دارندگان مدال طلا، نقره و برنز کشوری از المپیادهای دانش آموزی شیمی، ریاضی، فیزیک، زیست شناسی، رایانه و نجوم (با معرفی سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان).

ج ـ رتبه های اول تا سوم انفرادی و رتبه اول گروهی کشوری المپیاد علمی دانشجویان علوم پزشکی کشور در هر یک از حیطه های المپیاد (به شرط آن که هر یک از اعضای برگزیده رتبه اول گروهی، در مرحله انفرادی %۸۰ نمره نفر سوم انفرادی همان حیطه را کسب نموده باشند) با معرفی دبیرخانه المپیاد علمی وزارت متبوع.

د ـ برگزیدگان حائز رتبه های اول تا سوم کشوری جشنواره رازی، جشنواره های خوارزمی و جوان خوارزمی (در زمینه علوم پزشکی) و نفرات اول تا سوم جشنواره جایزه ملی ایثار با معرفی دبیرخانه های مربوطه.

هـ ـ مـالکان ابـداع یا اختراع ثبت شـده در زمینـه علـوم پزشکی با تـأیید معاونت تحقیقات و فناوری وزارت متبوع بر اساس ضوابط مربوطه.

و ـ دانشجویان نمونه کشوری گروه پزشکی در هر مقطع با معرفی ستاد انتخاب دانشجوی نمونه کشوری.

ز ـ %۵/۲ پذیرفته شدگان برتر کشوری در هر یک از آزمونهای متمرکز جامع علوم پایه پزشکی، دندانپزشکی و جامع داروسازی و جامع پیش کارورزی پزشکی با کسب حداقل %۷۵ نمره کل آزمون مربوطه با معرفی مرکز سنجش.

ح ـ رتبه های برتر پذیرفته شدگان در آزمون ورودی دوره های تحصیلات تکمیلی کارشناسی ارشد، تا ظرفیت ۲۰ نفر پذیرفته شده در هر رشته، نفر اول کشوری، تا ۵۰ نفر پذیرفته شده در هر رشته، دو نفر اول کشوری و در صورتی که تعداد پذیرفته شدگان بیش از ۵۰ نفر باشد، در مجموعه سه نفر اول کشوری.

ط ـ %۱۰ برتر دانش آموختگان هر رشته با ورودی مشترک در مقاطع کارشناسی و بالاتر در هر دانشگاه (مشروط بر اینکه تعداد فارغ التحصیلان هر دوره حداقل ۵ نفر باشد) با کسب معدل کل حداقل ۱۷.

…………….

۳ـ ۸ ـ فارغ التحصیلان رشته های گروه پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی که مطابق موارد مندرج در بند ۳ـ ۱ ماده ۳ (به غیر از بند ط) آیین نامه رتبه کسب نموده اند، با رعایت سایر شرایط آیین نامه میتوانند از تسهیلات این ماده بهره مند شوند. “

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل حقوقی، املاک و تنظیم مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحه ای به شماره ۱۰۷/۱۵۰۲ /د ـ ۱۴۰۲/۲/۳۰ به طور خلاصه توضیح داده است که:

“بر اساس قانون تشکیلات، وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال ۱۳۶۷ تدوین و ارائه سیاستها، تعیین خط مشی ها و برنامه ریزی برای فعالیت های مربوط به تربیت نیروی انسانی گروه پزشکی، تعیین رشته ها و مقاطع تحصیلی مورد نیاز و اجرای برنامه های تربیت نیروی انسانی گروه پزشکی از وظایف قانونی این وزارتخانه است. با عنایت به مصوبه جلسه ۵۰۲ ـ ۱۳۸۱/۵/۲۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی شورای هدایت استعدادهای درخشان به طور مستقل در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تشکیل شد. آخرین آیین نامه تسهیل ادامه تحصیل دانشجویان استعداد درخشان به مقاطع بالاتر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در اجرای بند ۲ آیین نامه شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت متبوع در تاریخ ۱۳۹۷/۱۰/۳۰ به تصویب وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده است و به موجب آیین نامه یاد شده مفاد آن برای پذیرش دانشجو از سال تحصیلی ۱۴۰۰ ـ ۱۳۹۹ لازم الاجرا اعلام شده است. با توجه به ظرفیت بالای ورودی رشته های دکترای عمومی، کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی در هر سال، ورود ده درصد فارغ التحصیلان همه رشته های آن دانشگاه به صورت مازاد (سهمیه استعداد درخشان به صورت مازاد پذیرش میشوند) به مقطع بالاتر موجب افزایش غیرمنطقی و مازاد بر نیاز تعداد فارغ التحصیلان مقاطع بالاتر خواهد گردید که این موضوع در دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی با توجه به تعداد محدود پذیرفته شدگان آنها تغییر غیرعلمی در تعداد فارغ التحصیلان مقطع بالاتر در سالهای بعد ایجاد میکند. شایان ذکر است با استقرار نظارتها و ارزیابی های اخیر با هماهنگی واحد نظارت و ارزیابی دانشگاه آزاد اسلامی، شورای هدایت استعدادهای درخشان در نظر دارد با در نظر گرفتن تعداد نفرات استعداد درخشان بهره مند از این تسهیلات در دانشگاه های وزارت بهداشت در خصوص تعداد سهمیه برای فارغ التحصیلان دانشگاه آزاد اسلامی موضوع را مورد بررسی قرار دهد به نحوی که این موضوع موجب افزایش مشکلی در بازار کار با توجه به حجم فارغ التحصیلان آن دانشگاه نگردد. بر این اساس و با عنایت به موارد فوق از آنجا که تمامی اقدامات وفق ضوابط و مقررات صورت گرفته است. صدور رأی به رد شکایت مطروحه مورد تقاضا است. “

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۲/۱۲/۸ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

براساس بند ۹ اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی از وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران است و مطابق اصل نوزدهم قانون اساسی، مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و به موجب اصل بیستم قانون اساسی، همه افراد مّلت اعم از زن و مرد یکسان در حمایت قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی با رعایت موازین اسلام برخوردارند. نظر به اینکه مفاد بند ۳ـ ۸ ذیل ماده (۳) آیین نامه تسهیل ادامه تحصیل دانشجویان استعداد درخشان به مقاطع بالاتر در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب ۱۴۰۰/۹/۲۷ شورای هدایت استعدادهای درخشان دائر بر عدم امکان بهره مندی فارغ التحصیلان رشته های گروه پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی از امتیاز مقرر در ردیف (ط) ذیل بند ۳ـ ۱ از ماده (۳) آیین نامه اخیرالذکر، مصداق تبعیض ناروا و عدم ایجاد امکانات عادلانه برای آحاد مّلت است، از این رو بند مذکور با بند ۹ اصل سوم و اصول نوزدهم و بیستم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مغایرت دارد و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری