رای شماره ۳۰۸ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: بند ۱۲ از قسمت شرايط اختصاصي شغلي محيطبان در صفحه ۱۲ دفترچه راهنماي ثبت نام هشتمين امتحان مشترک فراگير دستگاههاي اجرايي کشور در سال ۱۳۹۹ که علي الاطلاق بيان داشته: «در شغل مأمور اجراي محيط زيست دارندگان معافيت پزشکي، امکان شرکت در آزمون را ندارند، ابطال شد

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۳۰۸ مورخ ۱۴۰۱/۱/۳۰ با موضوع: «بند ۱۲ از قسمت شرایط اختصاصی شغلی محیط بان در صفحه ۱۲ دفترچه راهنمای ثبت نام هشتمین امتحان مشترک فراگیر دستگاههای اجرایی کشور در سال ۱۳۹۹ که علی الاطلاق بیان داشته: «در شغل مأمور اجرای محیط زیست دارندگان معافیت پزشکی، امکان شرکت در آزمون را ندارند، ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۱/۳۰ شماره دادنامه: ۳۰۸ شماره پرونده: ۰۰۰۳۰۴۸

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای هامون گل محمدی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۱۲ از شرایط اختصاصی شغل محیطبان مندرج در صفحه ۱۲ دفترچه راهنمای ثبت نام هشتمین امتحان مشترک فراگیر دستگاههای اجرایی کشور در سال ۱۳۹۹

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند ۱۲ از شرایط اختصاصی شغل محیط بان مندرج در صفحه ۱۲ دفترچه راهنمای ثبت نام هشتمین امتحان مشترک فراگیر دستگاههای اجرایی کشور در سال ۱۳۹۹ را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

” به استحضار میرساند داشتن معافیت پزشکی به موضوع معافیت از «انجام خدمت دوره ضرورت» مربوط میشود که وضعیت فرد مشمول را در رابطه با قانون خدمت وظیفه عمومی تعیین میکند و از این نظر فاقد ارزش دیگری است و ارتباطی با شرایط استخدامی فرد ندارد. بند (ج) ماده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری، «انجام خدمت دوره ضرورت یا معافیت قانونی برای مردان» را از شرایط استخدام در دستگاههای اجرایی میشمارد. مصرح است که معافیت پزشکی جزء معافیتهای قانونی مورد اشاره است. آیین نامه معافیت پزشکی شامل لیست بلندی از بیماری هاست که طیف گسترده ای از بیماریها با شرایط و مشکلات مختلف را شامل میشود. لذا معافیت پزشکی نمیتواند تعیین کننده وضعیت سلامت فرد باشد. چه بسا فردی مبتلا به یک بیماری حاد باشد که در دوره اوج بیماری اقدام به اخذ معافیت پزشکی نموده اما شرایط جسمی و سلامتی وی با گذشت چند ماه یا چند سال و به لطف خداوند رو به بهبود نهاده است چرا که وضعیت سلامت افراد امری ثابت و لایتغیر نیست. برای رسته شغلی محیط بان داوطلبان پس از موفیت در آزمون کتبی و معرفی به عنوان چند برابر ظرفیت باید در آزمون سنجش آمادگی جسمانی شرکت نمایند که پس از کسب حد نصاب معین افراد برتر به مصاحبه دعوت میشوند. لذا افرادی که از نظر سلامتی و جسمانی مشکلی داشته باشند، خودبخود در این مرحله حذف میگردند. مطابق روال آزمونهای استخدامی افرادی که در مرحله مصاحبه موفق میشوند، تکمیل فرایند استخدامی آنان مستلزم تأیید پزشک متخصص طب کار و همچنین طی آزمایشات و تستهای پزشکی خاص زیر نظر مرکز بهداشت، میباشد که در این صورت نیز افراد فاقد سلامت در این مرحله فیلتر میشوند. بنابر آنچه گفته شد، داوطلبان باید آزمون عملی آمادگی جسمانی (با کسب حدنصاب معین)، معاینات پزشک متخصص و آزمایشات پزشکی را با موفقیت پشت سر گذارند که در صورت مشکل جسمی و عدم توانایی یا خدشه سلامتی در هر یک از این مراحل رد میشوند. لذا با وجود مراحل متعدد برای سنجش وضعیت سلامت فرد ممنوعیت ثبت نام برای دارندگان کارت معافیت پزشکی بلاوجه بوده و ناعادلانه است. یادآور میشوم که هیأت عمومی دیوان عدالت اداری اخیرًا در دادنامه ای شرط معدل برای آزمون استخدامی را ابطال نموده است. غرض از این یادآوری این بود که در متن رأی مذکور علت حذف شرط معدل را برگزاری آزمون استخدامی دانسته، زیرا با وجود موفقیت فرد در آزمون کتبی شرط معدل بلاوجه است. چرا که قبولی در آزمون کتبی و کسب حد نصاب نمره مؤید صلاحیت علمی فرد است. در اینجا نیز گذر از مراحل متعدد سنجش توانایی جسمانی و سلامتی مؤید وضعیت سلامتی فرد است و شرط «نداشتن معافیت پزشکی» بلاوجه است.” متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

” شرایط اختصاصی شغل محیط بان:

…………
۱۲ـ در شغل مامور اجرایی محیط زیست دارندگان معافیت پزشکی، امکان شرکت در آزمون را ندارند.”

علیرغم ابلاغ دادخواست و ضمائم آن به سازمان امور اداری و استخدامی کشور، تا زمان رسیدگی به پرونده در جلسه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری پاسخی از طرف آن مرجع واصل نشده است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۱/۳۰ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

براساس بند (ج) ماده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ «انجام خدمت دوره ضرورت یا معافیت قانونی برای مردان» یکی از شرایط عمومی استخدام در دستگاههای اجرایی عنوان شده است که معافیتهای پزشکی یکی از موارد معافیتهای قانونی میباشد. براساس بند (ز) ماده مذکور نیز «داشتن سلامت جسمانی و روانی و توانایی برای انجام کاری که استخدام میشوند براساس آئین نامه ای که با پیشنهاد سازمان به تصویب هیأت وزیران میرسد» از دیگر شرایط عمومی استخدام در دستگاههای اجرایی عنوان شده است. براساس ماده ۲ آیین نامه اجرایی بند (ز) مـاده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۹ مقرر شده است: «استخدام داوطلبانی که صرفًا دارای اعتیاد به مواد مخدر، الکل و دخانیات میباشند ممنوع است.» براساس ماده ۳ این آیین نامه نیز مقرر شده: «دستگاههای اجرایی میتوانند صلاحیت و توانایی انجام کار داوطلبانی که برای آن استخدام میشوند از طریق آزمون علمی، مصاحبه تخصصی و معاینات پزشکی احراز نمایند.» همچنین براساس ماده ۴ آیین نامه مذکور مقرر شده است:

«در صورت بروز مشکل و اعتراض داوطلبان استخدام، مرجع نهایی رسیدگی به توانایی جسمی و روانی انجام کار، شورای پزشکی دانشگاه علوم پزشکی استان مربوط میباشد.» بنابراین بند ۱۲ از قسمت شرایط اختصاصی شغل محیط بان در صفحه ۱۲ دفترچه راهنمای ثبت نام هشتمین امتحان مشترک فراگیر دستگاههای اجرایی کشور در سال ۱۳۹۹ که علی الاطلاق بیان داشته: «در شغل مامور اجرایی محیط زیست دارندگان معافیت پزشکی، امکان شرکت در آزمون را ندارند» مغایر بندهای (ج) و (ز) ماده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ و مواد ۲ و ۳ و۴ آیین نامه اجرایی بند (ز) ماده ۴۲ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۹ و خارج از حدود اختیارات مرجع صادرکننده آن است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲ ابطال میشود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری