رای شماره ۲۶۱۷۰۸۷ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: ماده ۱۸ و تبصره هاي ۱ و ۲ از بخش سوم با عنوان ضوابط فني و کالبدي تابلو معرف کاربري ساختمانها از مصوبه شماره ۳۸۹۵ ـ ۱۳۹۰/۵/۱۶ شوراي اسلامي شهر کرج ابطال شد

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۲۶۱۷۰۸۷ مورخ ۱۴۰۲/۱۰/۹ با موضوع: «ماده ۱۸ و تبصره های ۱و۲ از بخش سوم با عنوان ضوابط فنی و کالبدی تابلو معرف کاربری ساختمانها از مصوبه شماره ۳۸۹۵ ـ۱۳۹۰/۵/۱۶ شورای اسلامی شهر کرج ابطال شد» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۹/۱۰/۱۴۰۲ شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۲۶۱۷۰۸۷

شماره پرونده: ۰۱۰۶۲۹۰

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای علی رجبی

طرف شکایت: شهرداری کرج و شورای اسلامی شهر کرج

موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده ۱۸ و تبصره های ۱ و۲ از بخش سوم با عنوان ضوابط فنی و کالبدی تابلو معرف کاربری ساختمانها از مصوبه شماره ۳۸۹۵ ـ ۱۶/۵/۱۳۹۰ شورای اسلامی شهر کرج

گردش کار: شاکی به موجب دادخواست و لایحه تکمیلی ابطال ماده ۱۸ و تبصره های ۱ و۲ از بخش سوم با عنوان ضوابط فنی و کالبدی تابلو معرف کاربری ساختمانها از مصوبه شماره ۳۸۹۵ ـ ۱۶/۵/۱۳۹۰ شورای اسلامی شهر کرج را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

“این مصوبه در رابطه با نمای ساختمانها بوده که طبق قانون تملک آپارتمانها شامل مشاعات و مشترکات است و همچنین در رأی وحدت رویه صادر شده توسط هیأت عمومی دیوان به استناد ماده ۲ قانون تملک آپارتمانها و بند (ث) ماده ۴ آیین نامه اجرایی آن و مواد ۵۸۱ و ۸۵۲ قانون مدنی مورد اشاره قرار گرفته است. براین اساس مالکان قسمتهای اختصاصی حق بهره برداری انحصاری و اختصاصی از قسمتهای مشترک و مشاع بدون اذن سایر مالکین و شرکا را ندارند و نصب تابلو مغازه همکف بر روی نمای ساختمان تا زیر پنجره طبقات اول و دوم، عملاً استفاده اختصاصی و انحصاری و همچنین تغییر در نمای ساختمان بدون اذن سایر مالکین برخلاف قانون تملک آپارتمان و قانون مدنی میباشد، در این مصوبه حقوق سایر مالکین ساختمانهای مسکونی، تجاری دارای مالکین و شرکای متفاوت و متعدد در نمای ساختمان به طور کلی نادیده و قانون آشکارا نقض گردیده و با کلیگویی اجازه بی حد و مرز به شهرداری داده که برخلاف قانون مدنی و تملک آپارتمانها فقط با درخواست یکی از مالکین بدون اذن سایر مالکین اجازه استفاده انحصاری و اختصاصی از نمای ساختمان صادر گردد و این موضوع موجب بروز اختلافات بین مالکان در ساختمانهای مسکونی تجاری گردیده است.”

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

“فصل سوم

ضوابط فنی و کالبدی تابلو معرف کاربری ساختمانها

…. محل نصب تابلو در ساختمان با نمای معمولی

ماده۱۸ :محل نصب تابلو معرف کاربری اماکن و ساختمانها بر بالای سر درب ساختمان تا زیر پنجره طبقه اول میباشد.

تبصره۱ :در ساختمان هایی که بر روی مغازه میباشد محل نصب تابلوی کاربری آنها بالای تابلو مغازه و تا زیر پنجره طبقه اول میباشد.

تبصره۲ :در ساختمان هایی که بدون پیلوت بوده و واحدهای آن از همکف شروع میشود محل نصب تابلو در حد فاصله بالای پنجره طبقه اول تا زیر پنجره طبقه دوم میباشد.”

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل حقوقی و امور پیمانهای شهرداری کرج به موجب لایحه شماره ۱۶۴۰۳۴/۹۳ ـ ۲/۱۱/۱۴۰۱ به طور خلاصه توضیح داده است که:

“در پاسخ به ادعای مغایرت آیین نامه تبلیغات محیطی شهرداری کرج با قانون تملک آپارتمانها باید گفت که: با بررسی دو مقرره (قانون و آیین نامه) معلوم است که هیچ مغایرتی بین این دو وجود ندارد زیرا رعایت و هدف از وضع هر کدام متفاوت است. قانون تملک آپارتمانها ناظر به تنظیم و تنسیق امور بین مالکین و متصرفین آپارتمان در جمع بین همزیستی و مالکیت یک ساختمان است. آیین نامه تبلیغات محیطی همان طور که از ماده ۴ آن معلوم است ناظر به ساماندهی و ایجاد نظم بصری و وحدت رویه در شکل قرارگیری تابلو در شهر است و ارتباطی با مالکیت مفروز یا مشاع نمای ساختمان ندارد، عنوان «نمای ساختمان» طریقیت در نمای شهر دارد و لاغیر (مثل نقشه بنای احداثی که باید به تأیید شهرداری برسد ولی معنایش حق عینی شهرداری در مایملک دیگران نیست). ملاحظه میفرمایید که چه به لحاظ موضوع و چه به لحاظ غایت قانون تملک آپارتمان ها و آیین نامه تبلیغات متفاوت بوده و فی نفسه و به خودی خود هیچ گونه مغایرتی با همدیگر ندارند. ضرورت اخذ مجوز و تأییدیه از شهرداری برای نصب تابلو در نمای ملک که با حقوق عمومی و مصالح شهر مرتبط است فرع بر تکالیفی است که متقاضی نصب تابلو در مقابل مالکین مشاعی خویش دارد. «مجوز نصب تابلو» ناظر به ایجاد حق در مقابل شرکا نمیباشد بلکه صرفًا مربوط میشود به اوصاف تابلو، مطابق با کاربری ملک متقاضی و به طور کلی اینکه آیا متقاضی در شرایطی که دارد مجاز به استفاده از تابلو هست یا نه امری بدیهی است که مطابق اصول و قواعد ناظر بر مالکیت متقاضی و دارنده مجوز، میبایستی به تکالیف خود از جمله ضرورت اخذ رضایت شرکای خود (در مشاعات) عمل نماید اصلاً آیین نامه در مقام اجازه غیرقانونی به اشخاص در بی حرمتی به حقوق همسایه خویش نبوده و نیست. موضوع آیین نامه صرفًا ساماندهی و ایجاد نظم بصری در شهر بوده و در این حد هیچ منافاتی با قانون ندارد. آیین نامه هیچ حق انحصاری برای مالکین در مشاعات ایجاد نمیکند. همان طور که بیان شد موضوع آیین نامه ناظر به مطلق چگونگی تنظیم و تنسیق استفاده از تابلوهای تبلیغاتی و فرع بر این است که طبق قانون متقاضی باید رضایت همسایگانش را در استفاده از مشاعات داشته باشد لذا آیین نامه تبیلغات محیطی نه توان ایجاد حق انحصاری در مشاعات دارد و نه در چنین مقامی وضع گشته است به عبارت دیگر چگونگی تصرف در مشاعات چیزی غیر از چگونگی تبلیغات است. به طور کلی نه در آیین نامه مذکور و نه در سایر موارد شهرداری توصیه ای به تصرف اختصاصی در مشاعات ننموده است.”

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۹/۱۰/۱۴۰۲ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

براساس ماده ۱ قانون تملک آپارتمانها مصوب سال ۱۳۴۳ با اصلاحات و الحاقات بعدی، مالکیت در آپارتمانهای مختلف و محله ای پیشه و سکنای یک ساختمان شامل دو قسمت است و شامل مالکیت قسمتهای اختصاصی و مالکیت قسمتهای مشترک میشود و به موجب ماده ۲ قانون فوق قسمتهای مشترک مذکور در این قانون عبارت از قسمت هایی از ساختمان است که حق استفاده از آن منحصر به یک یا چند آپارتمان یا محل پیشه مخصوص نبوده و به کّلیه مالکین به نسبت قسمت اختصاصی آنها تعّلق میگیرد و به طور کّلی قسمت هایی که برای استفاده اختصاصی تشخیص داده نشده است یا در اسناد مالکیت ملک اختصاصی یک یا چند نفر از مالکین تلّقی نشده از قسمتهای مشترک محسوب میشود مگر آنکه تعّلق آن به قسمت معینی بر طبق عرف و عادت محل مورد تردید نباشد. همچنین براساس ماده ۹ قانون یادشده هریک از مالکین میتوانند با رعایت مقررات این قانون و سایر مقررات ساختمانی عملیاتی را که برای استفاده بهتر از قسمت اختصاصی خود مفید میداند، انجام دهد و هیچ یک از مالکین حق ندارد بدون موافقت اکثریت سایر مالکین تغییراتی در محل یا شکل در یا سر در با نمای خارجی در قسمت اختصاصی خود که در مرئی و منظر باشد، ایجاد کند. با توجه به مراتب فوق، ماده ۱۸ و تبصره های ۱ و ۲ بخش سوم ضوابط فنی تابلو معرف کاربری ساختمانها از مصوبه شماره ۳۸۹۵ مورخ ۱۶/۵/۱۳۹۰ شورای اسلامی شهر کرج که متضمن احکامی مغایر با موازین قانونی است، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۰/۲/۱۴۰۲) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری