رای شماره ۲۱۳۸ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: تبصره های ۱ و ۲ بند ۸ تعرفه عوارض سال۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر مشکین دشت تحت عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از تفکیک اراضی و اعیان ابطال شد. بند ۱۴ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر مشکین دشت تحت عنوان عوراض فضای سبز ابطال شد. بند ۶ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر مشکین دشت تحت عنوان عوارض کسری پارکینگ ابطال شد. اطلاق بند ۲۴ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شورای 

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۲۱۳۸ مورخ ۱۴۰۰/۷/۲۰ با موضوع: «تبصره های ۱ و ۲ بند ۸ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر مشکین دشت تحت عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از تفکیک اراضی و اعیان ابطال شد. بند ۱۴ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر مشکین دشت تحت عنوان عوراض فضای اطلاق بند ۲۴ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر مشکین دشت تحت عنوان بهای خدمات آماده سازی ابطال شد. بخش سبز ابطال شد. بند ۶ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر مشکین دشت تحت عنوان عوارض کسری پارکینگ ابطال شد.دوم بند ۳ـ۲ ضوابط طرح تفصیلی شهر مشکین دشت با عنوان راهکارهای اعطای امتیازها و جبران خسارتهای ناشی از طرح ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۰/۷/۲۰ شماره دادنامه: ۲۱۳۸ شماره پرونده: ۹۸۰۲۸۱۳

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره ۱ و ۲ بند ۸ عوارض ارزش افزوده ناشی از تفکیک اراضی و اعیان، بند ۱۴ تحت عنوان عوارض فضای سبز، بند ۶ تحت عنوان عوارض کسری پارکینگ، بند ۲۴ تحت عنوان بهای خدمات آماده سازی، بخش دوم بند ۳ـ ۲ ضوابط طرح تفصیلی از تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ مصوب شورای اسلامی شهر مشکین دشت

گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی و نظارت همگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ۳۰۰/۱۴۷۷۷۷ ـ ۱۳۹۸/۶/۲۴ اعلام کرده است که:

” احترامًا به استحضار میرساند مصوبات شورای اسلامی شهر مشکین دشت (طی سنوات ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۸) در کمیسیون تطبیق مصوبات این سازمان مطرح که نتیجه آن به شرح ذیل اعلام میگردد:

۱ـ اخذ ارزش افزوده ناشی از ورود به محدوده بر اساس مندرجات صفحه ۷۱ دفترچه ضوابط طرح تفصیلی شهر مشکین دشت در صدور پروانه ساخت و ساز در قطعاتی از اراضی که با تدقیق خط محدوده مصوب طرح جامع شهر مشکین دشت به محدوده شهر منضم شده اند، منوط به واگذاری ۷۰ %وسعت قطعه به شهرداری برای تأمین خدمات عمومی شهری شده است. همچنین طبق منـدرجات بند ۵ دفترچه تعرفه عوارض شهرداری مشکین دشت املاکی که از حریم به محدوده قانونی الحاق میگردند، مشمول پرداخت ۲۵ درصد ارزش روز کارشناسی شده اند که مغایر با تبصره ۴ مـاده واحـده قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداریها بوده و دیوان عدالت اداری طی آرای متعدد هیأت عمومی، مصوبات مشابه شورای تعدادی از شهرها از جمله دادنامه شماره ۲۱۵۹ ـ ۲۱/۱۲/۱۳۹۷ ، ۱۹۵۸ ـ ۱/۱۲/۱۳۹۱ و ۱۵۳ ـ ۳۰/۲/۱۳۹۲ را  ابطال نموده است.

۲ـ اخذ ۲۵ %قیمت روز کارشناسی کلیه املاکی که بدون هماهنگی شهرداری تفکیک گردیده است و ۱۰ %املاک و اراضی که از طریق ماده ۱۴۷ قانون ثبت اسناد، سند دریافت نموده اند به عنوان سهم سرانه یا ارزش افزوده ناشی از تفکیک، که بر اساس بند ۸ دفترچه تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شهرداری مشکین دشت صورت میگیرد، مغایر با مفاد ماده ۱۰۱ قانون شهرداری بوده، ضمن اینکه طی آراء متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه های شماره ۱۲۹۶ ـ ۱۳۹۶/۱۲/۲۲ ،۱۰۸۶ ـ ۱۳۹۴/۹/۱۰ ،۲۷۵ ـ ۱۳۹۱/۵/۱۶ و ۶۲۷ـ ۱۳۹۱/۹/۲۰ خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب، تشخیص و ابطال شده است.

۳ـ اخذ ارزش افزوده ناشی از تغییر کاربری بر اساس بند ۵ دفترچه تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شهرداری مشکین دشت صورت میگیرد، مغایر بامفاد ماده ۵ قانون تشکیل شورای عالی شهرسازی و معماری بوده، ضمن اینکه طی آراء متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه های شماره ۱۸۱۸ ـ ۶/۱۱/۱۳۹۳ ، ۴ ـ ۲/۲/۱۳۹۱ ، ۷۱۷ـ ۱۱/۱۰/۱۳۹۱ و ۲۴۷ ـ  ۲/۵/۱۳۹۱ خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب، تشخیص و ابطال شده است.

۴ـ اخذ عوارض فضای سبز به منظور حفظ و تأمین فضای سبز شهری در هنگام صدور پروانه ساختمانی برای اراضی با کاربریهای مختلف اعم از مسکونی، تجاری، صنعتی، اداری و سایر بر اساس بند ۱۴ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شهرداری مشکین دشت، مغایـر با قانون حفـظ و گسترش فضـای سبز شهری بـوده همچنین دیـوان عدالت اداری در موارد متعدد، مصوبات مشابه شورای شهرهای مختلف را از جمله طی دادنامه های شماره ۷۴۶ ـ ۱۳۹۶/۹/۹ و ۱۰۱ـ ۱۳۹۸/۲/۳ خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات شورای شهر تشخیص و ابطال نموده است.

۵ ـ اخـذ عـوارض حذف پارکینگ مطابق بند ۶ دفترچـه تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شهرداری مشکین دشت برای مواردی که در هنگام صدور پروانه احداث بنا، امکان تأمین پارکینگ مطابق دستورالعمل های شماره ۲۳۳۱/۳/۳۴ـ ۱۳۷۱/۲/۷ و ۱۰۷۴۰/۱/۳/۳۴ ـ ۱۳۷۱/۶/۴ وزارت کشور برای مالکین فراهم نباشد مغایر تبصره ۵ ماده صد قانون شهرداری بوده است. همچنین دیوان عدالت اداری در موارد متعدد، مصوبات مشابه شورای شهرهای مختلف را از جمله طی دادنامه های شماره ۳۲۱ الی ۳۲۶ ـ ۱۳۹۵/۸/۱۲ و ۵۷۳ ـ ۱۳۹۶/۶/۱۴ خلاف قانون وخارج از حدود اختیارات شورای شهر تشخیص و ابطال نموده است.

۶ ـ اخذ بهای خدمات آماده سازی طبق بند ۲۴ دفترچه تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شهرداری مشکین دشت، مغایر با بند ۱ ماده ۵۵ قانون شهرداریها دیوان عدالت اداری در موارد متعدد، مصوبات مشابه شورای شهرهای مختلف را از جمله طی دادنامه های شماره ۱۱۵۱ـ ۱۳۹۶/۱۱/۱۰ ،۶۶۷ـ ۱۳۹۶/۷/۱۸ و ۱۰۰۶ ـ ۱۳۹۶/۱۰/۵ خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات شورای شهر تشخیص و ابطال نموده است.

۷ـ تکلیف مالکان به واگذاری تا ۲۵ %املاک واقع در طرح تعریض به صورت رایگان به شهرداری بر اساس بخش دوم بندهای ۲ و ۳ ضوابط طرح تفصیلی در خصوص راهکارهای اعطای امتیازها و جبران خسارتهای ناشی از طرح در مواردی که اصلاحی تا ۲۵% مساحت ملک مسکونی و تا ۱۰ %مساحت باغ باشد خسارت تعلق نمیگیرد که این امـر مغایر با قانون نحوه تقویم ابنیه و املاک و اراضی مورد نیاز شهرداریها مصوب ۱۳۷۰ بوده و تصویب ضوابط مبنی بر تملک رایگان املاک مردم توسط شهرداری خارج از حدود اختیارات کمیسیون ماده ۵ و شورای عالی شهرسازی و معماری میباشد. ضمن اینکه دیوان عدالت اداری طی آرای متعدد هیأت ۱۱/۱۰/۱۳۹۷ ـ ۱۹۱۵ و ۱۹۱۴ ،۲۴/۷/۱۳۹۱ ـ ۵۱۷ ،۱۱/۱۱/۱۳۷۴ ـ۴۵۴ ،۱۴/۱۲/۱۳۹۷ ـ ۲۱۳۶ شماره دادنامه های جمله از عمومی مصوبات مراجع مختلف را در مورد واگذاری رایگان املاک مردم به شهرداری ابطال گردیده است. بنا به مراتب و نظر به اینکه مصوبات شورای اسلامی مشکین دشت در مباحث: اخذ ارزش افزوده ناشی از ورود به محدوده، تفکیک و تغییر کاربری، عوارض فضای سبز و حذف پارکینگ و تکلیف مالکان به تحویل ۲۵ درصد املاک واقـع در طرح تعریض به صورت رایگان به شهرداری، مغایر با قـوانین و مقررات، آراء هیأت عمومی دیـوان عدالت اداری و نهایتًا خارج از وظایف شورا میباشد و در موارد مشابه نیز مصوبات شوراهای شهرهای مختلف به موجب آرای دیوان عدالت اداری ابطال گردیده، مراتب در راستای ماده ۹۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال مصوبات یاد شده درخواست میگردد. “

متن مقرره های مورد شکایت به شرح زیر است:

” ۸ ـ عوارض ارزش افزوده ناشی از تفکیک اراضی و اعیان

کلیه اشخاص مکلفاند بابت تفکیک اراضی و اعیان خود به ترتیب ذیل نسبت به پرداخت عوارض اقدام نمایند.

الف) تفکیک عرصه با هماهنگی شهرداری (طبق اطلاحیه ماده ۱۰۱ قانون شهرداری) K.P.S

ب) تفکیک عرصه بدون هماهنگی شهرداری (طبق اطلاحیه ماده ۱۰۱ قانون شهرداری) ۲K.P.S

ج) تفکیک اعیانی مسکونی تجاری و اداری و غیر مجاز (و تبدیل واحد) در صورتی که کمیسیون ماده صد قانون شهرداری صلاحیت خود را برای رسیدگی این مورد نپذیرد عوارض مربوطه بر مبنای چهار برابر آخرین ارزش معاملاتی موضوع تبصره ۱۱ ماده ۱۰۰ قانون شهرداری بابت هر یک متر مربع واحد کوچکتر محاسبه و اخذ خواهد شد.

تبصره۱ :کلیه امالکی که بدون هماهنگی شهرداری تفکیک گردیده است شامل پرداخت ۲۵ درصد قیمت روز کارشناسی میگردد.

تبصره۲ـ تفکیک مقرر صرفًا شامل موارد ذیل است: یک) تفکیک عملی زمین بدون هماهنگی با شهرداری از طریق ساخت و ساز غیرمجاز قابل توجه آن که در این مورد در صورت صدور رأی قطعی کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری و نظریه مثبت جهاد کشاورزی (در حریم) مبنی بر ابقاء بنا عوارض مذکور قابل مطالبه خواهد بود.

دو: تفکیک املاک و اراضی که از ماده ۱۴۷ قانون ثبت اسناد سند دریافت مینمایند که به صورت غیر مجاز تفکیک گردیده است و اسناد عادی مشمول پرداخت عوارض تفکیک به میزان ۱۰ درصد قیمت ارزش کارشناسی ملک قابل وصول خواهد بود. ضوابط و مقررات طرح تفصیلی شهر مشکین دشت

۲ـ۳ـ راهکارهای اعطای امتیازها و جبران خسارتهای ناشی از طرح دو ـ جبران خسارت

۱ـ خسارت سطوح واقع در طرح تعریض گذرها به قرار زیر است:

ـ در مواردی که اصلاحی تا ۲۵ درصد مساحت ملک مسکونی و تا ۱۰ درصد مساحت باغ است، خسارت تعلق نمیگیرد.

ـ قطعات کوچکتر از ۵۰ متر باید به تملک شهرداری درآید.

ـ در باقی قطعات از طریق کاهش عوارض و انتقال حق توسعه عمل میشود بر اساس جدول ۲۰ است.

ـ با ابلاغ این ضوابط، توافقات صورت گرفته تا تاریخ ۱۳۹۲/۴/۵ دارای اعتبار بوده و ابلاغ این ضوابط نافی توافقات قبلی در این زمینه نیست.

جدول شماره ۱ـ ۳ :راهکارهای اعطای امتیاز

مصوبات کمیسیون ماده ۵ و مغایرتهای طرح هادی

عمل به مصوبات کمیسیون ماده ۵ و مغایرتهای طرح هادی در صورتی که در طرح پیشنهادی لحاظ شده باشد و مغایرت اساسی با طرح نداشته باشد، بلامانع میباشد. کلیه مصوبات موردی کمیسیون ماده ۵ و یا ابلاغیه های کارگروه تطبیق و مغایرتهای طرح هادی مبنی بر تغییر کاربری و یا نحوه ساخت و ساز که بیش از ابلاغ طرح تفصیلی جدید، مصوب شده باشد، در صورت شروع به ساخت معتبر بوده و در صورت عدم شروع به ساخت در مهلت مقرر صدور پروانه مجدد مشمول ضوابط طرح تفصیلی جدید است.

پروانه های قبلی: کلیه پروانـه های ساختمانی صـادره تا زمان ابلاغ طرح تفصیلی جدید که تا زمان اعتبار پروانه، عملیات ساختمانی را آغاز نموده و مدت اعتبار آنها منقضی نشده باشد، همچنان معتبر بوده و صدور گواهی پایان کار ساختمانی در مورد آنها بلامانع است. در صورت عدم شروع عملیات ساختمانی در مهلت مقرر در پروانه، مشمول طرح تفصیلی جدید خواهند بود.

عوارض اراضی اضافه شده به محدوده شهر

ـ صدور پروانه ساخت و ساز در قطعاتی از اراضی که با تدقیق خط محدوده مصوب طرح جامع شهر مشکین دشت به محدوده شهر منضم شده اند، منوط به واگذاری ۷۰ درصد وسعت قطعه به شهرداری برای تأمین خدمات عمومی شهری است. مالک مجاز است از ۳۰ درصد ملک برای ساخت و ساز طبق پهنه مربوطه استفاده نماید.

تبصره ۱ :در صورتی که بعد از واگذاری ۷۰ %مساحت ملک از حدنصاب کاربری کمتر گردد شهرداری میتواند از سهم خود در برابر ارزش ریالی تا رسیدن به حدنصاب کاربری به مالک واگذار کند.

تبصره ۲ :در صورتی که مساحت با واگذاری سهم شهرداری نیز حدنصاب مورد نظر تأمین نگردد ارزش ریالی ۷۰ %اخذ گردد.

تبصره: محل هزینه ارزش ریالی اراضی وارد شده به محدوده شهر فقط تملک اراضی خدماتی پیش بینی شده در طرح تفصیلی میباشد.

۱۴ـ عوارض فضای سبز:

به منظور حفظ و تأمین فضای سبز شهری در هنگام صدور پروانه ساختمانی برای اراضی با کاربری های مختلف اعم از مسکونی ـ تجاری ـ صنعتی ـ اداری و سایر برای وصول عوارض از مالکین یا متقاضیان صدور پروانه به شرح ذیل اخذ میشود.

۱ / ۱۴ :نرخ عوارض فضای سبز برای اراضی با کاربری مسکونی (بر اساس طرح مصوب توسعه شهری)

(A:B)×D×F=H

A : متراژ کل بنای صادره (بنای مفید و غیر مفید)

B : عدد ثابت ۲۰ متر مربع عنوان متوسط سرانه مسکونی برای شهرهای استان البرز

D : سرانه پیش بینی شده فضای سبز در طرح مصوب توسعه شهر (طرح هادی) برای شهر عدد ثابت ۸ میباشد.

F : حداقل هزینه ایجاد یک مترمربع فضای سبز در شهرها ۱۱۰/۰۰۰ ریال در نظر گرفته شود.

H : مبلغی است که متقاضی بابت توسعه فضای سبز در هنگام دریافت پروانه ساختمانی میبایستی پرداخت نماید.

تبصره ۱ :نرخ عوارض فضای سبز برای اراضی غیر مسکونی که در اثر رأی کمیسیونهای مختلف از قبیل مغایرتهای اساسی، غیر اساسی و ماده ۵ که به کاربری مسکونی تغییر یافته و یا بر اثر ساخت و ساز غیر مجاز طی کمیسیون ماده ۱۰۰ منجر به صدور رأی جریمه گردیده است در موارد فوق در فرمول به جای پارامتر D عدد ۲ که سرانه پیش بینی شده برای شهرهای استان میباشد در فرمول جایگزین میگردد. برای نمونه در شهری که در طرح تفصیلی مصوب شهر سرانه فضای سبز پیش بینی شده ۳ متر مربع میباشد به جای پارامتر D عدد ۳ جایگزین میگردد ولی در صورتی که موضوع شامل رأی تأیید شده کمیسیونهای اعلامی در بند فوق باشد به جای پارامتر D عدد ثابت ۲۰ در نظر گرفته شود.

تبصره ۲ :در مواردی که پروانه احداث تجاری از طرف شهرداری موافقت میگردد با توجه به معضلات واحدهای تجاری حداکثر متراژ سرانه۱۵ متر مربع به عنوان پارامتر D در فرمول اعلام شده در نظر گرفته میشود و در صورتی که بناء تجاری احداث شده غیر مجاز باشد بعد از رأی کمیسیونهای مربوطه حاصل فرمول با ضریب ۴ اعمال گردد.

۱۴/۲ـ عوارض حذف ۱۰ %احداث فضای سبز مسکونی و تجاری

مالکین احداث بنای مسکونی و تجاری مکلف به اختصاص ۱۰ %عرصه به فضای سبز میباشند در صورتی که مالک بعد از احداث بنا عرصه مورد نظر به فضای سبز را اجراء و تبدیل ننماید برای یکبار به شرح فرمول مشمول پرداخت عوارض میباشند.

A=۱۰% S (M+N+۴P)

M : عدد ثابت هزینه اجرای فضای سبز در یک متر مربع برای کلیه شهرهای استان البرز ۳۳۰/۰۰۰ ریال در نظر گرفته شده است.

N : عدد ثابت هزینه نگهداری دو سال یک متر فضای سبز که برای کلیه شهرهای استان البرز ۳۳۰/۰۰۰ ریال در نظر گرفته شده است.

S : مساحت عرصه کل پلاک میباشد.

P : عدد متغیر که همان ارزش منطقه ای آن شهر میباشد.

A : مبلغ قابل وصول میباشد.

۳ / ۱۴ـ عوارض حذف ۲۵ %عرصه کارخانجات و کارگاه های صنعتی به امر فضای سبز:

متقاضیان اخذ پروانه ساخت کارخانجات و کارگاه های صنعتی مکلفند در زمان تهیه نقشه احداث بنا، اختصاص ۲۵ %عرصه را برای فضای سبز در نقشه مشخص کنند در صورتی که کارخانجات نسبت به تعهد خود در حد ۲۵ %عرصه برابر نقشه عمل و اجرا ننماید برای یکبار به شرح ذیل محاسبه میگردد.

A=۲۵% S (M+N+۴P)

M : عدد ثابت هزینه اجرای فضای سبز در یک متر مربع برای کلیه شهرهای استان البرز ۳۰۰/۰۰۰ ریال در نظر گرفته شده است.

N : عدد ثابت هزینه نگهداری دو سال یک متر فضای سبز که برای کلیه شهرهای استان البرز ۰۰۰ / ۳۳۰ ریال در نظر گرفته شده است.

S : مساحت عرصه کل پلاک میباشد.

P : بالاترین ارزش منطقه ای آن شهر میباشد.

A : مبلغ قابل وصول میباشد.

لازم به توضیح است پارامتر ثابت B= ۲۵ در خصوص بناهای کارگاهی و تجاری از مجموع کلیه سرانه کاربری های (تجاری ـ آموزشی ـ فرهنگی و مذهبی ـ درمانی و بهداشتی ـ اداری و انتظامی ـ تفریحی ورزشی ـ کارگاهی ـ حمل و نقل و انبار) بر اساس دفترچه طرح تفصیلی استخراج گردیده است.

۶ ـ عوارض کسری پارکینگ:

برای محاسبه عوارض کسری پارکینگ در صورتیکه هنگام صدور پروانه احداث بنا، امکان تأمین پارکینگ مطابق دستورالعمل های شماره ۲۳۳۱/۳/۳۴ـ ۱۳۷۱/۲/۲۷ و ۱۰۷۴۰/۱/۳/۳۴ ـ ۱۳۷۱/۶/۴ وزارت کشور برای مالکین فراهم نباشد، شهرداری میبایست نسبت به وصول عوارض کسری پارکینگ به شرح ذیل عمل نماید

تبصره ۱ :متراژ مربوط به هر واحد کسری پارکینگ با توجه به ضوابط پیش بینی شده در طرح هادی یا تفصیلی هر شهرداری محاسبه میشود.

تبصره ۲ :در مواردی که پارکینگ حذف شده در کمیسیون ماده صد مشمول جریمه گردیده یا به وضع سابق اعاده می شود عوارض حذف پارکینگ محاسبه نخواهد شد.

P × K × (متراژ یک واحد پارکینگ)(۲۵ متر مربع)

در فرمول مذکور، K : ضریب مربوط به بناهای با کاربریهای مختلف میباشند.

P :همان قیمت منطقه بندی زمین میباشد

ضریب K برای واحدهای مسکونی عدد ۲۴ و واحدهای تجاری عدد ۴۰ و واحدهای صنعتی و مشاغل مزاحم شهری و اداری عدد ۳۱ و سایر بناها عدد ۱۶ تعریف شده است.

۲۴ـ بهای خدمات آماده سازی

در اجرای تبصره ۶ ماده ۹۶ قانون شهرداریها اراضی، کوچه های عمومی، میدانها، پیاده روها، خیابانها و به طور کلی معابر در سطح شهر را که مورد استفاده عموم است ملک عمومی محسوب نموده و در مالکیت شهرداری به این گونه املاک تأکید شده است. در همین راستا طی سالهای متمادی از طریق تملک خرید اراضی و به ویژه هزینه های آماده سازی جهت توسعه معابر هزینه های گزافی را متحمل مینماید به طوری که ارزش افزوده زیادی در پی خدمات ارائه شده برای املاک واقع در معابر جدید ایجاد میشود لذا مقرر میگردد شهرداری نسبت به اخذ هزینه آماده سازی به شرح ذیل اقدام نماید.

الف) تعاریف، نحوه محاسبه و وصول هزینه خدمات آماده سازی

هزینه آماده سازی عبارت است از حاصل ضرب قیمت پایه هزینه آماده سازی یک مترمربع در یک دوم عرض معبر (در معابر بیش از ۲۴ متر همان ۲۴ متر اعمال خواهد شد) و مقدار طول یا عرض زمین که در بر خیابان قرار میگیرد و به منظور احداث شبکه معابر، جدول گذاری و آسفالت هزینه میگردد آماده سازی شامل (تسطیح، جدول گذاری، دفع آبهای سطحی، زیرسازی معابر و آسفالت میباشد.) قیمت پایه هزینه آماده سازی یک متر مربع شامل تسطیح، جدول گذاری، دفع آبهای سطحی، زیرسازی و آسفالت مبلغ ششصد هزار ریال میباشد.

تبصره ۱ :به هنگام صدور پروانه های ساختمانی برای زمین های کمتر از ۱۰۰۰ متر مربع که بدون رعایت تشریفات قانونی تفکیک شده و یا در اجرای ماده ۱۴۷ و ۱۴۸ اصلاح قانون ثبت، سند دریافت نموده اند هزینه دریافت خدمات آماده سازی محاسبه و وصول میگردد.(باستناد توضیحات مندرج در صفحه ۲۸)

تبصره ۲ :مالکین زمینهایی که در نظر دارند نسبت به تفکیک زمین خود در معابری که عملیات آماده سازی توسط شهرداری اجرا گردیده و در حال حاضر زیرسازی و آسفالت آنها در دست اقدام یا تکمیل شده است اقدام نمایند و سابقه پرداخت مشارکت در این زمینه را نداشته باشند با توجه به اینکه با تکمیل زیرسازی و آسفالت معبر موجود و اراده خدمات موصوف توسط شهردار ارزش افزوده ای ویژه برای آن ملک ایجاد میشود و مالک مشارکتی در این زمینه نداشته هزینه خدمات موصوف وصول گردد (با استناد نامه شماره ۴۲/۲۶۱۰۹ ـ ۹۰/۱۰/۲۱ پیوستی شهرداری ملزم به رعایت طرح تفصیلی و سایر ضوابط و مقررات میباشد.

تبصره ۳ :ساختمانهایی که بدون پروانه بوده و تخلفات ساختمانی آنها در کمیسیونهای ماده صد منتهی به صدور رأی ابقا بنا گردیده هزینه خدمات آماده سازی محاسبه و وصول میشود.

تبصره ۳ـ ۱ :املاکی که مجوز تخریب و بازسازی از شهرداری دریافت مینمایند شامل هزینه آماده سازی نمیگردند.

تبصره ۳ـ ۲ :املاکی که قبل از سال ۹۰ ساخته شدهاند و همچنین ساختمانهایی که قبل از سال ۹۰ به طور مجاز ساخته شده اند و بعد از سال ۹۰ در کمیسیون ماده صد محکوم به پرداخت جریمه میگردد نیز میبایست همانند سایر موارد نسبت به پرداخت هزینه آماده سازی اقدام نماید.

تبصره ۳ـ ۳ :معابری که تا پایان سال ۹۰ توسط شهرداری احداث گردیده و یا معابر سطح شهر که به دلیل فرسودگی توسط شهرداری جدول گذاری و آسفالت میگردد شامل هزینه آماده سازی نمیگردد.

تبصره ۴ :کلیه املاکی که از طریق اتحادیه ها تعاونی های مسکن واگذار شده و سابقه پرداخت هزینه آماده سازی به تعاونی های مذکور را داشته باشند از پرداخت هزینه آماده سازی معاف میباشند بدیهی است آماده سازی اینگونه املاک به عهده تعاونی های مربوطه میباشد و شهرداری هیچگونه تعهد و وظیفه ای در خصوص آماده سازی آنها نخواهد داشت.

تبصره ۵ :محلاتی که آماده سازی اراضی و املاک آنها جزو تعهدات سازمان مسکن و شهرسازی استان و سایر دستگاهها میباشد جزو تعهدات شهرداری نبوده و شهرداری هیچگونه تعهدی در خصوص آماده سازی اینگونه املاک نخواهد داشت بدیهی است آماده سازی اینگونه محلات حسب مورد جزو تعهدات سازمان ذیربط میباشد و هزینه حفاری بر اساس دستورالعمل حفاری واحد عمران شهرداری اخذ خواهد گردید. “

علیرغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمائم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده هیچ پاسخی واصل نشده است. با توجه به اینکه درخواست شاکی مبنی بر اعمال ماده ۹۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری پذیرفته نشده است در اجرای ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ پرونده به هیأت تخصصی شوراهای اسلامی ارجاع میشود و هیأت مذکور به موجب دادنامه شماره ۷۶۰ ـ ۱۴۰۰/۶/۱ ،بند ۵ عوارض ارزش افزوده حاصل از تغییر کاربری سال ۱۳۹۸ مصوب شورای اسلامی شهر مشکین دشت را قـابل ابطال تشخیص نـداد و رأی به رد شکایت صـادر کرد. رأی مـذکور به علت عدم اعتراض از سوی رئیس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۰/۷/۲۰ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف ـ با توجه به اینکه در آرای متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره ۳۱۵ مورخ ۱۳۹۶/۴/۱۳ این هیأت، وضع عوارض برای تفکیک در تمام اشکال آن توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین تبصره های ۱ و ۲ بند ۸ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شهرداری مشکین دشت که تحت عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از تفکیک اراضی و اعیان به تصویب شورای اسلامی شهر مشکین دشت رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.

ب ـ هرچند در بند ۱۶ ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ با اصلاحات بعدی، تعیین نرخ و میزان عوارض از اختیارات شوراهای اسلامی شهر ذکر شده است، ولی با توجه به اینکه در قوانین مرتبط با فضای سبز از جمله قانون گسترش فضای سبز شهرها و اصلاحیه های بعدی آن، عوارض فضای سبز شهری پیش بینی نشده است و در آرای مختلف هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله رأی شماره ۱۱۵۳ مورخ ۱۳۹۶/۱۱/۱۰ این هیأت، وضع عوارض برای فضای سبز مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین بند ۱۴ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شهرداری مشکین دشت که تحت عنوان عوارض فضای سبز به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.

ج ـ با توجه به اینکه براساس آرای متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه های شماره ۱۱۶ مورخ ۱۳۹۲/۲/۲۳، شماره ۱۳۵۴ مورخ ۱۳۹۵/۱۲/۱۷ و شماره ۱۱۸۶ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۲ این هیأت وضع عوارض برای کسری، حذف یا عدم تأمین پارکینگ توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین بند ۶ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شهرداری مشکین دشت که تحت عنوان عوارض کسری پارکینگ به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.

د ـ مطابق بند ۱ ماده ۵۵ قانون شهرداری، ایجاد خیابانها، کوچه ها، میدانها، باغ های عمومی و مجاری آب و توسعه معابر در حدود مقررات از وظایف شهرداریها است و در قوانین موضوعه نیز صرفًا در تبصره ۴ ماده واحده قانون تعیین وضعیت اراضی و املاک واقع در طرح های دولتی و شهرداریها مقرر شده است که در هنگام تقاضای ورود به محدوده و استفاده از امکانات شهری، دریافت هزینه آماده سازی از مالکین مجاز است، بنابراین اطلاق بند ۲۴ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸ شهرداری مشکین دشت که تحت عنوان بهای خدمات آماده سازی به تصویب شـورای اسلامی شهر مشکین دشت رسیده و متضمن اخـذ وجه در سطح شهر تحت عنوان هزینه آماده سازی معابر و شوارع است، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.

هـ ـ براساس تبصره ۴ قانون تعیین وضعیت املاک و اراضی واقع در طرحهای دولتی و شهرداریها مصوب سال ۱۳۶۷:«در مواردی که تهیه زمین عوض در داخل محدوده های مجاز برای قطعه بندی و تفکیک و ساختمان سازی میسر نباشد و احتیاج به توسعه محدوده مزبور طبق طرح های مصوب توسعه شهری مورد تأیید مراجع قانونی قرار بگیرد، مراجع مزبور میتوانند در مقابل موافقت با تقاضای صاحبان اراضی برای استفاده از مزایای ورود به محدوده توسعه و عمران شهر، علاوه بر انجام تعهدات مربوط به عمران و آماده سازی زمین و واگذاری سطوح لازم برای تأسیسات و تجهیزات و خدمات عمومی، حداکثر تا ۲۰ %از اراضی آنها را برای تأمین عوض اراضی واقع در طرح های موضوع این قانون و همچنین اراضی عوض طرح های نوسازی و به سازی شهری به طور رایگان دریافت نمایند.» بنا به مراتب فوق، بخش دوم بند ۳ـ ۲ ضوابط طرح تفصیلی شهر مشکین دشت که با عنوان راهکارهای اعطای امتیازها و جبران خسارتهای ناشی از طرح به تصویب رسیده، مغایر با تبصره قانونی مذکور و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمت علی مظفری