رای شماره ۲۰۴۷۳۰۹ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: بخشنامه شماره ۲۲۸۵/۴۰ ـ ۱۴۰۱/۵/۶ سرپرست آموزش و پرورش شهرستان دلفان با موضوع زمانبندي انجام امور مربوط به تطبيق سوابق دوره هاي چهار ساله نظام قديم/ ترمي واحدي/ سالي واحدي به…

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۲۰۴۷۳۰۹ مورخ ۱۴۰۲/۸/۹ با موضوع: «بخشنامه شماره ۲۲۸۵/۴۰ ـ ۱۴۰۱/۵/۶ سرپرست آموزش و پرورش شهرستان دلفان با موضوع زمانبندی انجام امور مربوط به تطبیق سوابق دوره های چهار ساله نظام قدیم/ ترمی واحدی/ سالی واحدی به نظام جدید (۳ـ۳ـ ۶) و دیپلم مجدد دوره دوم متوسطه به جهت مقید نمودن زمان مراجعه متقاضیان به ادارات آموزش و پرورش ابطال شد» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۹/۸/۱۴۰۲ شماره دادنامه: ۱۴۰۲۳۱۳۹۰۰۰۲۰۴۷۳۰۹

شماره پرونده: ۰۱۰۶۷۴۷

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای محمد احسان بخش

طرف شکایت: اداره کل آموزش و پرورش لرستان

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ۴۰/۲۲۸۵ ـ ۶/۵/۱۴۰۱ سرپرست آموزش و پرورش شهرستان دلفان

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره ۴۰/۲۲۸۵ ـ ۶/۵/۱۴۰۱ سرپرست آموزش و پرورش شهرستان دلفان را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

“به استحضار میرساند حسب شیوه نامه تطبیق کارنامه های دوره های مختلف تحصیلی با دروس دوره های اول و دوم متوسطه نظام جدید آموزشی به شماره ۳۸۱۳۰ ـ ۱۱/۳/۱۳۹۸ ابلاغی از طرف وزیر آموزش و پرورش در بند (د) آموزش و پرورش مناطق موظف هستند که بعد از مراجعه دانش آموز به آموزش و پرورش ناحیه حداکثر ظرف مدت یک هفته نسبت به صدور برگ تطبیق اقدام نمایند. اما در آموزش و پرورش دلفان با گذراندن مصوبه ای یک برنامه زمانبندی به دستورالعمل وزارتی اضافه کرده اند که خارج از صلاحیت و اختیارات شورای معاونین منطقه است که به بخشنامه وزیر متنی را اضافه کنند و یا دستورالعمل آن را تغییر دهند و مطابق آیین اداری تخلف اداری صورت گرفته، ضمن آن که اگر یک دانش آموز چند روز دیرتر مراجعه کند به خاطر این جدول زمانبندی یک ترم از تحصیل عقب میافتد به موجب این دادخواست صدور حکم مقتضی مبنی بر ابطال بخشنامه شماره ۴۰/۲۲۸۵ ـ ۶/۵/۱۴۰۱ آموزش و پرورش شهرستان دلفان مورد تقاضاست.”

در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیأت عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره ۵۲۳۳۲۴ ـ ۱۰/۲/۱۴۰۲ ثبت دفتر هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری شده توضیح داده است که:

“با توجه به اینکه قوانین و آیین نامه های آموزش و پرورش از سوی شورای عالی آموزش و پرورش صادر میشوند که اعضا آن ترکیبی از صاحب نظران وزارتخانه های مختلف میباشد و ریاست آن بر عهده رئیس جمهور و مصوبات آن در حکم قانون میباشد و وزارتخانه مجری مصوبات میباشد و با توجه به جلسه دوازدهم شورای عالی مورخ ۱۲/۷/۱۳۹۶ و اصل سوم و سی ام قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تحصیل حقی است بنیادین برای عموم شهروندان و منع آن بر مبنای قسمت اخیر ماده یک قانون تأمین وسایل و امکانات تحصیل اطفال و جوانان ایرانی مصوب سال ۱۳۵۳ جز با مجوز قانونی امکانپذیر نیست و همچنین بر مبنای بند ۹ اصل سوم قانون اساسی رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی از وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران است. حسب بخشنامه وزارتی شیوه نامه تطبیق کارنامه های دوره های مختلف تحصیلی با دروس نظام جدید آموزشی در صفحه ۱۳ بند (د) صراحتًا اعلام شده که آموزش و پرورش مناطق بعد از دریافت مدارک دانش آموز ظرف حداکثر یک هفته کارنامه تطبیق را صادر کنند یعنی هر روزی که دانش آموز مراجعه میکند، نه طبق زمانبندی ایشان. آموزش و پرورش مناطق مجری بخشنامه وزارتی هستند و نباید شیوه نامه را تغییر دهند که این مورد از معاونت آموزش متوسطه وزارت که تنظیم کننده شیوه نامه میباشد قابل استعلام است و تلفنی به منطقه تذکر داده اند که این بخشنامه تخلف است. آموزش و پرورش شهرستان نورآباد دلفان سلیقه ای عمل کرده و برنامه زمانبندی ارائه کرده که خارج از صلاحیت و اختیارات ایشان است. دانش آموز هر روزی که مراجعه کند منطقه موظف است برگ تطبیق را ظرف یک هفته صادر کند این امر در آموزش و پرورش دلفان خلاف قانون اساسی است و این امر از تحصیل دانش آموزان ممانعت میکند چرا که اگر خارج از جدول زمانبندی مراجعه کند به درخواستش ترتیب اثر داده نخواهد شد. مثلاً طبق جدول زمانبندی الان که اردیبهشت است اگر دانش آموز مراجعه کند کارش انجام نمیشود تا ترم بعد چون شورای معاونین این تصمیم اشتباه و سلیقه ای را گرفته و برخورد اداری هم صورت نمی پذیرد ولی شهرستانهای اطراف این گونه نیست.”

متن بخشنامه مورد شکایت به شرح زیر است:

“بخشنامه شماره ۲۲۸۵/۴۰ ـ ۱۴۰۱/۵/۶

از: مدیریت آموزش و پرورش شهرستان دلفان

به: مدیران محترم مدارس متوسطه دوم بزرگسال و روزانه

موضوع: زمانبندی انجام امور مربوط به تطبیق سوابق دوره های چهار ساله نظام قدیم/ترمی واحدی/سالی واحدی به نظام جدید (۳ـ۳ـ ۶) و دیپلم مجدد دوره دوم متوسطه

با سلام و احترام به استحضار میرساند، با توجه به حجم کاری واحد سنجش و پایش کیفیت آموزشی زمانبندی مربوط به انجام امور تطبیق سوابق دوره های چهار ساله نظام قدیم، ترمی واحدی، سالی واحدی به نظام جدید (۳ـ ۳ـ ۶) و دیپلم مجدد دوره دوم متوسطه به شرح جدول ذیل میباشد:

لازم به ذکر است با توجه به مصوبه شورای معاونین در زمانی غیر از بازه های زمانی مشخص شده در روند تطبیق به درخواستهای خارج از موعد ترتیب اثر داده نخواهد شد. ـ سرپرست آموزش و پرورش شهرستان دلفان”

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل آموزش و پرورش لرستان به موجب لایحه شماره ۱۳/۴۳۱۸۴/۵۴۰۰ ـ ۲۱/۱۲/۱۴۰۲ ، لایحه شماره ۱۴۰۲۲۲۰۳۲۵۸۴۳۵۷۰ ـ ۱۶/۳/۱۴۰۲ مدیر آموزش و پرورش شهرستان نورآباد را ارسال کرده است که متن آن به قرار زیر است:

“در تبصره ۱ بند (د) از بخش سایر موارد بخشنامه شماره ۳۸۱۳۰ ـ ۱۱/۳/۱۳۹۸ وزارت آموزش و پرورش فرآیند تطبیق کارنامه های تحصیلی دانش آموزان نظام های مختلف آموزشی و طالب حوزه های علمیه با دروس دوره دوم آموزش متوسطه در ساختار نظام جدید آموزشی، مشخص گردیده است.

بر اساس بخشنامه صدرالاشاره، به منظور بررسی صحت اسناد و مدارک ارائه شده از سوی متقاضیان تطبیق و تأیید آن، کارگروهی متشکل از مدیر آموزش و پرورش شهرستان، منطقه یا ناحیه (به عنوان رئیس کارگروه)، مسئول سنجش و ارزشیابی تحصیل به عنوان تنظیم کننده تطبیق (به عنوان دبیر کارگروه)، مسئول آموزش دوره های تحصیلی مربوط (به عنوان عضو)، مسئول حراست منطقه (به عنوان عضو) و یکی از مدیران شاغل رسمی مدارس بزرگسالان به انتخاب رئیس منطقه (به عنوان عضو) تشکیل میگردد. در این راستا متقاضی تطبیق و ادامه تحصیل در نظام جدید آموزشی، باید ضمن مراجعه به اداره آموزش و پرورش آخرین منطقه محل تحصیل، درخواست کتبی خود را به همراه مدارک تحصیلی نظام آموزشی پیشین، به کارشناسی سنجش و ارزشیابی تحصیلی ارائه دهد. مسئول سنجش و ارزشیابی تحصیلی باید درخواست کتبی و مدارک هویتی (تصاویر شناسنامه و کارت ملی) و تحصیلی (تصویر استلام سوابق تحصیلی دانش آموزان انتقالی نظام های قدیم، تصویر تأیید شده ریز نمرات دست نویس دبیر، تصاویر دفترهای آمار و امتحانات و نمونه برگ ۲۵۷ امتحانات نهایی متقاضی تطبیق، که پس از مهر و امضای مدیر مدرسه از طریق اتوماسیون اداری به کارشناسی سنجش و ارزشیابی تحصیلی منطقه ارسال میشود) متقاضی تطبیق را جهت بررسی و تأیید نهایی به کارگروه بند پیش گفته ارائه دهد. کارگروه مربوط پس از بررسی و تأیید، بایستی اسناد و مدارک هویتی و تحصیلی متقاضی را مهر و امضا و جهت بارگذاری در سامانه امین و انجام فرآیند تطبیق به کارشناس سنجش و ارزشیابی تحصیلی عودت دهد. کارشناس سنجش و ارزشیابی تحصیلی، مدارک متقاضی را پس از بررسی و تأیید اعضای کارگروه، ظرف یک هفته متناسب با نوع کارنامه و نظام آموزشی متقاضی در سامانه امین بارگذاری و پس از انجام عملیات تطبیق، کارنامه تطبیق را در دو نسخه چاپ و پس از تأیید (توسط مسئول آموزش منطقه، مسئول سنجش منطقه و رئیس اداره)، مهر و امضا، یک نسخه از آن را جهت ثبت نام و ادامه تحصیل تحویل متقاضی و نسخه دوم را همراه صورتجلسه مربوط صحافی و در کارشناسی سنجش و ارزشیابی تحصیلی منطقه بایگانی نماید.

علاوه بر موارد صدرالاشاره بر اساس آیین نامه آموزشی دوره دوم متوسطه شیوه نیمسالی واحدی (ویژه بزرگسالان، آموزش از راه دور، ایثارگران و داوطلبان آزاد داخل کشور) مصوب دوازدهمین جلسه کمیسیون معین شورای عالی آموزش و پرورش به تاریخ ۱۲/۷/۱۳۹۶ که در تاریخ ۵/۹/۱۳۹۶ برای ابلاغ و اجرا ارسال گردیده است، در ماده ۱۴ و تبصره های ۱ و ۲ آن و همچنین ماده ۱۹ آیین نامه موصوف، زمان تطبیق، شرایط ثبت نام و مهلت زمانی آن که دو هفته قبل از شروع نیمسال های اول دوم و دوره تابستانی آغاز و تا شروع نیمسال و دوره تابستانی ادامه می یابد، مشخص و در نامه ارسالی به مدارس این موارد رعایت شده است. از استثنائات وارده بر بند پیش گفته، تبصره ۲ ماده ۱۴ آیین نامه آموزشی مبنی بر اجازه ثبت نام پس از شروع هر نیمسال یا دوره تابستانی با صدور رأی موردی از طریق کمیسیون خاص اداره آموزش و پرورش محل پس از بررسی مدارک و مستندات متقاضی و همچنین همانند سایر ثبت نام ها، امکان تمدید ثبت نام در نیمسالهای اول و دوم و دوره تابستانی همانند سنوات گذشته میباشد. همچنین بر اساس ماده ۳۲ آیین نامه آموزشی صدرالاشاره مدیران مدارس باید دفتر آمار دانش آموزان را حداکثر تا یک ماه پس از شروع هر نیمسال یا دوره تابستانی تکمیل و تأیید کرده تا توسط اداره آموزش و پرورش مربوط، برابر مقررات مسدود گردد. لذا در نامه اداری و جدول زمانبندی مورد نظر شاکی، ضمن رعایت تمامی موارد ذکر شده، صدور برگ تطبیق برای متقاضیان تطبیق بر اساس بند (د) بخشنامه شماره ۳۸۱۳۰ ـ ۱۱/۳/۱۳۹۸ پس از سیر مراحل قانونی، از سوی کارشناس سنجش و ارزشیابی تحصیلی اداره آموزش و پرورش شهرستان نورآباد صادر گردیده است. لازم به ذکر است، از طرف شاکی هیچ مدرک و مستندی جهت تطبیق سوابق تحصیلی به کارشناس سنجش و ارزشیابی تحصیلی اداره آموزش و پرورش شهرستان نورآباد ارائه نگردیده است. گواه این مطلب، اصل درخواست شماره ۶۶۵۴/۴۶ـ ۱۹/۹/۱۴۰۱ در ید شاکی در حین تنظیم دادخواست در دفاتر خدمات قضایی به عنوان یکی از مستندات ابرازی وی و همچنین یکسان بودن تاریخ درخواست موصوف با تاریخ تنظیم دادخواست مطروحه است که خود حکایت از خلاف واقع بودن اظهارات شاکی با موضوعیت «عدم رعایت بند (د) بخشنامه شماره ۳۸۱۳۰ ـ ۱۱/۳/۱۳۹۸ » از سوی اداره آموزش و پرورش نورآباد در دادخواست تقدیمی به دیوان عدالت اداری دارد. علاوه بر موارد صدرالاشاره به استحضار میرساند، انجام امورات مربوط به تطبیق سوابق تحصیلی متقاضی خارج از جدول زمانبندی به دلیل شروع زمان ثبت نام متقاضیان تحصیل در نیمسال های جدید، مسدودی دفاتر آمار و امتحانات، عدم امکان تشکیل کارگروه بررسی و تأیید مدارک و مستندات هویتی و تحصیلی متقاضی و ارسال آن به کارشناسی سنجش و ارزشیابی تحصیلی جهت بارگذاری در سامانه امین و انجام فرآیند تطبیق برابر مقررات، ظرف یک هفته اعلامی میسر نمیباشد. علیهذا با عنایت به مطالب معنونه و نیز مستندات پیوستی، نظر به اینکه دادخواست شاکی برخلاف واقع و بدون ارائه درخواست کتبی وی به همراه مدارک تحصیلی نظام آموزشی پیشین به کارشناسی سنجش و ارزشیابی تحصیلی اداره آموزش و پرورش شهرستان نورآباد طرح گردیده و از طرفی هیچ گونه عدولی از بند (د) بخشنامه شماره ۳۸۱۳۰ ـ ۱۱/۳/۱۳۹۸ از سوی این اداره صورت نگرفته، رد دادخواست شاکی پرونده مورد استدعاست.”

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۹/۸/۱۴۰۲ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

براساس فراز نخست ردیف (۱) ذیل «بند (د) سایر موارد «از فصل دوم با عنوان «شیوه اجرا» مندرج در صفحه ۱۱ شیوه نامه تطبیق کارنامه های دوره های مختلف تحصیلی با دروس دوره های اول و دوم متوسطه نظام جدید آموزشی (۳ـ۳ـ۳ـ۳ـ) (موضوع ابلاغیه شماره ۳۸۱۳۰ مورخ ۱۱/۳/۱۳۹۸وزیر آموزش و پرورش) مقرر شده است که: «متقاضیان برای انجام امور تطبیق، باید به ادارات آموزش و پرورش شهرستان/منطقه/ناحیه آخرین محل تحصیل خود مراجعه نمایند. ادارات آموزش و پرورش شهرستان/منطقه/ناحیه پس از بررسی کارنامه ها و مدارک تحصیلی متقاضیان و تأیید اصالت آن، حداکثر ظرف مدت یک هفته، نسبت به صدور کارنامه تطبیق براساس این شیوه نامه اقدام نمایند…» نظر به اینکه ادارات آموزش و پرورش شهرستانها/مناطق/نواحی مکّلف به صدور کارنامه تطبیق حداکثر ظرف مدت یک هفته پس از ارائه درخواست توسط متقاضیان بوده و مفاد شیوه نامه صدرالذکر نیز متضمن الزام مراجعه متقاضیان صرفًا در بازه زمانی پیش بینی شده در مقرره مورد اعتراض نیست، لذا بخشنامه شماره ۴۰/۲۲۸۵ مورخ ۶/۵/۱۴۰۱ سرپرست آموزش و پرورش شهرستان دلفان به جهت مقّید نمودن زمان مراجعه متقاضیان به ادارات آموزش و پرورش خارج از حدود اختیار مقام صادرکننده آن بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۰/۲/۱۴۰۲) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری