رای شماره ۱۶۹۳۲۹۴ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

 با موضوع: تبصره بند ۲ ماده ۴ دستورالعمل اجرایی بند (خ) ماده ۸۸ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (موضوع بخشنامه شماره ۱۳۰۹۲ مورخ ۶/۲/۱۳۹۹ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) که بر اساس آن احتساب سوابق بیمه‌ای منوط به وصول مابه‌التفاوت شده است ابطال شد

بسمه تعالی

مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۱۶۹۳۲۹۴ مورخ ۱۷/۷/۱۴۰۳ با موضوع: «تبصره بند ۲ ماده ۴ دستورالعمل اجرایی بند (خ) ماده ۸۸ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (موضوع بخشنامه شماره ۱۳۰۹۲ مورخ ۶/۲/۱۳۹۹ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) که بر اساس آن احتساب سوابق بیمه ای منوط به وصول مابه التفاوت شده است ابطال شد»جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأت های تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

 تاریخ دادنامه: ۱۴۰۳/۷/۱۷       شماره دادنامه: ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۱۶۹۳۲۹۴

شماره پرونده: ۰۱۰۶۶۶۹

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای علیرضا حافظی معصومی با وکالت آقای علی عرب زوزنی

طرف شکایت: ۱ـ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ۲ـ سازمان برنامه و بودجه کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره بند ۲ ماده ۴ دستورالعمل اجرایی بند خ ماده ۸۸ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (موضوع بخشنامه شماره ۱۳۰۹۲ مورخ ۱۳۹۹/۲/۶ وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی)

گردش کار: آقای علی عرب زوزنی به وکالت از آقای علیرضا حافظی معصومی به موجب دادخواستی ابطال تبصره بند ۲ ماده ۴ دستورالعمل اجرایی بند خ ماده ۸۸ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (موضوع بخشنامه شماره ۱۳۰۹۲ مورخ ۱۳۹۹/۲/۶ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:

“احتراماً به استحضار می رساند موکل اینجانب، پس از ۳۲ سال و ۵ ماه خدمت بازنشسته شده است و چون به مدت ۶ سال و ۷ ماه خدمات دولتی در نیرو های مسلح داشته است در اجرای مقررات بند خ ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه [قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران] از پرداخت مابه التفاوت سنوات بیمه ای ناشی از تغییر صندوق بیمه و بازنشستگی معاف بوده است و مبلغ مابه التفاوت مذکور به عنوان مطالبه صندوق بازنشستگی کشوری از دولت منظور شده که در قالب بودجه سنواتی توسط دولت پرداخت و تسویه می شود. مبلغ مابه التفاوت توسط صندوق بازنشستگی کشوری تعیین و مراتب به اداره کل کارگزینی قضات جهت پرداخت اعلام شده است، با این حال در زمان صدور حکم بازنشستگی مشخص شد که دادگستری استان خراسان رضوی مبلغ مذکور را به حساب صندوق بازنشستگی واریز ننموده و اعلام داشتند که پس از تأمین اعتبار واریز خواهد شد، ولی صندوق بازنشستگی به استناد بخشنامه شماره ۱۳۰۹۲ مورخ ۱۳۹۹/۲/۶ اعلام نمود که محاسبه سنوات مذکور منوط به پرداخت یک جای مابه التفاوت سنوات بیمه ای می باشد و در نتیجه برقراری حقوق بازنشستگی ممکن نیست. موکل اینجانب وجه مذکور را که در تعهد قوه قضائیه بوده است به حساب صندوق بازنشستگی واریز نموده و حقوق بازنشستگی مشارالیه برقرار گردید. به این ترتیب ملاحظه می فرمایید که صندوق بازنشستگی کشوری به جای این که در مقام مطالبه مابه التفاوت مذکور از قوه قضائیه برآید برخلاف نص صریح بند خ ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه [قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران] و به استناد بخشنامه مورد شکایت و با عدم برقراری حقوق بازنشستگی، موکل بنده را وادار به پرداخت یک جای مبلغ مذکور نمودند، علی ای حال با توجه به این که عدم پرداخت اعتبار مبلغ مذکور از سوی قوه قضائیه هیچ ارتباطی به شخص مستخدم که فاقد مسئولیت در پرداخت آن است ندارد و اساساً مبلغ فوق مطالبه صندوق بازنشستگی از دولت می باشد، لذا عدم محاسبه سنوات خدمتی و عدم برقراری حقوق بازنشستگی توسط صندوق و این که شخص بازنشسته را در وضعیتی قرار دهد که مجبور به پرداخت بلا جهت دِین دولت شود عملی بر خلاف قانون و دور از ارزش های اخلاقی و انسانی بوده و محکوم به بطلان است، تقاضای رسیدگی و صدور حکم به شرح موضوع خواسته را دارم.”

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

“شماره: ۱۳۰۹۲      تاریخ: ۱۳۹۹/۲/۶

جناب آقای نوبخت

معاون محترم رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور

با سلام و احترام

پیرو نامه شماره ۸۸۴ مورخ ۱۳۹۹/۱/۶ ، در خصوص «معافیت ایثارگران، فرزندان شهدا، آزادگان، جانبازان و رزمندگان با حداقل ۱۲ ماه سابقه حضور در جبهه برای یک بار از پرداخت مابه التفاوت برای ۱۵ سال سنوات بیمه ای ناشی از تغییر صندوق بیمه و بازنشستگی»، به پیوست متن دستورالعمل مربوطه که با ملاحظه نظرات کارشناسی واصله تنظیم شده و اینجانب نیز امضا نموده ام، جهت امضا جناب عالی ارسال می گردد. ـ محمد شریعتمداری ـ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان برنامه بودجه کشور، با همکاری بنیاد شهید و امور ایثارگران و سایر دستگاه های اجرایی ذی ربط، مستنداً به تصمیم جلسه مورخ ۱۳۹۸/۶/۲۰ هیأت وزیران ابلاغی به شماره ۵۵۶۰۶/۷۹۱۷۳ مورخ ۱۳۹۸/۶/۲۸ ، دستورالعمل اجرایی بند «خ» ماده (۸۸) قانون برنامه ششم توسعه به شرح زیر تصویب نمودند:

دستورالعمل اجرایی بند «خ» ماده ۸۸ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران

……………….

ماده۴ـ صندوق بیمه مقصد مکلف است حداکثر ظرف مدت یک ماه پس از اعلام حق بیمه قابل انتقال از سوی صندوق بیمه مبدا، نسبت به محاسبه مابه التفاوت و اعلام و وصول آن به شرح ذیل اقدام نماید:

۱ـ در صورت وجود رابطه استخدامی بیمه شده با یکی از دستگاه های مشمول، دستگاه ذی ربط مکلف است حداکثر ظرف مدت ۳ ماه پس از اعلام صندوق بیمه مقصد، نسبت به پرداخت مابه التفاوت مربوطه به حساب صندوق بیمه یاد شده و از محل اعتبارات مصوب مربوط در قوانین بودجه سنواتی اقدام نماید.

۲ـ با توجه به مفاد بند (ژ) ماده (۸۸) قانون برنامه ششم توسعه، در خصوص سایر بیمه شدگان، مابه التفاوت متعلقه حسب مورد به بنیاد شهید و امور ایثارگران و یا ستاد کل نیروهای مسلح اعلام تا از محل اعتبارات مصوب مربوط در قوانین بودجه سنواتی، به صندوق بیمه مقصد پرداخت گردد.

تبصره ـ صندوق بیمه مقصد مکلف است پس از وصول مابه التفاوت مربوطه، نسبت به دریافت مبالغ حق بیمه قابل انتقال از صندوق بیمه مبدا و احتساب سوابق بیمه به عنوان سابقه بیمه پردازی بیمه شده در صندوق بیمه مقصد اقدام نماید.

……………….

 ـ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی ـ معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور”

  در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس مرکز امور حقوقی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی (معاونت امور مجلس، حقوقی و استان ها) به موجب لایحه شماره ۲۶۵۳۸۲ مورخ ۱۴۰۲/۱۲/۱۶ به شعبه ۶۷ بدوی دیوان عدالت اداری توضیح داده است که:

“در دادخواست مطروحه، اساساً اعلام نگردیده حکم مقرر در تبصره بند «۲» ماده (۴) دستورالعمل مغایر با کدام یک از قوانین می باشد.

دستورالعمل موصوف در اجرای شق دوم اصل یکصد و سی و هشتم (۱۳۸) و بند دهم از اصل سوم (۳) قانون اساسی به منظور ایجاد نظام اداری صحیح و تسهیل انتقال سوابق بیمه ای جانبازان، آزادگان، خانواده شهدا و رزمندگان هشت سال دفاع مقدس به تصویب وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسیده که بدین وصف اقدام مزبور در حدود اختیارات و مطابق قوانین و مقررات مربوط بوده است.

دستورالعمل یاد شده در اجرای حکم مقرر در صدر بند (خ) قانون برنامه ششم توسعه [قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران] صادر شده و همچنین تبصره بند ۲ ماده ۴ دستورالعمل مذکور که شاکی ابطال آن را درخواست نموده، مقرر داشته:

تبصره: صندوق بیمه مقصد مکلف است پس از وصول مابه التفاوت مربوطه، نسبت به دریافت مبالغ حق بیمه قابل انتقال از صندوق بیمه مبدا و احتساب سوابق بیمه به عنوان سابقه بیمه پردازی بیمه شده در صندوق بیمه مقصد اقدام نماید.

با عنایت به موارد مرقوم، از آن جا که دستورالعمل مورد اعتراض از حیث مرجع تصویب و همچنین حدود اختیار، در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط تهیه و مصوب گردیده و شکایت شاکی فاقد محمل قانونی است، صدور حکم مبنی بر رد شکایت مورد استدعاست.”

علی رغم ابلاغ دادخواست و ضمائم آن به طرف دیگر شکایت (سازمان برنامه و بودجه کشور) تا زمان رسیدگی به پرونده در هیأت عمومی، پاسخی از آن مرجع واصل نشده است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۳/۷/۱۷ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آرا به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

به موجب بند (خ) ماده ۸۸ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، ایثارگران و فرزندان شهدا و آزادگان و جانبازان و رزمندگان با حداقل دوازده ماه سابقه حضور در جبهه برای یک بار از پرداخت مابه التفاوت برای پانزده سال سنوات بیمه ای ناشی از تغییر صندوق بیمه و بازنشستگی معاف هستند و این مبلغ به عنوان مطالبه صندوق منتقل الیه از دولت منظور و در قالب بودجه سنواتی توسط دولت پرداخت و تسویه می شود، لیکن براساس تبصره بند ۲ ماده ۴ دستورالعمل اجرایی بند (خ) ماده ۸۸ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، مقرر شده است که صندوق بیمه مقصد مکلّف است پس از وصول مابه التفاوت مربوطه، نسبت به دریافت مبالغ حق بیمه قابل انتقال از صندوق بیمه مبدأ و احتساب سوابق بیمه به عنوان سوابق بیمه پردازی بیمه شده در صندوق بیمه مقصد اقدام کند که با توجه به مراتب مذکور هرچند بر طبق اصول کلّی، احتساب سوابق بیمه­ای ناشی از انتقال حق بیمه منوط به پرداخت مابه التفاوت حق بیمه است اما مشمولان بند (خ) ماده ۸۸ قانون یادشده به حکم قانونگذار از پرداخت مابه­التفاوت ناشی از تغییر صندوق معاف شده­اند و با عنایت به این که براساس مقرره مورد شکایت، احتساب سوابق بیمه­ای منوط به وصول مابه التفاوت شده که این حکم در مغایرت با بند (خ) ماده ۸۸ قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران است، لذا تبصره بند ۲ ماده ۴ دستورالعمل اجرایی بند (خ) ماده ۸۸ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (موضوع بخشنامه شماره ۱۳۰۹۲ مورخ ۱۳۹۹/۲/۶ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال می شود. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰ ) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ احمدرضا عابدی