رای شماره ۱۴۳۸ هيات عمومی ديوان عدالت اداری
با موضوع: فراز دوم توجه شماره ۳ از قسمت «يادآوري هاي مهم مقررات وظيفه عمومي» ذيل عنوان «مقررات وظيفه عمومي» مندرج در صفحه ۲۳ دفترچه راهنماي ثبت نام و شرکت در آزمون سراسري سال ۱۴۰۰ سازمان سنجش آموزش کشور که متضمن عدم جواز شروع به تحصيل فارغ التحصيلان
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۴۳۸ مورخ ۱۴۰۱/۸/۱۷ با موضوع: «فراز دوم توجه شماره ۳ از قسمت «یادآوری های مهم مقررات وظیفه عمومی» ذیل عنوان «مقررات وظیفه عمومی» مندرج در صفحه ۲۳ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ سازمان سنجش آموزش کشور که متضمن عدم جواز شروع به تحصیل فارغ التحصیلان مقطع کاردانی در مقاطع کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری پیوسته و نیز عدم جواز شروع به تحصیل فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی در مقاطع کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری پیوسته پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی است، ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.
مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۸/۱۷ شماره دادنامه: ۱۴۳۸ شماره پرونده: ۰۰۰۲۴۵۰
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای حمیدرضا باقری آذر
«مقررات وظیفه عمومی» مندرج در صفحه ۲۳ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ سازمان سنجش موضوع شکایت و خواسته: ابطال فراز دوم توجه شماره ۳ از قسمت «یادآوریهای مهم مقررات وظیفه عمومی» ذیل عنوان آموزش کشور
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال فراز دوم توجه شماره ۳ از قسمت «یادآوریهای مهم مقررات وظیفه عمومی» ذیل عنوان «مقررات وظیفه عمومی» مندرج در صفحه ۲۳ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ سازمان سنجش آموزش کشور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:
“با عنایت به اینکه مطابق ماده ۳۵ قانون وظیفه عمومی و ماده ۶ آیین نامه اجرایی معافیت تحصیلی، معافیت سربازی برای هر یک از مقاطع تحصیلی فقط یکبار صادر میشود و با توجه به صدور رأی ۲۰۷۱ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری و نیز در موارد مشابه مانند رأی مورخ ۱۴۰۰/۲/۲۸ در پرونده کلاسه ۹۹۰۰۱۲۱ و همچنین طبق قوانین نظام وظیفه هر دانشجویی ۴ سال دوره کارشناسی (۱ سال معافیت تحصیلی پس از دوره کارشناسی)، ۲ سال دوره کارشناسی ارشـد و ۵ سـال دوره دکتری معـافیت تحصیلی دارند (حداقل ۱۲ سال) لذا خواهان ابطال بند مزبور که تحصیل مجدد را از دانشجویان سلب میکند و اجرای دادنامه ۲۰۷۱ دیوان عدالت اداری میباشم.”
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
“راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ سازمان سنجش آموزش کشور
…….
یاد آوری های مهم مقررات وظیفه عمومی:
توجه ۳ :معافیت تحصیلی برای هر مقطع فقط یکبار صادر میشود. بنابراین فارغ التحصیلان هر مقطع مجاز به تحصیل مجدد در همان مقطع نمیباشند. ضمنًا تأکید میگردد فارغ التحصیلان مشمول مقطع کاردانی مجاز به شروع تحصیل در مقاطع کارشناسی پیوسته کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری پیوسته نمیباشند و نیز فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی مشمول، مجاز به شروع به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری پیوسته پزشکی ـ دندانپزشکی ـ داروسازی و دامپزشکی نیستند.”
علیرغم ارسال و ابلاغ نسخه دوم دادخواست و ضمائم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده هیچ پاسخی واصل نشده است.
هیأت عمـومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۸/۱۷ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
اولاً به موجب تبصره ۱ ماده ۳۳ قانون خدمت وظیفه عمومی (الحاقی مصوب ۱۳۹۰/۸/۲۲): «حداکثر معافیت تحصیلی برای دانش آموزان تا سن بیست سال تمام و در هر یک از مقاطع تحصیلی کاردانی دو و نیم سال، کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی ارشد ناپیوسته سه سال، کارشناسی پیوسته پنج سال و کارشناسی ارشد پیوسته شش سال، دکترای پزشکی پیوسته هشت سال و دکترای تخصصی شش سال است.» ثانیًا براساس ماده ۳۵ قانون خدمت وظیفه عمومی (اصلاحی مصوب ۱۳۹۰/۸/۲۲): «مشمولین دیپلم که حداکثر یک سال پس از فراغت از تحصیل در یکی از دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی داخل یا خارج از کشور که مورد تأیید وزارتخانه های علوم و بهداشت میباشند پذیرفته شوند تا زمانی که وفق تبصـره ۱ ماده ۳۳ به تحصیل اشتغال دارند، میتوانند مشروط به اینکه دارای غیبت غیرموجه نباشند از معافیت تحصیلی استفاده نمایند. این معافیت برای هر مقطع فقط یک بار داده میشود.» در همین راستا و براساس ماده ۶ آیین نامه اجرایی معافیت تحصیلی مصوب سال ۱۳۹۲ نیز مقرر شده است که: «معافیت تحصیلی برای مشمولان در مقطع تحصیلی متوسطه، هر یک از مقاطع دانشگاهی و حوزه های علمیه داخل یا خارج کشور، فقط یک بار صادر میشود» و به موجب تبصره این ماده: «صدور معافیت تحصیلی برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی و بالاتر پیوسته، در مورد فارغ التحصیلان کاردانی رشته هایی که با تأیید وزارتخانه های علوم یا بهداشت، مقطع ناپیوسته بالاتر ندارد، بلامانـع است.» ثالثًا به مـوجب رأی شماره ۲۰۷۱ مورخ ۱۳۹۷/۱۱/۳۰ هیأت عمومی دیوان عـدالت اداری، بخشنامه شماره ۲/۲/۳۲۵ـ ۲۳ مورخ ۱۳۹۵/۳/۲۲ سازمان نظام وظیفه عمومی بدین لحاظ که علی الاطلاق فارغ التحصیلان مقاطع کاردانی و بالاتر را مجاز به ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی پیوسته و کارشناسی ارشد پیوسته و همچنین دکترای پیوسته حتی در مواردی که ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر الزامًا مستلزم طی آن از مقطع قبلی است ندانسته بود، باعث اعمال محدودیت حق بر آموزش و مغایر با تبصره ۱ ماده ۳۳ و ماده ۳۵ قانون خدمت وظیفه عمومی و ماده ۶ آییننامه اجرایی معافیت تحصیلی مصوب سال ۱۳۹۲ تشخیص و ابطال شده است. بنا به مراتب فوق، فراز دوم توجه شماره ۳ از قسمت «یادآوریهای مهم مقررات وظیفه عمومی» ذیل عنوان «مقررات وظیفه عمومی» مندرج در صفحه ۲۳ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ که متضمن عدم جواز شروع به تحصیل فارغ التحصیلان مقطع کاردانی در مقاطع کارشناسی پیوسته، کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری پیوسته و نیز عدم جواز شروع به تحصیل فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی در مقاطع کارشناسی ارشد پیوسته و دکتری پیوسته پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و دامپزشکی است، مغایر با قوانیـن و مقررات مذکور و مفاد رأی شماره ۲۰۷۱ مورخ ۱۳۹۷/۱۱/۳۰ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری و خارج از حدود اختیار مرجع تصویب کننده آن است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین