رای شماره ۱۴۳۴ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: آن قسمت از تبصره ۵ ماده ۱۴ آيين نامه آموزشي دوره کارشناسي ارشد ناپيوسته دانشجويان ورودي سال ۱۳۹۷ و ما بعد مصوب ۱۳۹۷/۵/۳۰ دانشگاه شهيد بهشتي که متضمن محاسبه نمرات مردودي دانشجويان در ميانگين کل نمرات است از تاريخ تصويب ابطال شد

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۴۳۴ مورخ ۱۴۰۱/۸/۱۷ با موضوع: «آن قسمت از تبصره ۵ ماده ۱۴ آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته دانشجویان ورودی سال ۱۳۹۷ و ما بعد مصوب ۱۳۹۷/۵/۳۰ دانشگاه شهید بهشتی که متضمن محاسبه نمرات مردودی دانشجویان در میانگین کل نمرات است از تاریخ تصویب ابطال شد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۸/۱۷ شماره دادنامه: ۱۴۳۴ شماره پرونده: ۰۱۰۰۴۵۶

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: خانم ژاله قاری مرند

موضوع شکایت و خواسته: ۱ـ ابطال تبصره ۵ ماده ۱۴ آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته ورودی سال ۱۳۹۷ و مابعد مصوب شورای آموزشی دانشگاه شهید بهشتی مورخ ۱۳۹۷/۵/۳۰  ۲ـ الزام به اجرای دادنامه شماره ۴۸۵ ـ۱۴۰۰/۳/۱۱ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره ۵ ماده ۱۴ آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته ورودی سال ۱۳۹۷ و مابعد مصوب شورای آموزشی دانشگاه شهید بهشتی مورخ ۱۳۹۷/۵/۳۰ و الزام به اجرای دادنامه شماره ۴۸۵ ـ۱۴۰۰/۳/۱۱ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری را به استناد جزء ۴ بند (ب) ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب ۱۳۸۳ و به دلیل خروج دانشگاه شهید بهشتی از حدود اختیارات قانونی خواستار شده است.

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

“آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته دانشجویان ورودی سال ۱۳۹۷ و مابعد مصوب شورای آموزشی دانشگاه شهید بهشتی مورخ ۳۰/۵/۱۳۹۷:

………..

ماده۱۴ـ ارزشیابی پیشرفت تحصیلی دانشجو در هر درس توسط مدرس آن درس و بر اساس حضور و فعالیت در کلاس، انجام تکالیف، پروژه های درسی و نتایج امتحانات (میان ترم و پایان ترم) انجام و نمره هر درس به صورت بدوی از صفر تا بیست محاسبه میشود حداقل نمره قبولی در هر درس ۱۲ و میانگین کل قابل قبول در هر نمیسال ۱۴ است.

………….

تبصره۵ ـ نمرات کلیه دروس اعم از قبولی و ردی (غیر از دروس جبرانی، پایان نامه و دروس جایگزین پایان نامه) در محاسبه میانگین نیمسال و کل محاسبه میشود.”

در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر امور حقوقی دانشگاه شهید بهشتی به موجب لایحه شماره ۳۴۰/۳۱/ص ـ ۱۴۰۱/۴/۲۶ توضیح داده است که:

“دادنامه شماره ۴۸۵ ـ۱۴۰۰/۳/۱۱ اقدام به ابطال مصوبه دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی نموده است و براین اساس به هیچ وجه ارتباطی با فعالیت و عملکرد دانشگاه شهید بهشتی نداشته و این دانشگاه ملزم به اجرای دادنامه مذکور نبوده است. بر این اساس خواسته شاکی از این جهت فاقد مبنای قانونی است. لازم به ذکر است که بر اساس ماده ۱۰ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری «دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و تحقیقاتی دارای شخصیت حقوقی مستقل هستند.» لذا صرف نظر از ضوابط و آیین نامه های مصوب سایر دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و ابطال آن مصوبات در دانشگاه مجاز است به منظور حفظ کیفیت و رعایت عدالت آموزشی و در چارچوب ضوابط و مقررات بالادستی اقدام به تصویب و اجرای ضوابط و آیین نامه های آموزشی نماید. بر این اساس بدیهی است که ابطال آیین نامه آموزشی یک دانشگاه تاثیری در اعتبار حقوقی مصوبات سایر دانشگاه ها ندارد. لذا آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته دانشجویان ورودی سال ۱۳۹۷ و مابعد مصوب شورای آموزشی دانشگاه شهید بهشتی که با استناد به صلاحیتهای قانونی شورای آموزشی و در چارچوب ضوابط و مقررات بالادستی به تصویب رسیده است و تبصره ۵ ماده ۱۴ آن که ملاک و معیار عمل این دانشگاه در محاسبه تاثیر نمرات دروس ردی در میانگین نیمسال و کل دانشجویان است، دارای اعتبار قانونی بوده و اقدامات دانشگاه با استناد به آیین نامه مذکور نیز معتبر و قانونی است. چنانچه مستحضر هستید مسئله دروس ردی و اخذ واحدهای جایگزین از سوی دانشجویان از موضوعات بسیار شایع و مبتلابه نظام آموزش عالی در کلیه مقاطع تحصیلی است. این در حالی است که آیین نامه دوره های تحصیلی کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ابلاغ شده به شماره ۲/۴۳۰۶۹ ـ۱۳۹۷/۳/۱ در خصوص دروس ردی و تاثیر نمره های مردودی در محاسبه میانگین کل دانشجویان حکمی مقرر نکرده است. با عنایت به سکوت آیین نامه وزارتی از یک سو و تعدد موارد عدم کسب نمره قبولی از سوی دانشجویان و لزوم اخذ مجدد واحدها، از سوی دیگر بدیهی است که تعیین تکلیف در خصوص تاثیر نمرات دروس ردی در محاسبه میانگین نیمسال و کل دانشجویان برای دانشگاه ها امری ضروری است. لذا تصویب و اجرای تبصره ۵ ماده ۱۴ آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته دانشجویان ورودی سال ۱۳۹۷ و مابعد از سوی دانشگاه شهید بهشتی، در جهت برطرف کردن خلاء قانونی موجود و ایجاد نظم و ضابطه در این خصوص بوده است. مضافًا، اینکه محاسبه نمرات دروس مردودی نیز معدل نیمسال و کل دانشجویان در راستای تضمین و ارتقای عدالت آموزشی و رقابت سالم علمی دانشجویان است. با عنایت به اینکه میانگین و معدل کل دانشجویان منشا برخورداری آنان از سایر امتیازات علمی، آموزشی و پژوهشی است. لذا به نظر میرسد نادیده انگاشتن تاثیر نمرات ردی در محاسبه میانگین کل دانشجویان، عدالت آموزشی را خدشه دار خواهد کرد.”

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۸/۱۷ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف. براساس جزء ۴ بند (ب) ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال ۱۳۸۳ ،تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از مأموریتهای اصلی و در حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه اداره امور دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی تحت پوشش وزارتخانه یادشده است و در راستای ایفای مأموریتها و اختیارات فوق، آیین نامه دوره های تحصیلی کاردانی/کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی (ویژه دانشگاه های سطح ۱ و ۲ دولتی) در جلسه شماره ۸۸۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۳۰ به تصویب شورای عالی برنامه ریزی آموزشی رسیده است. نظر به اینکه آیین نامه یادشده فاقد هرگونه حکمی دایر بر محاسبه نمره های مردودی در میانگین کل نمرات است، لذا آن قسمت از تبصره (۵) ماده ۱۴ آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته دانشجویان ورودی سال ۱۳۹۷ و ما بعد مصوب ۱۳۹۷/۵/۳۰ دانشگاه شهید بهشتی که متضمن محاسبه نمرات مردودی دانشجویان در میانگین کل نمرات است، خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود.

ب. براساس ماده ۱۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ،رسیدگی به شکایات و تظّلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین نامه ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداریها و مؤسسات عمومی غیردولتی در مواردی که مقررات مذکور به عّلت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز یا سوء استفاده از اختیارات یا تخّلف در اجرای قوانین و مقررات یا خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص میشود و همچنین صدور آرای وحدت رویه در موارد تعارض آرای شعب و صدور آرای ایجاد رویه در موارد تشابه آرای شعب از صلاحیتها و وظایف هیأت عمومی دیوان عدالت اداری است. با توجه به اینکه رسیدگی به خواسته الزام به اجرای رأی شماره ۴۸۵ مورخ ۱۴۰۰/۳/۱۱ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از مصادیق صلاحیتهای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شرح مقرر در ماده ۱۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری محسوب نمیشود، بنابراین موجبی برای رسیدگی و اّتخاذ تصمیم درخصوص خواسته مزبور در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری وجود ندارد و پرونده جهت رسیدگی به شعبه دیوان عدالت اداری ارجاع میشود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری