رای شماره ۱۱۹۴ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال مصوبه هفتمین نشست از دوره هفتم هیات امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان در تاریخ ۱۳۹۶/۵/۲۳ از تاریخ تصویب  

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۱۹۴ مورخ ۱۴۰۰/۴/۸ با موضوع: «ابطال مصوبه هفتمین نشست از دوره هفتم هیات امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان در تاریخ ۱۳۹۶/۵/۲۳ از تاریخ تصویب» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۰/۴/۸ شماره دادنامه: ۱۱۹۴ شماره پرونده: ۹۹۰۲۱۹۰

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه هفتمین نشست از دوره هفتم هیأت امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان در تاریخ ۲۳/۵/۱۳۹۶

گردش کار: شاکی به موجب درخواستی ابطال مصوبه هفتمین نشست از دوره هفتم هیأت امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان در تاریخ ۱۳۹۶/۵/۲۳ را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

” در هفتمین نشست از دوره هفتم هیأت امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان مورخ ۱۳۹۶/۵/۲۳ ،تحت عنوان شهریه دانشجویان خاص مؤسسات عضو هیأت امناء، هیأت امناء دانشگاه مصوب نموده است، شهریه فرزندان اعضای هیأت علمی و فرزندان اعضای غیرهیأت علمی (رسمی و پیمانی/شاغل و بازنشسته) که با پرداخت شهریه در دانشگاه پذیرفته شدهاند، به میزان ۸۰ درصد شهریه مصوب سایر دانشجویان باشد. در حالی که:

اولاً: مفاد مصوبه مذکور، متضمن اعمال تخفیف به شرح فوق الذکر، از موجبات تبعیض ناروا مصرح در بند ۹ از اصل ۳ قانون اساسی و هم چنین خارج از عدالت اجتماعی مصرح در اصل های ۱۹ و ۴۰ قانون اساسی کشور و مغایر با مبانی اخیرالذکر است.

ثانیًا: هیأت عمومی دیوان در موارد مشابه، به موجب دادنامه شماره ۷۱۴ مورخ ۱۳۹۱/۱۰/۱۱ قسمتی از مصوبات مورخ ۱۳۸۶/۱۲/۲۱، ۱۳۸۵/۴/۱۱ و ۱۳۸۴/۳/۴ هیأت امناء دانشگاههای صنعتی شریف، تهران و امیرکبیر و بر اساس رأی های شماره ۱۱۲۶ و ۱۱۲۵ مورخ ۱۳۹۶/۱۱/۳ دستور هجدهم مصوبه مورخ ۱۳۹۰/۳/۱۸ هیأت امناء دانشگاه یزد و بند ۲۴ صورتجلسه مورخ ۱۳۹۲/۹/۲ دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی مبنی بر اعطاء تخفیف شهریه به فرزندان اعضاء هیأت علمی و کارکنان دانشگاهها را ابطال نموده است.

ثالثًا: هرچند به موجب ماده ۱ قانون احکام دائمی کشور، دانشگاه ها بدون رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی و در چهارچوب مصوبات و آیین نامه های مالی، معاملاتی، اداری و استخدامی و تشکیلاتی مصوب هیأت امناء، عمل میکنند، لکن مصوبات هیأت امناء نمیتواند با قانون اساسی کشور مغایر بوده و امتیازی (به غیرحق) برای فرزندان اعضاء هیأت علمی و کارکنان دانشگاه قائل شود. بنا به مراتب مصوبه هفتمین نشست از دوره هفتم هیأت امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان مورخ ۱۳۹۶/۵/۲۳ مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات واضع تشخیص و ابطال آن در هیأت عمومی دیوان (به صورت فوق العاده و خارج از نوبت) با لحاظ ماده ۱۳ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان، مورد تقاضا میباشد. مزید امتنان است دستور فرمایید از نتیجه اقدام و تصمیم متخذه این سازمان را مطلع نمایند./ معاون حقوقی، امور مجلس و نظارت همگانی”

متن مقرره مورد شکایت به شرح ذیل میباشد:

دستور: (موضوع مصوبه کمیسیون دائمی مورخ ۱۳۹۶/۴/۲۸)

تعیین میزان شهریه دانشجویان خاص مؤسسات عضو هیأت امنا

مصوبه: به استناد ماده ۱ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور و بند (و) ماده ۷ قانون تشکیل هیأتهای امنا شهریه دانشجویان خاص مؤسسات عضو هیأت امنا به شرح مندرج در جدول ذیل برای اجرا از نیمسال اول سال تحصیلی ۱۳۹۷ـ ۱۳۹۶ به تصویب رسید.

در پاسخ به شکایت مذکور، معاون اداری، مالی و مدیریت منابع دانشگاه شهید باهنر کرمان طی لایحه شماره ۵۱۱/۱۳۹۳۲۱ـ ۱۳۹۹/۱۱/۱۴ توضیح داده است که:

“۱ـ همچنانکه استحضار حاصل است برابر ماده یک قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵/۱۱/۱۰ دانشگاه ها از حیث مسائل آموزشی و سایر موارد در چارچوب مصوبات و آیین نامه های مالی، معاملاتی و اداری مصوب هیأت امناء که به تائید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رسیده و ابلاغ شده اداره میشوند.

۲ـ دانشگاه شهید باهنر کرمان در منطقه جنوب شرق کشور و در بین استانهای محروم سیستان و بلوچستان و هرمزگان واقع گردیده و از نظر جذب اعضای هیأت علمی با موانع زیادی مواجه میباشد، به منظور جذب اعضای هیأت علمی، متخصص و مجرب. همواره سیاستهای تشویقی در دستور کار هیأت امناء دانشگاه شهید باهنر کرمان میباشد، در همـین راستا هیأت امناء در هفـتمین نشست از دوره هفـتم مورخ ۱۳۹۶/۵/۲۳ و در مقـام تعیین میزان شهریه دانشجویان خاص مؤسسات عضو هیأت امناء مقرر نموده است، از فرزندان اعضای هیأت علمی و فرزندان اعضای غیرهیأت علمی (رسمی و پیمانی/شاغل و بازنشسته) که با پرداخت شهریه پذیرفته میشوند، ۸۰ درصد شهریه مصوب اخذ گردد. لازم به ذکر میداند، علاوه بر موارد مصرح سه گانه در مصوبه اخیرالذکر، هیأت امناء دانشگاه شهید باهنر کرمان جهت کمک به ادامه تحصیل سایر دانشجویان به صورت خاص مصوباتی دارد که شامل: دانشجویان جانباز بیست و پنج درصد (۲۵%) و بالاتر و فرزندان آنان، فرزندان شاهد، آزادگان و فرزندان آنان و دانشجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی نیز میگردد. لذا ملاحظه میفرمایید مفاد مصوبه مذکور به شرح فوق به هیچ وجه از موجبات تبعیض ناروا و هم چنین خارج از عدالت اجتماعی نمیباشد. بلکه مصوبه موصوف صرفًا در راستای پیش بینی تسهیلات تشویقی جهت ترغیب اعضای هیأت علمی و جلوگیری از مهاجرت نامبردگان به سایر دانشگاه های کشور وضع شده است. با عنایت به دفاعیات تقدیمی و نظر به اینکه هیأت امناء در تعیین شهریه مطابق مقررات قانونی و در حدود اختیاراتی که قانونگذار وضع کرده بدون الزام به لحاظ سایر قوانین و مقررات صحیح اقدام نموده است. تقاضای ابرام مصوبه هیأت امناء را دارد.”

هیأت عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۰/۴/۸ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثـریت آراء به شرح زیر به صـدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

براساس بند «ب» ماده ۲۰ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۸۹ و ماده ۱ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب سال ۱۳۹۵ و مفاد آرای شماره ۹۴۵ مورخ ۱۳۹۶/۹/۲۸ و ۳۰۸ مورخ ۱۳۹۸/۳/۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، تعیین شهریه و اعطای تخفیف درخصـوص آن از مصادیق امور مالی محسوب میشود و هیأتهای امنای دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی میتوانند نسبت به تعیین آن اقدام نمایند. با این حال، اعمال تخفیف در پرداخت شهریه تحصیلی باید مبتنی بر مبانی موجه آموزشی و حقوقی باشد و بر همین اساس و با عنایت به اینکه براساس بند (۹) اصل سوم قانون اساسی، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی از وظایف دولت جمهوری اسلامی ایران است، بنابراین مصوبه هفتمین نشست از دوره هفتم هیأت امنای دانشگاه شهید باهنر کرمان در تاریخ ۱۳۹۶/۵/۲۳ که متضمن اعمال تخفیف در شهریه برای فرزندان اعضای هیأت علمی و غیرهیأت علمی دانشگاه مذکور است، مصداق تبعیض ناروا بوده و به دلیل مغایرت با بند ۹ اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمد مصدق