رای شماره ۱۱۹۰۷۵۷ هيات عمومی ديوان عدالت اداری
با موضوع: الف. قسمت کميته فني رديف ۲ تعرفه (۲ـ۶) عوارض مازاد بر تراکم پايه در سال ۱۴۰۱ مصوب شوراي اسلامي شهر شاهو از تاريخ تصويب ابطال شد ب. تعرفه شماره (۲ـ۱۲) تحت عنوان عوارض تفکيک عرصه …
بسمه تعالی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۱۱۹۰۷۵۷ مورخ ۲۳/۵/۱۴۰۳ با موضوع: «الف. قسمت کمیته فنی ردیف ۲ تعرفه (۲ـ۶) عوارض مازاد بر تراکم پایه در سال ۱۴۰۱ مصوب شورای اسلامی شهر شاهو از تاریخ تصویب ابطال شد
ب. تعرفه شماره (۲ـ۱۲) تحت عنوان عوارض تفکیک عرصه (اعمال ماده ۱۰۱ برای موارد تبصره ۴ ماده مذکور یا تفکیک قبل از سال ۱۳۹۰) و تراکم مسکونی و غیرمسکونی در سال ۱۴۰۱ مصوب شورای اسلامی شهر شاهو از تاریخ تصویب ابطال شد» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.
مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۳/۵/۲۳ شماره دادنامه: ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۱۱۹۰۷۵۷
شماره پرونده: ۰۲۰۲۲۶۳
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: سازمان بازرسی کل کشور
طرف شکایت: شورای اسلامی شهر شاهو
موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمت کمیته فنی تعرفه ۲ـ۶ عوارض مازاد بر تراکم پایه و تعرفه شماره ۲ـ۱۲ عوارض تفکیک عرصه سال ۱۴۰۱ مصوب شورای اسلامی شهر شاهو
گردش کار: معاون حقوقی، نظارت همگانی و امور مجلس سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ۵۴۴۶۱ ـ ۱۴۰۲/۲/۲۰ اعلام کرده است:
“احترامًا به استحضار میرساند مصوبات شورای اسلامی شهر شاهو از جهت انطباق با قانون در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه آن به شرح ذیل جهت اقدام شایسته قانونی به حضور اعلام میشود:
۱ـ در تعرفه شماره (۲ـ۶) دفترچه عوارض ساختمانی محلی و صنوف سال ۱۴۰۱ شهرداری شاهو عوارضی تحت عنوان عوارض مازاد بر تراکم پایه تصویب شده است. این در حالی است که مطابق آرای متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره های ۳۲۲ [۹۷۰۹۹۸۰۹۰۵۸۱۰۳۲۲] مورخ ۱۳۹۷/۲/۲۵ ، ۱۹۲۲ [۹۷۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۹۲۲] مورخ ۱۳۹۷/۱۰/۱۱ ، ۲۹۰۰ [۹۸۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۲۹۰۰] مورخ ۱۳۹۸/۱۰/۱۰ و ۸۱۳ [۹۹۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۸۱۳] مورخ ۱۳۹۹/۶/۲۵ در خصوص وضع عوارض برای بناهای احداثی ابقاء شده در کمیسیون ماده صد قانون شهرداری، صرفًا عوارض صدور پروانه ساخت به نرخ زمان پرداخت مجاز و اخذ عوارض مازاد بر تراکم پایه از مصادیق عوارض مضاعف محسوب و فاقد وجاهت قانونی عنوان شده است .
۲ـ در تعرفه شماره (۲ـ۱۲) دفترچه عوارض ساختمانی، محلی و صنوف سال ۱۴۰۱ شهرداری شاهو عوارضی تحت عنوان عوارض «تفکیک عرصه» تصویب شده است. این در حالی است که به استناد آرای هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره ها ۲۱۸ [۸۷۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۲۱۸] مورخ ۱۳۸۷/۴/۹ ، ۴۵۹ مورخ ۱۳۸۹/۱۰/۲۰ ، ۴۹۲ مورخ ۱۳۸۹/۱۱/۴ ، ۳۳۶ مورخ ۱۳۹۰/۸/۹ ، ۲۷۵ [۹۱۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۲۷۵] مورخ ۱۳۹۱/۵/۱۶ ، ۶۲۷ [۹۱۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۶۲۷] مورخ ۱۳۹۱/۹/۲۰ ، ۶۳۴ [۹۱۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۶۳۴] مورخ ۱۳۹۱/۹/۲۰ ، ۱۰۱۸ [۹۳۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۱۰۱۸۰] مورخ ۱۳۹۳/۶/۱۷ ، ۲۴۴ [۹۵۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۲۴۴] مورخ ۱۳۹۵/۴/۱ و ۶۸۶ الی ۶۹۵ [۶۹۵ ـ ۹۵۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۶۸۶] مورخ ۱۳۹۵/۹/۱۶ عوارض موصوف مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر دانسته شده و ابطال گردیده است.
بنا به مراتب تعرفه های شماره (۲ـ۶) و (۲ـ۱۲) دفترچه عوارض ساختمانی، محلی و صنوف سال ۱۴۰۱ شهرداری شاهو مغایر با دادنامه های یاد شده و خارج از حدود اختیارات واضع تشخیص و ابطال آن در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از تاریخ تصویب مورد تقاضا میباشد.”
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
“تعرفه شماره (۲ـ۶) ـ عوارض مازاد بر تراکم پایه
ردیف ـ عنوان تعرفه و عوارض ـ مأخذ و نحوه محاسبه عوارض
۱ـ عوارض مازاد بر تراکم پایه تا سقف پیش بینی شده در ضوابط طرح تفصیلی ـ p ۱۹.۸
۲ـ عوارض مازاد بر تراکم پیش بینی شده در طرح تفصیلی پس از تصویب در کمیسیون ماده ۵ یا کمیته فنی یا ابقا توسط کمیسیون ماده ۱۰۰ ـ p ۲۱.۹
توضیحات ـ تبصره(۱): میزان تراکم پایه و مازاد بر آن تا سقف پیش بینی شده در طرح و همچنین سطح اشتغال در نقاط مختلف شهر براساس قوانین و مقررات موضوعه و ضوابط طرح توسعه مصوب شهری به شرح ذیل میباشد:
تراکم ـ سطح اشغال (درصد) ـ تراکم پایه (درصد) ـ تراکم مازاد تا سقف پیش بینی شده در طرح (درصد) ۱۲۰% ـ %۶۰ ـ %۱۲۰ ـ براساس طرح تفصیلی مصوب
تبصره (۲): مساحت پارکینگ، راه پله، آسانسور، شوتینگ زباله و خرپشته با رعایت ضوابط طرح تفصیلی شامل محاسبه عوارض نمیگردد.
تراکم پایه حداقل تراکمی است که در ضوابط طرح در هر منطقه پیش بینی شده است .
مازاد تراکم پیشبینی شده در طرح: تراکمی است که ضوابط طرح افزون بر تراکم پایه در هر شهر میباشد.
حداقل ارزش p = ریال
تعرفه شماره (۲ـ۱۲): عوارض تفکیک عرصه (اعمال ماده ۱۰۱ برای موارد تبصره ۴ ماده مذکور یا تفکیک قبل از سال ۱۳۹۰) و تراکم مسکونی و غیر مسکونی
ردیف ـ کاربری ـ عوارض تفکیک عرصه ـ عوارض در حد تراکم پایه (مسکونی) ـ عوارض در حد تراکم پایه (غیر مسکونی)
۱ ـ مسکونی ـ P ۱.۹۵ ـ A ۱۸.۱۵ – A ۲۳.۱۵
۲ـ تجاری خدماتی – P ۵.۵۵ ـ A ۱۱۷.۷۵ ـ A ۱۲۷.۷۵
۳ـ کارآگاهی صنعتی ـ P ۲.۷ ـ A ۵۹.۸۵ ـ A ۶۹.۸۵
۴ـ باغات ـ P ۷.۲ ـ P ۴۵.۳ ـ A ۶۵.۳
۵ ـ اداری، انتظامی و نظامی ـ P ۱.۹۵ ـ A ۵۴.۳ ـ A ۷۴.۳
۶ ـ سایر ـ P ۱.۹۵ ـ A ۹.۱۵ ـ A ۲۹.۱۵
۷ـ نیم طبقه تجاری ـ ….. ـ A ۵۹.۸۵ ـ A ۶۹.۸۵
عوارض مازاد بر تراکم پایه (مسکونی) ـ عوارض مازاد بر تراکم پایه (غیرمسکونی)
۷۵ A ـ ۵۵ A
۲۲۷.۷۵ A ـ ۱۸۷.۷۵ A
۱۲۹.۸۵ A ـ ۸۹.۸۵ A
۱۱۵.۳ A ـ ۸۵.۳ A
۱۴۴.۳ A ـ ۸۴.۳ A
۸۹.۱۵ A ـ ۴۹.۱۵ A
۱۳۵.۸۵ A ـ ۹۹.۸۵ A
توضیحات ـ تبصره ۱: در جدول فوق عوارض عرصه جهت اراضی کمتر از ۵۰۰ مترمربع اعمال نمیگردد و در اراضی بالای ۵۰۰ مترمربع به استناد ماده ۱۰۱ اصلاحی قانون شهرداریها عمل میگردد (به استثناء تبصره ۲ این ماده)
تبصره ۲: املاکی که سند مالکیت آنها به موجب مواد ۱۴۷ و ۱۴۸ قانون ثبت اسناد و همچنین املاک قولنامه ای، اوقافی، و غیره که از سوی سایر مراجع بدون اخذ استعلام از شهرداری صادر میگردد مشمول K برابر جدول این ماده با احتساب هر میزان متراژ میگردد.
تبصره ۳: هرگونه افزایش تراکم (مسکونی و غیر مسکونی در حد با مازاد تراکم) و تبدیل اعیان زیر حد نصاب ضوابط شهرسازی خارج از مندرجات پروانه مشمول عوارضی معال%۲۱۷.۳۵ برابر جدول فوق محاسبه و قابل وصول است و در خصوص تفکیک عرصه زیر در صورتیکه کمتر از ۳۰ مترمربع باشد مبلغ ۱۳۴۵۵۰۰۰ ریال و بیشتر از ۳۰ مترمربع کمتر از حد نصاب ۱۷۹۴۰۰۰۰ ریال محاسبه میگردد.
توضیح A: ارزش معاملاتی اعیانی براساس مقررات عمومی و ضوابط اجرایی ارزش معاملاتی که توسط شورای اسلامی شهر شاهو تصویب گردیده است.
تبصره ۴: چنانچه تعداد واحدهای متدرج در پروانه با تعداد واحدهای اجراء شده تطبیق داشته باشد افزایش واحد نبایستی وصول گردد (جابجایی واحدها).
تبصره ۵: عوارض افراز املاک مشابه تفکیک و با شرایط تفکیک قابل وصول میباشد.
تبصره ۶: از بناء خالص واحدها، ملاک محاسبه و اخذ عوارض عرصه میباشد.
تبصره ۷: الف) در جدول عوارض تفکیک عرصه لازم است قبل از صدور پروانه اخذ و در مورد مندرج در تبصره یک در زمان توافقات و با هرگونه استعلام قابل وصول است.
ج) عوارض افزایش اعیانی که زیر حد نصاب ضوابط شهرسازی ایجاد میگردد لازم است در زمان صدور هرگونه بلامانع به نرخ روز اخذ گردد.
تبصره ۸: در صورت ارجاع پرونده ها از کمیسیون ماده صد به شهرداری درخصوص افزایش تعداد واحدها به شرح ذیل اقدام گردد.
شهردار شاهو ـ رئیس شورای اسلامی شهر شاهو”
در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس شورای اسلامی شهر شاهو به موجب لایحه شماره ۱۴۰۱/۳۲ ـ ۱۴۰۱/۵/۲۴ توضیح داده است که:
“در خصوص ابطال و حذف عوارض مازاد بر تراکم پایه جدول شماره (۲ـ۶) و عوارض تفکیک عرصه جدول شماره (۲ـ۱۲) موضوع تعرفه عوارض ساختمانی، حذف، عوارض مازاد بر تراکم پایه و حذف عوارض تفکیک عرصه از تعرفه عوارض ساختمانی، محلی، صنوف و بهای خدمات در سال ۱۴۰۱ اقدامات صورت گرفته در خصوص تصویب و اصلاح موارد خواسته شده انجام گردیده است.”
در اجرای ماده ۸۴ قانون دیوان عدالت اداری، پرونده به هیأت تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع میشود و هیأت مذکور به موجب دادنامه شماره ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۰۷۴۹۴۲۰ ـ ۱۴۰۳/۳/۳۰ تعرفه شماره (۲ـ۶) عوارض مازاد بر تراکم پایه مصوب شورای اسلامی شهر شاهو (به استثناء قسمت کمیته فنی از ردیف ۲) تعرفه سال ۱۴۰۱ را قابل ابطال تشخیص نداد و رأی به رد شکایت صادر کرد رأی مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رئیس و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.
رسیدگی به ردیف ۲ تعرفه شماره (۲ـ۶) عوارض مازاد بر تراکم پایه تعرفه شماره (۲ـ۱۲) عوارض تفکیک عرصه سال ۱۴۰۱ مصوب شورای اسلامی شهر شاهو در دستورکار هیأت عمومی قرار گرفت.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۳/۵/۲۳ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
الف. اولاً در ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ با اصلاحات و الحاقات بعدی صلاحیتی برای شوراهای اسلامی شهر درخصوص اعطای اختیار موافقت با تصویب عوارض مازاد تراکم به کمیته فنی تعیین نگردیده است و هرگونه اعطای تراکم، تغییر و افزایش آن در صلاحیت کمیسیون ماده ۵ قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است و اصولاً شهرداریها و شوراهای اسلامی شهر هیچ گونه اختیار قانونی در این خصوص ندارند. ثانیًا هیأت عمومی دیوان عدالت اداری براساس بند (ج) دادنامه شماره ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۰۳۸۴۱۲۲ مورخ ۱۴۰۳/۲/۱۸ حکم به ابطال مقرره ای مشابه درخصوص صلاحیت کمیته فنی صادر کرده است. بنا به مراتب، قسمت کمیته فنی ردیف ۲ تعرفه (۲ـ۶) عوارض مازاد بر تراکم پایه در سال ۱۴۰۱ که به تصویب شورای اسلامی شهر شاهو رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود.
ب. با توجه به این که در ماده ۱۰۱ اصلاحی قانون شهرداری مصوب سال ۱۳۹۰ و تبصرههای آن نحوه تفکیک یا افراز اراضی در محدوده و حریم شهرها و نحوه وصول قدرالسهم و سرانه فضای عمومی و خدماتی مشخص شده است و همچنین در آراء هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله بند (ب) دادنامه شماره ۹۶۱۰۰۹۰۹۰۵۸۰۰۳۱۵ مورخ ۱۳۹۶/۴/۱۳ وضع عوارض برای تفکیک مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال گردیده است، بنابراین تعرفه شماره (۲ـ۱۲) تحت عنوان عوارض تفکیک عرصه (اعمال ماده ۱۰۱ برای موارد تبصره ۴ ماده مذکور یا تفکیک قبل از سال ۱۳۹۰) و تراکم مسکونی و غیرمسکونی در سال ۱۴۰۱ که به تصویب شورای اسلامی شهر شاهو رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری