رای شماره ۱۱۷۹ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: ۱ـ بندهاي ۳ و ۵ جدول توضيحات، تبصره ۴ ذيل جدول قسمت اخير عوارض تأخير در اخذ عوارض به صورت تصاعدي دو برابر، بندهاي ۱ و ۲ تبصره ۲ عوارض تأخير در احداث ساختمان از تعرفه ۱۶ـ۲ تعرفه عوارض محلي سال ۱۳۹۴ شوراي اسلامي شهر ماکو از تاريخ تصويب ابطال شد. ۲ـ بندهاي ۳ و ۵ توضيحات جدول، تبصره ۴ ذيل جدول، بند ۱ تبصره ۲ تأخير در احداث ساختمان ماده ۱۱ تعرفه عوارض محلي سال ۱۳۹۶ شوراي اسلامي شهر ماکو…

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۱۷۹ مورخ ۱۴۰۱/۶/۲۲ با موضوع: «۱ـ بندهای ۳ و ۵ جدول توضیحات، تبصره ۴ ذیل جدول قسمت اخیر عوارض تأخیر در اخذ عوارض به صورت تصاعدی دو برابر، بندهای ۱ و ۲ تبصره ۲ عوارض تأخیر در احداث ساختمان از تعرفه ۱۶ـ۲ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۴ شورای اسلامی شهر ماکو از تاریخ تصویب ابطال شد. ۲ـ بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول، تبصره ۴ ذیل جدول، بند ۱ تبصره ۲ تأخیر در احداث ساختمان ماده ۱۱ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۶ شورای اسلامی شهر ماکو از تاریخ تصویب ابطال شد. ۳ـ بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول، تبصره ۴ ذیل جدول، بند ۱ تبصره ۲ عوارض تأخیر در احداث ساختمان ماده ۱۰ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۷ از تاریخ تصویب ابطال شد. ۴ـ بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول، تبصره ۴ ذیل جدول ماده ۱۰ از تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر ماکو از تاریخ تصویب ابطال شد. ۵ ـ اطلاق عوارض بهره برداری در کاربری غیرمرتبط ماده ۱۹ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۷ شورای اسلامی شهر ماکو از تاریخ تصویب ابطال شد. ۶ ـ ردیفهای ۲ و ۳ عوارض ناشی از اعمال محدوده شهر طرح جدید ماده ۱۹ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۷ و ماده ۱۸ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر ماکو ابطال نشد.» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۶/۲۲ شماره دادنامه: ۱۱۷۹ شماره پرونده: ۹۸۰۳۶۴۱

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته: ۱ـ ابطـال بندهای ۳ و ۵ جدول توضیحات، تبصره ۴ ذیل جدول قسمت اخیر عوارض تاخیر در اخذ عوارض به صورت تصاعدی دو برابر و بندهای ۱ و ۲ از تبصره ۲ عوارض تاخیر در احداث ساختمان از تعرفه شماره (۱۶ـ۲) دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۴ شورای اسلامی شهر ماکو

۲ ـ ابطال بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول و تبصره ۴ ذیل جدول و بند ۱ از تبصره ۲ ذیل جدول مذکور تحت عنوان تاخیر در احداث ساختمان از ماده ۱۱ دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۶ شورای اسلامی شهر ماکو

۳ـ ابطال بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول و تبصره ۴ ذیل جدول و بند ۱ تبصره ۲ ذیل جدول مذکور تحت عنوان عوارض تأخیر در احداث ساختمان از ماده ۱۰ دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۷ شورای اسلامی شهر ماکو

۴ـ ابطال بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول و تبصره ۴ ذیل جدول مذکور از ماده ۱۰ دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر ماکو

۵ ـ ابطال ماده ۱۹ دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۷ شورای اسلامی شهر ماکو تحت عنوان عوارض بهره برداری در کاربری غیرمرتبط

۶ ـ ابطال ردیف ۲ و ۳ عوارض ناشی از اعمال محدوده شهر طرح جدید از ماده ۱۹ دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۷ شورای اسلامی شهر ماکو

۷ ـ ابطال ردیف ۲ و ۳ از ماده ۱۸ از تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر ماکو

گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی و نظارت همگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ۳۰۰/۲۳۲۰۴۷ مورخ ۱۳۹۸/۹/۲۳ اعلام کرده است که:

“به استحضار میرساند، مصوبات شورای اسلامی شهر ماکو در خصوص اخذ عوارض تمدید پروانه ساختمانی و اخذ عوارض ورود به داخل محدوده شهر از جهت انطباق با قانون در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که توجه آن مقام را به موارد ذیل معطوف مینماید:

شورای اسلامی شهر ماکو به موجب بند ۱۶ ـ ۲ موجود در صفحات ۲۱ الی ۲۳ تعرفه محلی سال ۱۳۹۴ و ماده ۱۱ موجود در صفحات ۱۸ الی ۲۰ تعرفه محلی سال ۱۳۹۶ موضوع صورتجلسه ۲۲۳ مورخ ۱۳۹۵/۱۰/۲۰ شورای اسلامی شهر موصوف و ماده ۱۰ موجود در صفحات ۱۶ الی ۱۸ تعرفه محلی سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ موضوع صورتجلسات شماره ۳۶ مورخ ۱۳۹۶/۱۱/۷ و ۷۸ مورخ ۱۳۹۷/۱۰/۲۶ اقدام به تجویز اخذ عوارض تمدید پروانه ساختمانی نموده است. در حالی که:

اولاً: به موجب تبصره ۲ ماده ۲۹ قانون نوسازی و عمران شهری (مصوب ۱۳۴۷) تکلیف تمدید پروانه ساختمانی و چگونگی اخذ عوارض بابت تمدید پروانه ساختمانی معین شده است.

ثانیًا: در موارد مشابه هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۱۱۷۷ مورخ ۱۳۹۶/۱۱/۱۷ مصوبه شورای اسلامی شهر کرج را ابطال نموده است.

شورای اسلامی شهر یاد شده بر اساس ماده ۱۸ موجود در صفحات ۳۵ و ۳۶ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۷ (موضوع صورتجلسه شماره ۳۶ مورخ ۱۳۹۶/۱۱/۷ شورای اسلامی شهر ماکو) و ماده ۱۹ موجود در صفحات ۳۵ و ۳۶ تعرفه عوارض سال ۱۳۹۸( موضوع صورتجلسه شماره ۷۸ مورخ ۱۳۹۷/۱۰/۲۶ (اقدام به وضع عوارض پیرامون ورود به داخل محدوده شهر نموده است. در حالی که: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در مـوارد مشـابه و به موجب دادنامه های شماره ۱۹۵۸ مورخ ۱۳۹۳/۱۲/۱۱ ،۴۲۶ مورخ ۱۳۹۵/۷/۶ و ۲۱۵۹ مورخ ۱۳۹۷/۱۲/۲۱ مصوبات شورای اسلامی شهرهای مختلف پیرامون عوارض ورود به داخل محدوده شهر را ابطال نموده است. بنا به مراتب مصوبات ذکر شده در بندهای فوق مغایر با قانون یاد شده و خارج از حدود اختیارات واضع تشخیص و ابطال آن با عنایت به ماده ۹۲ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری (و لحاظ ماده ۱۳ قانون موصوف) در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری (به صورت فوق العاده و خارج از نوبت) مورد درخواست میباشد.

متن تعرفه های مورد شکایت به شرح زیر است:

“الف ـ بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول، تبصره ۴ و بندهای ۱ و ۲ تبصره ۲ ذیل جدول مذکور از تعرفه شماره ۱۶ ـ ۲ دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۴ شورای اسلامی شهر ماکو

تعرفه شماره (۱۶ ـ ۲ـ) عوارض تمدید پروانه ساختمانی (سال ۱۳۹۴)

تبصره ۴:

۱ـ تاریخ تمدید پروانه از ابتدای اتمام مهلت پروانه ساختمانی و یا اتمام مهلت آخرین تمدید منظور خواهد شد. بنابراین سپری شدن تاریخ تمدید مانع تمدید نخواهد بود.

۲ـ عوارض تمدید اعم از اینکه مالکین قبل از انقضاء مهلت پروانه ساختمانی و یا بعد از انقضاء آن برای دریافت تمدید و یا به منظور دریافت پایانکار ساختمانی مراجعه کنند:

الف: با ارزش منطقه ای زمان مراجعه پروانه ساختمانی مربوطه تمدید خواهد شد. ب: در صورت سپری شدن مهلت مراجعه برای تمدید و یا برای دریافت پایان کار ساختمانی ضمن اینکه با ارزش معاملاتی زمان مراجعه برای تمدید و یا تسویه حساب مالک خواهد بود بلکه برای تأخیر حاصله عوارضی معادل ۲/۵% به طور ماه شمار به عنوان عوارض دیرکرد برای مبلغ عوارض تمدید از زمان اتمام مهلت پروانه و یا تمدید تا زمان صدور تمدید مجدد یا صدور پایانکار تعلق میگیرد.

عوارض تأخیر در احداث ساختمان:

همانگونه که در تبصره ۲ ماده ۲۹ قانون نوسازی آمده چنانچه مالک هر مرحله از ساختمان خویش را در طول سه سال نخست پروانه ساختمانی (یک سال تجهیز کارگاه به عنوان مهلت شروع و دو سال مدت پروانه ساختمانی) به اتمام نرساند عوارض سطح شهر و یا عوارض نوسازی ملک مربوطه در آن سال دو برابر و به ازای هر سال تأخیر دیگر، عوارض به صورت تصاعدی دو برابر خواهد شد. عوارض تأخیر در احداث و تکمیل پروانه ساختمانی و عدم دریافت پایانکار ساختمانی به شرح زیر خواهد بود.

تبصره ۲:

۱ـ عوارض سطح شهر معادل ۱/۵% قیمت منطقه ای عرصه و اعیانی تعیین میشود.

۲ـ عوارض نوسازی ۱/۵% ارزش منطقه ای مندرج در ماده ۴ قانون نوسازی است که در صورت عدم تکمیل به موقع ساختمان این عوارض میتواند به شرح فوق الذکر تا ۴ برابر افزایش و به ۴% ارزش معاملاتی برسد.

نحوه استرداد عوارض:

۱ـ پروانه ساختمانی در شرایط زیر باطل و عوارض وصولی بعد از کسر کارمزد ۱۰% مبلغ استردادی (از بابت هزینه خدمات) به مؤدی مسترد خواهد شد:

الف: مالک تا زمان تغییر کاربری ملک نسبت به شروع عملیات ساختمانی اقدام ننموده باشد.

ب: پروانه ساختمانی از سوی مراجع قضایی ابطال شده باشد.

ب ـ بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول و تبصره ۴ و بند ۱ از تبصره ۲ ذیل جدول مذکور از ماده ۱۱ دفترچه عوارض محلی سال ۱۳۹۶ شورای اسلامی شهر ماکو

ماده ۱۱ـ عوارض تمدید پروانه ساختمانی (سال ۱۳۹۶)

تبصره ۴:

۱ـ تاریخ تمدید پروانه از ابتدای اتمام مهلت پروانه ساختمانی و یا اتمام مهلت آخرین تمدید منظور خواهد شد. بنابراین سپری شدن تاریخ تمدید مانع تمدید نخواهد بود.

۲ـ عوارض تمدید اعم از اینکه مالکین قبل از انقضاء مهلت پروانه ساختمانی و یا بعد از انقضاء آن برای دریافت تمدید و یا به منظور دریافت پایان کار ساختمانی مراجعه کنند:

الف: با ارزش منطقه ای زمان مراجعه پروانه ساختمانی مربوطه تمدید خواهد شد.

ب: در صورت سپری شدن مهلت مراجعه برای تمدید و یا برای دریافت پایان کار ساختمانی ضمن اینکه با ارزش معاملاتی زمان مراجعه برای تمدید و یا تسویه حساب مالک خواهد بود بلکه برای تأخیر حاصله عوارضی معادل ۲/۵% به طور ماه شمار به عنوان عوارض دیرکرد برای مبلغ عـوارض تمدید از زمان اتمام مهلت پروانه و یا تمـدید تا زمان صدور تمدید مجدد یا صدور پایانکار تعلق میگیرد.

تبصره ۲:

۱ـ عوارض سطح شهر معادل ۱/۵% قیمت منطقه ای عرصه و اعیانی تعیین میشود.

نحوه استرداد عوارض:

۱ ـ پروانه ساختمانی در شرایط زیر باطل و عوارض وصولی بعد از کسر کارمزد به شرح زیر به مؤدی مسترد خواهد شد:

الف: مالک تا زمان تغییر کاربری ملک نسبت به شروع عملیات ساختمانی اقدام ننموده باشد. به صورت داوطلبانه انصراف نماید ۲۰% به عنوان کارمزد کسر خواهد شد. (به شرطی که از ۱۰ میلیون ریال بیشتر نباشد.)

ب: پروانه ساختمانی از سوی مراجع قضایی ابطال شده باشد. ۵% به عنوان کارمزد کسر خواهد شد.

ج: چنانچه مؤدی از دریافت پروانه ساختمانی قبل از صدور پروانه منصرف شود و یا بعد از صدور پروانه از احداث آن منصرف شود:

۲ ـ توقف احداث بنا بر اثر حوادث غیر مترقبه (ناشی از زلزله، طوفان، آتش سوزی و …) که موجب انصراف مالک از ادامه ساختمان شود چنانچه به تائید کمیسیون ماده ۷۷ شهرداری برسد کارمزد تعلق نخواهد گرفت. بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول و تبصره ۴ و بند ۱ از تبصره ۲ ذیل جدول مذکور از ماده ۱۰ دفترچه عوارض محلی سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ شورای اسلامی شهر ماکو

ماده۱۰ـ ضوابط تمدید پروانه ساختمانی (سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸)

تبصره ۴:

۱ـ تاریخ تمدید پروانه از ابتدای اتمام مهلت پروانه ساختمانی و یا اتمام مهلت آخرین تمدید منظور خواهد شد. بنابراین سپری شدن تاریخ تمدید مانع تمدید نخواهد بود.

۲ـ عوارض تمدید اعم از اینکه مالکین قبل از انقضاء مهلت پروانه ساختمانی و یا بعد از انقضاء آن برای دریافت تمدید و یا به منظور دریافت پایانکار ساختمانی مراجعه کنند:

الف: با ارزش منطقه ای زمان مراجعه پروانه ساختمانی مربوطه تمدید خواهد شد.

ب: در صورت سپری شدن مهلت مراجعه برای تمدید و یا برای دریافت پایان کار ساختمانی ضمن اینکه با ارزش معاملاتی زمان مراجعه برای تمدید و یا تسویه حساب مالک خواهد بود بلکه برای تأخیر حاصله عوارضی معادل ۲/۵% به طور ماه شمار به عنوان عوارض دیرکرد برای مبلغ عوارض تمدید از زمان اتمام مهلت پروانه و یا تمدید تا زمان صدور تمدید مجدد یا صدور پایانکار تعلق میگیرد.

۱ـ در صورت پایان نیافتن ساختمان تا مهلت پروانه ساختمانی مربوطه (که سه سـال است)، در سال چهارم (بعد از صدور پروانه ساختمانی) وصول عوارض نوسازی در ازای تأخیر در احداث وفق تبصره ۲ ماده ۲۹ قانون نوسازی خواهد بود و خارج از آن عوارض مضاعف میباشد. (تبصره ۲ ماده ۲۹ قانون نوسازی)

۲ـ در پروانه های ساختمانی که از طرف شهرداریها صادر میشود باید حداکثر مدتی که برای پایان یافتن ساختمان ضروری است قید گردد و کسانی که در میدانها و معابر اصلی شهر اقدام به ساختمان میکنند باید ظرف مدت مقرر در پروانه های ساختمان خود را به اتمام برسانند و در صورتی که تا دو سال بعد از مدتی که برای اتمام بنا در پروانه قید شده باز هم ناتمام بگذارند عوارض مقرر در این قانون به دو برابر افزایش یافته و از آن به بعد نیز اگر ساختمان همچنان ناتمام باقی بماند برای هر دو سالی که بگذرد عوارض به دو برابر مأخذ دو سال قبل افزایش خواهد یافت تا به ۴% بالغ گردد ابنیه ناتمام که از طرف مقام قضایی توقیف شده باشد مشمول این ماده نخواهد بود.)

۳ـ عوارض تأخیر به ازای هر سال تأخیر به ساختمانهایی تعلق میگیرد که مالک نسبت به اتمام آن در مهلت پروانه ساختمانی اقدام ننموده اعم از اینکه پروانه ساختمانی را تمدید و یا بدون تمدید به تکمیل ساختمان ادامه داده و یا اتمام نموده ولیکن نسبت به دریافت پایان کار اقدام ننموده باشد.

ماده۱۹ـ تحت عنوان عوارض ارزش افزوده ناشی از استفاده غیرمرتبط (سال ۱۳۹۷)

امتیاز نماسازی و اتمام به موقع ساختمان:

مالکین در صورت انجام نماسازی از امتیازات زیر بهره مند خواهند شد:

الف: چنانچه تا زمان اتمام تمدید اول پروانه ساختمانی، نماسازی تمام جوانب ساختمان که به معابر و یا به ملک همسایگان مشرف باشد، انجام شود، عوارض تمدید دوم معادل ۱۰% عوارض زیربنای ساختمان تعیین میشود.

۱ـ چنانچه نماسازی تا اتمام مهلت تمدید دوم انجام شود، عوارض تمدید سوم معادل ۲۵% عوارض زیربنای ساختمان تعیین میشود.

ماده ۱۸ـ عوارض ارزش افزوده ناشی از استفاده غیر مرتبط (سال ۱۳۹۸)

در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس شورای اسلامی شهر ماکو به موجب لایحه شماره ۹۹۶۰۴ مورخ ۱۳۹۹/۶/۱۰ توضیح داده است که:

“پرداخت عوارض یک نوع مشارکت شهروندان در اداره شهر به شمار میرود و بسیاری از مشـکلات شهری مانند آلودگی و ترافیک با استفاده از درآمد حاصل از این عوارض برطرف میشوند بنابراین نتایج حاصل از پرداخت عوارض مستقیمًا به خود شهروندان باز میگردد. تنوع و گستردگی عوارض و قوانین و مقررات گوناگونی که در این رابطه به تصویب رسیده است مسلمًا بعضًا منجر به اختلاف بین مؤدی (پرداخت کننده عوارض) و شهرداری میشود.

علیهذا: با استناد به تبصره یکم ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده و با عنایت به مفاد بند ۱۴ ماده ۵۵ قانون شهرداریها به منظور کاهش زیان و خسارت ناشی از عملیات ساختمانی و محیط زیست، سیما و منظر شهری، ایمنی عابرین و امنیت شهر و همچنین پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، شهرداری موظف است در ابتدای هر سال آن دسته از ساختمانهایی که در مهلت قانونی مندرج در پروانه عملیات آنها به اتمام نرسیده و نیمه کاره رها شده عوارضی تحت عنوان هزینه تعلیق یا تمدید ساختمانسازی دریافت نماید. همانگونه که مستحضرید حسب مندرجات بند ۱۶ ماده ۷۱ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسالمی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵/۱/۳ و اصلاحات بعدی آن «تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن در صلاحیت شورای اسلامی شهر است.»

ماده ۷۷ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب ۱۳۷۵/۱/۳ و اصلاحات بعدی آن مقرر میدارد: «شوراهای اسلامی شهر میتواند نسبت به وضع عوارض متناسب با تولیدات و درآمدهای اهالی به منظور تأمین بخشی از هزینه های خدماتی و عمران مورد نیاز شهر طبق آییننامه مصوب هیأت وزیران اقدام نماید.» بر اساس ارشادات و راهنمایی های سازمان بازرسی و مستندات ارائه شده توسط آن سازمان و برابر ماده ۱۶ تعرفه عوارض و بهای خدمات محلی، شهرداری ماکو بعد از تصویب دفترچه مورد اشاره توسط شورای اسلامی شهر ماکو طبق تبصره ۲ ماده ۲۹ قانون نوسازی مصوب سال ۱۳۴۷ در جهت اخذ عوارض تمدید یا تعلیق پروانه ساخت ضمن محاسبه اقدام به اخذ عوارض مورد اشاره از مالکین ساختمانها مینماید و در خصوص اخذ عوارض ورود به داخل محدوده شهر، بدین وسیله اعلام میدارد هیچگونه مصوبه ای از جانب شورای اسلامی شهر ماکو پیرامون آن به تصویب نرسیده تا ثانیًا شهرداری ماکو در مرحله اجراء آن را از مالکین اخذ نماید. النهایه با ملحوظ قرار دادن موارد صدرالذکر توضیحات فوق پیرامون موضوع و مستندات معنونه رسیدگی و صدور حکم شایسته مورد استدعاست.”

پرونده در اجرای ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ به هیأت تخصصی شوراهای اسلامی دیـوان عـدالت اداری ارجاع شد و این هیأت به موجب دادنامه شماره ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۳۱۵ مورخ ۱۴۰۱/۵/۲۳ بندهای ۱ ،۲ ،۴ قسمت توضیحات جدول، تبصره ها ۱ ،۲ ،۳ ذیل جدول، بندهای ۱ ،۲ ،۳ عوارض تأخیر در احداث ساختمان، بند ۳ تبصره ۲ عوارض تأخیر در احداث ساختمان تعرفه (۱۶ ـ ۲) سال ۹۴ ،بندهای ۱ ،۲ ،۴ توضیحات جدول تبصره های ۱ ،۲ ،۳ ذیل جدول، بندهای ۱ ،۲ ،۳ عوارض تأخیر در احداث ساختمان، بند ۲ تبصره ۲ عوارض تأخیر در احداث ساختمان، نحوه استرداد عوارض به استثناء کسر کارمزد ماده ۱۱ سال ۹۶ ،بندهای ۱ ،۲ ،۴ قسمت توضیحات جدول، تبصره های ۱ ،۲ ،۳ ذیل جدول، بندهای ۱ ،۲ ،۳ عوارض تأخیر در احداث ساختمان، بند ۲ تبصره ۲ عوارض تأخیر در احداث ساختمان، نحوه استرداد عوارض به استثناء کسر کارمزد ماده ۱۰ سال ۱۳۹۷ ،بندهای ۱ ،۲ ،۴ قسمت توضیحات جدول، تبصره های ۱ ،۲ ،۳ ذیل جدول، بندهای ۱ ،۲ ،۳ عوارض تأخیر در احداث ساختمان، تبصره ۲ عوارض تأخیر در احداث ساختمان، نحوه استرداد عوارض به استثناء کسر کارمزد ماده ۱۰ سال ۱۳۹۸ تحت عنوان عـوارض تمدید پروانه ساختمانی، ردیف ۱ جـدول ماده ۱۹ سـال۱۳۹۷ و ردیف ۱ جدول ماده ۱۸ سال ۱۳۹۸ تحت عنوان عوارض اجرای طرحهای توسعه شهری همگی مصوب شورای اسلامی شهر ماکو را قابل ابطال تشخیص نداد و به رد شکایت رأی صادر کرد. رأی مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رئیس دیوان عدالت اداری یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.

«رسیدگی به تقاضای ابطال سایر قسمتهای تعرفه ها و موارد فوق الذکر در دستور کار جلسه هیأت عمومی قرار گرفت.»

هیأت عمـومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۶/۲۲ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

الف. اولاً قانونگذار در تبصره ۲ ماده ۲۹ قانون نوسازی و عمران شهری مصوب سال ۱۳۴۷ ،روش خاصی را برای تعیین و اخذ عوارض تمدید پروانه ساختمانهای نیمه تمام پیش بینی کرده است و در آرای متعدد هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله آرای شماره ۴۱۷ ـ ۱۳۹۵/۷/۱۳ و شماره ۳۰۸ ـ ۱۳۹۷/۲/۱۸ این هیأت، وضع عوارض تمدید پروانه ساختمانی توسط شوراهای اسالمی شهر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است. ثانیًا برمبنای ماده ۵۹ قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب سال ۱۳۹۴ درخواست یا دریافت وجه مازاد بر عوارض قانونی هنگام صدور پروانه یا بعد از صدور پروانه توسط شهرداریها ممنوع است و براساس تبصره ۴ ماده ۲ قانون نوسازی و عمران شهری مصوب سال ۱۳۴۷ تا زمان اعالن وزارت کشور عوارض سطح شهر به جای عوارض نوسازی اخذ خواهد شد و درمواردی که عوارض نوسازی اخذ میشود، اخذ عوارض سطح شهر فاقد مبنای قانونی است. بنا به مراتب فوق، بندهای ۳ و ۵ جدول توضیحات، تبصره ۴ ذیل جدول قسمت اخیر عوارض تأخیر در اخذ عوارض به صورت تصاعدی دو برابر، بندهای ۱ و ۲ تبصره ۲ عوارض تأخیر در احـداث سـاختمان از تعـرفه (۱۶ ـ ۲) تعـرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۴ ،بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول، تبصره ۴ ذیل جدول، بند ۱ تبصره ۲ تأخیر در احداث ساختمان ماده ۱۱ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۶ ،بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول، تبصره ۴ ذیل جدول، بند ۱ تبصره ۲ عوارض تأخیر در احداث ساختمان ماده ۱۰ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۷ و بندهای ۳ و ۵ توضیحات جدول، تبصره ۴ ذیل جدول ماده ۱۰ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ شهرداری ماکو که به تصویب شورای اسلامی این شهر رسیده، خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود.

ب. براساس بند ۲۴ ماده ۵۵ قانون شهرداری (الحاقی ۱۳۵۲/۵/۱۷) «:شهرداری در شهرهایی که نقشه جامع شهر تهیه شده مکّلف است طبق ضوابـط مـذکور در پروانـه های ساختمانی نوع استفاده از ساختمان را قید کند و در صورتـی که برخلاف مندرجات پروانه ساختمانی در منطقه غیرتجاری، محل کسب یا پیشه یا تجارت دایر شود، شهرداری مورد را در کمیسیون مقرر در تبصره ۱ ماده ۱۰۰ مطرح مینماید…» با توجه به اینکه سازوکار قانونی برخورد با دایر کردن کسب یا پیشه یا تجارتی که برخلاف مندرجات پروانه ساختمانی در منطقه غیرتجاری باشد، در بند قـانونی مذکور بیان شده و اعطاء مجـوز برخلاف کاربری و اخذ وجه در قبال آن مغایـر با حکم مقرر در بند ۲۴ ماده ۵۵ و ماده ۱۰۰ قانون شهرداری است و در آرای متعدد هیأت عمومی دیوان عـدالت اداری از جمله آرای شماره ۴۸۹ ـ ۱۳۹۶/۵/۲۴ و شماره ۸۵ ـ۱۳۹۶/۲/۱۲ این هیأت نیز اخذ عوارض سالیانه بهره برداری موقت از ساختمانها مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شده است، بنابراین اطلاق عوارض بهره برداری در کاربری غیرمرتبط ماده ۱۹ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۷ شهرداری ماکو که به تصـویب شـورای اسـلامی این شهر رسیده، خلاف قـانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۱۳ و ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال میشود.

ج. برمبنای بند ۱۶ ماده ۸۰ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال ۱۳۷۵ با اصلاحات بعدی تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن با در نظر گرفتن سیاست عمومی دولت که از سوی وزارت کشور اعلام میشود، از جمله وظایف و مسئولیتهای شورای اسلامی شهر محسوب شده و در تبصره ۱ ماده ۵۰ قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۳۸۷ وضع عوارض محلی جدید که تکلیف آنها در این قانون مشخص نشده باشد، با رعایت مقررات مربوطه مجاز اعلام شده است. بنا به مراتب فوق، ردیف های ۲ و ۳ عوارض ناشی از اعمال محدوده شهر طرح جدید ماده ۱۹ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۷ و ماده ۱۸ تعرفه عوارض محلی سال ۱۳۹۸ مصوب شورای اسلامی شهر ماکو خلاف قانون و خارج از حدود اختیار نیست و ابطال نشد.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری