رای شماره ۱۱۷۴ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال تبصره ۱ ماده ۱۱ آئین نامه تکمیلی برگزاری دوره های دکترای داخل مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند (سال ۱۳۹۱)

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ۱۴۰۰۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۱۱۷۴ مورخ ۱۴۰۰/۴/۸ با موضوع: «ابطال تبصره ۱ ماده ۱۱ آئین نامه تکمیلی برگزاری دوره های دکترای داخل مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند (سال ۱۳۹۱) » جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۰/۴/۸ شماره دادنامه: ۱۱۷۴ شماره پرونده: ۹۹۰۲۲۶۳

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی : خانم طاهره حقی

موضوع شکایت و خواسته : ابطال تبصره ۱ ماده ۱۱ آیین نامه تکمیلی برگزاری دوره های دکترای داخل مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند (سال ۱۳۹۱)

گردش کار : شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره ۱ ماده ۱۱ آیین نامه تکمیلی برگزاری دوره های دکترای داخل مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند (سال ۱۳۹۱) را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

” به استحضار میرساند اینجانب ورودی مهر سال ۱۳۹۲ مقطع دکتری رشته ریاضی کاربردی دانشگاه صنعتی سهند تبریز میباشم که علیرغم تلاش برای به پایان رساندن به موقع در سنوات مجاز (۱۰ سال تحصیلی) متأسفانه در نیمسال ۹۴ موفق به دفاع از رساله دکتری خود شدم که دلیل آن نیز آیین نامه مشقت بار دانشگاه متبوع که بر خلاف آیین نامه دوره دکترا (ph.D) مصوب ۱۳۸۹/۸/۸ شورای برنامه ریزی آموزش عالی که شرط فراغت از تحصیل را چاپ یک مقاله علمی پژوهشی میداند، این دانشگاه شرط دفاع را چاپ دو مقاله (یک jcR و یک علمی پژوهشی) قرار داده است. علیهذا به دلیل طولانی بودن پروسه داوری مقالات و سایر مشکلات و نرسیدن گواهی پذیرش مقاله موفق به دفاع در زمان مقرر نشدم. اما دانشگاه صنعتی سهند در یک تصمیم ناعادلانه بر خلاف اصل ۳۰ قانون اساسی و رویه دیگر دانشگاه های کشور، دانشجویان خود را در صورت طی شدن سنوات مجاز جریمه نموده و فارغ التحصیلی ایشان را منوط به پرداخت جریمه آن هم به صورت نقدی میداند. اکنون با توجه به اینکه روند داوری مقالات معمولاً فرایندی زمان بر است و مقاله اینجانب و برخی دیگر از دانشجویان بعد از طی زمانهای طولانی و بعضًا ۲ تا ۳ ساله مورد پذیرش گرفته و اینکه وقوع چنین امری خارج از اراده اینجانب بوده و با ماهیت تحصیل در دوره روزانه دارای تعارض است از این رو ابطال آیین نامه موصوف را به دلیل مغایرت با قوانین و مقررات خواستارم. “

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

” آیین نامه تکمیلی برگزاری دوره های دکترای داخل مصوب شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند (سال ۱۳۹۱)

هـ) مدت مجاز تحصیل:

ماده ۱۱ـ مدت مجاز تحصیل در دوره دکتری حداقل ۳/۵ سال و حداکثر ۴/۵ سال میباشد که در صورت ارائه گزارش پیشرفت تحصیلی مطلوب و دلایل مستند مورد تأیید شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده و داشتن پذیرش حداقل یک مقاله در مجلات معتبر نمایه شده ملی و یا بین المللی و حضور مکفی دانشجو طی دوران تحصیل در دانشگاه میتواند حداکثر تا یک نیمسال دیگر توسط شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه تمدید گردد.

تبصره ۱ :برای دانشجویانی که موفق نشوند در مهلت حداکثر ۵ ساله دوره دکتری را به پایان برسانند، موارد به کمیسیون موارد خاص دانشگاه ارجاع داده میشود. طبق مصوبه هیئت امنای دانشگاه نیز از دانشجویانی که نتوانند در موعد ۵ سال دوره دکتری را به اتمام برسانند، شهریه براساس نرخ مصوب دانشگاه اخذ خواهد شد. “

در پاسخ به شکایت مذکور رئیس دانشگاه صنعتی سهند به موجب لایحه شماره ۲۷۰۹۰ ـ ۱۳۹۹/۱۲/۱۶ توضیح داده است که:

” در خصوص ابطال مصوبه شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه برای اخذ جریمه سنوات مازاد دانشجویان دکتری به استحضار میرساند مطابق ماده ۸ آیین نامه دوره دکتری مصوب ۱۳۸۹/۸/۸ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشجویان دکتری به شرط کفایت دستاوردهای علمی رساله (چاپ حداقل یک مقاله در مجلات علمی پژوهشی دارای نمایه معتبر بین المللی) میتواند از رساله خود دفاع کند. در تبصره ۲ همین ماده تصریح شده است که احراز شرایط کفایت دستاوردهای علمی رساله تابع دستورالعمل مصوب شورای مؤسسه میباشد که این مورد در دانشگاه صنعتی سهند برای دانشجویان دکتری با ارائه یک مقاله نمایه شده در jcR و یک مقاله علمی پژوهشی معتبر محقق میگردد. لذا درخواست دانشجو برای دفاع از راسله با صرفًا یک مقاله علمی پژوهشی نمایه شده در پایگاهی به غیراز پایگاه استنادی jcR ، شرایط مصوب دانشگاه را برآورده نمیکند. حال باتوجه به اینکه دانشجوی مذکور تا پایان نیمسال ۱۰ هیچ کدام از شرایط فوق را احراز نکرده و همچنین اخذ جریمه برای سنوات مازاد دانشجویان دکتری (برای سنوات بعد از نیمسال۱۰) مطابق مصوبه هیئت امنای دانشگاه میباشد بنابراین درخواست دانشجو قابل استماع نبوده و رد شکایت استدعا میشود. “

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۰/۴/۸ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

براساس بند «ب» ماده ۲۰ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال ۱۳۸۹ و ماده ۱ قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب سال ۱۳۹۵ و مفاد آرای صادره از هیأت عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه های شماره ۹۴۵ ـ ۱۳۹۶/۹/۲۸ و ۳۰۸ ـ ۱۳۹۸/۳/۷ این هیأت، تعیین شهریه برای سنوات مازاد تحصیلی از مصادیق امور مالی بوده و تعیین آن در صلاحیت هیأتهای امنای دانشگاهها و مراکز آموزش عالی است. نظر به اینکه شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند بدون برخورداری از صلاحیت مقرر قانونی و در قالب تبصره ۱ ماده ۱۱ آیین نامه تکمیلی برگزاری دوره های دکترای داخل (سال ۱۳۹۱) نسبت به اخذ شهریه از دانشجویانی که نتوانند در موعد ۵ سال دوره دکتری را به اتمام برسانند، اّتخاذ تصمیم نموده است، بنابراین وضع مقرره مذکور خارج از حدود اختیار شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه صنعتی سهند بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمد مصدق