رای شماره ۱۰۲۴۴۳۸ هيات عمومی ديوان عدالت اداری
با موضوع: جزء ۳ـ۱ از صورتجلسه شماره ۱۰۳ مورخ ۱/۳/۱۴۰۱ شوراي پژوهشي دانشکده مهندسي برق (الکترونيک ـ مخابرات) دانشگاه شهيد بهشتي که کفايت پژوهشي رساله دکتري را به داشتن حداقل يک مقاله علمي پژوهشي مورد تأييد (۲Q) و بالاتر منوط کرده است ابطال شد
بسمه تعالی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران
یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۱۰۲۴۴۳۸ مورخ ۲/۵/۱۴۰۳ با موضوع: «جزء ۳ـ۱ از صورتجلسه شماره ۱۰۳ مورخ ۱/۳/۱۴۰۱ شورای پژوهشی دانشکده مهندسی برق (الکترونیک ـ مخابرات) دانشگاه شهید بهشتی که کفایت پژوهشی رساله دکتری را به داشتن حداقل یک مقاله علمی پژوهشی مورد تأیید (۲Q) و بالاتر منوط کرده است ابطال شد» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.
مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یداله اسمعیلی فرد
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۳/۵/۲ شماره دادنامه: ۱۴۰۳۳۱۳۹۰۰۰۱۰۲۴۴۳۸
شماره پرونده: ۰۲۰۴۹۳۷
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: خانم لیلا لاریجانی
طرف شکایت: دانشگاه شهید بهشتی تهران
موضوع شکایت و خواسته: ابطال جزء ۳ـ۱ از صورتجلسه شماره ۱۰۳ مورخ ۱۴۰۱/۳/۱ شورای پژوهشی دانشکده مهندسی برق (الکترونیک ـ مخابرات) دانشگاه شهید بهشتی
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال جزء ۳ـ۱ از صورتجلسه شماره ۱۰۳ مورخ ۱۴۰۱/۳/۱ شورای پژوهشی دانشکده مهندسی برق (الکترونیک ـ مخابرات) دانشگاه شهید بهشتی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
“در بند ب، ماده ،۲۱ فصل ششم، صفحه ۱۲ دستورالعمل اجرایی دوره دکترا ورودی ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۴ (مصوب جلسه ۷۷۵ مورخ ۱۳۸۹/۸/۸) شرط کفایت دستاوردهای علمی چاپ یک مقاله برگرفته از رساله دکتری در یکی از نشریات معتبر: ۱ـ نشریه های نمایه شده در ISI ۲ـ نشریه های نمایه شده معتبر بین المللی ۳ـ مجلات علمی ـ پژوهشی مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ۴ـ نشریه های نمایه شده در ISC است. در حالی که شورای پژوهشی دانشکده برق دانشگاه شهید بهشتی در صورتجلسه شماره ۱۰۳ مورخ ۱۴۰۱/۳/۱ شرط دفاع از رساله دکتری را در بند ۳ـ۱ تغییر داده است و الزام کرده است که حداقل یک مقاله علمی پژوهشی مورد تأیید (۲Q) و بالاتر باشد. با این کار قانون ورودی سال ۱۳۹۲ در سال ۱۴۰۱ تغییر کرده است و این کار طبق ماده ۴ قانون مدنی خلاف قانون است و عطف بماسبق شده است که کاری باطل است. شورای پژوهشی دانشکده برق دانشگاه شهید بهشتی با تصویب این مصوبه و تغییر قانون دفاع دوره اینجانب، با درخواست دفاع اینجانب با مقاله علمی پژوهشی مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مخالفت کرده است.”
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:
“فرم تنظیم صورتجلسات شورای پژوهشی دانشکده مهندسی برق (الکترونیک ـ مخابرات) معاونت پژوهشی دانشگاه بهشتی
شماره صورتجلسه۱۰۳: تاریخ برگزاری: ۱۴۰۱/۳/۱
موضوع جلسه: کفایت تحصیلی
ردیف ـ فرد/ واحد متقاضی
۱ـ دانشجویان مقطع دکترا
موارد مطرح شده: الف) مصوبه دانشکده برای کفایت پژوهشی دفاع رساله دکتری
شروط مجوز دفاع:
۱ـ۱ـ تأیید استاد راهنما برای این که رساله قابل ارائه به عنوان یک رساله دکتری میباشد.
۲ـ۱ـ تأیید گروه تخصصی مربوطه
۳ـ۱ـ داشتن حداقل یک مقاله علمی و پژوهشی مورد تأیید (۲Q) و یا بالاتر
اقدام: معاونت پژوهشی دانشکده
صورتجلسه شماره ۱۰۳ در ۱ بند مورد تصویب قرار گرفت.”
در پاسخ به شکایت مذکور، مشاور رئیس و مدیر امور حقوقی دانشگاه شهید بهشتی تهران به موجب لایحه شماره ۳۴۰/۱۵۸ /ص مورخ ۱۴۰۲/۸/۲۴ توضیح داده است که:
“با عنایت به مکاتبه شماره ۸۰۰/۳۸۹ /د مورخ ۱۴۰۲/۸/۱۰ معاونت آموزشی دانشکده برق در پاسخ استعلام به عمل آمده، مصوبه مورد شکایت ناظر بر آیین نامه دکترا دانشجویان ورودی سال ۱۴۰۰ به بعد بوده و خانم لاریجانی با توجه به سال ورود به تحصیلات مقطع دکترا یعنی سال ۱۳۹۲ اساسًا از شمول آیین نامه یاد شده خارج و دفاع ایشان از رساله مشمول ضوابط مقرر در آیین نامه سال ۱۳۸۹ لغایت ۱۳۹۵ میباشد، و تسری آیین نامه مصوب سال ۱۴۰۰ به دانشجویان ورودی سالهای قبل به تصریح مقدمه آن به درخواست خود دانشجو و در صورت احراز شرایط مجاز دانسته شده است. لذا با توجه به این که ایشان از افراد تحت شمول این آیین نامه و مصوبه نیستند طرح شکایت به خواسته ابطال مصوبه از جانب ایشان فاقد وجاهت است. مضافًا این که آیین نامه مشمول به دانشجو (دستورالعمل اجرایی آیین نامه دوره دکترا ورودی های ۱۳۹۰ و بعد از آن) نیز چاپ مقاله مورد تأیید ۲Q را نه تنها الزامی ندانسته بلکه اشاره ای هم به آن نداشته و در بند «ب» ماده ۲۱، چاپ حداقل یک مقاله در نشریات نمایه شده در پایگاه های معتبر با شرط اخذ حداقل ۵ امتیاز پژوهشی را از جمله شرایط صدور کفایت دستاوردهای علمی اعلام داشته است که لازمه احراز آن تأیید درخواست دانشجو توسط استاد راهنما و ارسال آن به معاونت پژوهشی دانشکده به منظور اظهار نظر و در صورت تأیید، ارسال به معاونت پژوهشی دانشگاه دانسته شده که بنا بر اظهار معاونت آموزشی دانشکده متبوع در نامه مورد اشاره در پیوست یک، تاکنون هیچ یک از مراحل عنوان شده، توسط شاکی طی نشده و در صورت انجام تشریفات مربوطه و اخذ امتیازات لازم، بررسی درخواست مشارالیها برای صدور کفایت دستاوردهای علمی، بلامانع به نظر میرسد.”
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۳/۵/۲ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
اولاً دانشجویان مقطع دکترا ورودی سالهای ۱۳۹۰ (سال تحصیلی ۱۳۹۱ـ۱۳۹۰) الی ۱۳۹۴ (سال تحصیلی ۱۳۹۵ ـ۱۳۹۴) مشمول آیین نامه دکترا (Ph.D) مصوب جلسه ۷۷۵ مورخ ۱۳۸۹/۸/۸ شورای برنامه ریزی آموزش عالی هستند و براساس ماده (۸) آیین نامه مذکور، دانشجو پس از تدوین رساله و تأیید استاد راهنما و به شرط کفایت دستاوردهای علمی رساله (چاپ حداقل یک مقاله برای دانشجویان در شیوه آموزشی ـ پژوهشی و دو مقاله برای دانشجویان شیوه پژوهشی در مجلات علمی ـ پژوهشی دارای نمایه معتبر بین المللی و همچنین در شیوه پژوهشی، باید استاد راهنما مسئولیت کفایت کار انجام شده دانشجو را برای پاسخگویی به کارفرما یا دستگاه اجرایی بپذیرد)، مو ّظف است در حضور هیأت داوران از رساله خود دفاع کند. (با لحاظ این امر که مستفاد از دادنامه شماره ۱۲۸۶ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری اخذ پذیرش مقاله کافی است) بنابراین الزام این دسته از دانشجویان به ارائه مقالات در نوع خاصی از مجلات فاقد وجاهت حقوقی است. ثانیًا برمبنای جزء (۴) بند (ب) ماده ۲ قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مصوب سال ،۱۳۸۳ تعیین ضوابط، معیارها و استانداردهای علمی مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی، رشته ها و مقاطع تحصیلی با رعایت اصول انعطاف، پویایی، رقابت و نوآوری علمی از مأموریت های اصلی و در حدود اختیارات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در زمینه اداره امور دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی تحت پوشش وزارتخانه یادشده است و در راستای ایفای مأموریتها و اختیارات فوق، آیین نامه دوره های تحصیلی کاردانی/کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا تخصصی (ویژه دانشگاه های سطح ۱ و ۲ دولتی) در جلسه شماره ۸۸۹ مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۳۰ به تصویب شورای عالی برنامه ریزی آموزشی رسیده است و به موجب ماده ۳۴ آیین نامه مزبور مقرر شده است که : «دانشجو پس از تدوین رساله و مشروط بر تأیید استاد/ استادان راهنما از حداقل کفایت دستاوردهای علمی (چاپ یک مقاله علمی ـ پژوهشی معتبر و مستخرج از رساله و یا ثبت پتنت خارجی) مجاز است در حضور هیأت داوران از رساله خود دفاع کند» و در عین حال مطابق استدلال مصرح در رأی شماره ۱۲۸۶ مورخ ۱۳۹۹/۱۰/۹ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، اخذ پذیرش مقاله کفایت میکند و از سوی دیگر، مطابق تبصره ماده اخیرالذکر : ««محدوده شاخص های کفایت دستاوردهای علمی توسط معاونت آموزشی و با مشارکت معاونت پژوهش و فناوری تعیین و پس از تصویب در شورای آموزشی دانشگاه قابل اجراست» و لذا آن چه که در تبصره یادشده ذکر گردیده منحصر در تعیین شاخصهای کفایت دستاوردهای علمی توسط معاونت آموزشی و با مشارکت معاونت پژوهش و فناوری با معیار کّلی و نوعی در قالب پیشنهاد به شورای دانشگاه جهت تصویب است. بنا به مراتب فوق، جزء ۳ـ۱ از صورتجلسه شماره ۱۰۳ مورخ ۱۴۰۱/۳/۱ شورای پژوهشی دانشکده مهندسی برق (الکترونیک ـ مخابرات) دانشگاه شهید بهشتی که کفایت پژوهشی رساله دکتری را به داشتن حداقل یک مقاله علمی پژوهشی مورد تأیید (۲Q) و بالاتر منوط کرده است، به لحاظ فقدان اختیار قانونی مرجع تصویب کننده آن خارج از حدود اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود. این رأی براساس ماده ۹۳ قانون دیوان عدالت اداری (اصلاحی مصوب ۱۴۰۲/۲/۱۰) در رسیدگی و تصمیم گیری مراجع قضایی و اداری معتبر و ملاک عمل است.
رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ حکمتعلی مظفری