رای شماره ٨۵١ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری
با موضوع: ابطال بند۴ نامه شماره ٢٢۵/٩٣/٩٢١٨ـ ١٣٩٣/٧/٧ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور و بنـد ۵ ـ ۵ دستورالعمل اجرایی فصل دھم قانون مدیریت خـدمات کشـوری به شماره ١د ح م ک/ ن پ ح م ـ ١٣٩٢/٧/١ تجدیدنظر شده در تاریخ ١٣٩٢/١٢/١۴ منضم به دستورالعمل مذکور به شماره ٩٢/١٩٠/٢٢۵۵۴ـ ٢۴/١٢/١٣٩٢ وزارت نیرو
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٩٠٩٩٧٠٩٠۵٨١٠٨۵١ مورخ١٣٩٩/٧/٨ باموضوع: «ابطال بند۴ نامه شماره ٢٢۵/٩٣/٩٢١٨ـ ١٣٩٣/٧/٧ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور و بند ۵ ـ ۵ دستورالعمل اجرایی فصل دھم قانون مدیریت خدمات کشوری به شماره ١د ح م ک/ ن پ ح م ـ ١٣٩٢/٧/١ تجدیدنظر شده در تاریخ ١٣٩٢/١٢/١۴ منضم به دستورالعمل مذکور به شماره ٩٢/١٩٠/٢٢۵۵۴ـ ١٣٩٢/١٢/٢۴ وزارت نیرو» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه : ١٣٩٩/٧/٨ شماره دادنامه: ٨۵١ شماره پرونده : ٩٨٠٢٧٣۴
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : دیوان محاسبات کشور
موضوع شکایت و خواسته : ١ـ ابطال بند۴ نامه شماره ٢٢۵/٩٣/٩٢١٨ ـ ١٣٩٣/٧/٧ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور ٢ـ ابطال بند ۵ ـ ۵ دستورالعمل اجرایی فصل دھم قانون مدیریت خدمات کشوری موضوع فوق العاده سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف کارکنان صنعت آب و برق به شماره ١دح م ک/ن پ ح م ـ ١/ ١٣٩٢/٧ تجدیدنظر شده در تاریخ ١٣٩٢/١٢/١۴ منضم به دستورالعمل مذکور به شماره ٩٢/١٩٠/٢٢۵۵۴ـ ١٣٩٢/١٢/٢۴ معاون تحقیقات، منابع انسانی و پشتیبانی وزارت نیرو گردش کار : سرپرست معاونت حقوقی، مجلس و تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور به موجب شکایت نامه شماره ٢٠٠٠٠/٢٣٢ ـ ١٣٩٨/٣/٢۶ اعلام کرده است که:
” احتراماً در خصوص دستورالعمل حقوق و مزایای کارمندان صنعت آب و برق به شماره ک١ـ د ح م ک/ن پ ح م ـ ١٣٩٢/٧/١ وزارت نیرو، اصلاحیه دستورالعمل مذکور به شماره ٩٢/١٩٠/٢٢۵۵۴ـ ١٣٩٢/١٢/٢۴ معاون تحقیقات، منابع انسانی و پشتیبانی وزارت نیرو و ھمچنین نامه شماره ٢٢۵/٩٣/٩٢١٨ ـ ١٣٩٣/٧/٧ معاون سرمایه انسانی معاونت تـوسعه مدیریت و سرمایـه انسانی رئیس جمھور با عنوان مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری بـه استحضار می رساند: در ابتدا مختصری از جریان امر را جھت تبیین و تشریح موضوع و مغایرت قانونی دستورالعمل اخیرالذکر را به شرح آتی اعلام می نماید:
الف ـ مغایرت قانونی دستورالعمل ابلاغی وزارت نیرو در راستای تصویبنامه شماره ١٠۴۶١۶/ت۴٩۴١٢ھـ ـ ١٣٩٢/۵/١٠ ھیأت وزیران (موضوع اجرای کامل قانون مدیریت خدمات کشوری در وزارت نیرو و شرکت ھای تابعه و وابسته) مسبوقاً طی نامه شماره ٢٠٠٠٠/٨١٠ ـ ١٣٩٢/٩/١٠ به آن دیوان به منظور ابطال از زمان تصویب تقدیم گردیده است.
ب ـ متعاقب آن وزیر نیرو طی نامه شماره ٩٢/۵٢٠۵٧/۵٠/١٠٠ـ ١٣٩٢/١٢/٢٠ با عنوان ریاست وقت دیوان محاسبات کشور خواستار تشکیل جلسات مشترک فی مابین مسئولین آن وزارتخانه با معاونت ذی ربط به منظور اصلاح مغایرت ھای قانونی دستورالعمل حقوق و مزایای کارمندان صنعت آب و برق به شماره ١ـ دح م ک/ن پ ح م ـ ١٣٩٢/٧/١ گردیده و دیوان محاسبات نیز بر اساس اصلاحیه جدید دستورالعمل و ملحوظ نظر داشتن فوق العاده سختی کار قانون مدیریت خدمات کشوری، مبادرت به استرداد دادخواست خود نموده است. ھمان گونه که مستحضرند:
١ـ به موجب بند ٣ ماده ۶٨ قانون مدیریت خدمات کشوری «فوق العاده سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف نظیر کار با اشعه و مواد شیمیایی، کار با بیماران روانی، عفونی و در اورژانس و در بخشھای سوختگی و مراقبتھای ویژه بیمارستانی تا ١٠٠٠ امتیاز و در مورد کار با مواد سمی، آتش زا و منفجره و کار در اعماق دریا، امتیاز یاد شده با تصویب ھیأت وزیران تا سه برابر قابل افزایش خواھد بود.»
٢ـ مطابق ماده ٧٨ ماخذ موصوف «در دستگاه ھای مشمول این قانون کلیه مبانی پرداخت خارج از ضوابط و مقررات این فصل با اجرای این قانون لغو می گردد.»
٣ـ مستفاد از دادنامه شماره ٧٢٧ ـ ١٣٩۴/۶/١٠ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری، بیان مصادیق سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف، مندرج در بند ٣ ماده ۶٨ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ١٣٨۶ که به موجب استحقاق پرداخت فوق العاده موضوع بند مذکور خواھد بود از باب تمثیل می باشد. بدیھی است تعیین مصادیق دیگر باید تشابه موضوع و ماھیت با موارد یاد شده سنخیت داشته باشد.
۴ـ مطابق دادنامه شماره ۵۵٩ ـ ١٣٩٨/٨/٢۵ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز با ھمین استدلال، بخشنامه ھای شماره اداری مقررات اجرای ھماھنگی معاون ١۴/۵/١٣٩٢ ـ ٩۵۵٧/٩٢/٢٢٠ و ٢۵/١١/١٣٩١ ـ۴٣٠٨۵/٩١/٢٢ ،٢۶/۴/١٣٩٢ ـ ٧٩/٩٢/٢٢٠ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور با شکایت دیوان محاسبات کشور ابطال گردیده است.
۵ ـ وفق دادنامه شماره ١٢٣٣ـ ١٣٩۶/١٢/٨ ھیأت عمومی دیوان محاسبات کشور نیز نامه شماره ٢١/٢٧١٣ـ ١٣٩۴/١/١٧ مشاور وزیر و رئیس مرکز نوسازی و تحول اداری وزارت اقتصاد و دارایی م بنی بر برقراری فوق العاده سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف در احکام ذیحسابان و معاونین ذیحساب سازمان بھزیستی کشور ابطال گردیده است. با تصویب قانون مدیریت خدمات کشوری و لازم الاجرا شدن اجرای آن از ابتدای سال ١٣٨٨ و به موجب حکم ماده ١٢٧ ماخذ قانونی اخیرالذکر کلیه قوانین و مقررات عام و خاص مغایر با آن قانون به غیراز قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت لغو گردیده لذا استناد به آیین نامه ھا و دستورالعمل ھای مرتبط در وزارت نیرو فاقد اثر و استناد به آنھا فاقد وجاھت قانونی می باشد. با اتکاء به مستندات اخیرالذکر: در حال حاضر وزارت نیرو به استناد بند ۴ نامه شماره ٢٢۵/٩٣/٩٢١٨ـ١٣٩٣/٧/٧ معاون سرمایه انسانی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور با عنوان مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری که اعلام داشته «از آنجا که فوق العاده سختی کار کارکنان وزارت نیـرو بـه استناد پیوست شمـاره ۴ دستـورالعمل نحوه تعیین حقوق و مـزایای کارکنان صنعت آب و برق موضوع بند ٢ مصوبه شماره ٢٨١٣٢/ت٣٧٢٩٩ھـ ـ ١٣٨۶/٢/٢۶ ھیأت وزیران که به تأیید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور رسیده است اعمال آن در احکام استخدامی متصدیان پست ھای سازمانی مورد نظر با رعایت مفاد بخشنامه مذکور بلامانع خواھد بود.» فوق العاده سختی کار کارکنان وزارت نیرو را بر اساس دستورالعمل حقوق و مزایای کارمندان صنعت آب و برق به شماره ک١ـ دح م ک/ن پ ح م ـ ١٣٩٢/٧/١ وزارت نیرو، اصلاحیه دستورالعمل مذکور و بدون توجه به سنخیت و تشابه داشتن به مصادیق مندرج در بند ٣ ماده ۶٨ قانون مدیریت خدمات کشوری پرداخت می نماید. نظر به تسری حاکمیت قانون مدیریت خدمات کشوری بر وزارت نیرو، لزوماً کلیه پرداخت ھای آن وزارتخانه راجع به حقوق و مزایا می بایست بر اساس قانون معنون و آیین نامه و بخشنامه ھای موضوع آن صورت پذیرد بنابراین مفاد بند ۴ نامه شماره ٢٢۵/٩٣/٩٢١٨ ـ ١٣٩٣/٧/٧ معاون سرمایه انسانی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور با عنوان مدیرعامل صندوق بازنشستگی کشوری و ھمچنین مفاد بند ۵ ـ ۵ دستورالعمل حقوق و مزایای کارمندان صنعت آب و برق موضوع فوق العاده سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف به شماره ک١ـ دح م ک/ن پ ح م ـ ١٣٩٢/٧/١ وزارت نیرو و ھمچنین اصلاحیه دستورالعمل مذکور به شماره ٩٢/١٩٠/٢٢۵۵۴ـ ١٣٩٢/١٢/٢۴ معاون تحقیقات، منابع انسانی و پشتیبانی وزارت نیرو از حیث عدم تشابه موضوع و سنخیت ماھیت موارد یاد شده مغایر با مفاد بند ٣ ماده ۶٨ و ماده ٧٨ قانون مدیریت خدمات کشوری، آیین نامه و دستورالعمل اجرایی مربوط و مالاً دادنامه ھای اصداری ھیأت عمومی اخیرالذکر ارزیابی می گردد. بنا به مراتب پیش گفته و مستند به مواد ١٢ و ٨۶ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ١٣٩٢ درخواست ابطال دستورالعمل و نامه مبحوث عنه مورد استدعاست. “
متن مقرره ھای مورد اعتراض به شرح زیر است:
” الف ـ بند ۴ نامه شماره ٢٢۵/٩٣/٩٢١٨ ـ ١٣٩٣/٧/٧ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیسجمھور خطاب به سازمان بازنشستگی:
۴ـ برقراری و پرداخت فوق العاده سختی شرایط محیط کار به استناد بند ٣ ماده ۶٨ قانون مدیریت خدمات کشوری در دستگاه ھای اجرایی با رعایت مفاد آیین نامه فوق العاده سختی شرایط کار موضوع مصوبه شماره ۵۴٩١٠/ت٩٣٠ھـ ـ ١٣۶۶/٨/٩ ھیأت وزیران و دستورالعمل اجرایی آن (موضوع بخشنامه ھای شماره ٣۴/٨٠٠ـ ١٣۶٧/۴/١٢ و شماره ٢٠٠/۵٠٧٩۵ ـ ١٣٨٩/١٠/۵) و سایر مقررات امکان پذیر می باشد. بنابراین از آنجا که فوق العاده سختی شرایط محیط کار کارکنان وزارت نیرو به استناد پیوست شماره (٢) دستورالعمل نحوه تعیین حقوق و مزایای کارکنان صنعت آب و برق موضوع بند ٣ مصوبه شماره ٢٨١٣٢/ت٣٧٢٩٩ھـ ـ ١٣٨۶/٢/٢۶ ھیأت وزیران، به تأیید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور رسیده است، اعمال آن در احکام استخدامی متصدیان پست ھای سازمانی مورد نظر با رعایت مفاد بخشنامه مذکور، بلامانع خواھد بود.
ب ـ اصلاحیه بند ۵ ـ ۵ دستورالعمل اجرایی فصل دھم قانون مدیریت خدمات کشوری به شماره ١دخ م ک/ن پ ح م ـ ١٣٩٢/٧/١ تجدیدنظر شده در تاریخ ١٣٩٢/١٢/١۴ منضم به دستورالعمل مذکور به شماره ٩٢/١٩٠/٢٢۵۵۴ـ ١٣٩٢/١٢/٢۴ معاون تحقیقات، منابع انسانی و پشتیبانی وزارت نیرو
رؤسای محترم ھیأت مدیره و مدیران عامل شرکتھای تابعه
موضوع: اصلاحیه دستورالعمل اجرایی فصل دھم قانون مدیریت خدمات کشوری ، به پیوست نامه شماره ٩٢/۵١۵٢۴/۵۶٠ـ ١٣٩٢/١٢/١٧ معاون وزیر نیرو منضم به اصلاحیه دستورالعمل اجرایی فصل
با سلام، احتراماً دھم قانون مدیریت خدمات کشوری که با ھماھنگی دیوان محاسبات کشور در رابطه با بندھای ذیل اصلاح گردیده است جھت اقدام ارسال می گردد.
١ـ اصلاح جدول شماره٣(تبدیل سطح به درجه)
٢ـ اصلاح جدول شماره ۴(جدول امتیازات فوق العاده مدیریت و سرپرستی)
٣ـ اصلاح بند ۵ ـ ۵ فوق العاده سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف
۴ـ اصلاح بند ۶ ـ ۵ فوق العاده شغل
۵ ـ اصلاح بند ١١ـ ۵ فوق العاده ویژه
۶ ـ اصلاح بند ١٢ـ ۵ فوق العاده کارآیی و عملکرد و تبصره ذیل آن
٧ـ اصلاح بند١ـ ١ـ ۵ـ١۴ مرحله اول تطبیق حقوق و مزایای کارمندان صنعت آب و برق
۵ ـ ۵ ـ فوق العاده سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف: برقراری فوق العاده سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف جھت جبران خدمات کارمندان که با وجود رعایت شرایط بھداشتی و ایمنی مربوطه با توجه به درجه شدت و تناوب مدت در معرض ابتلا به بیماری ھا با عوارض نامطلوب قرار گرفته و یا اینکه ماھیت وظایف آنان احتمال بروز بیماری یا عوارض نامطلوب دارد، تدوین شده است. (بر اساس بند ٣ ماده ۶٨ قانون مدیریت خدمات کشوری و دستورالعمل ھای اجرایی آن) “
در پاسخ به شکایت مذکور رئیس امور حقوقی و مجلس (سازمان اداری و استخدامی کشور) به موجب لایحه شماره ۵٠۶٢١٣ـ ١٣٩٨/٩/١٠ نامه شماره ۵٠۵١۴٩ ـ ١٣٩٨/٩/٩ رئیس امور مدیریت مشاغل و نظام ھای پرداخت سازمان اداری و استخدامی کشور را ارسال کرده که متن آن به قرار زیر است:
” جناب آقای نوروزپور
رئیس محترم امور حقوقی و مجلس
با سلام واحترام
بازگشت به نامه شماره ۴۶۵۵۶٧ ـ ١٣٩٨/٨/٢٢ منضم به تصویر شماره پرونده ٩٨٠٩٩٨٠٩٠۵٨٠٢١٠ـ ١٣٩٨/٨/١٩ صادره از ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری، موضوع شکایت سرپرست معاونت حقوقی، مجلس و تفریغ دیوان محاسبات کشور در خصوص فوق العاده سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف کارکنان صنعت آب و برق اعلام می دارد: بـر اساس بند ۴ دستورالعمل نحوه پرداخت فوق العاده سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف موضوع بخشنامه شماره ٢٠٠/۵٠٧٩۵ ـ ١٣٨٩/١٠/۵ معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور (سابق)، میزان امتیاز فوق العاده سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف کارمندان دستگاه ھای اجرایی که پیش از اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری از فوق العاده سختی کار برخوردار بودند، بر اساس درصدھایی که قبلاً برای سختی کار مشاغل تأیید شده است، به ازای ھر یک درصد، ١٢ امتیاز، حداکثر تا ١٠٠٠ امتیاز تعیین می گردد. از این رو چنانچه فوق العاده سختی کار کارکنان وزارت نیرو (صنعت آب و برق) پیش از اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری به تأیید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور (سابق) رسیده باشد. وزارت نیرو می توانست نسبت به تطبیق و تعیین امتیاز فوق العاده سختی کار و کار در محیط ھای غیرمتعارف آن دسته از پست ھای سازمانی که وظایف و مسئولیت ھای پیش بینی شده در آنھا با شاخص ھای بند٣ ماده ۶٨ قانون مذکور مطابق دارد بر اساس مفاد بند ۴ دستورالعمل مذکور عمل نماید. “
ھمچنین مدیرکل دفتر حقوقی وزارت نیرو در پاسخ به شکایت مذکور به موجب لایحه شماره ٩٩/١٩٨٨١/۴١٠ ـ ١٣٩٩/۴/٢۴ پاسخ داده است که:
” با احترام، در خصوص ابلاغیه ٩٨٠٢٧٣۴ـ ١٣٩٨/٧/٢٠ موضوع دادخواست دیوان محاسبات کشور مبنی بر ابطال بند ۵ ـ ۵ دستورالعمل حقوق و مزایای کارمندان صنعت آب و برق و اصلاحیه مربوطه در پرونده شماره ٩٨٠٩٩٨٠٩٠۵٨٠٢١٠٠ به استحضار می رساند:
١ـ صنعت آب و برق به عنوان یک صنعت زیربنایی، نقش عمده ای در فعالیت ھای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و فرھنگی کشور ایفا می نماید و با توجه به حجم عظیم سرمایه گذاری ھا در این صنعت، به منظور جبران خدمت و نگھداشت نیروی انسانی متخصص و کارآمد، دارای مقررات خاص نظام پرداخت حقوق و مزایا بوده است و بر اساس مصوبات شماره ۶٣۶٢۴/ت۵٨٠ھـ ـ ١٣٧٢/١/٢٧ و شماره ٢٨١٣٢/ت٣٧٢٩٩ھـ ـ ١٣٨۶/٢/٢۶ ھیأت وزیران و نامه شماره ١٠٠/٨٠۵٣٨ ـ ١٣٨۶/۶/٢٠ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی معاونت برنامه ریزی و نظارت راھبردی رئیس جمھور (وقت)، ضوابط حقوق و مزایا و دستورالعمل ھای مرتبط، تأیید و از تاریخ ١٣٧١/١/١ وزارت نیرو مجاز به اجرای آن بوده است.
٢ـ با اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری بر اساس بند ١ فصل دوم مصوبه مورخ ١٣٨٨/٢/٩ شورای حقوق و دستمزد موضوع بخشنامه شماره ٢٠٠/١۴۵٩٣/١ ـ ١٣٨٨/٢/٢١ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور که مقرر نموده «چگونگی اجرای احکام مربوط به فصل دھم قانون مدیریت خدمات کشوری در مورد کارمندان آن دسته از دستگاه ھایی که در شمول قانون نظام ھماھنگ پرداخت کارکنان دولت نبوده اند، متعاقباً اعلام می گردد» و به لحاظ عدم پیش بینی دستورالعمل ھای اجرایی فصل دھم قانون مدیریت خدمات کشوری در خصوص نحوه تطبیق حقوق و مزایای کارکنان وزارت نیرو که قبل از اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری دارای مقررات خاص بوده است، بر اساس صورتجلسه مورخ ١٣٨٨/٧/١٨ فی مابین نمایندگان وزارت نیرو و معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور (وقت) حقوق و مزایای کارمندان صنعت آب و برق تا تاریخ ١٣٩٢/١/١ بر اساس ضوابط و مقررات قبلی- پرداخت گردیده است. لیکن با تأکید معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور جھت اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری و حسب تفاھم نامه فیمابین معاونت مذکور با وزارت نیرو از جمله بند ٢ آن مبنی بر اینکه سایر فوق العاده ھای موضوع ماده ۶٨ قانون مدیریت خدمات کشوری که دستورالعمل ھای آن برای کلیه دستگاه ھای اجرایی ابلاغ گردیده است حسب مورد برای کارمندان وزارت نیرو و شرکت ھای تابعه نیز قابل اعمال خواھد بود بر اساس تصویبنامه شماره ١٠۴۶١۶/ت۴٩۴١٢ھـ ـ ١٣٩٢/۵/١٠ ھیأت وزیران «وزارت نیرو موظف گردید نسبت به اجرای کامل قانون مدیریت خدمات کشوری در خصوص کارکنان مشمول قانون یاد شده اقدام نماید». که در ھمین راستا بخشنامه شماره ٩٢/٢۵٩۶٨/۵٠/١٠٠ـ ١٣٩٢/۵/٢٢ وزارت نیرو و دستورالعمل اجرایی نحوه تطبیق حقوق و مزایای کارکنان صنعت آب و برق با فصل دھم قانون مدیریت خدمات کشوری به شماره ١ـ دح م ک/ن پ ح م ـ ١٣٩٢/٧/١ تدوین و طی بخشنامه شماره ٩٢/٣٠١١٧/۵٣٠ـ ١٣٩٢/٧/١ به شرکت ھای زیر مجموعه ابلاغ گردید.
٣ـ با ابلاغ بخشنامه مذکور معاونت حقوقی، مجلس و تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور طی نامه شماره ٢٠٠٠٠/٨١٠ ـ ١٣٩٢/٩/١٠ با طرح مغایرت ھای دستورالعمل صادره با بندھای ٣ و ۵ و تبصره ماده ۶٨ قانون مدیریت خدمات کشوری، ابطال بخشنامه مذکور را از زمان تصویب، از دیوان عدالت اداری درخواست نمود که با تشکیل جلسات مشترک فیمابین این وزارتخانه با معاونت ذیربط دیوان محاسبات کشور و حسابرس کل ھیأت پنجم آن معاونت، مغایرت ھای قانونی مذکور رفع و اصلاحات مورد نظر معاونت یاد شده در دستورالعمل اجرایی فصل دھم قانون مدیریت خدمات کشوری اعمال و طی نامه شماره ٩٢/۵١۵٢۴/۵٣٠ـ ١٣٩٢/١٢/١٧ به شرکت ھای زیرمجموعه ابلاغ گردید و متعاقب آن معاونت فنی و حسابرسی امور اقتصادی و زیربنایی دیوان محاسبات کشور طی نامه شماره ٩٧۶/١۴٧۴۴/م/٢ـ ١٣٩٢/١٢/٢٠ ضمن تأکید بر اصلاح موارد مغایر مورد نظر آن دیوان، ھیأت ھای حسابرسی ذیربط را به نظارت بر چگونگی اجرای دستورالعمل اخیرالذکر با رعایت قانون مدیریت خدمات کشوری در شرکت ھای تابعه وزارت نیرو ملزم نمود و طی نامه شماره ٢٠٠٠٠/٢٨ ـ ١٣٩٣/١/٣٠ ،توقف رسیدگی و استرداد دادخواست از دیوان عدالت اداری درخواست که طی دادنامه شماره ۵٨۴ـ ١٣٩٣/٣/٣١ نسبت به موضوع، قرار رد درخواست صادر نمود. مع الوصف با وجود ھماھنگی ھمه جانبه وزارت نیرو با دیوان محاسبات کشور در تدوین دستورالعمل اجرایی فصل دھم قانون مدیریت خدمات کشوری و به رغم بخشنامه معاونت فنی و حسابرسی امور اقتصادی و زیربنایی دیوان محاسبات کشور و اصلاح موارد مغایر اعلامی از سوی ھیأت ھای حسابرسی و مستشاری و صدور چندین رأی برائت از سوی ھیأت ھای مستشاری که منجر به صرف بخش اعظمی از توان و نیروی دیوان محاسبات کشور در استان ھا و این وزارتخانه و شرکت ھای تابعه گردیده و اخیرا ً نیز در خصوص فوق العاده سختی کار موضوع بند ٣ ماده ۶٨ قانون مدیریت خدمات کشوری مواردی در ھیأت ھای دوم و سوم مستشاری دیوان محاسبات کشور، مطرح و با توضیحات و مستندات ارائه شده منجر به صدور آرای شماره ٣٧٨/٢٩ ـ ١٣٩۶/۵/٧ و ٨۶۴/٢٩ـ ١٣٩۶/٩/٢٩ مبنی بر عدم احراز تخلف و مآلاً تأیید پرداخت فوق العاده سختی کار در محیط غیرمتعارف در وزارت نیرو و شرکت ھای تابعه گردید.
۴ـ از آنجا که به استناد بند ٣ دستورالعمل فوق العاده سختی کار و کار در محیط غیرمتعارف (بخشنامه شماره ٢٠٠/۵٠٧٩۵ ـ ١٣٨٩/١٠/۵ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی وقت رئیس جمھور)، برقراری فوق العاده سختی کار برای دستگاه ھای مشمول که قبلاً به استناد تصویب نامه شماره ۵۴٩١٠/ت۶٣٠ ـ ١٣۶۶/٨/٩ ھیأت وزیران و دستورالعمل آن به شماره ٣۴/٨٠٠ـ ١٣۶٧/۴/١٢ و اصلاحات بعدی آن که به تأیید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور رسیده در چارچوب فرایند ابلاغی بلامانع اعلام گردیده است. بر ھمین اساس وزارت نیرو نسبت به برقراری فوق العاده سختی کار موضوع بند ٣ ماده ۶٨ قانون مدیریت خدمات کشوری اقدام نموده و موضوع به استناد بند ۴ نامه شماره ٢٢۵/٩٣/٩٢١٨ـ١٣٩٣/٧/٧ معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور مورد تأیید قرار گرفته است. ھمچنین فوق العاده مورد اشاره از سال ١٣۶٧ حسب نوع مشاغل صنعت تعیین گردیده و با اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری با بند ٣ ماده ۶٨ آن تطبیق و تداوم یافته است. لذا بنا به مراتب فوق تقاضای رسیدگی و رد شکایت مطروحه مورد استدعاست. “
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٩/٧/٨ بـا حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
ماده ۶٨ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال ١٣٨۶ مقرر داشته علاوه بر حقوق کارکنان، فوق العاده ھایی نیز به آنھا قابل پرداخت است و فوق العاده مذکور در بند ٣ این ماده شامل کارکنانی است که در یکی از وضعیت ھای مورد اشاره در این بند قرار دارند. اولین وضعیت «سختی کار» می باشد که شامل افرادی است که مشاغل آنھا بر اثر عوامل مختلف فشار و تنشی به مراتب بالاتر از ظرفیت ھای طبیعی و جسمی به فرد وارد می آورد که نوع این مشاغل توسط قانون مشخص نشده و حسب مورد باید از طریق مرجع ذیصلاح تعیین شود. دومین وضعیت «کار در محیط ھای غیرمتعارف» می باشد که نمونه ھای آن توسط قانون مشخص شده نظیر کار با اشعه و مواد شیمیایی، کار با بیماران روانی، عفونی و در اورژانس و در بخش ھای سوختگی و مراقبت ھای ویژه بیمارستانی و شمول آن به سایر مشاغل باید ھم سنخ از لحاظ موضوع و ماھیت با نمونه ھای ذکر شده در قانون باشد. سومین وضعیت «کار با مواد سمی، آتش زا و منفجره و کار در اعماق دریا» می باشد که قانونگذار برای این وضعیت امتیاز تا سه برابر سایر موارد لحاظ نموده است.نظر به اینکه اولاً : اختصاص و تصویب برقراری فوق العاده بند ٣ ماده ۶٨ در ھر یک از وضعیت ھای ذکر شده مستلزم وجود دلایل توجیھی لازم و انطباق شغل مورد نظر با آن می باشد لیکن در مصوبات مورد شکایت تفکیکی از این حیث صورت نگرفته و حتی برخی مشاغل متعارف نظیر کارشناس امور اجرایی، مدیرکل، معاون مدیرکل و … از فوق العاده بند ٣ ماده ۶٨ برخوردار شده اند که فاقد دلایل موجه می باشد. ثانیا :ً به موجب ماده ٨٠ قانون مدیریت خدمات کشوری مقرر شده آیین نامه اجرایی فصل دھم باید به تصویب ھیأت وزیران برسد و این امر شامل ضوابط اجرایی بند٣ ماده ۶٨ قانون مذکور نیز می باشد لیکن پس از لازم الاجرا شدن این قانون مدیریت خدمات کشوری مصوبه ای در خصوص تعیین مصادیق «سختی کار» از سوی ھیأت وزیران تصویب و ابلاغ نشده است و به موجب دادنامه شماره ٩٨٠٩٩٧٠٩٠۵٨١٠٨٣۴ـ ١٣٩٨/۴/٢۵ ھیأت عمومی دیـوان عدالت اداری مقررات حـاکم در این خصوص کـه مربوط به قبل از قانون مـدیریت خدمات کشوری بوده به علت منسوخ شدن آن از زمان اجرایی شدن قانون قابلیت استناد ندارد و در مورد محیط ھای غیرمتعارف نیز لازم است مصادیق با مثال ھای مذکور در بند ٣ ماده ۶٨ از سنخیت و انطباق لازم برخوردار باشد، بنابراین مصوبات مورد شکایت مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات می باشد و مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود .
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی