رای شماره ١٨٩٧ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال قسمت (الف) بند ۵ و بندھای ١۶،١۴ و ١٧ از دستورالعمل جامع شھریه و حق نظارت دانشگاه جامع علمی کاربردی

بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٩٠٩٩٧٠٩٠۵٨١١٨٩٧ مورخ ١٣٩٩/١٢/۵ با موضوع: «ابطال قسمت (الف) بند ۵ و بندھای ١۴ ،١۶ و ١٧ از دستورالعمل جامع شھریه و حق نظارت دانشگاه جامع علمی کاربردی» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین

تاریخ دادنامه: ١٣٩٩/١٢/۵ شماره دادنامه: ١٨٩٧ شماره پرونده: ٩٨٠٠۵٢۵

مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای امیرحسین استخریان

موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمت (الف) بند ۵ و بندھای ١۴ ،١۶ و ١٧ از دستورالعمل جامع شھریه و حق نظارت دانشگاه جامع علمی کاربردی

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال قسمت (الف) بند ۵ و بندھای ١۴ ،١۶ و ١٧ از دستورالعمل جامع شھریه و حق نظارت دانشگاه جامع علمی کاربردی را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

” بند ١٧ دستورالعمل مورد شکایت، در خصوص شھریه معادل سازی دروس مغایر با بند ٩ اصل سوم قانون اساسی و مصداق تبعیض ناروا می باشد. این بند ھمچنین در تناقض با آیه ٩٠ سوره مبارکه نحل و اصل فقھی لاضرر می باشد. قسمت الف بند ۵ بخشنامه با قواعد فقھی «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» و «کلما حکم به عقل حکم به الشرع» در تناقض است. بند ١۴ که پرداخت شھریه برای دانشجویان نخبه را در صورت انتقال مقرر کرده با بند ٣ اصل سوم قانون اساسی و تسھیل آموزش عالی مغایرت دارد. بند ١۶ دستورالعمل تضییع حقوق سربازان مدافع کشور است که از مرخصی تحصیلی این دانشگاه استفاده می کنند. لذا اینجانب خواستار ابطال قسمت الف بند ۵ و بند ھای ١۴ ،١۶ ،١٧ از بخشنامه شماره ٩۴/١٣٨۵٠/م ـ ١٣٩۴/۴/٢ موضوع دستورالعمل جامع شھریه و حق نظارت دانشگاه جامع علمی کاربردی و در صورت لزوم استعلام از شورای نگھبان در خصوص غیرشرعی بودن بندھای مورد اشاره می باشم. “

متن مقرره ھای مورد اعتراض به شرح زیر است:

” بخشنامه به کلیه واحدھای استانی و مؤسسات و مراکز آموزش علمی کاربردی تحت نظارت دانشگاه دستورالعمل جامع شھریه و حق نظارت

۵ ـ نحوه دریافت شھریه از دانشجویان انصرافی:

الف ـ مطابق بخشنامه خدمات آموزشی عدم مراجعه دانشجویان بیش از یک ترم، اخراج محسوب می گردد و در صورت انصراف دانشجو بعد از یک ترم یا پودمان، فقط یک شھریه ثابت بابت حق انصراف از دانشجو دریافت می گردد.

١۴ـ در صورت صدور مجوز آموزشی برای انتقال دانشجویان نخبه که از تحصیل رایگان استفاده می کنند، پرداخت مبلغ یک شھریه ثابت به مرکز مبدأ بابت حق انتقال بر عھده دانشجو می باشد.

١۶ـ دانشجویانی که جھت انجام دوره سربازی از مرخصی تحصیلی استفاده می کنند موظفند مطابق ماده ٨ آیین نامه اجرایی شھریه دوره ھای علمی کاربردی مصوب جلسه ١٣٨۴/١٢/٢٣ ھیأت امنای دانشگاه یک شھریه ثابت بابت ھر ترم پودمان مرخصی تحصیلی بپردازند.

١٧ـ در خصوص محاسبه شھریه دروس معادل سازی مقرر گردید در صورتی که تعداد واحدھا بیش از ٢٠ واحد باشد کما فی السابق شھریه به صورت ٢٠/n) n تعداد واحدھای معادل سازی شده) محاسبه و در خصوص شرایط خاص در صورتی که موضوع مورد تصویب و منجر به صدور رأی کمیسیون موارد خاص شد شھریه معادل سازی اخذ نگردد.

ـ دریافت شھریه بابت معادل سازی دروس شامل موارد زیر می باشد:

ـ پذیرفته شدگانی که واحدھای قابل معادل سازی را در دانشگاه ھایی غیراز دانشگاه جامع علمی کاربردی گذرانده اند.

دانشجویانی که تغییر رشته داده اند و واحدھای مذکور را در یک رشته دیگر گذرانده اند.”

در پاسخ به شکایت مذکور، مشاور رئیس و مدیرکل دفتر حقوقی دانشگاه جامع علمی کاربردی به موجب نامه شماره ٩٨/١۴٢٧٠/م ـ ١٣٩٨/۴/٢٣ به طور خلاصه توضیح داده است که:

” تدوین تمامی مفاد دستورالعمل مورد اعتراض مطابق قانون و در محدوده اختیار کمیته تصویب کننده دانشگاه بوده است و دستورالعمل مذکور بر اساس و مطابق مجوز ناشی از ”آیین نامه اجرایی شھریه دوره ھای علمی کاربردی» مخصوصاً مواد ۴ و ١۶ آن به تصویب رسیده است. آیین نامه اجرایی شھریه نیز مصوب نھمین جلسه ھیأت امنای دانشگاه مورخ ١٣٨۴/١٢/٢٣ است که با حضور و تأیید وزیر علوم تصویب شده است، خواھان نیز با اتکا به احساسات غیرحقوقی و صرفاً با بیان اصول و قواعد فقھی بی ارتباط اقدام به طرح شکایت نموده است، لذا صدور حکم مبنی بر رد شکایت مورد استدعاست . “

در خصوص ادعای شاکی مبنی بر مغایرت دستورالعمل مورد اعتراض با شرع مقدس اسلام، قائم مقام دبیر شورای نگھبان به موجب لایحه شماره ٩٩/١٠٢/١٧۶۴٣ ـ ١٣٩٩/٣/١١ اعلام کرده است که:

” موضوع قسمت (الف) بند ۵ و بندھای ١۴ ،١۶ و ١٧ دستورالعمل جامع شھریه و حق نظارت دانشگاه جامع علمی کاربردی در خصوص نحوه دریافت شھریه دانشجویان انصرافی و معادل سازی دروس، در جلسه مورخ ١٣٩٩/٢/١٨ فقھای معظم شورای نگھبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که به شرح ذیل اعلام نظر می گردد: «مصوبه مورد شکایت خلاف موازین شرع شناخته نشد مگر اینکه قبلاً عدم اخذ شھریه بابت مصادیق مورد شکایت، طی قرارداد معتبری از سوی دانشگاه تعھد شده باشد.» “

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٩/١٢/۵ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی

الف ـ با توجه به اینکه از نامه شماره ٩٩/١٠٢/١٧۶۴٣ ـ ١٣٩٩/٣/١١ قائم مقام دبیر شورای نگھبان، مغایرت مقررات مورد اعتراض با شرع استفاده نمی شود، بنابراین در اجرای حکم مقرر در تبصره٢ ماده ٨۴ و ماده ٨٧ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت ُعد شرعی وجود ندارد. اداری و تبعیت از نظر فقھای شورای نگھبان، موجبی برای ابطال مقررات مورد اعتراض از ب

ب ـ با توجه به حکم ماده ١ قانون احکام دائمی برنامه ھای توسعه کشور و وظیفه پیش بینی شده برای ھیأت ھای امناء مؤسسات مصرح در این ماده و غیرقابل تفویض بودن وظایف ھیأت امناء، بنابراین مقررات مورد اعتراض به علت خارج بودن از صلاحیت مرجع وضع آنھا مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.

رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی