رای شماره ١٢١٢ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال تبصره ٢ ماده ۶٧ آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ ١٣٨٣/٣/٢٣ از تاریخ تصویب

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٩٠٩٩٧٠٩٠۵٨١١٢١٢ مورخ ١٣٩٩/١٠/۶ با موضوع: «ابطال تبصره ٢ ماده ۶٧ آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ ١٣٨٣/٣/٢٣ از تاریخ تصویب» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین

تاریخ دادنامه : ١٣٩٩/١٠/۶ شماره دادنامه: ١٢١٢ شماره پرونده : ٩٨٠٠۴۴٢

مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای محمدابراھیم شفیعی ثابت

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره ٢ ماده ۶٧ آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ ١٣٨٣/٣/٢٣

گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره ٢ ماده ۶٧ آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ ١٣٨٣/٣/٢٣ را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

” ریاست و ھیأت معظم و مفخم دیوان عدالت اداری با توقیر و احترام مراتب آتی را به استحضار می رساند. اولاً: بنده دانشجوی سال ۴ رشته پزشکی (دوره دوم پزشکی) دانشگاه آزاد اسلامی شاھرود می باشم و در دو درس بیماری ھای خون و بیماری ھای کلیه نمره ١٠/۵ کسب کرده ام با این حال دانشکده نمره مذکور را قبول ندارد و مدعی است که باید واحد مذکور را مجدداً انتخاب و بگذرانم زیرا من در زمان گذراندن واحدھای مذکور دانشجوی مھمان بوده ام. مع الوصف در ھمین واحد درسی حداقل نمره قابل قبول برای دانشجویان غیرمھمان نمره ده می باشد و علت این تبعیض فـاحش آیین نامه آمـوزشی دوره دکتری عمومی پزشکی است که طبق مـاده ٣۴ آن حداقل نمره قبولی در دوره دوم پزشکی برای دانشجویان غیرمھمان ١٠ ولی طبق تبصره ٢ ماده ۶٧ برای دانشجویان مھمان حداقل نمره قبولی برای ھمان درس ١٢ می باشد. ملاحظه میفرمایید چنین تبصره تبعیض آمیزی برخلاف اصول ١٩ و ٢٠ قانون اساسی است که تصریح شده ھمه ملت از حقوق مساوی برخوردارند و در تمام قوانین موضوعه تبعیضی وجود ندارد مگر تبصره ٢ ماده ۶٧ آیین نامه مذکور که از نظر شرعی، قوانین موضوعه در ایران، علمی و اخلاقی نامشروع و منفور و مردود می باشد. در نتیجه ھمه دانشجویان در تمام دروس و رشته ھا می بایست از حقوق مساوی برخوردار باشند لازم به ذکر است حتی مقامات وزارت بھداشت نیز چنین تبعیضی را قبول ندارند. نمونه کپی نامه ١۶/٣٢٨٩٧۶ ـ ١٣٨۶/٩/١۴ آقای دکتر سیدامیرمحسن ضیایی مدیرکل دفتر گسترش و ارزیابی آموزش پزشکی و دبیر شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی به عنوان آقای دکتر لطیفی معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بھداشتی درمانی ایران که طی آن دانشجوی مھمان را (مثل بنده) با نام مھدی مبرا با نمره کمتر از ١٢ پذیرفته و به دانشکده خود معرفی کرده است که این عمل تبعیض دوم تلقی و موجب کان لم یکن تبصره مذکور می باشد. بنا بر مراتب مشروح تبصره مرقوم تبعیض آمیز و برخلاف قانون اساسی و قوانین موضوعه که به شکل مساوی بر جامعه اعمال می شود و موجب تضییع حقوق شرعی و قانونی و اخلاقی و اجتماعی بوده ـ در اجرای اصول ١٩ و ٢٠ قانون اساسی و مواد ١٢ ،١٣ ،١٧ ،١٨ و ۵٨ قانون دیوان عدالت اداری و آیین نامه آن استدعای رسیدگی و صدور حکم به ابطال تبصره مزبور نسبت به خود را دارم و در اجرای ماده ٣۴ قانون مرقوم تقاضای صدور دستور موقت جھت ورود به مرحله سوم دوره پزشکی در ترم کنونی را دارم چرا که در صورت عدم قبول دو درس مذکور نمی توانم وارد دوره سوم تحصیل پزشکی شوم و بر مدت تحصیل اینجانب اضافه خواھد شد ـ ایمان راسخ دارم آن قضات عدالت گستر حکم عادلانه خداپسندانه صادر خواھند کرد. “

در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره ٩٨ ـ ۴۴٢ـ ٣و۴ مورخ١٣٩٨/۴/٣٠ ثبت دفتر ھیأت عمومی و ھیأت ھای تخصصی دیوان عدالت اداری شده توضیح داده است که:

” احتراماً عطف به اخطاریه رفع نقص پرونده شماره ٩٨٠٩٩٨٠٩٠۵٨٠٠١٠٠ به کلاسه ٩٨٠٠۴۴٢ مستحضر می دارد. اولاً: شغل اینجانب مشخص بوده و دانشجوی پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاھرود می باشم. ثانیاً: مراد و مقصود از غیرشرعی بودن اقدام وزارت بھداشت ایجاد تبعیض ناروا بوده است که بدیھتاً تبعیض امری غیرشرعی است و ادعای اینجانب خلاف قانون بودن آیین نامه مصوب وزارت بھداشت می باشد که یک بام و دو ھواست یعنی اینجانب به عنوان دانشجوی پزشکی به دلیل آن که مھمان دانشگاه آزاد تھران بودم باید درس ھایم را با حداقل نمره ١٢ بگذرانم در حالی که دانشجویان خود دانشگاه آزاد اسلامی واحد تھران ھمین درس را با نمره ١٠ قبول می شوند! لذا صرف نظر از ادله غیرشرعی بودن تبعیض ناروای قانونی می باشد و دقیقاً به ھمین علت تقاضای ابطال آیین نامه مصوب وزارت بھداشت را دارم. “

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

” تبصره ٢ ماده ۶٧ :حداقل نمره قبولی دانشجوی مھمان در دانشگاه مقصد ١٢ می باشد. واحدھایی را که دانشجو در دانشگاه مقصد با نمره کمتر از ١٢ گذرانده است باید مجدداً بگذراند. “

در پاسخ به شکایت مذکور، اداره کل حقوقی و تنظیم مقررات وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحه شماره ١٠٧/١٢٢٧ـ ١٣٩٨/۶/٢۶ توضیح داده است که:

” ١ـ نامبرده وفق دادخواست تقدیمی ادعا نموده دانشجوی سال چھارم رشته پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی شاھرود می باشد و علیرغم اینکه در دو درس بیماری ھای خون و بیماری ھای کلیه نمره ١٠/۵ کسب کرده دانشکده مذکور نمره ایشان را نپذیرفته و مشارالیه موظف به طی مجدد واحدھای مذکور گردیده است. وی ھمچنین مدعی می باشد در ماده ٣۴ آیین نامه آموزشی دوره آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ ١٣٨٣/٣/٢٣ حداقل نمره قابل قبول برای دانشجویان غیرمھمان در ھر واحد درسی نمره ده اعلام شده است. مع ھذا وفق تبصره ٢ ماده ۶٧ آیین نامه مورد اشاره نمره قبولی برای دانشجویان مھمان نمره ١٢ اعلام شده است. نامبرده با توجه به مراتب فوق الذکر و با استناد به اصل ١٩ و ٢٠ قانون اساسی متقاضی ابطال تبصره ٢ ماده ۶٧ آیین نامه آموزشی دوره آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ ١٣٨٣/٣/٢٣ می باشد.

٢ـ در خصوص شکایت نامبرده لازم به توضیح است وفق قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، وظیفه و حدود اختیارات آن مرجع رسیدگی به شکایات اشخاص نسبت به تصمیمات و اقدامات خلاف قوانین و مقررات دستگاه ھای اجرایی می باشد. درعوای حاضر اقدام یا تصمیمی خلاف قوانین و مقررات و ھمچنین خارج از حیطه اختیارات این وزارتخانه صورت نگرفته است و شاکی نیز ھیچ دلیل و مدرکی در اثبات ادعای مطروحه ارائه ننموده است. ثانیاً: بر اساس ماده واحده «خروج تصمیمات و آراء صادره از ھیأت ھا و کمیته ھای تخصصی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بھداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراکز آموزشی و پژوھشی در خصوص امور و شئون علمی، آموزشی و پژوھشی از شمول صلاحیت دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی، مصوب ششصد و سی امین جلسه مورخ ١٣٨٧/۶/١٢ شورای عالی انقلاب فرھنگی» آن دسته از تصمیمات و آراء نھایی و قطعی صادره در ھیأت ھا و کمیته ھای تخصصی فعال در وزارتخانه ھای علوم، تحقیقات و فناوری و بھداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه ھا و سایر مراکز آموزشی و پژوھشی مصوب از جمله تصمیمات و آراء نھایی ھیأت ھای امناء ممیزه و انتظامی اساتید و کمیته انضباطی دانشجویان و ھمچنین تصمیمات و آراء نھایی در خصوص بازنشستگی، ارتقاء، ارزیابی و پذیرش علمی، بورس دانشجویان و فرصت مطالعاتی که صرفاً در رابطه با امور و شئون تخصصی علمی، آموزشی و پژوھشی صادر شده باشد قابل شکایت و رسیدگی در دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی نخواھد بود. با توجه به اینکه خواسته نامبرده نیز دارای شان علمی و آموزشی می باشد، برابر ماده واحده مذکور رسیدگی آن در صلاحیت آن مرجع نبوده لذا بر این اساس نیز رد دعوای مطروحه و اتخاذ تصمیم شایسته از آن مقام مورد تقاضا است.

٣ـ صرف نظر از مراتب فوق الذکر به موجب مصوبه جلسه ۴٢١ـ ١٣٧٧/٣/١٩ شورای عالی انقلاب فرھنگی، شورای عالی برنامه ریزی از شورای عالی انقلاب فرھنگی منفک و در ھر وزارتخانه به طور مستقل تشکیل گردیده است.

۴ـ به استناد بند ٢٠ مصوبه جلسه ۴٢٩ و ۴٣٠ ـ ١٣٧٧/٧/٢١ و ١٣٧٧/٨/۵ و نامه شماره ۴٢٢٩/دش ـ ١٣٧٧/١١/٢۵ شورای عالی انقلاب فرھنگی و مواد ٢و ٧ قانون تشکیل وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال ١٣۶۴ بندھای ١ ،۴ و ١۶ ماده ١ قانون تشکیلات و وظایف وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب ١٣۶٧ ،شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی به منظور تحقق سیاست ھا و خط مشی ھا و اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرھنگی در امر برنامه ریزی و تدوین و تصویب آیین نامه ھا و مقررات آموزشی تشکیل گردیده است.

۵ ـ مطابق بند ٢ آیین نامه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی تھیه و تصویب آیین نامه ھای آموزشی و پژوھشی، تغییرو اصلاح آیین نامه ھا بر عھده شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی می باشد.

۶ ـ بر این اساس در سال١٣٨٣ آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مورد بازنگری قرار گرفته و آیین نامه جدید در بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ ١٣٨٣/٣/٢٣ به تصویب رسیده است. اشاره می نماید مفاد آیین نامه مذکور جھت دانشجویان ورودی سال تحصلی ١٣٨۴ـ ١٣٨٣ و به بعد لازم الاجرا بوده و تاکنون نیز جھت کلیه دانشجویان مشمول اجرا شده است. ضمناً با توجه به اینکه آقای محمدابراھیم شفیعی ثابت ورودی رشته پزشکی پس از سال ١٣٨٣ می باشد لذا مشمول مقررات موضوع آیین نامه مصوب ١٣٨٣/٣/٢٣ است.

٧ـ وفق ماده ٣۴ آیین نامه مزبور حداقل نمره قبولی در درس ھای مرحله اول ودوم آموزش پزشکی برای دانشجویان نمره ١٠ و حداقل میانگین کل ھر یک از این مراحل ١٢ اعلام شده است. به موجب این ماده حداقل نمره قبولی در ھر یک از درس ھای نظری مرحله کارآموزی بالینی و بخش ھای مربوط به مراحل سوم و چھارم آموزش پزشکی ١٢ و حداقل میانگین کل ھر یک از این مراحل ١۴ می باشد. در این جھت تبصره ٢ ماده ۶٧ آیین نامه نیز حداقل نمره قبولی دانشجوی مھمان در دانشگاه مقصد را ١٢ اعلام نموده است. چنانچه ملاحظه می فرمایید با توجه به اینکه گروه ھای مورد اشاره در دو بند مذکور یکسان نبوده و دارای شرایط متفاوت می باشند، برابر تصمیمات اعضای شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی حداقل نمره قبولی دانشجوی مھمان در دانشگاه مقصد نمره ١٢ اعلام شده است. اشاره می نماید مھمانی در دانشگاه دیگر به درخواست شخص دانشجو و نه الزام و اجبار انجام می گیرد. ضمناً ھمان گونه که فوقاً اشاره گردید آیین نامه مورد اعتراض برای دانشجویان ورودی سال ١٣٨٣ـ ١٣٨۴ لازم الاجرا بوده و نامبرده و دانشجویان مشابه با علم و اطلاع از مفاد آیین نامه مزبور درخواست مھمانی در دانشگاه دیگر را ارائه می نمایند.

٨ ـ در خصوص مفاد نامه شماره ١۶/٣٢٨٩٧۶ ـ ١٣٨۶/٩/١۴ دبیر شورای عالی برنامه ریزی وقت که ایشان با استناد به آن متقاضی ابطال تبصره مورد اشاره شده اند نیز لازم به ذکر است نامه مزبور در خصوص دانشجویان دوره دکتری عمومی پزشکی ورودی سال ١٣٨١ و مشمول آیین نامه آموزشی مصوب ١٣٧۶/۴/٨ شورای عالی برنامه ریزی بوده است که ھمان گونه که فوقاً اشاره شد، شورای عالی برنامه ریزی با توجه به اختیارات حاصله از مقررات مذکور شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی نسبت به بازنگری آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی اقدام و بدیھی است مفاد آیین نامه سال ١٣٧۶ برای دانشجویان وروی سال ١٣٨٣ـ ١٣٨۴ لازم الاجرا نمی باشد. با توجـه به مراتب فوق الذکر و از آنجا که تمامی اقدامات وفق ضوابط و مقررات صورت گرفته است رد دعوای بی وجه شاکی از آن مقام مورد تقاضا می باشد. “

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٩/١٠/۶ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی

با عنایت به اینکه به شرح ماده ٣۴ آیین نامه آموزشی دکتری عمومی پزشکی مصوب جلسه ٢۶ شورای عالی برنامه ریزی حداقل نمره قبولی در درس ھای مرحله اول و دوم آموزش پزشکی نمره ١٠ تعیین شده و در ھمین مورد برای دانشجویانی که مھمان می شوند حداقل نمره ١٣ تعیین شده است، این تفاوت حکم از مصادیق تبعیض ناروا و مغایر با بند ٩ اصل ٣ قانون اساسی است و به ھمین جھت تبصره ٢ ماده ۶٧ آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی مستند به بند ١ ماده ١٢ و مواد ٨٨ و ١٣ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ از تاریخ تصویب ابطال می شود.

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی