رای شماره های ۵۹۶ و ۵۹۷ هيات عمومی ديوان عدالت اداری

با موضوع: بند ۵ از تذکرات مهم مندرج در صفحات ۲۴ و ۲۵ دفترچه راهنماي ثبت نام و شرکت در آزمون ورودي دوره هاي کارشناسي ارشد ناپيوسته سال ۱۴۰۰ ،که براساس آن »داوطلبان سنوات قبل، با استفاده از سهميه هاي شاهد و ايثارگر در رديف پذيرفته شدگان رشته هاي تحصيلي دوره هاي غير روزانه

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه های ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۵۹۶ و ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۵۹۷ مورخ ۱۴۰۱/۳/۳۱ با موضوع: “بند ۵ از تذکرات مهم مندرج در صفحات ۲۴ و ۲۵ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۰ ،که براساس آن «داوطلبان سنوات قبل، با استفاده از سهمیه های شاهد و ایثارگر در ردیف پذیرفته شدگان رشته های تحصیلی دوره های غیر روزانه قرار گرفته اند در صورت انصراف از رشته های قبولی خود فقط یک بار دیگر مجاز به استفاده مجدد از سهمیه های مربوط در آزمون های سالهای بعد در همان مقطع خواهند بود» ابطال شد.” جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.

مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدالله اسمعیلی فرد

تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۳/۳۱ شماره دادنامه: ۵۹۷ ـ۵۹۶

شماره پرونده: ۰۰۰۳۲۰۸ـ۰۰۰۰۹۴۳

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکیان: آقایان حسین قاضی زاده و علی حسن پور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند ۵ از تذکرات مهم مندرج در صفحات ۲۴ و ۲۵ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۰

گردش کار: شاکیان به موجب دادخواست های جداگانه ای ابطال بندهای ۴ و ۵ از تذکرات مهم مندرج در صفحات ۲۴ و ۲۵ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۰ را خواستار شده اند و در جهت تبیین خواسته اجمالاً اعلام کرده اند که :

“حسب تبصره ۲ ماده ۱۰ آیین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان مصوب سال ۱۳۶۷ صرفًا عدم امکان استفاده مجدد از امتیازات مندرج در آیین نامه در صورت انصراف از تحصیل را مقرر نموده و دلالتی بر استفاده مجدد کسانی که در دانشگاه پذیرفته شده و فارغ التحصیل شده اند، ندارد. آیین نامه فوق حاکم بر رزمندگان حـداقل ۶ ماه حضور در مناطق عملیاتی از تاریخ ۱۳۵۹ الی ۱۳۶۷ است اما قانون جامع ایثارگران فراتر از بازه زمانی مذکور و همچنین شامل دیگر ایثارگران میباشد در هیچ کدام از قوانین مربوط به ایثارگران تصریحی به لزوم استفاده یک بار از سهمیه وجـود ندارد. استناد به آیین نامه مقـدم برای اجرای قوانین موخر وجهی ندارد. این آیین نامه به موجب قوانین موخر تصویب همانند ماده ۹۰ قانون برنامه ششم توسعه یا تبصـره ۱ ماده ۱۱۸ قانون برنامه پنجم توسعه نسخ شده است. آرای شماره ۱۲۰۵ـ ۲۲/۱۰/۱۳۹۴، ۱۴۴ ـ ۱۰/۱۱/۱۳۹۶، ۷۳۵ ـ ۱۰/۷/۱۳۹۰ و ۷۳۴ ـ ۳۰/۱۰/۱۳۹۲ دلالت بر   محدود نبودن سهمیه ایثارگران به یک بار است. بنابراین مطابق ماده ۳ قانون مدنی و به طریق اولی بخشنامه و مقررات بایستی در روزنامه رسمی ذکر شوند وگرنه قابلیت اجرایی نخواهند داشت. مطابق قانون دسترسی آزاد به اطلاعات و قانون ارتقاء سلامت اداری مقررات دولتی مستوجب حق و تکلیف برای اشخاص بایستی منتشر و به اطلاع عموم برسد. مصوبه کمیته مطالعه و برنامه ریزی در صورت انصراف از تحصیل سخن گفته است. تخصیص استفاده از سهمیه جزء هیچ یک از اختیارات شورای سنجش و پذیرش مغایر با تبصره ۲ ماده ۱۰ آیین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای رزمندگان است چرا که آیین نامه مزبور صرفًا از منع استفاده مجدد دانشجو نیست. ماده ۶ قانون سنجش و پذیرش دانشجو و ماده ۶ آیین نامه آن نیز صرفًا بر ابقای سهمیه های پیشین دلالت دارند و دلیلی بر تخصیص آنها در میان نیست “.

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است :

“تذکرات مهم :

…………

«۵ ـ بر اساس مصوبه چهارمین جلسه شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی مورخ ۱۳۹۵/۱۰/۱۸ ،آن دسته از داوطلبان سنوات قبل که با استفاده از سهمیه های شاهد و ایثارگر در ردیف پذیرفته شدگان رشته های تحصیلی دوره های غیرروزانه (شهریه پرداز) از جمله نوبت دوم (شبانه)، دانشگاه پیام نور، موسسات آموزش عالی غیردولتی و غیرانتفاعی، دانشگاه آزاد اسلامی و یا دوره های مشترک مجازی و پردیس خودگردان قرار گرفته اند در صورت انصراف از رشته قبولی خود فقط یک بار دیگر مجاز به استفاده مجدد از سهمیه های مربوط در آزمونهای سالهای بعد در همان مقطع خواهند بود .

٭شرایط استفاده مجدد از سهمیه ایثارگران برای رشته های تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی همانند ضوابط مربوط به دوره های غیر روزانه میباشد» .”

در پاسخ به شکایت مذکور، معاون وزیر و رئیس سازمان سنجش آموزش کشور به موجب لایحه شماره ۱۷۵۸۵ ـ ۱۴۰۰/۳/۲۹ به طور خلاصه توضیح داده است که :

” ۱ـ ظرفیت پذیرش دانشجو در دوره های روزانه و دولتی بسیار اندک است و این امر اقتضا میکند تصمیم گیری و برنامه ریزی دستگاه های ذیربط طوری باشد که افراد بیشتری از این امتیاز برخوردار شوند .

۲ .تعداد داوطلبان برخوردار از سهمیه ۵ درصدی ایثارگران بسیار زیاد و ظرفیت اختصاصی به این افراد بسیار نازل است حال اگر محدودیت یک بار استفاده از سهمیه برداشته شود بسیاری از قبول شدگان دوره روزانه با استفاده از سهمیه ایثارگران با هدف قبولی در رشته یا دانشگاه بهتر در کد رشته محل قبولی ثبت نام نمیکنند و یا پس از ثبت نام در دانشگاه انصراف داده و مجددا در آزمون سراسری شرکت مینمایند. لذا با عنایت به مراتب مذکور، قرار رد شکایت مورد تقاضا است “.

در اجرای ماده ۸۴ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ پرونده به هیأت تخصصی فرهنگی، آموزشی و پزشکی دیوان عدالت اداری ارجاع میشود و هیأت مذکور به موجب دادنامه شماره ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۶۰۱۰۰۸۸ ـ ۱۴۰۱/۲/۲۰ بند ۴ از تذکرات مهم مندرج در صفحه ۲۴ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۰ را قابل ابطال تشخیص نداد و رأی به رد شکایت صادر کرد. رأی مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رئیس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت .

رسیدگی به بند ۵ از تذکرات مهم مندرج در صفحات ۲۴ و ۲۵ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۰ در دستورکار هیأت عمومی قرار گرفت .

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۳/۳۱ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است .

رأی هیأت عمومی

اولاً: وظایف و اختیارات شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی طی ۷ بند در ماده (۳) قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب سال ۱۳۹۴ احصاء شده و از هیچ یک از بندهای مذکور، صلاحیتی مبنی بر تجویز استفاده مجدد از سهمیه ایثارگران توسط پذیرفته شدگان در دوره های غیر روزانه دانشگاه ها که از تحصیل انصراف داده اند، استنباط نمیشود. ثانیًا: با توجه به اینکه موضوع قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی مصوب سال ۱۳۶۷ و ماده (۷۰) قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران مصوب سال ۱۳۹۱ ،حق و امتیاز «ورود» به دانشگاه ها و سایر مراکز آموزشی است، بنابراین با لحاظ استثنای امتیاز مذکور نسبت به کیفیت ورود به دانشگاه ها، دامنه شمول آن به پذیرش داوطلب استفاده کننده از سهمیه و امتیاز با اعلام آن تعبیر میشود و در این صورت حق موصوف با یک نوبت اعمال و استیفاء، تمام شده محسوب میگردد و لذا تکرار آن و استفاده مجدد از این امتیاز فاقد مبنای قانونی و مغایر با قوانین فـوق الذکر است و تسری آن به لزوم ادامه تحصیل یا فـارغ التحصیلی موجب تضییع حق سایر افـراد مشمول امتیاز براساس قوانین یادشده خواهد بود. ثالثًا: براساس رأی شماره ۱۷۰۹ـ ۱۳۹۹/۱۱/۱۴ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری: «امکان استفاده مجدد از سهمیه ایثارگران توسط پذیرفته شدگان در دوره های غیرروزانه دانشگاه ها که انصراف از تحصیل داده اند، مغایر اطلاق مندرج در تبصره (۲) ماده (۱۰) آیین نامه اجرایی قانون ایجاد تسهیلات برای رزمندگان مصوب سال ۱۳۶۸ میباشد که منع استفاده مجدد از سهمیه در صورت انصراف از تحصیل مندرج در آن شامل تمامی مصادیق و حالات پذیرفته شدگان اعم از روزانه، نوبت دوم، خودگران و مجازی میشود…» و با اخذ وحدت مالک از رأی یادشده، مشمولین برخورداری از سهمیه ایثارگران صرفًا برای یک مرتبه قادر به استفاده از این سهمیه در هر مقطع تحصیلی جهت ورود به دانشگاه هستند، چه اینکه از رشته قبولی انصراف داده و یا در رشته قبولی ثبت نام کرده یا نکرده باشند تحت هیچ عنوان حق استفاده مجدد از سهمیه مذکور در تمامی دوره ها اعم از روزانه، نوبت دوم (شبانه)، غیرانتفاعی، پیام نور، شهریه پرداز، پردیس خودگردان، مجازی و دانشگاه آزاد اسلامی در آزمون همان مقطع را ندارند. با توجه به دلایل فوق که در رأی شماره ۶۲ـ ۱۴۰۱/۱/۱۶ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز منعکس شده، بند ۵ از تذکرات مهم مندرج در صفحات ۲۴ و ۲۵ دفترچه راهنمای ثبت نام و شرکت در آزمون ورودی دوره های کارشناسی ارشد ناپیوسته سال ۱۴۰۰، خارج از حدود اختیار شورای سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و مغایر با قوانین مذکور است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین