رای شماره١١٠٨ ھیات عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال ماده ۴۶ تعرفه تصویبی لایحه عوارض شھرداری سرعین مصوب شورای اسلامی سرعین از تاریخ تصویب

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران

یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ٩٩٠٩٩٧٠٩٠۵٨١١١٠٨ مورخ ١٣٩٩/٩/١٨ با موضوع: «ابطال ماده ۴۶ تعرفه تصویبی لایحه عوارض شھرداری سرعین مصوب شورای اسلامی سرعین از تاریخ تصویب» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین

تاریخ دادنامه : ١٣٩٩/٩/١٨ شماره دادنامه: ١١٠٨ شماره پرونده : ٩٧٠٠٩١۵

مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی : آقای امید صفری

موضوع شکایت و خواسته : ابطال ماده ۴۶ تعرفه تصویبی لایحه عوارض شھرداری سرعین مصوب شورای اسلامی سرعین گردش کار :

شاکی به موجب دادخواستی ابطال ماده ۴۶ تعرفه تصویبی لایحه عوارض شھرداری سرعین را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

” احتراماً به استحضار می رساند، شورای شھر سرعین اقدام به تصویب ماده ۴۶ تحت عنوان بھای خدمات آماده سازی نموده که در آن مالکان را ملزم به رعایت مفاد مواد ٢٢ و ٢٣ آیین نامه اجرایی قانون زمین شھری مبنی بر اخذ ھزینه آماده سازی زمین در ھنگام صدور پروانه ساخت می نماید. لکن ماده ٢٢ و ٢٣ آیین نامه اجرایی قانون زمین شھری، مفھوم «آماده سازی زمین» را تبیین ساخته و بر اساس آن، آماده سازی شامل عملیات زیربنایی از قبیل تسطیح و آسفالت معابر، تأمین شبکه ھای تأسیساتی آب و برق، جمع آوری و دفع آبھای سطحی و فاضلاب و ھمچنین عملیات روبنایی احداث مدارس، درمانگاه، واحد انتظامی، فضای سبز، اداره آتش نشانی، اماکن تجاری و نظایر آن می گردد. آقایان مستحضرند تمامی این موارد که در مواد ٢٢ و ٢٣ آیین نامه اجرایی قانون زمین شھری ذکر گردیده است. از وظایف ذاتی شھرداری است که شھرداریھا برابر بند ٢١ ،٢۵ و ٢۴ ماده ۵۵ قانون شھرداری ھا، موظفند به ھزینه خـود تمامی این موارد را انجام دھند و نبایستی برای انجام وظایف قانونی از مردم ھزینه ای مطالبه شود. لیکن مصوبه معترض عنه ھزینه انجام این وظایف را بر عھده مالکان قرار داده که مسلماً اجرای این مصوبه تکالیف سنگینی را من غیرحق بر عھده مالکان می گذارد. تنھا مقرره ای که تأدیه ھزینه و انجام وظایف آماده سازی زمین را بر عھده مالکان اراضی گذاشته است، تبصره ۴ ماده واحده قانون تعیین وضعیت اراضی واقع در طرح ھای دولتی و شھرداری ھا است. مطابق این تبصره مالکان اراضی و زمین ھایی که در اثر افزایش محدوده شھری ملحق به این محدوده شده است جھت استفاده از مزایای ورود به محدوده ملزم به انجام وظایف «آمادهسازی زمین» و ھمچنین واگذاری ٢٠ %زمین به شھرداری می باشند. خارج از مصداق مذکور انجام تمامی موارد مربوط به آماده سازی زمین به عھده شھرداری است که این تکالیف در تبصره ٢ بند ٢ ،بند ٢١ و ٢۵ ماده ۵۵ قانون شھرداری ھا ذکر شده است. پر واضح است که ھنگامی که بر اساس تبصره ٣ ماده ۶٢ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه، شھرداری بدون مجوز قانونی حق اخذ وجه، خدمات و یا کالا را از شھروندان ندارد، به طریق اولی زمانی که وظیفه ای مطابق قانون به عھده شھرداری گذارده شده است، نمی توان ھزینه آن را از شھروندان مطالبه نمود. با ھمه این اوصاف در مصوبه معترض عنه شھرداری انجام وظایف قانونی مصرح در بند ٢١ ،٢۵ و ٢۴ ماده ۵۵ قانون شھرداری را در ھنگام اخذ پروانه ساختمانی موکول به پرداخت ھزینه و بھای آماده سازی نموده است که مسلماً این موضوع امری خلاف انصاف و قانون می باشد، بنابراین به علت اینکه در ھیچ کدام از مقررات قانونی اخذ وجه توسط شھرداری بابت آماده سازی زمین از شھروندان تأیید نشده است بلکه تمامی این ھزینه ھا به عھده شھرداری گذارده شده است، لذا مصوبه معترض عنه نیز برخلاف قانون تصویب شده و از این جھت فاقد اثر قانونی است. نظر به مراتب یاد شده با توجه به مغایرت آشکار مصوبه معترض عنه با بند ٢۴ ،٢١ و ٢۵ ماده ۵۵ قانون شھرداری ھا و ھمچنین تبصره ٣ ماده ۶٢ قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه، تقاضای ابطال مصوبه معترض عنه را براساس بند ١ ماده ١٢ و ماده ١٣ قانون دیوان عدالت اداری از تاریخ تصویب آن دارم. “

متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است:

” ماده ۴۶ :بھای خدمات آماده سازی به استناد ماده ٢٢ و ٢٣ آیین نامه اجرایی زمین شھری

شھرداری از کلیه املاک بایر در تمام نقاط شھر در سال ١٣٩۶ اقدام به دریافت پروانه ساختمانی می کنند. به شرح زیر بھای خدمات آماده سازی اخذ خواھد کرد.

١ـ بھای خدمات آماده سازی، برای ھر مترمربع عرصه در موقع صدور پروانه ساختمانی مسکونی ٣ واحده ٧٠/٠٠٠ ریال و برای ھر مترمربع عرصه، در پروانه سـاختمانی مجتمع مسکونی بیش از ٣ واحـد مبلغ ١۵٠/٠٠٠ ریال و در پروانه ھای ساختمانی تجاری ـ اداری برای ھر مترمربع عرصه ٢٠٠/٠٠٠ ریال محاسبه و اخذ خواھد شد. ھتل و ھتل آپارتمان و طرحھای گردشگری ١٠٠/٠٠٠ ریال برای ھر مترمربع عرصه می باشد.

٢ـ بھای خدمات آماده سازی صرفاً در زمان صدور پروانه ساختمانی اخذ خواھد شد و در مراجعات اخذ بلامانع ـ دیوار کشی ـ نقل و انتقال برای عرصه فاقد پروانه ساختمانی این عوارض اخذ نخواھد شد.

٣ـ املاکی که بعد از ابلاغ طرح جامع پروانه ساختمانی دریافت کرده اند و در سال ١٣٩۶ نسبت به اخذ پایانکار اقـدام می نمایند و معبر آنھا خاکی می باشد ملزم به پرداخت این عوارض موقع مراجعه به شھرداری برای اخذ (بلامانع ـ عدم خلافی یا پایانکار) ھستند.

۴ـ املاکی که پروانه ساختمانی آنھا قبل از سال ١٣٩٣ صادر گردیده و معبر آنھا آماده سازی نشده باشد نیز، مشمول پرداخت بھای خدمات آماده سازی نمی شوند.

۵ ـ املاکی که قبلاً از شھرداری پروانه ساختمانی دریافت و پایانکار نیز اخذ کرده اند مشمول پرداخت عـوارض آماده سازی نمی شوند و املاکی که پایانکار اخذ ننموده اند برابر بند سه ھمین ماده عمل نمایند.

۶ ـ املاکی که قبلاً برای آن پروانه ساختمانی صادر شده و برابر پروانه صادره اعیانی نیز احداث گردیده و مالک مجدداً با مراجعه به شھرداری در خواست افزایش بنا می کند در صورت آسفالت بودن معبر، مشمول پرداخت بھای خدمات آماده سازی نمی شوند.

٧ـ کلیه زمین ھای بایر در کوچه و خیابان ھای جدیدالاحداث بعد از طرح جامع سطح شھر که پروانه دریافت نکرده اند موقع دریافت پروانه ساختمانی ملزم به پرداخت عوارض آماده سازی ھستند.

٨ ـ بھای خدمات آماده سازی املاکی که بر آن به معبر تا ٨ متر می باشد ۶٠ %مبلغ و املاکی که بر آنھا از ٨/٠١ تا ١٢ متر باشد ٨٠% مبلغ و از ١٢٠١ به بالا ١٠٠ %مبلغ تعیین شده بند یک این ماده می باشد. “

در پاسخ به شکایت مذکور، رئیس شورای اسلامی شھر سرعین به موجب لایحه شماره ٩٧/٩۵٨ـ ١٣٩٧/٧/٢٣ توضیح داده است که:

” ١ـ ھمان طوری که مستحضرید ماھیت حقوقی شھرداری ھا به عنوان یک مؤسسه عمومی غیردولتی بوده و به صورت خودگردان از طریق درآمد محلی اداره میشود و شھرداری سرعین عوارضی وفق تبصره ١ ماده ۵٠ قانون مالیات بر ارزش افزوده، تحت عنوان بھای خدمات و عوارض محلی در بھمن ماه ھر سال پس از طی مراحل قانونی به شورای اسلامی شھر پیشنھاد و پس از تصویب شورای اسلامی شھر سرعین و تأیید فرمانداری که از طرف وزارت کشور به فرمانداری ھا تفویض شده است اقدام به اخذ عوارض می نماید.

٢ـ با اخذ پرونده از شھرداری و مطالعه آن خواھان برابر درخواست شماره ٢٨٠٩/٩۶ـ ١٣٩۶/٢/٢۴ با ارائه پیش طرح نسبت به دریافت مجوز تھیه نقشه اقدام نموده اند که برابر پیش طرح اعیانی موجود بایستی تخریب گردد و واحد درآمد شھرداری عطف به بند ٧ و سایر بندھای ماده ۴۶ با توجه به تخریب کامل اعیانی موجود و درخواست پروانه جدید نسبت به محاسبه عوارض آماده سازی و سایر عوارض
وفق لایحه عوارض مصوب اقدام و باید فیش عوارض ارائه شده در زمان صدور پروانه ساختمان در وجه شھرداری سرعین پرداخت گردد.

٣ ـ علیھذا با عنایت به مراتب فوق تقاضای صدور حکم به رد دعوی با عنایت به اینکه شھرداری وفق قوانین و مقررات اقـدام کرده است. از محضر ریـاست مـورد استدعاست در ضمن کلیه مـدارک و مستندات بـه پیوست می باشد. “

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٩/٩/١٨ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی

طبق بند ١ ماده ۵۵ قانون شھرداری ، ایجاد خیابان ھا، کوچه ھا، میدان ھا، باغ ھای عمومی و مجاری آب و توسعه معابر در حدود مقررات موضوع از وظایف شھرداری ھا است و در قوانین موضوعه فقط در تبصره ۴ ماده واحده قانون تعیین وضعیت اراضی و املاک واقع در طرح ھای دولتی و شھرداری ھا مصوب سال ١٣۶٧ ،در ھنگام تقاضای ورود به محدوده و استفاده از امکانات شھری، ھزینه آماده سازی به عھده مالکین گذاشته شده است، بنابراین اطلاق ماده ۴۶ تحت عنوان بھای خدمات آماده سازی به استناد ماده ٢٢ و ٢٣ آیین نامه اجرایی قانون زمین شھری مصوب شورای اسلامی شھر سرعین و با توجه به دلایل مندرج در رأی شمـاره ۵۵۶ مورخ ١٣٩٩/۴/١٧ ھیأت عمـومی دیوان عدالت اداری، اخذ وجه در سطح شھر تحت عنوان ھزینه آماده سازی معابر و شوارع مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات است و مستند به بند ١ ماده ١٢ و مواد ٨٨ و ١٣ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ از تاریخ تصویب ابطال می شود.

رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی