رأی شماره ٣۴٨ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع لزوم تحت کفالت بودن والدین شھید جھت برخورداری از پاداش

پایان خدمت شھید

٩/۴/١٣٩۴ ٩٣/٧٣۶شماره
تاریخ دادنامه: ١٣٩۴/٣/٢۵ شماره دادنامه: ٣۴٨ کلاسه پرونده: ٧٣۶/٩٣
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: مدیرکل دفتر امور حقوقی بنیاد شھید و امور ایثارگران
موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: مدیرکل دفتر امور حقوقی بنیاد شھید و امور ایثارگران به موجب لایحه شماره ۵۴٠٧/٨۵٠/۴۶۵ـ١٣٩٢/١/٢۴ اعلام کرده است که:
شعبه ٢۴ دیوان عدالت اداری در پرونده کلاسه ١٢۶٢/٨۶/٢۴ موضوع شکایت ورثه مرحومه زھرا صفائی فراھانی به طرفیت این سازمان با خواسته پرداخت پاداش پایان خدمت شھیده به وراث وی یعنی شکات پرونده در دادنامه شماره ٢۶٧ـ١٣٨٨/٢/٢ به دلیل تحت تکفل نبودن وراث شھیده رأی به رد شکایت صادر کرده است.
ھمچنین شعبه ٢٧ دیوان در پرونده شماره ٧٣٩٠۵ موضوع شکایت آقای جبار رضائی و خانم شھلا فردوسی با صدور دادنامه شماره ٢۶٢۴ـ ١٣٩١/١٠/١٧ و با این استدلال که تبصره ٢ قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و … مصوب ١٣٧۵/٢/٢۶ مجلس شورای اسلامی که اشعار داشته « در صورت فوت مستخدم، پاداش موضوع این ماده به وراث قانونی مستخدم متوفی، موضوع ماده ٨۶ قانون استخدام کشوری تعلق می گیرد.» از طرفی با عنایت به ماده ٨۶ قانون استخدام کشوری که اشعار می دارد «وراث قانونی از لحاظ این قانون عبارتند از: فرزندان و زوج یا زوجه دائمی و مادر و پدری که در کفالت متوفی بوده اند، … و این که شکات تحت تکفل شھید معظم نبوده اند پاداش پایان خدمت نیز به آنان تعلق نمی گیرد. لذا شکایت شکات را رد کرده که آراء فوق مطابق با قوانین موضوعه بوده و صحیح صادر شده اند.
از طرفی شعبه ٢۶ دیوان متأسفانه طی یک سال گذشته با صدور دادنامه ھای متعدد و خلاف صریح تبصره ٢ قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و ماده ٨۶ قانون استخدام کشوری، ھمچنین خلاف صریح آراء وحدت رویه ھیأت عمومی آن مرجع از جمله دادنامه شماره شماره دادنامه ھمچنین ٢۶/٧/١٣٨٣ـ٣۶١ شماره و ٢٣/٩/١٣٨٢ـ٣٧۵ شماره و ٣١/١/١٣٨٢ ـ٢٢ شماره دادنامه و ٣٠/١٠/١٣۶۴ـ۴١ ٣٣۵ـ ١٣٨۶/۵/٧ که لزوم تحت تکفل بودن والدین جھت دریافت حق و حقوق مستخدم متوفی (شھید) را حسب ماده ٨۶ قانون استخدام کشوری مورد تأکید قرار داده، حکم به الزام این سازمان به پرداخت پاداش پایان خدمت به ورثه شھدا براساس قانون ارث و بدون شرط کفالت مصرح در قوانین موضوعه و قوانین و مقررات مورد عمل در این نھاد صادر کرده است که به عنوان نمونه در دادنامه شماره ١٨٣١ـ ١٣٩١/۵/٣١ له خانم سنگین طلا رحیمی چشمه گچی با شماره پرونده ٢٧٠٠٨ و دادنامه شماره ١٩١٠ـ ١٣٩١/۶/١۵ له آقای سیدکاظم موسوی نژاد و خانم حوریه نگھبان به شماره پرونده ٢٩٧۶٢ ھمچنین دادنامه شماره ١۵۴٠ـ ١٣٩١/۵/٧ با شماره پرونده ١٧۴٠٧ له آقای تقی رستمی و خانم فاطمه رستمی بدون این که شکات تحت تکفل شھید باشند این سازمان را محکوم کرده است.
لذا به استناد ماده ۴٣ قانون دیوان عدالت اداری طرح موضوع در ھیأت عمومی دیوان جھت صدور رأی صحیح از آن ریاست مورد استدعاست.
متعاقباً مدیرکل دفتر امور حقوقی بنیاد شھید و امور ایثارگران به موجب لایحه شماره ۵۴٠٧/٨۵٠/٩۵۵٩ـ١٣٩٣/١٠/٧ اعلام کرده است.
که:
بازگشت به دعوتنامه شماره ٩٣/س٩١ـ١٣٩٣/٩/٢٣ آن اداره کل به شماره پرونده ٧٣۶/٩٣ در ارتباط با پرداخت پاداش پایان خدمت شھدا و تعارض اعلام شده از طرف بنیاد شھید و امور ایثارگران و پیرو مذاکرات صورت گرفته با نماینده حقوقی این نھاد در جلسه مورخ ١٣٩٣/١٠/٧ بدین وسیله وضعیت استخدامی شھدای معظم در پرونده ھای مذکور را به شرح ذیل به استحضار می رساند:
الف) شھیده زھرا صفائی فراھانی ـ مستخدم آموزش وپرورش
ب) شھید رضامحمودی (شاکیه خانم سنگین طلا رحیمی چشمه گچی) غیرمستخدم
ج) شھیدان فرخ و اصغر رستمی ـ غیر مستخدم
د) شھیدان سیدحسن و سیدمحسن موسوی نژاد ـ غیر مستخدم
ھـ) غلامحسین رضائی ـ غیر مستخدم
مراتب جھت اقدام لازم به حضور تقدیم می گردد.
گردش کار پرونده ھا و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه بیست و ھفتم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩٠٠٩٩٨٠٩٠٠٠٧٣٩٠۵ با موضوع دادخواست آقای جبار رضایی و خانم شھلا فرودسی به طرفیت بنیاد شھید و امور ایثارگران و به خواسته الزام به پرداخت پاداش پایان خدمت شھید به پدر و مادر شھید به میزان سھم قانونی آنان، به موجب دادنامه شماره ٩١٠٩٩٧٠٩٠٢٧٠٢۶٢۴ـ ١٣٩١/١٠/١٧ ،مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:
با ملاحظه اوراق پرونده و لایحه اداره طرف شکایت نظر به این که به استناد تبصره ٢ ماده ١ قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از ھزینه ھای ضروری به کارکنان دولت در صورت فوت مستخدم، پاداش پایان خدمت به وراث قانونی مستخدم متوفی موضوع ماده ٨۶ قانون استخدام کشوری قابل پرداخت خواھد بود طبق ماده ٨۶ قانون مزبور وراث قانونی از لحاظ این قانون عبارتند از فرزندان و زوج یا زوجه دائمی و مادر و پدر که در کفالت متوفی بوده اند با عنایت به این که در مانحن فیه والدین شھید تحت تکفل وی نبوده اند و دلیل و مدرکی که دلالت بر اثبات این امر بنماید از سوی آنان ارائه و اقامه نشده است و با توجه به این که تخلفی از قوانین و مقررات
در مانحن فیه به اقدام اداره مشتکی عنه مشھود و ملحوظ نمی شود لذا با شرایط موصوف شکایت غیر وارد تشخیص و به رد آن حکم صادر و اعلام می نماید. رأی دیوان قطعی است.
ب: شعبه بیست وچھارم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ١٢۶٢/٨۶/٢۴ با موضوع دادخواست ورثه شھیده خانم زھرا صفائی فراھانی به طرفیت ١ـ بنیاد شھید و امور ایثارگران شھرستان شازند ٢ـ سازمان آموزش و پرورش شھرستان شازند و به خواسته پرداخت حقوق قانونی مورث مبنی بر پرداخت پاداش پایان خدمت، به موجب دادنامه شماره ٢۶٧ـ١٣٨٨/٢/٢ ،مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:
خواسته شاکیان پرونده و دادخواست به شماره ثبت ٣٨٧٢۶ـ١٣٨۶/٧/٢٣ مبنی بر پرداخت حقوق قانونی مورث و پاداش پایان خدمت است، شعبه دیوان با التفات به مدارک موجود در پرونده و پاسخ خوانده و مستندات مذکور در آن و ملاحظه مدافعات و اظھارات نماینده
بنیاد شھید درجلسات مورخ ١٣٨٨/١/٣١ و ١٣٨٧/١٠/٢٣ اخذ توضیح و با توجه به عدم احراز تحت تکفل بودن شاکیان از شھید، رأی به رد شکایت صادر می نماید. رأی دیوان قطعی است.
ج: شعبه بیست و ششم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩١٠٩٩٨٠٩٠٠٠٢٧٠٠٨ با موضوع دادخواست خانم سنگین طلا رحیمی چشمه گچی به طرفیت بنیاد شھید و امور ایثارگران و به خواسته الزام به پرداخت حقوق پاداش پایان خدمت و
برقراری حقوق بازنشستگی، به موجب دادنامه شماره ٩١٠٩٩٧٠٩٠٢۶٠١٨٣١ـ ١٣٩١/۵/٣١ ،مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:
شاکی با تقدیم دادخواستی به طرفیت مشتکی عنه دو خواسته متفاوت مرتبط با ھم را تقاضا کرده است با توجه به مفاد دادخواست و ملاحظه لایحه جوابیه مشتکی عنه ثبت شده به شماره ١۶۵١ـ ١٣٩١/۵/٢۴ اولاً: مستنداً به تبصره ١ ماده ١ قانون پرداخت ھزینه ھای ضروری و پاداش پایان خدمت مصوب ١٣٧۵/٢/٢۶ به وراث بلافصل متوفی شاکی و سایر وراث بلافصل شھید رضا محمودی استحقاق دریافت پاداش پایان خدمت را دارند لذا به الزام مشتکی عنه به پرداخت پاداش پایان خدمت حکم صادر و اعلام می شود.
ثانیاً: در خصوص الزام به برقراری حقوق بازنشستگی با توجه به این که شاکی ھیچ گونه دلیل موجه قانونی مبنی بر تحت تکفل شھید بودن ارائه نکرده است و پرداخت ھر گونه حقوق مستلزم احراز تحت تکفل بودن است، بنابراین این قسمت از خواسته شاکی محکوم به رد است. رأی دیوان قطعی است.
د: شعبه بیست و ششم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩١٠٩٩٨٠٩٠٠٠٢٩٧۶٢ باموضوع دادخواست آقای سیدکاظم موسوی نژاد و خانم حوریه نگھبان، به طرفیت بنیاد شھید و امور ایثارگران و به خواسته الزام به پرداخت پاداش پایان خدمت شھید، به موجب دادنامه شماره ٩١٠٩٩٧٠٩٠٢۶٠١٩٠ـ١٣٩١/۶/١۵ ،مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:
شکات والدین دو شھید والا مقام به نامھای سیدحسن و سیدمحسن موسوی نژاد ھستند و با تقدیم دادخواستی تقاضای الزام مشتکی عنه به پرداخت پاداش پایان خدمت شھید سیدمحسن موسوی نژاد را کرده است با توجه به مفاد دادخواست و ملاحظه لایحه جوابیه مشتکی عنه ثبت شده به شماره ١٧٠٢ـ ١٣٩١/۶/١ و نظر به این که به صراحت قانون حالت اشتغال مستخدمان شھید و قانون پاداش پایان خدمت و بخشی از ھزینه ھای ضروری به کارکنان دولت مصوب ١٣٧۵/٢/٢۶ پرداخت پاداش پایان خدمت به وراث شھید ضروری است بر این اساس شکایت وارد و به الزام مشتکی عنه به پرداخت پاداش پایان خدمت شھید سیدمحسن موسوی در حق وراث ایشان حکم صادر و اعلام می شود. رأی دیوان قطعی است.
ھـ: شعبه بیست و ششم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره ٩١٠٩٩٨٠٩٠٠٠١٧۴٠٧ با موضوع دادخواست آقای تقیرستمی و فاطمه رستمی به طرفیت بنیاد شھید و امور ایثارگران و به خواسته الزام به پرداخت پاداش پایان خدمت شھید، به موجب دادنامه شماره ٩١٠٩٩٧٠٩٠٢۶٠١۵۴٠ـ١٣٩١/۵/٧ ،مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:
شکات والدین شھیدان والا مقام اصغر و فرخ رستمی ھستند با تقدیم دادخواستی به طرفیت مشتکی عنه تقاضای الزام به پرداخت پاداش پایان خدمت فرزندان شھید را کرده است با عنایت به این که حسب محتویات پرونده شکات تحت تکفل شھید اصغر رستمی ھستند و حقوق حالت اشتغال دریافت می کنند لذا استحقاق دریافت پاداش پایان خدمت را دارند. بر این اساس مستنداً به قانون حالت اشتغال مستخدمان شھید و مواد ١٣ و ٧ قانون دیوان عدالت اداری به الزام مشتکی عنه به پرداخت پاداش پایان خدمت متعلق به وراث شھید اصغر رستمی حکم صادر و اعلام می شود. رأی دیوان قطعی است.
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رأی مبادرت می کند.

رأی ھیأت عمومی

الف: با توجه به این که شعبه ٢۶ دیوان عدالت اداری در دادنامه ھای شماره ٩١٠٩٩٧٠٩٠٢۶٠١٨٣١ ـ١٣٩١/۵/٢١ و ٩١٠٩٩٧٠٩٠٢۶٠١٩١٠ـ١٣٩١/۶/١۵ با عدم احراز این که والدین شھید گرانقدر در کفالت شھید بوده اند حکم به الزام بنیاد شھید و امور ایثارگران به پرداخت پاداش پایان خدمت در حق والدین شھید صادر کرده است و شعب ٢۴ و ٢٧ در دادنامه ھای شماره ٩١٠٩٩٧٠٩٠٢٧٠٢۶٢۴ـ١٣٩١/١٠/١٧ و ٢۶٧ـ١٣٨٨/٢/٢ با احراز عدم کفالت والدین شھید توسط شھید رأی به رد شکایت صادر کرده اند، تعارض از حیث ضرورت وجود کفالت والدین توسط شھید برای دریافت پاداش پایان خدمت محرز است.
ب: با توجه به این که مطابق تبصره ١ ماده واحده قانون حالت اشتغال مستخدمین شھید، جانباز، ازکارافتاده و مفقودالاثر انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی مصوب سال ١٣٧٢ ،برای آن دسته از شھدا و جانبازان از کارافتاده کلی و آزادگان از کارافتاده کلی و مفقودالاثر که مستخدم دولت نبوده و شھید یا مفقود یا جانباز یا از کارافتاده شده اند با توجه به میزان تحصیلات و تخصص آنھا از طرف
بنیاد شھید انقلاب اسلامی حقوق و مزایای ھمتراز نظام ھماھنگ پرداخت تعیین و پرداخت خواھد شد و پرداخت پاداش پایان خدمت نیز از جمله مزایای مصرح در تبصره ١ قانون پیش گفته محسوب می شود و به موجب تبصره ٢ ماده ١ قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از ھزینه ھای ضروری به کارکنان دولت مصوب سال ١٣٧۵ ،پاداش پایان خدمت به وراث قانونی موضوع ماده ٨۶ قانون استخدام کشوری تعلق می گیرد و در ماده ٨۶ قانون استخدام کشوری، مادر و پدری که در کفالت متوفی بوده اند از جمله وراث قانونی از نظر قانون استخدام کشوری شناسایی شده اند، بنابراین برای این که والدین شھدای گرانقدر استحقاق دریافت پاداش پایان خدمت را داشته باشند، مستلزم این است که تحت کفالت شھید گرانقدر قرار گرفته باشند. با توجه به مراتب آراء شعب ٢٧ و ٢۴ دیوان عدالت اداری با شماره دادنامه ھای ٩١٠٩٩٧٠٩٠٢٧٠٢۶٢۴ـ ١٣٩١/١٠/١٧ و ٢۶٧ـ١٣٨٨/٢/٢ در حدی که با لحاظ مقررات مذکور و به جھت این که والدین شھدا تحت کفالت شھید نبوده اند و به رد شکایت صادر شده است، صحیح و موافق مقررات می باشد. این رأی به
استناد بند ٢ ماده ١٢ و ماده ٨٩ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضائی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی