رأی شماره ١۶٧ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع ابطال بخشنامه شماره ٢٠٠/۵١١ـ ١٣٩١/١/٢٨ معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت جھاد کشاورزی در توسعه دامنه حکم مصوبه شماره ١٢۴٣٢٠/ت۴٧٠٢٢ھـ ـ ١٣٩٠/۶/٢١ ھیأت وزیران

شماره ٩۴/٧٢٩/ھـ -٢۵/٣/١٣٩۵
بسمه تعالی
جناب آقای جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ١۶٧ مورخ ١٣٩۵/٣/١١ با موضوع:
«ابـطال بخشنامه شماره ٢٠٠/۵١١ ـ ١٣٩١/١/٢٨ معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت جـھاد کشاورزی در توسعه دامنه حکـم مصوبـه شمـاره ١٢۴٣٢٠/ت۴٧٠٢٢ھـ ـ ١٣٩٠/۶/٢١ ھیأت وزیران» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه: ١٣٩۵/٣/١١ شماره دادنامه: ١۶٧ کلاسه پرونده: ٧٢٩/٩۴
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: سازمان بازرسی کل کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ٢٠٠/۵١١ ـ ١٣٩١/١/٢٨ معاون توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت جھاد
کشاورزی
گردش کار: معاون حقوقی و نظارت ھمگانی سازمان بازرسی کل کشور، به موجب شکایت نامه شماره ١٠۴٧٧١ـ١٣٩۴/۶/۴ اعلام کرده است که:
«حضرت حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای منتظری
رئیس محترم دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً، به پیوست تصویری از گزارش اداره کل بازرسی استان خراسان شمالی و مستندات مرتبط با آن راجع به مغایرت بخشنامه معاونت توسعه و مدیریت منابع انسانی وزارت جھاد کشاورزی با قوانین و مقررات موضوعه که در کمیسیون تطبیق مصوبات دستگاھھای اداری با قانون این سازمان مورد بررسی و تایید قرار گرفته است ارسال می شود، به حکایت گزارش مزبور:

ھیأت محترم وزیران بنا به پیشنھاد معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رئیس جمھور مستند به بند ١٠ ماده ۶٨ قانون مدیریت خدمات کشوری طی مصوبه شماره ١٢۴٣٢٠/ت۴٧٠٢٢ھـ ـ ١٣٩٠/۶/٢١ مجوز پرداخت فوق العاده ویژه مشاغل ذی حسابی، حسابرسی و حسابداری در وزارت امور اقتصادی و دارایی را حداکثر تا سی و پنج درصد (٣۵) %حقوق ثابت و فوق العاده ھای مستمر، صادر کرده است.
متعاقب تصویب مصوبه موصوف، معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی وزارت جھادکشاورزی به موجب بخشنامه شماره ٢٠٠/۵١١ ـ ١٣٩١/١/٢٨ و با اشاره به موافقت دیوان محاسبات کشور (موضوع نامه شماره ٢/١٠٠/۴٧٧ ـ ١٣٩١/١/٢٨] ٢/١٠٠/۴٧٧ ـ ١٣٩٠/١١/٢ ([با پرداخت فوق العاده ویژه یادشده برای کلیه مشاغل ذی حسابی آن وزارتخانه موافقت کرده است.
صرف نظر از این که دیوان محترم محاسبات کشور مرجع توسعه محدوده شمول تصویب نامه ھای ھیأت وزیران نمی باشد با امعان نظر بر مفاد آراء مندرج در دادنامه شماره ١٧٣ـ١٧۴ ھیأت تخصصی دیوان عدالت اداری و دادنامه شماره ١٠۶۵ـ١٠۶۶ ھیأت عمومی آن دیوان محترم بخشنامه صدرالذکر محصور به کارکنان وزارت امور اقتصادی و دارایی بوده و تسری آن با سایر افراد خارج از چارچوب مصرح در مصوبه فوق الاشاره مستلزم اخذ مجوز لازم است.

بنا به مـراتب، بخشنامه شماره ٢٠٠/۵١١ـ ١٣٩١/١/٢٨ وزارت جھادکشاورزی از حیث تعمیم محدوده شمول مصوبه مانحن فیه به مشاغل خارج از مجموعه وزارت امور اقتصادی و دارایی بدون اخذ مجوز لازم قانونی خارج از حدود و اختیارات واضع تشخیص می شود.
خواھشمند است دستور فرمایید در اجرای تبصره (٢)ماده (٢) قانون تشکیل این سازمان موضوع در ھیأت عمومی آن دیوان مطرح و به طور فوق العاده و خارج از نوبت مورد رسیدگی قرار گیرد. موجب امتنان است که از تصمیم متخذه این سازمان را مطلع فرمایند.»
متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است:
«رؤسای محترم سازمان جھادکشاورزی استانھا
رؤسای محترم سازمانھای وابسته
با سلام و احترام:
به پیوست تصویر تصویب نامه شماره ١٢۴٣٢٠/ت۴٧٠٢٢ھـ ـ ١٣٩٠/۶/٢١ ھیأت محترم وزیران در خصوص پرداخت فوق العاده ویژه به مشاغل ذی حسابی، حسابرسی و حسابداری با توجه به نظر موافق دیوان محاسبات کشور به شماره ٢/١٠٠/۴٧٧ ـ ١٣٩٠/١١/٢ جھت اطلاع و اقدام لازم ارسال می گردد. بدیھی است برنامه رایانه ای مربوطه تحت عنوان arg.zehesbi در سایت دفتر امور اداری رفاه و پشتیبانی قابل بھره برداری می باشد.
تاریخ اجرای مصوبه ١٣٩٠/٧/١ تعیین می گردد. ـ معاون وزیر»
نامه شماره ٢/١٠٠/۴٧٧ـ١٣٩٠/١١/٢ دیوان محاسبات نیز به شرح زیر می باشد:
«جناب آقای گودرزی
ذی حساب محترم و مدیرکل مالی و اداری شرکت فناوری اطلاعات ایران
سلام علیکم:
بازگشت به نامه شماره ۴۶١/٣١٠٩١ـ١٣٩٠/١٠/٧ ،نظریه شماره (١١۶٨) ستاد مشاوره فنی و حقوقی دیوان محاسبات کشور به
شرح زیر ابلاغ می گردد:
ذی حساب موضوع حکم مقرر در ماده ٣١ قانون محاسبات عمومی کشور منصرف از این که از مستخدمین وزارت امور اقتصادی و دارایی یا سایر دستگاھھای اجرایی باشد، مشمول فوق العاده ویژه مقرر در تصویب نامه شماره ١٢۴٣٢٠/ت۴٧٠٢٢ھـ ـ ١٣٩٠/۶/٢١ ھیأت وزیران می باشد. ـ دبیر ستاد مشاوره فنی و حقوقی و مدیرکل حقوقی و بررسیھای فنی»
در پاسخ به شکایت مذکور، مشاور معاون وزیر و سرپرست دفتر امور حقوقی معاونت توسعه مدیریت و منابع انسانی جھاد کشاورزی، به موجب لایحه شماره ٢٠٠/٩۴/٣٣٢٨٧٠ ـ ١٣٩۴/٩/٩ آقای حسن عباسی را به عنوان نماینده حقوقی این اداره کل جھت ثبت لایحه دفاعیه شماره ٢٠٠/٩۴/٣٣٢١٠ ـ ١٣٩۴/٩/٩ معرفی کرده است که متن لایحه مذکور به قرار زیر است:
«مدیر محترم دفتر ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم:
موضوع: پاسخ دادخواست سازمان بازرسی کل کشور در خصوص پرداخت فوق العاده ویژه مشاغل ذی حسابی به شماره پرونده ٩۴٠٩٩٨٠٩٠٠٠٠٠٠٠٠٣ و کلاسه پرونده ٧٢٩/٩۴
با احترام به استحضار می رساند که:
بخشنامه ای به جز نامه شماره ٢٠٠/۵١١ ـ ١٣٩١/١/٢٨ که به پیوست دادخواست سازمان بازرسی، در زمینه مورد بحث از سوی وزارت جھادکشاورزی نامه دیگری صادر نشده است. سازمان بازرسی نیز ھمین نامه را مورد اعتراض قرار داده است که البته محتوای آن صرفاً ابلاغ مصوبه شماره ١٢۴٣٢٠/ت۴٧٠٢٢ھـ ـ ١٣٩٠/۶/٢١ ھیأت وزیران و نظریه شماره ٢/١٠٠/۴٧٧ ـ ١٣٩٠/١١/٢ دیوان محاسبات است.
وزارت جھادکشاورزی در خصوص امکان اجرای مصوبه فوق الذکر از دیوان محاسبات کشور استعلام کرده و پیرو پاسخ دیوان در رابطه با امکان پرداخت فوق العاده مذکور اقدام به پرداخت آن کرده است.
در عین حال بیش از چھار ماه است که با توجه به ایرادات سازمان بازرسی کل کشور پرداخت فوق العاده مذکور متوقف شده تا ابھامات قانونی در این زمینه مرتفع شود.
در زمینه قانونی بودن پرداختھای انجام شده و امکان استمرار این پرداختھا توجه آن مقام محترم به دلایل مشروحه ذیل جلب می شود:
١ـ نظر به این که وزارت جھاد کشاورزی تنھا وزارتخانه ای است که احکام ذی حسابان (مدیران امور مالی) آن به استناد ماده ١٠ قانون مقررات مالی، اداری و استخدامی وزارت جھاد کشاورزی مصوب ١٣۶٧/١/٢٣ و اصلاحات ١٣٨٢/١٢/٢۵ از بین کارکنان ھمین وزارت حسب مورد توسط وزیر و یا مقامات مجاز از طرف ایشان منصوب و علاوه بر وظایف مندرج در بخش دوم مقررات مذکور، وظایف ذی حساب به شرح مندرج در ماده ٣١ قانون محاسبات عمومی را نیز انجام می دھند، از نظر وزارت امور اقتصادی و دارایی مستنداً به ماده ٩٠ قانون محاسبات عمومی اعمال نظارت مالی بر مخارج وزارتخانه از نظر انطباق پرداختھا با مقررات قانون محاسبات عمومی و سایر قوانین و مقررات راجع به ھر نوع خرج به عھده مدیران امور مالی است. علاوه بر این برخی از آرای صادر شده از دیوان عدالت اداری صراحتاً دلالت بر ذی حساب بودن مسؤول امور مالی جھادکشاورزی دارند. ضمن آن که طبق رویه انتصاب مدیر امور مالی (ذی حساب) در وزارت جھاد کشاورزی با دریافت تاییدیه وزارت امور اقتصادی و دارایی صورت می پذیرد زیرا این افراد در برابر وزارت مذکور
پاسخگو ھستد.
٢ـ به موجب ماده ٣١ قانون محاسبات عمومی کشور ذی حساب ماموری است که به موجب حکم وزارت امور اقتصادی و دارایی از بین مستخدمین رسمی واجد صلاحیت برای انجام وظایف مصرح قانونی منصوب می شود. براساس تبصره ماده ١۴ قانون مقررات مالی، اداری و استخدامی جھادکشاورزی مسؤول امور مالی جھاد، ذی حساب به معنای مقرر در قانون محاسبات محسوب می شود.
٣ـ عدم شمول مصوبه فوق الذکر بر مسؤولان امور مالی جھادکشاورزی به رغم یکسان بودن وظایف، حساسیت و سختی کار، تاثیر اقتصادی بر فعالیتھا و درآمدھای ملی و مسؤولیت پاسخگویی در برابر مراجع نظارتی از جمله دیوان محاسبات، دیوان عدالت اداری، سازمان بازرسی کل کشور و وزارت امور اقتصادی و دارایی موجب ایجاد تبعیض در میان ذی حسابان دستگاھھای اجرایی با شرح وظایف یکسان است.
۴ـ لذا با یک تفسیر منطقی از مصوبه دولت روشن می شود که ھدف از این مصوبه پرداخت فوق العاده خاصی به مشاغل ذی حسابی دستگاھھای اجرایی است که در برابر وزارت امور اقتصادی و دارایی مسؤول و پاسخگو ھستد. مدیران مالی وزارت جھادکشاورزی نیز در حکم ذی حساب بوده و از این فوق العاده برخوردار می گردند.
۵ ـ در صورتی که مدیران امور مالی جھاد، ذی حسابان این دستگاه محسوب نشوند در واقع وزارت جھادکشاورزی فاقد ذی حساب قلمداد می شود امری که به ھیچ عنوان از جھت قانونی پذیرفته نیست و نمی توان دستگاه اجرایی را بدون ذی حساب تصور نمود. اگر مدیران امور مالی جھادکشاورزی ذی حساب نیستند امور مالی این وزارتخانه چگونه مورد ارزیابی و نظارت قرار می گیرد؟ در حال حاضر کلیه ذی حسابان و معاونین ذی حسابی شاغل در تمامی دستگاھھای دولتی از این فوق العاده برخوردار گشته اند و تنھا وزارت جھادکشاورزی به دلایل صدرالاشاره از آن محروم گشته است و تبعیض مذکور فاقد پایه و اساس منطقی و عادلانه است.
۶ ـ با توجه به دلایل فوق پرداخت فوق العاده ویژه به مشاغل ذی حسابی وزارت جھادکشاورزی شامل مدیران امور مالی و معاونین ایشان (طبق رویه جاری در سایر وزارتخانه ھا) فاقد ایراد قانونی بوده منافاتی با مصوبه ھیأت وزیران ندارد.»
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۵/٣/١١ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی
نظر به حصر مفاد تصویب نامه شماره ١٢۴٣٢٠/ت۴٧٠٢٢ھـ ـ ١٣٩٠/۶/٢١ ھیأت وزیران بر دارندگان مشاغل موضوع مصوبه در وزارت امور اقتصادی و دارایی، تعمیم مزایای مصرح در مصوبه ھیأت وزیران به سایر وزارتخانه ھا توجیھی ندارد، بنابراین بخشنامه شماره ٢٠٠/۵١١ ـ ١٣٩١/١/٢٨ معاون توسعه مدیریت و سرمایه انسانی وزارت جھاد کشاورزی در توسعه دامنه حکم مصوبه ھیأت وزیران به ذی حسابان وزارت جھادکشاورزی و سازمانھای وابسته، از حدود اختیارات معاونت آن وزارتخانه ھا خارج است و بخشنامه مورد اعتراض مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.

معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی