رأی شماره ١٧٧ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال صورتجلسه مورخ ١٣٩٣/۴/١٨ کمیته بدوی تشخیص مشاغل سخت و زیان آور استان گیلان

شماره ٩٣/۶۴٣/ھـ – ٢٣/٣/١٣٩۶

بسمه تعالی
جناب آقای جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ١٧٧ مورخ ١٣٩۶/٣/٢ با موضوع:
«ابطال صورتجلسه مورخ ١٣٩٣/۴/١٨ کمیته بدوی تشخیص مشاغل سخت و زیان آور استان گیلان.» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت تاریخ دادنامه: ١٣٩۶/٣/٢ شماره دادنامه: ١٧٧ کلاسه پرونده: ۶۴٣/٩٣
شاکی: آقای محب روحانی اداری.
موضوع شکایت و خواسته: ابطال صورتجلسه مورخ ١٣٩٣/۴/١٨ کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور استان گیلان
گردش کار: شاکی به موجب دادخواست ابطال صورتجلسه مورخ ١٣٩٣/۴/١٨ کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور استان گیلان را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«ریاست محترم دیوان عدالت اداری
با احترام وسلام
به استحضار می رساند کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور استان گیلان طی صورتجلسه مورخ ١٣٩٣/۴/١٨ خود از پذیرش
درخواست متقاضیانی که با مقررات دیگری از جمله بازنشستگی در مشاغل عادی و یا ماده (١٠ (صنایع به افتخار بازنشستگی نائل
شده اند و بعداً متوجه شده اند که می توانستند به استناد تبصره (٢ (ماده ٧۶ قانون تأمین اجتماعی و یا به استناد قانون تفسیر جزء
(١ (بند ب تبصره (٢ (ماده ٧۶ قانون تأمین اجتماعی اصلاحی مصوب ١٣٧٩ کـه سابقه پرداخت حق بیمه در کارھای سخت و زیان آور
بـه ھر میزان، قبل یـا بعد از اشتغال در مشـاغل عادی به ازاء ھر سال سابقه کار ١/۵ سال محاسبه خواھد شد مصوب ١٣٩٠/۶/٢٩
مجلس شورای اسلامی (تلفیق سابقه کار عادی و سخت و زیان آور) بازنشسته شوند.
استحضار دارند که به استناد بند (۵ (جزء (ب) ماده ٧۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٣۵۴/۴/٣ مقرر گردید که آیین نامه اجرایی
تشخیص مشاغل سخت و زیان آور و نحوه احراز توالی و تناوب اشتغال، نحوه تشخیص فرسایش جسمی و روحی و سایر موارد
مطروحه در این تبصره به موجب آیین نامه ای خواھد بود که حداکثر مدت (۴ (ماه توسط سازمان تأمین اجتماعی و وزارتخانه ھای کار و
امور اجتماعی و بھداشت، درمان و آموزش پزشکی تھیه و به تصویب ھیأت وزیران خواھد رسید.
در این راستا تصویب نامه شماره ١۵٣۶۵/ت٣۶٠٠۵ھـ ـ ١٣٨۶/٢/۵ ھیأت وزیران در جلسه ١٣٨۵/١٢/٢۶ تحت عنوان آیین نامه اجرایی بند
(۵ (جزء (ب) ماده واحده قانون اصلاح تبصره (٢ (الحاقی ماده (٧۶ (قانون اصلاح مواد (٧٢ (و (٧٧ (و تبصره ماده (٧۶ (قانون تأمین
اجتماعی مصوب ١٣۵۴ و الحاقی (٢ (تبصره به ماده ٧۶ مصوب ١٣٧١ مصوب ١٣٨٠ توسط کارگروه فوق الاشاره در ١۶ ماده تدوین و به
تصویب رسید و در حال حاضر قابلیت اجرایی دارد. در تصویب نامه فوق بعداً اصلاحاتی به شرح زیر ایجاد گردید.
١ـ تصویب نامه شماره ٢٠٧٢۵٨/ت٣٨٧٣٧ھـ ـ ١٣٨٧/١١/١ با موضوع اضافه شدن معاون اداره کل مطبوعات و خبرگزاریھای وزارت
فرھنگ و ارشاد اسلامی برای تعیین مصادیق خبرنگاری و مباحث مرتبط با این حرفه تحت عنوان بند (۶ (ماده (٨ (به تصویب نامه
اصلی.
٢ـ تصویب نامه شماره ١٢۴۶١٠/ت۴۴۵۴٧ک ـ ١٣٨٩/۶/۶ به عنوان تبصره (١ (ماده (٣ (به تصویب نامه اصلی با این متن: اصلاح
آیین نامه اجرایی بند (۵ (جزء ب ماده واحده قانون اصلاح تبصره (٢ (الحاقی ماده (٧۶ (قانون اصلاح مواد ٧٢ و ٧٧ و تبصره ماده٧۶ قانون
تأمین اجتماعی.
٣ـ تصویب نامه شماره ٩٠٨۶٣/ت۴٩٣١۶ھـ ـ ١٣٩٢/۴/١٨ ھیأت وزیران با اصلاح و اضافه نمودن بند (۴ (به ماده (١١ (به تصویب نامه
اصلی و با موضوع مشاغل مرتب با انرژی اتمی اقدام کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور استان گیلان در رتبه و تدوین صورتجلسه
مورخ ١٣٩٣/۴/١٨ به دلایل زیر غیر قانونی است.
اولاً: ھمان طوری که فوقاً اعلام گردید، تدوین آیین نامه اجرایی تشخیص مشاغل سخت و زیان آور و نحوه احراز توالی و تناوب اشتغال،
نحوه تشخیص فرسایش جسمی و روحی و سایر موارد مطروحه در این تبصره به طور مشترک به سازمان تأمین اجتماعی و
وزارتخانه ھای کار و امور اجتماعی وقت (وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی فعلی) و وزارت بھداشت، درمان و آموزش پزشکی و تصویب
ھیأت وزیران محول گردیده است بنابراین کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور استان گیلان اختیاری در تدوین این صورتجلسه نداشته
است.
ثانیاً: برابر دادنامه ھای صادره شماره ۴ ـ ١٣٨٨/١/١۶ و ٢٢۵ ـ ١٣٨٩/۶/٢٢ از ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری، بازنشستگی بیمه
شدگان در مشاغل عادی و یا ماده (١٠ (صنایع مانع از بازنشستگی بیمه شدگان در مشاغل سخت و زیان آور نخواھد بود در تحقق این
موضوع لازم است بدواً شغل بیمه شده در کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور مورد بررسی قرار گیرد.
ثالثاً: صورتجلسه مورخ ١٣٩٣/۴/١٨ منحصراً نظر کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور استان مد نظر گرفته است در حالی که ممکن
است نظر کمیته تجدیدنظر استانی و یا نظر شورای عالی حفاظت فنی مساعد و موافق به بررسی پرونده متقاضیانی که قبلاً در
مشاغل عادی و یا ماده (١٠ (صنایع به افتخار بازنشستگی نایل آمده اند باشد.
رابعاً: اعضای کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور به جای اجرای قانون و تصویب نامه ھای ھیأت وزیران به منظور دور زدن بند (١ (ماده
١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ و با آگاھی از حـدود صلاحیت و اختیارات
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در ابطال آیین نامه ھا و دستورالعملھا با ترفندی جدید مبادرت به تدوین صورتجلسه مورخ ١٣٩٣/۴/١٨
نموده اند تا در مواقع ضروری بتوانند عنوان نمایند که این یک صورتجلسه عادی و داخلی بوده و ابطال آن در صلاحیت ھیأت عمومی
دیوان عدالت اداری نیست تا بدین وسیله جلوی اجرای قانون را سد نمایند. لذا با عنایت به موارد مطروحه و مدارک و اسناد پیوست
١ـ کپی صورتجلسه مورخ ١٣٩٣/۴/١٨ کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور استان گیلان
٢ـ کپی تصویب نامه شماره ٩٠٨۶٣/ت۴٩٣١۶ھـ ـ ١٣٩٣/۴/١٨ ھیأت وزیران
٣ـ کپی قانون تفسیر جزء (١ (بند (ب) تبصره (٢ (ماده (٧۶ (قانون تأمین اجتماعی اصلاحی مصوب ١٣٧٩ ـ مصوب ١٣٩٠/۶/٢٩
۴ـ کپی تصویب نامه شماره ١٢۴۶١٠/ت۴۴۵۴٧ک ـ ١٣٨٩/۶/۶ کارگروه ھیأت وزیران
۵ ـ کپی تصویب نامه شماره ٢٠٧٢۵٨ ـ ت٣٨٧٣٧ھـ ـ ١٣٨٧/١١/١ ھیأت وزیران
۶ ـ کپی تصویب نامه شماره ١۵٣۶۵/ت٣۶٠٠۵ھـ ـ ١٣٨۶/١٢/۵ ھیأت وزیران
لذا با عنایت به مدارک و مستندات پیوست و موارد مطروحه خواھان ابطال صورتجلسه مورخ ١٣٩٣/۴/١٨ کمیته بدوی مشاغل سخت و
زیان آور به دلایل زیر:
مغایرت با ردیف ۵ بند ب ماده ٧۶ قانون تأمین اجتماعی و خارج از حدود وظایف کمیته بدوی مشاغل سخت و زیان آور استان گیلان در
وضع مقررات دولتی را دارم.»
متن صورتجلسه مورخ ١٣٩٣/۴/١٨ که مورد اعتراض قرار گرفته به شرح زیر است:
«به موجب آیین نامه اجرایی (موضوع جزء ۵ بند ب تبصره ٢ الحاقی ماده ٧۶ قانون تأمین اجتماعی) مصوب ١٣٨۵/١٢/٢۶ ھیأت وزیران با
توجه به اینکه تایید مشاغل سخت و زیان آور از جھت لزوم اصلاح محیط کار و حق بیمه مربوط به این مشاغل برای کارفرمایان نیز
تکالیفی ایجاد می نماید لذا صلاحیت رسیدگی کمیته بررسی مشاغل یاد شده محدود به شاغلین یا افرادی می باشد که متقاضی
بازنشستگی می باشند لذا در این خصوص افراد مستمری بگیر بازنشسته با توجه به مقررات مربوطه بررسی تقاضا خارج از صلاحیت
کمیته می باشد.»
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان گیلان به موجب لایحه شماره ٢٢٣٢٣ ـ ١٣٩٣/٩/١٧
توضیح داده است:
«مدیریت محترم دفتر ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً بازگشت به اخطاریه شماره پرونده ٠٩٣٠٩٩٨٠٩٠٠٠۵۵۵٠٩ ـ ١٣٩٣/٧/٣٠ در خصوص شکایت آقای محب روحانی برعلیه کمیته
مشاغل سخت و زیان آور گیلان موضوع کلاسه پرونده ۶۴٣/٩٣ به استحضار می رساند براساس جزء ١ بند ب تبصره ٢ ماده ٧۶ قانون
تأمین اجتماعی بیمه شدگانی که دارای ٢٠ سال متوالی یا ٢۵ سال متناوب سابقه کار و بیمه پردازی در مشاغل سخت و زیان آور
باشند، حق درخواست بازنشستگی دارند و در خصوص آقای محب روحانی براساس بررسیھای به عمل آمده نامبرده در تاریخ
١٣٨٣/١٢/٢۶ بازنشسته گردیده است. لذا با توجه به مفھوم و تعریف بیمه شده و بازنشسته وجه تمایز آنھا واضح می باشد و
قانونگذار برای فردی که قبلاً بازنشسته شده است حق ارائه درخواست بازنشستگی پیش بینی ننموده است. با عنایت به موارد فوق
تقاضای صدور رأی شایسته را دارد.»
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۶/٣/٢ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان
شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی
مطابق آراء ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ھای ۴ ـ ١٣٨٨/١/١۶ و ٢٢۵ ـ ١٣٨٩/۶/٢٢ ،بازنشستگی عـادی اشخاص کـه در مشاغل سخت و زیان آور کار می کرده اند مانع بھره مندی آنان از حقوق مکتسب و بازنشستگی ناشی از اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور نخواھد بود. نظر به اینکه در صورتجلسه ١٣٩٣/۴/١٨ کمیته بدوی تشخیص مشاغل سخت و زیان آور استان گیلان، استفاده از مزایای اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور محدود به دوران اشتغال شده و در آیین نامه اجرایی بند ۵ جزء ب ماده واحده قانون اصلاح تبصره ٢ الحاقی ماده ٧۶ قانون اصلاح مواد ٧٧ و ٧٢ و تبصره ماده ٧۶ قانون تأمین اجتماعی مصوب ١٣۵۴ و الحاق دو تبصره به ماده ٧۶ مصوب ١٣٧١ ـ مصوب سال ١٣٨۵ وظایف کمیته ھای بدوی و تجدیدنظر استانی تشخیص مشاغل سخت و زیان آورذکر شده و وضع قاعده به شرح مصوبه مورد اعتراض از جمله موارد مذکور در آیین نامه مذکور نیست، بنابراین صورتجلسه مورد اعتراض مغایر آراء ھیأت عمومی و خارج از حدود اختیارات مرجع مصوب آن می باشد و مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و
آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدکاظم بھرامی