رأی شماره ١٢۶۶ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با موضوع: ابطال بخشنامه شماره ٩۶٢٠۶/٣٠٠/٩٠ ـ ١٣٩٠/١١/٣ دبیر شورای شھرسازی و معماری ایران

شماره ٩۴/٧/ھـ -١٢/١٢/١٣٩۴
بسمه تعالی
جناب آقای جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران
با سلام
یک نسخه از رأی ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه ١٢۶۶ مورخ ١٣٩۴/١١/٢٧ با موضوع:
«ابطال بخشنامه شماره ٩۶٢٠۶/٣٠٠/٩٠ ـ ١٣٩٠/١١/٣ دبیر شورای شھرسازی و معماری ایران.» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.
مدیرکل ھیأت عمومی و سرپرست ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین
تاریخ دادنامه: ١٣٩۴/١١/٢٧ شماره دادنامه: ١٢۶۶ کلاسه پرونده: ٧/٩۴
مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: سازمان بازرسی کل کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ٩۶٢٠۶/٣٠٠/٩٠ـ١٣٩٠/١١/٣ دبیر شورای شھرسازی و معماری ایران
گردش کار: معاون حقوقی و نظارت ھمگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ٢٣٠٠٩۵ ـ ١٣٩٣/١٢/٣ ،ابطال بخشنامه شماره ٩۶٢٠۶/٣٠٠/٩٠ ـ ١٣٩٠/١١/٣ دبیر شورای عالی شھرسازی و معماری ایران را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«حضرت حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای منتظری
رئیس محترم دیوان عدالت اداری
سلام علیکم:
احتراماً، به پیوست تصویری از گزارش اداره کل بازرسی استان اصفھان و مستندات مرتبط با آن راجع به مغایرت بخشنامه معاون وزیر و دبیر شورای شھرسازی و معماری وزارت راه و شھرسازی که در کمیسیون تطبیق مصوبات دستگاھھای اداری با قانون این سازمان مورد بررسی و تأیید قرار گرفته است، ارسال می گردد:
معاون وزیر و شورای مذکور طی بخشنامه شماره ٩۶٢٠۶/٣٠٠/٩٠ ـ ١٣٩٠/١١/٣ مقرر نموده است: «بـا توجه به صراحت مواد قانونی مرتبط با سلسله مراتب بررسی، تأیید و تصویب طرحھای توسعه و عمران (از جمله قانون تاسیس شورای عالی شھرسازی و معماری و …) از آن جا که در بند (ف) ماده ١٩۴ قانون برنامه پنجم توسعه بررسی و تصویب طرحھای ھادی روستایی را به کمیته ای واگذار نموده و این موضوع با سایر مواد قانونی مرتبط تداخلھایی را نشان می دھد لذا بر اساس تبصره ذیل این ماده تا ابلاغ آیین نامه اجرایی بر اساس پیشنھاد مشترک بنیاد مسکن و این وزارتخانه کلیه طرحھا پس از تصویب در کمیته مذکور برای تنفیذ به شورای برنامه ریزی و توسعه استان ارجاع گردند. معاون وزیر و دبیر شورای عالی شھرسازی و معماری ایران»
بند (ف) ماده ١٩۴ قانون برنامه پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران اشعار می دارد: «تھیه طرحھای ھادی روستایی و تعیین محدوده روستاھا در سراسر کشور با پیشنھاد کارشناسان فنی، زیر نظر بنیاد مسکن و تأیید بخشداری ھر بخش و با اطلاع دھیاران و رؤسای شورای اسلامی روستاھا و تصویب آن در کمیته ای متشکل از رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان به عنوان رئیس، فرماندار شھرستان، بخشدار بخش، نماینده سازمان مسکن و شھرسازی استان، رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شھرستان، نماینده سازمان جھاد کشاورزی استان، نماینده معاون امور عمرانی استانداری و رئیس شورای اسلامی روستا به عنوان ناظر.»
با عنایت به این که نحوه تھیه، بررسی و تصویب طرحھای ھادی روستایی بر اساس بند (ف) قانون مذکور مشخص گردیده و اشاره ای به شورای برنامه ریزی و توسعه استان به عنوان مرجع تصویب و یا تنفیذ نشده است، بخشنامه یاد شده مبنی بر ارسال مصوبات کمیته به شورای برنامه ریزی و توسعه استان جھت تنفیذ، خارج از حدود و اختیارات شورای شھرسازی و معماری وزارت راه و شھرسازی بوده و مغایر با قانون است.
بنا به مراتب و با عنایت به تبصره (٢)ماده (٢ )قانون تشکیل این سازمان، خواھشمند است دستور فرمایید موضوع در ھیأت عمومی آن دیوان مطرح و به طور فوق العاده و خارج از نوبت مورد رسیدگی قرار گیرد.»
متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است:
«با سلام:
با توجه به صراحت مواد قانونی مرتبط با سلسله مراتب بررسی، تأیید و تصویب طرحھای توسعه و عمران (از جمله قانون تاسیس شورای عالی شھرسازی و معماری و …) از آنجا که در بند (ف)ماده ١٩۴ قانون برنامه پنجم توسعه بررسی و تصویب طرحھای ھادی روستایی را به کمیته ای واگذار نموده و این موضوع با سایر مواد قانونی مرتبط تداخلھایی را نشان می دھد لذا بر اساس تبصره ذیل این ماده تا ابلاغ آیین نامه اجرایی بر اساس پیشنھاد مشترک بنیاد مسکن و این وزارتخانه کلیه طرحھا پس از تصویب در کمیته مذکور برای تنفیذ به شورای برنامه ریزی و توسعه استان ارجاع گردند.»
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی وزارت راه و شھرسازی به موجب لایحه شماره ٣۵٩١٢/٧٣٠ ـ ١٣٩۴/۶/٣١ توضیح داده است:
«ریاست محترم ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام،
عطف به اخطاریه به کلاسه ٧/٩۴ موضوع دعوی سازمان بازرسی کل کشور به طرفیت وزارت راه و شھرسازی، موارد ذیل در رد ادعای خواھان اعلام می گردد:
١ـ ھمان گونه که مستحضرید اجرای بخشنامه مورد نظر مقید به محدوده زمانی یعنی تا زمان ابلاغ آییـن نامه اجرایی گشته است. از آن جا که اجرای این مقرره نیاز به آیین نامه اجرایی دارد و تا زمان تنظیم تصویب و ابلاغ آیین نامه مربوطه امکان اجرا نخواھد بود لذا جھت تصویب طرح ھادی، ابلاغ این بخشنامه لازم بوده است.
٢ـ به موجب جوابیه مدیـرکل محترم دفتر نظارت بر طرحھای توسعه و عمران به شماره ٩۴/٣٢٠/۴٨۶٧۵/د ـ ١٣٩۴/۶/٢۴ بر اساس بخشنامه شماره ٣٢٧٠٩/٣٠٠ ـ ١٣٩۴/۶/١۶ معاونت محترم شھرسازی و معماری که در رابطه بـا موضوع مـورد نظر صادر گردیده صرفاً مـواردی از طرحھای ھادی روستایی بـه شورای برنامه ریزی و توسعه استان ارسال خواھد گردید که تغییرات آن موجب تغییر در حریم شھر بوده و به ھمین دلیل طرح آن در مرجع تصویبی اخیرالذکر الزامی می باشد. (تصویر نامه فوق الذکر به انضمام بخشنامه مذکور جھت مزید استحضار ایفاد می گردد) لذا با توجه به مراتب معروضه دادخواست تقدیمی فاقد موضوعیت است. و بدین وسیله تقاضایرسیدگی و اتخاذ تصمیم شایسته را دارد.»
ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩۴/١١/٢٧ با حضور رئیس و معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی ھیأت عمومی
مطابق ماده ١٩۴ قانون برنامه پنجساله پنجم جمھوری اسلامی ایران مصوب سال ١٣٨٩ دولت مکلف شده است به منظور بھبود وضعیت روستاھا در زمینه سیاستگذاری، راھبردی، نظارت و ھماھنگی بین دستگاھھای اجرایی، ارتقاء سطح درآمد و کیفیت زندگی روستاییان و کشاورزان و کاھش نابرابری ھای موجود بین جامعه روستایی، عشایری و جامعه شھری حمایت لازم را از اقدامات زیر را به عمل آورد:
…….
…….
…….
ف: «تھیه طرحھای ھادی روستایی و تعیین محدوده روستاھا در سراسر کشور با پیشنھاد کارشناسان فنی، زیر نظر بنیاد مسکن و تأیید بخشداری ھر بخش و با اطلاع دھیاران و رؤسای شورای اسلامی روستاھا و تصویب آن در کمیته ای متشکل از رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان به عنوان رئیس، فرماندار شھرستان، بخشدار بخش، نماینده سازمان مسکن و شھرسازی استان، رئیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی شھرستان، نماینده سازمان جھاد کشاورزی استان، نماینده معاون امور عمرانی استانداری و رئیس شورای اسلامی روستا به عنوان ناظر.»
نظر به این که برخلاف حکم مذکور، دبیر شورای عالی شھرسازی و معماری با استناد به تبصره ذیل این بند تا زمان تصویب آیین نامه اجرایی بند (ف) از ماده ١٩۴ ،شورای برنامه ریزی و توسعه استان را مامور تنقیذ مصوبات کمیته مذکور در بند(ف) کرده است و در قانون چنین وظیفه ای برای شورای برنامهریزی و توسعه استان پیش بینی نشده است، بنابراین اولاً: بخشنامه مورد اعتراض مغایر حکم مقرر در بند (ف) ماده ١٩۴ قانون برنامه پنجساله پنجم جمھوری اسلامی ایران است. ثانیاً: دبیر شورای عالی شھرسازی و معماری ایران وظیفه ابلاغ مصوبات شورای مذکور را دارد و صلاحیتی در مقام وضع قاعده به مانند بخشنامه مورد اعتراض را ندارد و به ھمین جھت وضع و ابلاغ بخشنامه شماره ٩٠/ ٩۶٢٠۶/٣٠٠ ـ ١٣٩٠/١١/٣ از حدود اختیارات مقام صادر کننده خارج است و به استناد بند١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ بخشنامه شماره ٩۶٢٠۶/٣٠٠/٩٠ ـ ١٣٩٠/١١/٣ دبیر شورای عالی شھرسازی و معماری ایران ابطال می شود.
رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدجعفر منتظری